Blogger:
Επειδή σήμερα και τις επόμενες μέρες η ΤV θα σας ζαλίσει με τις κοινοτυπίες περί της ...γιορτής της 17ης Ν., λέω να εκμεταλευτώ αυτή τη συγκυρία και να κάνουμε ένα "ταξίδι" σε ιστορικά γεγονότα που μπορεί να ...φωτίσουν την τωρινή πραγματικότητα....
Το blogg αυτό εδώ έχει μια εμμονή.
Εμμονή με την μνήμη.
Μόνο αν μπορείς να ...θυμηθείς το παρελθόν, μπορείς να καταλάβεις το παρόν και άρα έχεις ελπίδες για κάποια επίδραση στο μέλλον σου. Έχω την άποψη ότι ζούμε σε ένα περιβάλλον όπου ο σε γενικές γραμμές τα "γεγονότα" είναι προκατασκευασμένα και κατάλληλα γαρνιρισμένα από τα ΜΜΕ ώστε να πωλούνται και να φαίνονται ως "φρέσκα", ενώ πρόκειται συνήθως για πράγματα και καταστάσεις που έχουν επαναληφθεί σε άλλες συνθήκες με άλλους πρωταγωνιστές και φυσικά άλλους κομπάρσους...
Η απαίτηση για έλεγχο επιβάλλει: Το κοινό, η πλέμπα, πρέπει να αιφνιδιάζεται διαρκώς, να βρίσκεται σε μια κατάσταση συνεχούς διέγερσης αφού δεν πρέπει να ξέρει "πραγματικά τι του ξημερώνει". Αν σ' αυτό προσθέσει κανείς το χρόνο και την ενέργεια που πρέπει να καταλαλώνει ο κάθε άνθρωπος στην εξασφάλιση της ...τροφής, δεν μένει χρόνος για να κτισθεί η βαθειά μνήμη.
Ελλείψει της βαθειάς μνήμης όλα είναι καινοφανή, άρα μη αφομοιώσιμα. Η συσσώρευση μη αφομοιώσιμων και άρα μη επεξεργασμένων πληροφοριών οδηγεί στην πλήρη παραίτηση.
Καλή σας ανάγνωση.
Υ.Γ. Διαβάζετε το παρακάτω κείμενο του κ. Γιαννεσκή με δικιά σας ευθύνη...
==============
Από το thepressproject.gr (του Μιχάλη Γιαννεσκή)
Για εκατοντάδες χρόνια ένας λαός υπηρετούσε με αφοσίωση τους
αριστοκράτες γαιοκτήμονες της περιοχής του, καλλιεργώντας τα κτήματά
τους και θυσιάζοντας τους νέους του στους πολέμους των αφεντικών του.
Ωστόσο, η αριστοκρατία δεν δίστασε να τον εκδιώξει από την πατρική του
γη μόλις βρήκε πιο προσοδοφόρους μεθόδους εκμετάλλευσης των κτημάτων
της, αντικαθιστώντας τους αγρότες με πρόβατα και ελάφια.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ο εν λόγω λαός
ήταν οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών της Σκωτίας (οι «Χαϊλάντερς»), οι
οποίοι ανήκαν σε περίπου 60 κλαν (clan), τις ομάδες που αποτελούσαν την
κοινωνική δομή της χώρας από τον μεσαίωνα. Clann σημαίνει «παιδιά» στη
γλώσσα που μιλούσαν τότε οι Σκωτσέζοι, τα γαελικά. Τα μέλη ενός κλαν
υιοθετούσαν το επώνυμο του γαιοκτήμονα αρχηγού τους, τον υπηρετούσαν
πιστά, και πολεμούσαν κατά των αντιπάλων του. Η άνευ όρων αφοσίωση στους
γαιοκτήμονες στηριζόταν στον άγραφο νόμο – duthchas (ντούθχας) στα
γαελικά - ότι κάθε αρχηγός είχε υποχρέωση να προστατεύει και να μεριμνά
για τα μέλη του κλαν. Οι Χαϊλάντερς επιβίωναν καλλιεργώντας μικρά
χωράφια και εκτρέφοντας μικρά κοπάδια στα μέρη που οι οικογένειές τους
ζούσαν για αιώνες.
Η αξία της γης των ορεινών περιοχών της Σκωτίας ανέβηκε όταν άρχισε να αναπτύσσεται η υφαντουργική βιομηχανία στην Αγγλία, η οποία χρειαζόταν ολοένα και περισσότερο μαλλί. Οι γαιοκτήμονες αναγνώρισαν την ευκαιρία για μεγαλύτερα κέρδη και μετέτρεψαν την καλλιεργήσιμη γη σε βοσκότοπους. Χιλιάδες αγρότες εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους για να επιτευχθεί αυτή η μετατροπή, και αντικαταστάθηκαν από ολιγάριθμους βοσκούς, οι οποίοι επέβλεπαν τα εκατομμύρια πρόβατα που οι γαιοκτήμονες έφεραν στα ορεινά της Σκωτίας.
