Το τρομερό ανθρώπινο κόστος των μνημονίων στην Ελλάδα

Της Frances Coppola

Όταν γράφουμε για την Ελλάδα, είναι πολύ εύκολο να εστιάσουμε στα οικονομικά μεγέθη και να παραβλέψουμε τον αντίκτυπο στους ανθρώπους. Τι σημαίνει η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 27% για τους ανθρώπους που τη βίωσαν; Πώς επηρεάζει τις δημόσιες υπηρεσίες και την ευημερία των πολιτών το να πηγαίνει μία χώρα από δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 15% του ΑΕΠ σε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ;

Μερικοί άνθρωποι δικαιολογούν την τρομερή ύφεση στην Ελλάδας και την αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα, με το σκεπτικό ότι είναι απαραίτητες για τη "μεταρρύθμιση" της ελληνικής οικονομίας. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι Έλληνες "αξίζουν" τη φτώχεια και τη στέρηση. Εξάλλου έκαναν "πάρτι" εις βάρος άλλων ανθρώπων. Τώρα, ήρθε η ώρα να πληρώσουν. 

Έχω ακούσει πολλές τέτοιες απόψεις τα τελευταία χρόνια. Γι' αυτό είμαι ευγνώμων στο ιατρικό περιοδικό The Lancet που μου έδωσε "πυρομαχικά” απέναντι σε όσους θέλουν να κατηγορούν τους Έλληνες ή που πιστεύουν ότι η λιτότητα ήταν τόσο ήπια όσο και αναγκαία.

• Η θνησιμότητα στην Ελλάδα έχει επιδεινωθεί σημαντικά από τις αρχές του αιώνα. Το 2000, το ποσοστό θνησιμότητας ανά 100.000 άτομα ήταν 944,5. Μέχρι το 2016, είχε ανέλθει σε 1174,9 άτομα, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να παρατηρείται από το 2010 και μετά.

Η αύξηση της θνησιμότητας στην Ελλάδα βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τα ποσοστά θνησιμότητας παγκοσμίως, τα οποία μειώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ακόμη και στη Δυτική Ευρώπη, όπου τα ποσοστά θνησιμότητας αυξήθηκαν ελαφρά συνολικά, καμία άλλη χώρα δεν παρουσίασε επιδείνωση σε αυτή την κλίμακα. Η Κύπρος, ο πλησιέστερος γείτονας της Ελλάδας, παρουσίασε επίσης κάποια επιδείνωση των ποσοστών θνησιμότητας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και ύφεσης, αλλά όχι στην κλίμακα της Ελλάδας. Μεταξύ των χωρών που περιλαμβάνονται στη μελέτη, η περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται να είναι μοναδική.

Αλλά από πού προκύπτουν αυτοί οι πρόσθετοι θάνατοι; Η έκθεση αναφέρει ότι αυτό ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία:

"... οι ανεπιθύμητες περενέργειες της ιατρικής περίθαλψης, οι αυτοτραυματισμοί και πολλοί τύποι καρκίνου ξεχωρίζουν, καθώς αυξάνονται σταθερά στην Ελλάδα σε όλες τις ηλικίες... Έλληνες ηλικίας 15-49 ετών είχαν αυξημένη θνησιμότητα εξαιτίας του HIV, όλων των τύπων κίρρωσης, νευρολογικών διαταραχών (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσου των κινητικών νευρώνων), χρόνιας νεφρικής νόσου και πολλών τύπων καρδιαγγειακών παθήσεων”.

• Με άλλα λόγια, τα νεογέννητα βρέφη πεθαίνουν από εντελώς ιάσιμες ασθένειες, οι έφηβοι και οι νέοι ενήλικες αυτοκτονούν, οι έφηβοι και οι ενήλικες πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με την κακή διατροφή, την κατάχρηση οινοπνεύματος και το κάπνισμα, καθώς και από τις θεραπεύσιμες ασθένειες.

Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι η συχνότητα εμφάνισης του ιού HIV / AIDS διπλασιάστηκε μεταξύ του 2010-2012, όταν η κυβέρνηση σταμάτησε προσωρινά να διανέμει σύριγγες.  
Η φυματίωση φαίνεται να έχει αυξηθεί και μεταξύ των ενήλικων Ελλήνων.

