Η Ρωσία και οι Αγύρτες επί των Οικονομικών


Γιώργος Βάμβουκας

Η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία διανύει ήδη την πέμπτη βδομάδα και ουδείς δύναται να προβλέψει το χρονικό σημείο λήξης της. Η αξιόλογη βοήθεια σε οπλικά συστήματα και έμψυχο δυναμικό που οι ΗΠΑ και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ προσφέρουν στην Ουκρανία, αποτελεί έναν από τους  κύριους παράγοντες που οι πολεμικές συγκρούσεις παρατείνονται και ενδεχομένως διαρκέσουν δύο ή και περισσότερους μήνες. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Οι αμερικανοί και οι ευρωπαίοι που πολεμούν στο πλευρό του ουκρανικού στρατού αποκαλούνται «μισθοφόροι». Οι μισθοφόροι χωρών μελών του ΝΑΤΟ σε συνδυασμό με τα οπλικά συστήματα που νατοϊκές χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Μ. Βρετανία, κ.ά.) τροφοδοτούν τον ουκρανικό στρατό, καταδεικνύουν ότι στο πεδίο των μαχών η Ρωσία αντιμετωπίζει ταυτόχρονα την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ. Μακάρι να πρυτανεύσει η λογική και η εγκράτεια στο μυαλό των ισχυρών ηγετών Ανατολής και Δύσης, ώστε να επιτευχθεί ειρήνη μέσω μιας αποτελεσματικής και βιώσιμης συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Παρακολουθώντας διάφορα πάνελ των CNN, BBC, Bloomberg και άλλων διεθνών ειδησεογραφικών κολοσσών, αρκετοί οικονομολόγοι και διεθνολόγοι   υποστηρίζουν ότι αν ο πόλεμος διαρκέσει επί μακρόν, η ρωσική οικονομία θα καταρρεύσει και η Ρωσία θα χρεοκοπήσει. Το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ρωσίας σε περίπτωση παράτασης των πολεμικών συγκρούσεων Ρωσίας-Ουκρανίας, μεθοδικά και συγχρονισμένα προπαγανδίζεται και από ελληνικά τηλεοπτικά και διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης. Το κουτόχορτο της μαύρης  προπαγάνδας πωλείται με την οκά. Ο κεντρικός στόχος των κέντρων παραπληροφόρησης είναι η πλύση εγκεφάλου των αδαών πολιτών που δεν έχουν γνώσεις περί της πραγματικής κατάστασης της ρωσικής οικονομίας.

Το καίριο ερώτημα που απασχολεί τους σκεπτόμενους πολίτες είναι: Αν ο πόλεμος επιμηκυνθεί η Ρωσία απειλείται με χρεοκοπία και με καταστροφή της εθνικής της οικονομίας; Η αμερόληπτη απάντηση σε αυτό το όντως σημαντικό ερώτημα προϋποθέτει τη γνώση των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών της ρωσικής οικονομίας. Τα στοιχεία του πίνακα  καταδεικνύουν ότι η εγχώρια  οικονομία της Ρωσίας χαρακτηρίζεται για την αναπτυξιακή της δυναμική σε συνθήκες μακροοικονομικής σταθερότητας.

Ο δυναμισμός της ρωσικής οικονομίας αποτυπώνεται στην ανοδική πορεία του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν). Κατά την περίοδο 2000-2021, το ΑΕΠ της Ρωσίας από 975 αυξήθηκε σε 4.550 δις δολάρια, με συνέπεια την περίοδο αυτή ο μέσος ετήσιος αναπτυξιακός της ρυθμός να διαμορφωθεί  σε 7,6%, ήτοι από τους υψηλότερους παγκοσμίως. Με ΑΕΠ 4.550 δις δολάρια το 2021, η Ρωσία καταλαμβάνει την έκτη θέση στον πίνακα της παγκόσμιας κατάταξης των χωρών με το μεγαλύτερο ΑΕΠ.

