Η μάστιγα του… υπερτουρισμού

Η μονοσήμαντη «επένδυση» στον τουριστικό τομέα δεν πρέπει να εξελίσσεται εις βάρος των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας, των ήδη αποσαθρωμένων υποδομών και του φυσικού περιβάλλοντος που ήδη υποβαθμίζεται από την... επιδημία των ΑΠΕ.

Γιώργος Χαρβαλιάς.

Μια κρίσιμη παράμετρος στην απόφαση του Βερολίνου να «κοντύνει» την Ελλάδα μέσω των Μνημονίων που επέφεραν την οικονομική μας καταστροφή ήταν και η επιθυμία να καταστεί ελκυστικός τουριστικός προορισμός για τους χαμηλότερης εισοδηματικής στάθμης Βορειοευρωπαίους επισκέπτες και φυσικά για τους ίδιους τους Γερμανούς τουρίστες. Να φτηνύνουν, δηλαδή, σε βαθμό εξευτελιστικό οι υπηρεσίες του κλάδου για να καταστεί η χώρα πιο… ανταγωνιστική, όπως θα έλεγε και ο μακαρίτης ο Σόιμπλε. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Τα αποτελέσματα αυτής της εγκληματικής πολιτικής τα βλέπουμε όλο και πιο δραματικά κάθε καλοκαίρι που περνάει. Τα… ρεκόρ αφίξεων καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο και ορδές τουριστών κατακλύζουν τους δημοφιλείς παραθεριστικούς προορισμούς, δημιουργώντας το αδιαχώρητο και επιβαρύνοντας κατά τραγικό τρόπο τις υποδομές με κορυφαία παραδείγματα την υδροδότηση, την αποχέτευση, την αποκομιδή απορριμμάτων και φυσικά το πολύπαθο ΕΣΥ.

Την ίδια ώρα η αύξηση των εσόδων (που δεν καταλήγει απαραίτητα σε ελληνικά χέρια) είναι αντιστρόφως ανάλογη με αυτή των αφίξεων και σηματοδοτεί τη μεγάλη αποτυχία μιας κυβερνητικής πολιτικής, η οποία έχει αναγάγει τον τουρισμό σε μονοκαλλιέργεια, αυτό που βλακωδώς και αβασάνιστα ονομάζεται «βαριά βιομηχανία» της χώρας, λες και η Ελλάδα είναι ο Αγιος Μαυρίκιος.

Η μονοσήμαντη «επένδυση» στον τουριστικό τομέα, που άκριτα ενθαρρύνεται από τη σημερινή κυβέρνηση από κοινού με ένα ξενόφερτο ενεργειακό μοντέλο ΑΠΕ και ηλεκτροκίνησης, εντελώς ακατάλληλο για τις παραγωγικές δομές της οικονομίας μας, έχει περιορίσει ασφυκτικά τα περιθώρια μιας πραγματικά ανταγωνιστικής ανάπτυξης, αρχίζει όμως να επιδρά βλαπτικά στις συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων.

Η εξάρτηση επιπλέον της ελληνικής οικονομίας από έναν κλάδο εξαιρετικά ευμετάβλητο που επηρεάζεται άμεσα από εξωγενείς παράγοντες καθιστά την προοπτική της εξαιρετικά επισφαλή. Θυμίζει δηλαδή τον απελπισμένο τζογαδόρο που ποντάρει τα ρέστα του σε ένα άλογο, χωρίς να αναζητεί κάλυψη. Και το άλογο του ελληνικού τουρισμού έχει φτάσει κατά γενική ομολογία στα όριά του. (BLOGGER: 88η ΔΕΘ – Κεφαλογιάννη: «Τα έργα στον τουρισμό ξεπερνούν τα 387 εκατομμύρια ευρώ»)