Οι εξώσεις των αγροτών άρχισαν το 1760. Οι γαιοκτήμονες ήθελαν όμως να διατηρήσουν το εργατικό δυναμικό των περιοχών τους, και ανάγκαζαν τους αγρότες να μετακομίσουν στις παραθαλάσσιες περιοχές και να επιβιώνουν κυρίως από το ψάρεμα και τη συγκομιδή φυκιών για χρήση στη σαπωνοποιία και στην παραγωγή διαφόρων χημικών ουσιών, καθότι τα χωράφια σε αυτά τα μέρη ήταν πολύ μικρά και καθόλου εύφορα. Η επιβίωση των αγροτών σε αυτές τις περιοχές αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη, και οι τεράστιες ποσότητες φυκιών που έπρεπε να μαζέψουν απαιτούσαν εξοντωτική εργασία.
Η διατήρηση του πληθυσμού ήταν επίσης αναγκαία για τη στρατολόγηση σημαντικού αριθμού ταγμάτων Χαϊλάντερς, ιδίως κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων. Οι οικογένειες όσων αρνούνταν να στρατολογηθούν εκδιώκονταν από τα σπίτια τους.
Οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά σκληρές για όσους Χαϊλάντερς παρέμειναν στη Σκωτία. Το 1854, ενόσω ένας γαιοκτήμονας προσπαθούσε να στρατολογήσει νέους για τον πόλεμο κατά των Ρώσων στην Κριμαία, ένας νεαρός του απάντησε ότι «εάν ο τσάρος της Ρωσίας καταλάμβανε [τη Σκωτία], δεν θα περιμέναμε χειρότερη μεταχείριση από αυτή που βιώσαμε στα χέρια της οικογένειάς σας τα τελευταία πενήντα χρόνια».
Η αγορά της έπαυλης και των κτημάτων του Μπαλμόραλ στη Σκωτία από την βασίλισσα Βικτωρία το 1852 έδωσε το έναυσμα για μια νέα μέθοδο εκμετάλλευσης των κτημάτων της χώρας. Τα ορεινά της Σκωτίας έγιναν τουριστικός προορισμός. Άγγλοι και Σκωτσέζοι αριστοκράτες έσπευσαν να αγοράσουν επαύλεις και εκτάσεις στην περιοχή. Οι σκωτσέζικες ελίτ άρχισαν να υιοθετούν τον πολυτελή τρόπο ζωής της αγγλικής αριστοκρατίας, αναζητώντας ολοένα μεγαλύτερα κέρδη από τα κτήματά τους για να τον χρηματοδοτήσουν.
Ο σύζυγος της βασίλισσας, ο πρίγκηπας Άλμπερτ, ήταν φανατικός κυνηγός ελαφιών (παρότι σπανίως κατάφερνε να χτυπήσει κανένα ελάφι). Το κυνήγι έγινε μόδα και τεράστιες εκτάσεις μετατράπηκαν σε κυνηγότοπους που οι ιδιοκτήτες τους γέμισαν με ελάφια. Για να επιτευχθεί αυτή η αλλαγή χρήσης της γης, οι γαιοκτήμονες προέβησαν σε ένα νέο κύμα εξώσεων.
Η ζωή των Χαϊλάντερς επιδεινώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του λιμού της πατάτας, του βασικού τους τροφίμου (1846-1855). Ο λιμός προκάλεσε τεράστιες απώλειες στον πληθυσμό της περιοχής: το ποσοστό θνησιμότητας ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό του αντίστοιχου λιμού στην Ιρλανδία.
Οι εξώσεις εξακολούθησαν να χρησιμοποιούνται από τους γαιοκτήμονες ως μέθοδος διαχείρισης της γης και καταναγκασμού των αγροτών. Όταν οι αγρότες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου το 1884, τρομοκρατούνταν από τους κτηματίες για να ψηφίσουν όπως αυτοί τους υποδείκνυαν.
Η βαναυσότητα και η αδικία των εξώσεων, όπως και η προδοσία των αγροτών από τους «προστάτες» τους, δεν απασχόλησαν την βρετανική «συνείδηση» για πολλά χρόνια. Πέρασε περίπου ένας αιώνας προτού ο βουλευτής και υπουργός Γουίλι Ρος παραδεχθεί στο βρετανικό Κοινοβούλιο το 1965 ότι η κακομεταχείριση που υπέστησαν οι Χαϊλάντερς «αποτελούσε βάρος στη συνείδηση του έθνους για 200 χρόνια».