Η μακροοικονομική σταθερότητα της ρωσικής οικονομίας καθρεφτίζεται στο χαμηλό επίπεδο πληθωρισμού, στο μικρό ποσοστό ανεργίας και στα  υψηλά πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Μετά το 2008 ο πληθωρισμός κινείται σε μονοψήφια επίπεδα, φτάνοντας στο σημείο το 2020 και το 2021 να διαμορφωθεί αντίστοιχα σε 0,9% και 1,8%. Παράλληλα, μετά το 2015 το ποσοστό ανεργίας κυμαίνεται σε επίπεδα χαμηλότερα του 6%, φανερώνοντας έτσι την κατάσταση μακροοικονομικής ισορροπίας που διέπει τη ρωσική οικονομία.

Η Ρωσία αποτελεί μια από τις λίγες χώρες της υφηλίου που το «ισοζύγιο τρεχουσών της συναλλαγών» παρουσιάζει αξιοσημείωτα πλεονάσματα. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μιας χώρας είναι πλεονασματικό, όταν οι εξαγωγές είναι μεγαλύτερες από τις εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, επί σειρά ετών το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ρωσίας εμφανίζει ετησίως πλεονάσματα δεκάδων δις δολαρίων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα έτη 2020 και 2021 τα πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών της συναλλαγών ανήλθαν αντίστοιχα σε 73 και 110 δις δολάρια.

Η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία αποτελούν τις χώρες με τις μεγαλύτερες εξαγωγές υδρογονανθράκων. Για παράδειγμα, το 2021 οι εξαγωγές καυσίμων και φυσικού αερίου απέφεραν στη Ρωσία έσοδα της τάξης των 220 δις δολαρίων. Αυτό σημαίνει ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των συνολικών εξαγωγών της. Η παρατήρηση ότι η Ρωσία ικανοποιεί το 14% των ενεργειακών αναγκών της παγκόσμιας οικονομίας, πιστοποιεί την οικονομική και ιδίως την γεωπολιτική της ισχύ. Οι γιγαντιαίοι ενεργειακοί πόροι σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο που βρίσκονται στο υπέδαφος της Ρωσίας εκτιμώνται σε αρκετά τρισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας έτσι τη Ρωσία οικονομική υπερδύναμη.

Τα πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τροφοδοτούν το απόθεμα των «συναλλαγματικών διαθεσίμων». Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα μιας χώρας κρατούνται από την Κεντρική της Τράπεζα π.χ. Τράπεζα Ρωσίας και συμπεριλαμβάνουν κυρίως χρυσό και ξένο συνάλλαγμα (δολάρια, ευρώ, κ.ά.). Η Ρωσία συγκαταλέγεται στις χώρες με τα μεγαλύτερα συναλλαγματικά διαθέσιμα παγκοσμίως. Το απόθεμα των συναλλαγματικών της διαθεσίμων το 2021 υπολογιζόταν σε 615 δις έναντι 597 δις δολαρίων το 2020. Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση ότι η συνολική αξία των συναλλαγματικών της διαθεσίμων υπερβαίνει την αντίστοιχη αξία του εξωτερικού της χρέους. Το 2021 το εξωτερικό χρέος της Ρωσίας διαμορφώθηκε σε 465 δις δολάρια και αντιπροσώπευε μόλις το 28% του ονομαστικού ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το δημόσιο χρέος της Ρωσίας ήταν αμελητέο και αποτελούσε το 17,9% του ΑΕΠ. Η εξαίρετη κατάσταση των Δημοσίων Οικονομικών παρέχει τη δυνατότητα στη Ρωσία να δαπανά μεγάλα ποσά για την χρηματοδότηση των όντως πελώριων στρατιωτικών της αναγκών. Τα κέντρα προπαγάνδας παραπληροφορούν τους πολίτες αναφέροντας ότι κάθε μέρα οι ανάγκες του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία υπολογίζονται σε 15 δις δολάρια. Ωστόσο, οι τσαρλατάνοι της παραπληροφόρησης λησμονούν ότι η Ρωσία με δική της τεχνολογία και δικούς της πλουτοπαραγωγικούς πόρους παράγει τα διάφορα οπλικά  συστήματα, με συνέπεια η χρηματοδότηση των στρατιωτικών της δαπανών να γίνεται με ρούβλια και όχι με ξένο συνάλλαγμα.