Οι ευθύνες είναι τεράστιες και βαραίνουν τις κυβερνήσεις (ιδίως τη σημερινή) όσο και τους εκάστοτε υπουργούς Τουρισμού. Αποκλείεται να μη βλέπουν τους αριθμούς και αποκλείεται επίσης να μην αντιλαμβάνονται τις διεθνείς τάσεις υπερκορεσμού που δημιουργούν παρενέργειες και έντονες αντιδράσεις των τοπικών πληθυσμών. Ο υπερτουρισμός βλάπτει σοβαρά την ελληνική οικονομία και θα σας δώσω ένα αδιάψευστο παράδειγμα: Η Πορτογαλία, ένα κράτος με ανάλογο πληθυσμό και περίπου τα 3/4 της δικής μας έκτασης, έχει σχεδόν τις μισές αφίξεις, πολύ καλύτερα μοιρασμένες στη διάρκεια του έτους, και… υπερδιπλάσια κατά κεφαλήν δαπάνη ανά τουρίστα! Σύμφωνα με στοιχεία της έγκυρης ηλεκτρονικής πλατφόρμας «Trading Economics» το 2023, η Πορτογαλία δέχτηκε 18.293.000 επισκέπτες και αποκόμισε έσοδα 25 δισ. ευρώ, με μέση κατά κεφαλήν δαπάνη 1.373 ευρώ ανά τουρίστα. Η Ελλάδα αντιστοίχως έσπασε ρεκόρ αφίξεων με 32.728.000 επισκέπτες, που όμως ξόδεψαν κατά μέσο όρο μόλις 629 ευρώ ο καθένας! Ετσι, είχε σχεδόν πέντε δισ. ευρώ λιγότερα έσοδα από την Πορτογαλία.

Εδώ, λοιπόν, ισχύει σίγουρα το «τι δεν κατάλαβες;». Και είναι βέβαιον ότι οι πολιτικοί μας -μέχρι εκεί τουλάχιστον- καταλαβαίνουν, αλλά εξακολουθούν να υπηρετούν πολιτικές εις βάρος των συμφερόντων της χώρας.

Η μονοκαλλιέργεια του μαζικού τουρισμού που απορροφά και τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις είναι σκέτη καταστροφή, γιατί παρά της περί του αντιθέτου μυθολογίας δεν συνδέεται με την εγχώρια παραγωγική υποδομή. Η συνεχής άνοδος σε «κεφάλια επισκεπτών» καταλήγει στην αύξηση του εμπορικού μας ελλείμματος λόγω της κάλυψης των αναγκών του με εισαγόμενα προϊόντα. Και, βεβαίως, επειδή οι αφίξεις είναι πολύ υψηλές και επικεντρώνονται στους καλοκαιρινούς μήνες οδηγούν σε κατάρρευση τις υποδομές της χώρας. Σε τέτοιες συνθήκες δεν αντέχει ούτε το προσωπικό των τουριστικών επιχειρήσεων που εργάζεται σε συνθήκες γαλέρας 15ωρα, χωρίς ρεπό, γι΄ αυτό σταδιακά υποκαθίσταται από εισαγόμενους «πρόθυμους» εποχιακούς υπαλλήλους.

Θα σας έλεγα ότι οι μόνοι ευτυχείς από αυτήν την κατάσταση είναι οι Γερμανοί που βρίσκονται στην πρώτη θέση των τουριστικών εισπράξεων από χώρες της Ε.Ε., αλλά εντυπωσιακά χαμηλά στη μέση κατά κεφαλήν δαπάνη. Η Ελλάδα δηλαδή πληρώνει τα γερμανικά αυτοκίνητα με τα γλισχρά φιλοδωρήματα των Γερμανών τουριστών, όμως και πάλι το ισοζύγιο είναι ετεροβαρές. Γιατί στο βάθος χαμογελά η TUI, μέσω της οποίας γίνονται οι κρατήσεις και η διακίνηση της συντριπτικής πλειονότητας των Γερμανών τουριστών και, φυσικά, η Fraport των αεροδρομίων, που βλέπει τα κέρδη της να εκτοξεύονται.

Η ξαφνική έκρηξη (υπερδιπλασιασμός) των αφίξεων Γερμανών τουριστών μετά τα Μνημόνια δεν βοήθησε αναλογικά την ελληνική οικονομία, βοήθησε όμως εξαιρετικά τη Γερμανία να εξασφαλίσει ανταγωνιστικά τουριστικά πακέτα για μερικά εκατομμύρια εισοδηματικά ασθενέστερους πολίτες της, που πριν από μερικά χρόνια μόνο στα όνειρά τους θα έβλεπαν τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Η Ελλάδα δηλαδή καθιερώνεται -ανέξοδα για τη Γερμανία- ως ιδανικός προορισμός διοχέτευσης φτηνού τουρισμού των εργατικών μαζών και των χαμηλοσυνταξιούχων της βόρειας Ευρώπης.

