Η παράδοση των Αρμενίων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι μόνο ένα βήμα στο δρόμο της Τουρκίας για περιφερειακή κυριαρχία.
Ο Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν θα έχει πολλά να γιορτάσει στις 29 Οκτωβρίου, την 100η επέτειο της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ενισχυμένος από τις προεδρικές εκλογές τον περασμένο Μάιο, η εξουσία του είναι πιο αυταρχική από ποτέ. Η φιλοδοξία του να μετατρέψει την πρώην κοσμική δημοκρατία σε πρότυπο πολιτικού Ισλάμ φαίνεται μη αναστρέψιμη. Η επιθυμία του να αναδιαμορφώσει την περιοχή, να εδραιώσει την κυριαρχία της Άγκυρας, προχωρά με άλματα. Από τον Καύκασο μέχρι την Κύπρο, από τη Λιβύη ως τα Βαλκάνια, ο σουλτάνος προωθεί τα πιόνια του. Κήρυξε την έλευση του «αιώνα της Τουρκίας». Ο έμπιστος του Χακάν Φιντάν, πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών που έγινε Υπουργός Εξωτερικών, παραδέχτηκε ανεπιτήδευτα στις 8 Αυγούστου: Η Τουρκία σκοπεύει να είναι «ένας εντελώς ανεξάρτητος, αποτελεσματικός και ισχυρός παράγοντας που καθορίζει τη διεθνή ατζέντα».
Όπως και στο παρελθόν οι Αρμένιοι είναι οι πρώτοι που υφίστανται τις συνέπειες της αναζωπύρωσης του τουρκικού ιμπεριαλισμού. Οι 120.000 κάτοικοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι θύματα μιας γεωπολιτικής αναταραχής που προετοιμάζεται εδώ και πολύ καιρό. Μετά την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν το 1991, η Άγκυρα εξόπλιζε και εκπαίδευε τον στρατό του Μπακού. Ο δεσμός ενισχύθηκε από τη διμερή στρατηγική εταιρική σχέση που υπογράφηκε το 2010. Το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, που εκμεταλλεύονται με τη δυτική υποστήριξη, έχουν ωθήσει το Αζερμπαϊτζάν σε άλλη διάσταση. Η οικονομία του ισοδύναμη τότε σε μέγεθος με αυτήν της Αρμενίας τώρα παράγει δέκα φορές περισσότερο πλούτο κάθε χρόνο από τον γείτονά του. Αυτό επιτρέπει στο Μπακού να διατηρεί στρατιωτικό προϋπολογισμό 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, σε σύγκριση με μόνο μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια για το Ερεβάν.
Χάρη σε αυτό το οικονομικό απροσδόκητο κέρδος, χάρη και στη χορηγία του Ερντογάν και, τέλος, χάρη στην ισραηλινή υποστήριξη (από εχθρότητα προς το Ιράν), ο δικτάτορας Ιλάμ Αλίεφ δημιουργεί όλο και πιο βάναυσα τετελεσμένα γεγονότα. Ο πόλεμος του 2020 οδήγησε στην ανακατάληψη της πλειονότητας των εδαφών που βρισκόταν στα χέρια των αρχών του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Επιπλέον, του επέτρεψε να κόψει την εδαφική συνέχεια μεταξύ του αρμενικού θύλακα και του κυρίαρχου αρμενικού εδάφους. Ο αποκλεισμός που διέταξε στη συνέχεια έφερε σε λιμοκτονία και αποθάρρυνε τον αρμενικό πληθυσμό. Η αστραπιαία επίθεση της 19ης Σεπτεμβρίου ολοκλήρωσε τα σχέδια του. Ο Αλίεφ έχει πλέον ελεύθερα τα χέρια να εκδιώξει τον πληθυσμό και να πραγματοποιήσει μεγάλης κλίμακας εθνοκάθαρση.
Στροφή προς τη Δύση
Ο Ερντογάν και ο Αλίεφ ήξεραν πώς να εκμεταλλεύονται τις συνθήκες. Ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας έσπασε ένα ταμπού σχετικά με την ανασύνθεση των συνόρων με τη βία. Ταυτόχρονα, εξέθεσε τα όρια του ρωσικού στρατού, στα οποία υπολόγιζε η Αρμενία για να εξασφαλίσει την ασφάλειά της. Υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, το Ερεβάν ξεκίνησε μια στροφή προς τη Δύση, αλλά ήταν πολύ αργά για να είναι πραγματικά χρήσιμο.
Η Ευρώπη φέρει το μερίδιο ευθύνης της στην τραγωδία. Τα είκοσι επτά μέλη της Ε.Ε χάιδεψαν τον τύραννο του Αζερμπαϊτζάν, με το πρόσχημα ότι το αέριο του Μπακού θα ήταν πιο αποδεκτό από το πλέον δαιμονοποιημένο ρωσικό αέριο – παρόλο που το Αζερμπαϊτζάν είναι από τις χειρότερες χώρες στον κόσμο όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημόσιες ελευθερίες. Οι Ευρωπαίοι πρόσθεσαν την ταπείνωση στην ατίμωση όταν ο Αλίεφ συμφώνησε με τον Πούτιν να τους πουλήσει ρωσικό αέριο με την ετικέτα του Αζερμπαϊτζάν. Το δίκτυο επιρροής και διαφθοράς που έχει χτίσει το Αζερμπαϊτζάν εδώ και χρόνια στην καρδιά των ευρωπαϊκών χωρών δεν είναι πιθανώς άσχετο με τη απίστευτη παθητικότητα της ΕΕ.
Ερντογάν και Αλίεφ δεν θα σταματήσουν εκεί. Βάζουν τα χαρτιά τους στο τραπέζι : στοχεύουν να δημιουργήσουν έναν οδικό και σιδηροδρομικό διάδρομο που θα διασχίζει τη νότια Αρμενία. Στόχος τους είναι να επιτύχουν εδαφική συνέχεια από την Κωνσταντινούπολη μέχρι το Μπακού και έτσι να προωθήσουν την παντουρκική φιλοδοξία που κατοχυρώνεται στο σύνθημα «Ένα έθνος, δύο κράτη». Το Ιράν, το οποίο θα έχανε την οδική του σύνδεση που του επιτρέπει να εμπορεύεται με τη Ρωσία, το βλέπει αυτό ως κόκκινη γραμμή. Οι πιθανότητες είναι μεγάλες για περιφερειακή επέκταση της σύγκρουσης.
Οι Δυτικοί, για άλλη μια φορά, δεν μπορούν να κάνουν τους ανήξερους. Πριν από έναν αιώνα, η ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας στα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε ως αποτέλεσμα τη γενοκτονία και την εθνοκάθαρση των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας : Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων. Εκατό χρόνια μετά, έχουν αλλάξει πραγματικά τα πράγματα ; Θα ήταν προς τιμήν της Ευρώπης να σταματήσει το ανήθικο φλερτ της με τον Αλίεφ, να επιβάλει τις απαραίτητες κυρώσεις κατά του Μπακού και να απλώσει χείρα βοηθείας στην Αρμενία, στέλνοντας κάτι περισσότερο από απλούς παρατηρητές. Αυτό, ωστόσο, θα απαιτούσε την αντιπαράθεση με τον Ερντογάν. Είμαστε έτοιμοι για κάτι τέτοιο ;
Luc de Barochez
Le Point
26/9/23
VIA Babis Georges Petrakis
==============
Σχόλια