Ο κύριος σκοπός της προαναφερθείσας ανάλυσης ήταν η αντικειμενική ανάλυση των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών της ρωσικής οικονομίας. Ανεξάρτητα του γεγονότος, αν κάποιος διάκειται θετικά ή αρνητικά στη Ρωσία του Πούτιν, η επιστημονική ανάλυση θα πρέπει να είναι αμερόληπτη και να μην υποκρύπτει πολιτικές δολιότητες. Η πολεμική σύρραξη στην καρδιά της Ευρώπης θα έπρεπε να είχε αποφευχθεί. Ήδη, οι λαοί της Ευρώπης υφίστανται τις δραματικές συνέπειες του αιματηρού πολέμου, με τον θάνατο αμάχων και στρατιωτών, με την ακρίβεια στα καύσιμα και στα είδη πρώτης ανάγκης, με τη μετανάστευση εκατομμυρίων Ουκρανών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κ.ο.κ.

Κίνα, ΗΠΑ και Ρωσία, δηλαδή οι μεγαλύτερες πυρηνικές υπερδυνάμεις της υφηλίου, όφειλαν να είχαν αποφύγει τον θανατηφόρο πόλεμο και με ειρηνικές διαδικασίες μέσω της διπλωματικής οδού να έλυναν τις οποιεσδήποτε ρωσοουκρανικές διαφορές. Ωστόσο, ο ρωσοουκρανικός πόλεμος είναι μια θλιβερή πραγματικότητα. Μακάρι ο πόλεμος να σταματήσει το συντομότερο δυνατόν και οι στρατιωτικές συγκρούσεις από την Ουκρανία να μην επεκταθούν και σε άλλες χώρες.

Δυστυχώς, στα ραδιοτηλεοπτικά και διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης εμφανίζονται εγκάθετοι διεθνολόγοι που συνειδητά και σκοπίμως παραπληροφορούν τους πολίτες για τις συγκλονιστικές εξελίξεις στο ρωσοουκρανικό μέτωπο. Παράλληλα, οι αγύρτες επί των οικονομικών  διακινούν σενάρια επερχόμενης χρεοκοπίας της Ρωσίας. Ύπουλα σενάρια που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Ο αμερόληπτος ερευνητής οφείλει με αξιόπιστα και τεκμηριωμένα στοιχεία να ενημερώνει τους πολίτες.   

Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη της Ρωσίας

Οικονομικά Μεγέθη20002008201520202021
1. ΑΕΠ (δις $) 2.Ποσοστό (%) Ανεργίας 3. Πληθωρισμός (%) 4. Εξαγωγές (δις $) 5. Εισαγωγές (δις $) 6. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (2-3) 7. Εξωτερικό Χρέος (δις $) 8. Δημόσιο Χρέος προς ΑΕΠ 9. Συναλλαγματικά Διαθέσιμα (δις $)975 10,6% 37,7% 115 62 53 147 8,2% 282.798 6,2% 18,0% 520 367 153 419 7,9% 4263.429 5,6% 7,2% 392 282 110 486 16,3% 3684.265 5,6% 0,9% 378 305 73 475 19,3% 5974.550 4,9% 1,8% 455 345 110 465 17,9% 615

Παρατηρήσεις: Πηγή των στοιχείων είναι η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) υπολογίζεται με βάση τη μέθοδο PPP (Purchasing Power Parities). H αγγλική ορολογία «Purchasing Power Parities» αποδίδεται στην ελληνική με τους εναλλακτικούς όρους «Ισοδυναμία Αγοραστικών Δυνάμεων» ή «Ισοτιμία Αγοραστικών Δυνάμεων».  Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές απεικονίζουν τη συνολική αξία αγαθών και υπηρεσιών. Ο πληθωρισμός υπολογίζεται με βάση τον «Αποπληθωριστή του ΑΕΠ» (GDP Deflator). Τα στοιχεία του 2021 βασίζονται σε εκτιμήσεις.      

====================

Σχόλια