Τέτοιες τύψεις συνειδήσεως δεν σταμάτησαν την εκμετάλλευση της Σκωτίας. Με την πάροδο του χρόνου, τα πρόβατα του 18ου και τα ελάφια του 19ου αιώνα έπαψαν να είναι προσοδοφόρα. Οι ελίτ έστρεψαν την προσοχή τους σε μια νέα πηγή πλούτου. Από τα μέσα του 20ου αιώνα, εταιρείες εξόρυξης εκμεταλλεύονται τα κοιτάσματα πετρελαίου της Σκωτίας. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από την παραγωγή του καυσίμου διοχετεύεται εκτός Σκωτίας.
Οι εξώσεις είχαν τεράστιο αντίκτυπο στη ζωή των Σκωτσέζων: προδόθηκαν από τους πατροπαράδοτους προστάτες τους, εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους και έχασαν τη γη τους. Η κουλτούρα τους και η γλώσσα τους, τα γαελικά (η χρήση των οποίων απαγορεύτηκε για πολλά χρόνια), σχεδόν εξαφανίστηκαν. Δικαιολογημένα αναλυτές όπως ο Μάικλ Χέτστερ και ο Ίαν Μακίνον χαρακτηρίζουν τη μεταχείριση των Σκωτσέζων ως «εσωτερική αποικιοκρατία» της Βρετανίας.
Συνολικά, περίπου τα 2/3 των Χαϊλάντερς εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. Πριν το 1750, τα ορεινά της Σκωτίας κατοικούνταν από το 30% του πληθυσμού της χώρας· σήμερα κατοικούνται από το 4%. Πολλοί Χαϊλάντερς, διατηρώντας πικρές αναμνήσεις από τις εξώσεις και την βαναυσότητα που υπέστησαν, μετεγκαταστάθηκαν στη Γλασκόβη και σε άλλες περιοχές της Σκωτίας στις οποίες αναπτύχθηκε η βιομηχανία, και συνετέλεσαν στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Η αντιπαλότητα μεταξύ Σκωτσέζων και Εγγλέζων που εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι σήμερα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις εξώσεις του 18ου και του 19ου αιώνα.
Πηγές
Davidson, N. (2003). Discovering the Scottish Revolution 1692-1746. London: Pluto Press.
Davidson, N. (2004). The Scottish Path to Capitalist Agriculture 2: The Capitalist Offensive
(1747–1815). Journal of Agrarian Change, 4:411–460.
Devine, T. M. (1994). Clanship to Crofters’ War: The Social Transformation of the Scottish Highlands. Manchester: Manchester University Press.
Hechter, M. (1975). Internal colonialism: the Celtic Fringe in British National Development, 1536-1966. Berkeley: University of California Press.
Marx, Κ. (1854). Letter, New York Daily Tribune, No. 4095, 2 June 1854. In Marx, K. and Engels, F. (1980). Collected Works, 13:196–197. London.
Marx, K. Expropriation of Agricultural Population. Capital, Vol. 1. In Marx, K. and Engels, F. (1996), Collected Works, 35: 718–721. London.
Mackinnon, I. (2017). Colonialism and the Highland Clearances. Northern Scotland 8:22–48.
Richards, E. (2007). Debating the Highland Clearances. Edinburgh: University Press.
====================
Επειδή σήμερα και τις επόμενες μέρες η ΤV θα σας ζαλίσει με τις κοινοτυπίες περί της ...γιορτής της 17ης Ν., λέω να εκμεταλευτώ αυτή τη συγκυρία και να κάνουμε ένα "ταξίδι" σε ιστορικά γεγονότα που μπορεί να ...φωτίσουν την τωρινή πραγματικότητα....
Το blogg αυτό εδώ έχει μια εμμονή.
Εμμονή με την μνήμη.
Μόνο αν μπορείς να ...θυμηθείς το παρελθόν, μπορείς να καταλάβεις το παρόν και άρα έχεις ελπίδες για κάποια επίδραση στο μέλλον σου. Έχω την άποψη ότι ζούμε σε ένα περιβάλλον όπου ο σε γενικές γραμμές τα "γεγονότα" είναι προκατασκευασμένα και κατάλληλα γαρνιρισμένα από τα ΜΜΕ ώστε να πωλούνται και να φαίνονται ως "φρέσκα", ενώ πρόκειται συνήθως για πράγματα και καταστάσεις που έχουν επαναληφθεί σε άλλες συνθήκες με άλλους πρωταγωνιστές και φυσικά άλλους κομπάρσους...