Σήμερα το ποσοστό των εργαζομένων στον (επισφαλή) τουριστικό κλάδο είναι τριπλάσιο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και υπερδιπλάσιο από άλλες τουριστικές χώρες, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Κροατία. Η Ελλάδα επιπλέον είχε το 2023 τη δεύτερη χαμηλότερη παραγωγικότητα εργασίας στην Ευρώπη των «27», οριακά πιο πάνω από τη Βουλγαρία, που πιθανότατα πλέον μας έχει ξεπεράσει. Σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει άμεσα ο προσανατολισμός τους παραγωγικού μας μοντέλου. Ο τουρισμός οφείλει να συνδεθεί με την εγχώρια παραγωγή, να αναβαθμιστεί ποιοτικά ως προς την οικονομική στάθμη των επισκεπτών που προσελκύει και, βεβαίως, να μην εξελίσσεται εις βάρος των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας, των ήδη αποσαθρωμένων υποδομών και του φυσικού περιβάλλοντος που ήδη υποβαθμίζεται από την… επιδημία των ΑΠΕ.
Ο μόνος άμεσος τρόπος, για να ισοσταθμιστεί η ζημιά, είναι να επιβληθούν τέλη εισόδου των ξένων επισκεπτών υπέρ άμυνας, υποδομών, συντήρησης φυσικού περιβάλλοντος, νοσοκομειακής κάλυψης σε περίπτωση ατυχήματος κ.λπ. Και όσοι έχουν τη δυνατότητα καλοδεχούμενοι. Αλλά ξέχασα… Αυτό απαγορεύεται στους ραγιάδες από την Ευρωπαϊκή Ενωση…

