Η «ιβηρική εξαίρεση»: Ισπανία και Πορτογαλία με απόφαση-ορόσημο μειώνουν τους λογαριασμούς ρεύματος
Ελίζα Καραγιώργη
ekaragiorgi@naftemporiki.gr
Πράσινο φως για χαμηλότερες τιμές ρεύματος; Η Μαδρίτη ενέκρινε την Παρασκευή με διάταγμα τον περιορισμό των τιμών του φυσικού αερίου που εισέρχεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να αποφορτιστούν βιομηχανίες και καταναλωτές.
«Για μια φορά, δεν θα πληρώσουν οι ίδιοι άνθρωποι», είπε η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Τερέσα Ριμπέρα, εξηγώντας ότι η πτώση των τιμολογίων θα χρηματοδοτηθεί από τη μείωση των κερδών των εταιρειών ενέργειας.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία ενέκριναν κανόνες για τον περιορισμό των τιμών του φυσικού αερίου, τις πιο ριζοσπαστικές προσπάθειες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να περιορίσουν το ράλι στο ενεργειακό κόστος που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Οι προγραμματισμένες αλλαγές θα σηματοδοτήσουν ένα ορόσημο στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέποντας στα δύο ιβηρικά έθνη να ενεργούν εκτός των κανόνων της κοινής αγοράς της ΕΕ και να παρεμβαίνουν στον καθορισμό των τιμών. Το μπλοκ αγωνίζεται για να τιθασεύσει τον αυξανόμενο πληθωρισμό, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις τιμές της ενέργειας που εκτινάχθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ μετά το ξέσπασμα του πολέμου.
Αυτό το νέο σύστημα, το οποίο αποτέλεσε αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες, θα τεθεί σε ισχύ ταυτόχρονα στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Αναγνωρίζει «την ιβηρική εξαίρεση» και δημιουργεί προηγούμενο επιτρέποντας στις δύο χώρες να εξαιρεθούν από το ευρωπαϊκό δασμολογικό σύστημα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όντως άνοιξε την πόρτα σε αυτό το συγκεκριμένο καθεστώς, αναγνωρίζοντας ότι την έλλειψη διασυνδέσεων και ροών με τη Γαλλία. Οι ροές από τη μια πλευρά των Πυρηναίων στην άλλη αντιπροσωπεύουν μόνο το 3% έως 5% της εγκατεστημένης ισχύος στην Ισπανία.
Όπως αναφέρει η γαλλική Les Echos, αυτή η απομόνωση εμποδίζει την Ιβηρική Χερσόνησο να ανταλλάσσει και να έχει πρόσβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από τη βόρεια Ευρώπη, γεγονός που την αναγκάζει να λειτουργεί, στην πραγματικότητα, σαν νησί.
Μείωση των λογαριασμών ρεύματος από 25% σε 20%
Ο ιβηρικός μηχανισμός προβλέπει ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου που πηγαίνει στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι παραγωγοί φυσικού αερίου θα αποζημιωθούν και θα λάβουν τη διαφορά μεταξύ της αγοραίας τιμής και του ανώτατου τιμολογίου με το οποίο θα εισαχθεί στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας.
Η αποζημίωση αυτή θα χρηματοδοτηθεί με μείωση των υπερκερδών που λαμβάνουν οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας χάρη στην κλιμάκωση των τιμών. «Μόνο το φυσικό αέριο θα πληρωθεί στην τιμή του φυσικού αερίου», εξήγησε η υπουργός, επιμένοντας στο γεγονός ότι η άνοδος των τιμών πρέπει να σταματήσει να επηρεάζει την τιμή της υπόλοιπης ενέργειας, πυρηνικής ή ανανεώσιμης ενέργειας.
Στόχος της Μαδρίτης είναι να μειώσει τον λογαριασμό για τα νοικοκυριά κατά 25 έως 30%, αλλά και για τις ΜμΕ και τις βιομηχανίες, οι οποίες έχουν δει το κόστος παραγωγής τους να εκτινάσσεται στα ύψη από το καλοκαίρι του 2021. Με αύξηση τέτοια που ορισμένοι τομείς που είναι μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας είχαν να αποφασίσουν να προσαρμόσουν τη δραστηριότητα των τοποθεσιών τους στην Ιβηρική, ιδίως στη βιομηχανία χάλυβα.
Σύμφωνα με τους κανόνες που καθορίστηκαν με τις Βρυξέλλες, η Ισπανία και η Πορτογαλία θα μπορούν κατ' εξαίρεση να αποχωρήσουν από την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας για τουλάχιστον δώδεκα μήνες.
Ανώτατο όριο στα 40 ευρώ ανά MWh για έξι μήνες
Η τιμή του φυσικού αερίου θα περιοριστεί στα 40 ευρώ ανά MWh κατά τους πρώτους έξι μήνες, πριν αυξηθεί σταδιακά για να φτάσει κατά μέσο όρο τα 50 ευρώ ανά MWh κατά τη διάρκεια του έτους, ή το μισό από αυτό που κόστισε τους τελευταίους τρεις μήνες. Η ισπανική κυβέρνηση υπολογίζει ότι το σύστημα θα έχει ως αποτέλεσμα την άμεση μείωση κατά 30% στον λογαριασμό του ρεύματος, με μια μεγαβατώρα στα 130 ευρώ κατά μέσο όρο, αντί για 210 ευρώ τους τελευταίους μήνες.
Αυτός ο μηχανισμός ήρθε αντιμέτωπος με σφοδρές αντιδράσεις από τις κύριες εταιρείες ενέργειας για μήνες, με την Iberdrola και την Endesa να πρωτοστατούν εχθρικά στην ιδέα να δουν τα κέρδη από την υψηλή αστάθεια του φυσικού αερίου μειωμένα.
Υπερκέρδη
Τα κέρδη ήταν ιδιαίτερα σημαντικά για αυτές τις εταιρείες, αφού το έτος 2021, μεταξύ αιολικής, υδραυλικής και ηλιακής ενέργειας, οι ανανεώσιμες πηγές παρείχαν το 46,7% της παραγωγής. Μέχρι τώρα, οι Ισπανοί καταναλωτές δεν είχαν επωφεληθεί από αυτές τις επενδύσεις, οι οποίες υποτίθεται ότι παράγουν πράσινη ενέργεια με χαμηλότερο κόστος. Η εφαρμογή του νέου τιμολογιακού συστήματος θα πρέπει να αλλάξει την κατάσταση.
Είναι μια νίκη για την υπουργό Οικολογικής Μετάβασης, Τερέσα Ριμπέρα, η οποία επί σχεδόν δέκα μήνες πάλεψε να απαιτήσει από τις Βρυξέλλες μια μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
«Οι καταναλωτές δεν καταλαβαίνουν γιατί οι προσπάθειες για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν μεταφράζονται πιο άμεσα σε χαμηλότερους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας», επέμεινε το περασμένο καλοκαίρι σε επιστολή της προς την Επιτροπή.
Σχόλια