Η απαίτηση για έλεγχο επιβάλλει: Το κοινό, η πλέμπα, πρέπει να αιφνιδιάζεται διαρκώς, να βρίσκεται σε μια κατάσταση συνεχούς διέγερσης αφού δεν πρέπει να ξέρει "πραγματικά τι του ξημερώνει". Αν σ' αυτό προσθέσει κανείς το χρόνο και την ενέργεια που πρέπει να καταλαλώνει ο κάθε άνθρωπος στην εξασφάλιση της ...τροφής, δεν μένει χρόνος για να κτισθεί η βαθειά μνήμη.
Ελλείψει της βαθειάς μνήμης όλα είναι καινοφανή, άρα μη αφομοιώσιμα. Η συσσώρευση μη αφομοιώσιμων και άρα μη επεξεργασμένων πληροφοριών οδηγεί στην πλήρη παραίτηση.
- Το κόλπο είναι λοιπόν ξαναδουλεμένο, απλά εμπλουτίζεται και επικαιροποιείται. Ας διαβάσουμε λοιπόν το παρακάτω άρθρο και μην μου πείτε ότι δεν βρίσκετε αναλογίες με ότι συμβαίνει σήμερα στο γεωγραφικό χώρο που λέγεται Ελλάδα. {Μην τρέφετε αυταπάτες: Το ελληνικό κράτος έπαψε να υφίσταται από τον ημέρα που ο ΓΑΠ υπέγραψε την έλευση του ΔΝΤ στη χώρα. Αυτό που σήμερα εμφανίζεται ως κράτος δεν είναι παρά μια υπερδομή που είναι στην υπηρεσία των επικυρίαρχων και δεν έχει σχέση με την βούληση των ιθαγενών. Bλέπε σχετικά εδώ
- Οι ιθαγενείς είναι ατίθασα αγριόχορτα που πρέπει να ξεριζωθούν χωρίς περιστροφές. Όλη η έκταση της χώρας (έδαφος & θάλασσα) θα "αξιοποιηθεί" με τρόπο που αποφασίζει το ΥπερΤΑΙΠΕΔ. Ο έλεγχος της ροής του χρήματος - που δεν έχει σχέση με Ελεύθερη Αγορά βεβαίως-βεβαίως! - είναι τόσο ασφυκτικός που σκοπό έχει να κατασκευάσει το νέο περιβάλλον - οικολογικό σύστημα, όπως θες το λες - που όμως δεν θα έχει σχέση με ότι σήμαινε Ελληνική ιδιαιτερότητα, διαφορετικότητα, με όλα τα κουσούρια της. Σ' αυτό το νέο οικολογικό σύστημα, οικονομικό περιβάλλον, δεν θα υπάρχει ιθαγενής με προίκα - περιουσιακά στοιχεία, πολιτιστική παρακαταθήκη, από το παρελθόν του. Αυτήν την προίκα την έχει χάσει! Το παρελθόν αν δεν μπορεί να σβήσει εντελώς πρέπει να αναμορφωθεί καταλλήλως για να είναι συμβατό με το παρόν και το επερχόμενο μέλλον... ΌΛΑ τα περιουσιακά στοιχεία είναι πια στα χέρια του ΥπερΤΑΙΠΕΔ.....και θα περιέλθουν ακόμα περισσότερα αφού το Υπερταμείο μπορεί να περιμένει όσο χρειάζεται... Είναι γνωστό και στους πιο αφελείς ότι η μπάνκα σ' ένα τραπέζι κερδίζει πάντα στο ...τέλος}
Καλή σας ανάγνωση.
Υ.Γ. Διαβάζετε το παρακάτω κείμενο του κ. Γιαννεσκή με δικιά σας ευθύνη...
==============
Από το thepressproject.gr (του Μιχάλη Γιαννεσκή)
Όταν η αριστοκρατία ξεκλήρισε τους αγρότες για να τους αντικαταστήσει με πρόβατα και ελάφια.
Για εκατοντάδες χρόνια ένας λαός υπηρετούσε με αφοσίωση τους
αριστοκράτες γαιοκτήμονες της περιοχής του, καλλιεργώντας τα κτήματά
τους και θυσιάζοντας τους νέους του στους πολέμους των αφεντικών του.
Ωστόσο, η αριστοκρατία δεν δίστασε να τον εκδιώξει από την πατρική του
γη μόλις βρήκε πιο προσοδοφόρους μεθόδους εκμετάλλευσης των κτημάτων
της, αντικαθιστώντας τους αγρότες με πρόβατα και ελάφια.