=============

 ----------------------

--------------------

 ---------------

 ------------------

 -------------

 -----------------------

 ----------------

 ---------------

===========

----------------------

 -------------------

--------------------------------------

 --------------------

--------------------------------------
Από Ilias Karavolias
 
«Δεν είναι υποχρεωτικό να κάνετε διακοπές σε ακριβούς προορισμούς » διαβάζουμε στην Athens Voice( Βουλαρινός).
Και ακολουθεί ανάλυση για το πόσο σημαντικό είναι για την οικονομία να έρχονται VIP τουρίστες σε Μύκονο, Σαντορίνη, κ.α
Ξέρετε, αυτό ακριβώς είναι ο νεοφιλελευθερισμός : δεν είσαι υποχρεωμένος να ξοδεύεις όπως ξοδεύουν οι πλούσιοι.
Και πρέπει οπωσδήποτε να πιστέψεις στην αποτελεσματική αγορά που «φροντίζει» για την διάχυση της ωφέλειας.
Αυτή η λογική σου υπαγορεύει να μην αντιδράς επειδή η κατανάλωση των πλουσίων ανεβάζει τις τιμές και για τους υπόλοιπους (οπότε και αποχωρούν τουρίστες μεσαίας τάξης).
Κοιτάξτε : το μόνιμο πλέον σκηνικό της VIP τουριστικής βιομηχανίας, με τις εξωφρενικές τιμές που πληρώνουν οι celebrities σε συγκεκριμένα μέρη, αρχίζει ήδη να οδηγεί σε σταδιακή υποχώρηση των εσόδων για τους πολλούς.
Δεν έχουμε μάθει σε αυτό τον τόπο το μυστικό πίσω από την υπερσυσσώρευση σε κάποιους κλάδους αιχμής.
Όταν μια ευαίσθητη, μαζική και εποχική αγορά υπηρεσιών και προϊόντων (και όχι μόνο η τουριστική) κατακερματίζεται ταξικά, στην πραγματικότητα καταστρέφεται μεσομακροπρόθεσμα.
Ο λόγος ; Η ακριβή κατανάλωση που συντηρεί ολιγοπωλιακά κέρδη τελικά θα σπρώξει ανοδικά τις τιμές σχεδόν στο σύνολο του κλάδου. Aυτή είναι η ρωγμή της αισχροκέρδειας.
Και αφού δεν είσαι «υποχρεωμένος» να επιλέξεις αστακομακαρονάδα και πολυτελή βίλα στη Μύκονο, πληρώνεις κάπως ακριβότερα το ενοικιαζόμενο δωμάτιο και το καλαμαράκι, κάπου αλλού.
Καπιταλισμός είναι το να ακριβαίνουν μόνο λίγα πράγματα στην αρχή ώστε να μην είναι υποχρεωμένοι όλοι να τα αγοράζουν.
Για να αυξηθεί όμως το κέρδος περισσότερων, πρέπει να σηκωθούν οι τιμές και στα υπόλοιπα αγαθά!
Άσχετα αν αυτό εκτοπίζει τελικά τους πολλούς καταναλωτές καθώς περιορίζει την αγοραστική τους δύναμη…
Αλλά «ελεύθερη αγορά» έχουμε, οπότε όποιος αντέξει …
ΥΓ. Οι περισσότεροι τουρίστες γνωρίζουν ότι ο πληθωρισμός και η ακρίβεια φέτος είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Αλλά δεν είναι όλοι τους ηλίθιοι για να πληρώνουν πανάκριβα την ελληνική σαλάτα και το ούζο…
Βασίλης Βιλιάρδος
Η παγίδα του τουρισμού
Ο τουρισμός μάλλον δεν πάει καλά, όπως έχουμε επισημάνει πολύ πριν, ευχόμενοι να κάνουμε λάθος - ειδικά όσον αφορά τα παράπλευρα έσοδα του, από τη μαζική εστίαση κλπ. Φαίνεται τελικά πως οι ξένοι δεν είναι τόσο ανόητοι, ώστε να πληρώσουν τον υπερβολικά υψηλό ΦΠΑ, όπως αιτιολόγησε η κυβέρνηση τη μη μείωση του – ενώ τα προβλήματα, λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης των «απαρχαιωμένων» υποδομών σε πολλές περιοχές, με επίκεντρο τα νησιά του Αιγαίου, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, αλλά και σε άλλες περιοχές όπως η Καλαμάτα, έχουν επιδεινωθεί.
Εν προκειμένω, το χάσμα μεταξύ του επιπέδου των τιμών και του τουριστικού μας προϊόντος, παράλληλα με την υποβάθμιση των φυσικών τοπίων, προκαλούν μεγάλες ανησυχίες – ενώ οι συνεχείς αυξήσεις των τιμών, έχουν καταστήσει αδύνατες τις καλοκαιρινές διακοπές για έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων. Ακριβώς δηλαδή όπως συμβαίνει σε τουριστικούς προορισμούς του τρίτου κόσμου – οι οποίοι είναι απαγορευτικοί για τον εγχώριο πληθυσμό που εξαθλιώνεται μέρα με την ημέρα επί 13 χρόνια, σήμερα από την τριπλή ληστεία που υφίσταται με ευθύνη της κυβέρνησης.
Δηλαδή (α) από τους υψηλούς φόρους μέσω της διατήρησης των ίδιων φορολογικών συντελεστών στις αυξημένες τιμές, (β) από τη μείωση της αγοραστικής αξίας των μισθών και των συντάξεων λόγω του πληθωρισμού, καθώς επίσης (γ) από την απώλεια άνω των 18 δις €, όσον αφορά τις τραπεζικές καταθέσεις.
Τέλος ο ανταγωνισμός, κυρίως από τη γειτονική Τουρκία, ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης της ισοτιμίας της λίρας, είναι τεράστιος – τεκμηριώνοντας πως είναι θανατηφόρο για μία χώρα της Ευρωζώνης να εξαρτάται σε τέτοιο βαθμό από τα τουριστικά της έσοδα, ιδίως όταν δεν έχει συνδέσει τον τουρισμό με την εγχώρια παραγωγή της.