Η αύξηση των θανάτων από αυτοτραυματισμό μεταξύ των νέων ενηλίκων είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Αυτό είναι το ανθρώπινο κόστος από το τρομακτικά υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων στην Ελλάδα. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, το 2013, ήταν στο 58,21% - πάνω από το ήμισυ όλων των νέων ενηλίκων. Ακόμα και τώρα, παρά το μισό εκατομμύριο νέους που εγκαταλείπουν τη χώρα, είναι πάνω από 40%.

• Οι νεαροί ενήλικες Έλληνες αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό δίλημμα - να φύγουν ή να αντιμετωπίσουν την ανεργία για χρόνια. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο αυτοτραυματισμός και η αυτοκτονία έχουν αυξηθεί. Ωστόσο, παρά την επιδημία της απελπισίας, οι μεγαλύτερες αυξήσεις θνησιμότητας δεν προκύπτουν μεταξύ των νέων ενηλίκων, αλλά μεταξύ των μωρών και των πολύ ηλικιωμένων. Αυτό φανερώνει μια κρίση στην υγειονομική περίθαλψη.

Η έκθεση αναφέρει ότι, στο πλαίσιο των συνθηκών διάσωσης, οι συνολικές δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη (δημόσιες και ιδιωτικές) μειώθηκαν από 9,8% του ΑΕΠ το 2008 σε 8,1% το 2014. Σε άρθρο που δημοσίευσε το Lancet αναφέρεται ότι, υπό την πίεση της τρόικας, η ελληνική κυβέρνηση μείωσε τις δημόσιες δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη στο 6% του ΑΕΠ.

Όμως, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το ελληνικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε περισσότερο από ένα τέταρτο. Έτσι, οι συνολικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη συρρικνώθηκαν στην πραγματικότητα κατά 30%. Από το 2010 και έπειτα, καθώς οι περικοπές στις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αυξάνονταν, αυξάνονταν και τα ποσοστά θνησιμότητας σε όλες τις ηλικίες:

Η έκθεση επισημαίνει:

"Από την εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας, η Ελλάδα μείωσε το ποσοστό των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης επί του ΑΕΠ σε ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, με 50% λιγότερη δημόσια νοσοκομειακή χρηματοδότηση το 2015 συγκριτικά με το 2009. Η μείωση αυτή έχει αφήσει νοσοκομεία με έλλειψη βασικών προμηθειών, ενώ οι καταναλωτές πλήττονται από παροδικές ελλείψεις φαρμάκων".

Νοσοκομεία που στερούνται βασικών προμηθειών, ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν τα φάρμακα που χρειάζονται... Θα νόμιζε κανείς ότι αναφερόμαστε σε κάποια εμπόλεμη ζώνη, όχι μια προηγμένη χώρα που έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση με τους πιστωτές της.

Ακόμη, η ανεργία και η φτώχεια απέκλεισαν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού από την υγειονομική περίθαλψη:

"... σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού έχασε την ασφάλιση υγείας από το εθνικό πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης λόγω μακροχρόνιας ανεργίας”.

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν και η γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας, που επιδεινώνεται από τη φυγή των νέων στο εξωτερικό, συμβάλλει στην αύξηση των ποσοστών θνησιμότητας, ο κύριος παράγοντας είναι τα σκληρά προγράμματα λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα. Είναι δύσκολο να διαφωνήσω.

• Ας σταματήσουμε να παίζουμε το "παιχνίδι των κατηγοριών” με τους Έλληνες. Τα μωρά, οι έφηβοι και οι νέοι ενήλικες δεν προκάλεσαν την καταστροφή του χρέους της Ελλάδας. Αλλά πληρώνουν γι 'αυτή - με τη ζωή τους.  

ΠΗΓΗ

1. Ο νεοφιλελευθερισμός οδηγεί στη φτώχεια, την εξορία και τον πρόωρο θάνατο 

2. «Καμπανάκι» από την Eurostat: Οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 10% στην Ελλάδα την τελευταία 15ετία

3. Η Νέα Οικονομία!

4. Η επιστροφή των αξιοθρήνητων.

5. Μειώνεται δραματικά ο πληθυσμός της Ελλάδας

6. Τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης άφηνουν 1 εκ ανθρώπους χωρίς περίθαλψη, αύξησαν παιδική θνησιμότητα, HIV, αυτοκτονίες. 

7. Έρευνα: Αύξηση αυτοκτονιών και θανάτων παιδιών, μείωση των γεννήσεων στην Ελλάδα.

8. Εδώ Δυστοπία! Λαέ της Δυστοπίας, σας μιλάει...