==================

Stamatiadis Nikos

Έπεσαν λέει οι αφίξεις των τουριστών και η χρονιά δεν θα βγει όπως φαντάζονταν όλοι. Εγώ θα έλεγα να το πάρουμε το έργο από την αρχή. Δεν θα βγει γενικώς. Τίποτα δεν βγαίνει που έχει αυτή την πίεση και τον εξαναγκασμό. Έζησα τον τουρισμό με ανθρώπινο πρόσημο. (Όχι το 1950 μα το '80 και αρχές '90!) Που δεν ζούσαμε για να εξυπηρετούμε τους τουρίστες. Απλά κάναμε τη δουλειά μας. Δεν ανοίγαμε τις Κυριακές ούτε μέναμε ανοιχτά μέχρι τα ξημερώματα. Δεν υπήρχαν μπιτσόμπαρα με ξαπλώστρες να καταλαμβάνουν τις παραλίες, ούτε παντού εστιατόρια και μπαρ. Δεν σνομπάραμε τον Έλληνα τουρίστα και οι περισσότεροι κάναμε αξιοπρεπώς μια δουλειά σε τουριστικό μέρος. Τελεία. Δεν χρειαζόταν να κάνουμε τους καραγκιόζηδες ούτε να στήνουμε μαγαζιά για κάθε εθνικότητα. Και τότε η Μύκονος ήταν πιο ακριβή, μα κρατούσε κάτι αυθεντικό. Στην Κέρκυρα που έζησα εγώ, οι παραλίες ήταν ελεύθερες, δεν είχαν αποκλείσει τεράστιες ξενοδοχ. μονάδες την πρόσβαση στην παραλία. Ακόμη και τα ακριβά ξενοδοχεία είχαν συνάρτηση τιμής και ποιότητας. Τα clubs ήταν όντως μυθικά. Όπως η Bora Bora πχ. Γιατί απλά τα έφτιαχναν άνθρωποι με κέφι και γούστο για να περνάν και οι ίδιοι καλά. Δεν φτιάχνονταν για Άραβες νεόπλουτους με στόχο μόνο το υπερκέρδος. Δεν ήταν όλα ξεπουλημένα και δήθεν. Δεν υπήρχε ανάγκη να είσαι brand. Η δουλειά σου σε έκανε και η ποιότητα. Και ο τόπος. Ο "Τρύπας" ήταν ένα μπακάλικο ταβέρνα που έτρωγες καταπληκτικά από χαβιάρι μπελούγκα, μέχρι και κόκορα παστιτσάδα με χοντρό μακαρόνι, κάτω από σκονισμένα ράφια με μπουκάλια και παλιές κονσέρβες και δίπλα σου μπορεί να έτρωγε ο Ανιέλι, σε ένα μαγαζί μια σταλιά που έρχονταν από την άλλη ακρη του κόσμου για να φάνε.
 Στου "Φίλιππα" την οικογ. Ταβέρνα διασκέδαζε η Χριστίνα Ω.τρώγοντας χωριάτικη, κανονική και όχι αποδομημένη. Αυτή ήταν η μαγεία αυτής της χώρας. Η αυθεντικότητα και η απλότητα της. Δεν θυμάμαι ποτέ Δεκαπενταύγουστο να είμαστε ανοιχτά κι ας ήταν μέσα στη σεζόν. Στο " Μιραμαρε" τρώγαμε πάνω στο γκαζόν στα φέρ φορζέ τραπέζια με τα γκαρσόνια με τα λευκά σακάκια να σερβίρουν, χωρίς να δίνεις μια περιουσία, χαιρετώντας την κυρία Πατρονικόλα, την ιδιοκτήτρια, στο διπλανό μόνιμο τραπέζι της. Κι ας ήταν λίγο παλιομοδίτικο αυτό. Αυτή ήταν και η ομορφιά του. Δεν ήταν υποχρεωτικό να αποπνέουν όλα καινουργία πολυτέλεια και τρεντιά! Στον "Ζήσιμο" στην πλατεία έτρωγες τη γνωστή ποικιλία και τα παγωτά που παρέμεναν τα ίδια για χρόνια, σταθερά σε ποιότητα και τιμές. Δεν χρειαζόσουν σεβίτσε και σούσι! Υπήρχαν παραλίες παρθένες, άχτιστες, ήσυχες. Δεν έκαναν όλοι τα σπίτια τους airbnb. Τα ζούσαν οι ίδιοι. Σε αυτή τη χώρα που από μόνη της είναι brand, νομίζω πως πρέπει να ξαναγυρίσουμε στα βασικά, χωρίς φιοριτούρες και φύκια για μεταξωτές κορδέλλες. Αλλιώς την κάτσαμε τη βάρκα. Και τώρα πια θα είναι ολοκληρωτικό το βούλιαγμα. Ποιότητα και μέτρο απέναντι στην ασυδοσία του "δήθεν" και το ξεπούλημα στη μαζικότητα.
( Η φώτο είναι από τον "Τρύπα". Τον πρόλαβα τον γέρο Τρύπα. Να μου κάνει μαγικό αφέψημα με σύκο και οινόπνευμα, σε μπρίκι σε καμινέτο, γιατί είχα σκάσει από το φαί)
Οι άνθρωποι κάνουν τους τόπους και οι άνθρωποι τους ξεκάνουν.
(N.S.06/23)

Σχόλια