του Μιχάλη Γιαννεσκή
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ο εν λόγω λαός
ήταν οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών της Σκωτίας (οι «Χαϊλάντερς»), οι
οποίοι ανήκαν σε περίπου 60 κλαν (clan), τις ομάδες που αποτελούσαν την
κοινωνική δομή της χώρας από τον μεσαίωνα. Clann σημαίνει «παιδιά» στη
γλώσσα που μιλούσαν τότε οι Σκωτσέζοι, τα γαελικά. Τα μέλη ενός κλαν
υιοθετούσαν το επώνυμο του γαιοκτήμονα αρχηγού τους, τον υπηρετούσαν
πιστά, και πολεμούσαν κατά των αντιπάλων του. Η άνευ όρων αφοσίωση στους
γαιοκτήμονες στηριζόταν στον άγραφο νόμο – duthchas (ντούθχας) στα
γαελικά - ότι κάθε αρχηγός είχε υποχρέωση να προστατεύει και να μεριμνά
για τα μέλη του κλαν. Οι Χαϊλάντερς επιβίωναν καλλιεργώντας μικρά
χωράφια και εκτρέφοντας μικρά κοπάδια στα μέρη που οι οικογένειές τους
ζούσαν για αιώνες.
Οι γαιοκτήμονες, προωθώντας την αλληλεγγύη και
αδελφικότητα των κλαν, κατάφερναν να έχουν στη διάθεσή τους ένα
αφοσιωμένο εργατικό και πολεμικό δυναμικό - στην ουσία δουλοπάροικους –
που καλλιεργούσε τη γη τους, τους πλήρωνε ενοίκιο, και τους
υπερασπιζόταν σε περίπτωση πολέμου.
Η αποτυχημένη εξέγερση
Το 1745, ένα μέρος της σκωτσέζικης αριστοκρατίας, υπό την καθοδήγηση του Τσαρλς Έντουαρντ Στιούαρτ, ενός πρίγκηπα που είχε βλέψεις στον βρετανικό θρόνο, υποκίνησε τους Χαϊλάντερς να εξεγερθούν κατά των Άγγλων. Η εξέγερση συνετρίβη ολοσχερώς στη μάχη του Καλόντεν (Culloden) το 1746.
Οι
Άγγλοι νικητές αντιμετώπισαν τους Χαϊλάντερς με βαναυσότητα, αλλά
επέτρεψαν στους γαιοκτήμονες αρχηγούς τους να διατηρήσουν τα κτήματά
τους. Η ήττα στο Καλόντεν σηματοδότησε την αρχή του τέλους των κλαν.
Νέοι νόμοι εφαρμόστηκαν αμέσως που απαγόρευαν, μεταξύ άλλων, την κατοχή
όπλων και τα παραδοσιακά καρό ενδύματα και ανδρικές φούστες (κιλτ) των
σκωτσέζικων κλαν.
- Οι αγγλικές ελίτ αρχικά καταπίεσαν και μετέπειτα αποσύνθεσαν την παραδοσιακή δομή της σκωτσέζικης κοινωνίας, για να τη σφυρηλατήσουν στη συνέχεια σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα, όπως είχαν κάνει και στις αποικίες. Έτσι άρχισε η προετοιμασία για την εδραίωση του αγγλικού καπιταλισμού στη Σκωτία.
Η αγγλική υφαντουργία προσφέρει νέες ευκαιρίες πλουτισμού
Η αξία της γης των ορεινών περιοχών της Σκωτίας ανέβηκε όταν άρχισε να αναπτύσσεται η υφαντουργική βιομηχανία στην Αγγλία, η οποία χρειαζόταν ολοένα και περισσότερο μαλλί. Οι γαιοκτήμονες αναγνώρισαν την ευκαιρία για μεγαλύτερα κέρδη και μετέτρεψαν την καλλιεργήσιμη γη σε βοσκότοπους. Χιλιάδες αγρότες εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους για να επιτευχθεί αυτή η μετατροπή, και αντικαταστάθηκαν από ολιγάριθμους βοσκούς, οι οποίοι επέβλεπαν τα εκατομμύρια πρόβατα που οι γαιοκτήμονες έφεραν στα ορεινά της Σκωτίας.
Οι εξώσεις των αγροτών άρχισαν το 1760. Οι γαιοκτήμονες ήθελαν όμως να διατηρήσουν το εργατικό δυναμικό των περιοχών τους, και ανάγκαζαν τους αγρότες να μετακομίσουν στις παραθαλάσσιες περιοχές και να επιβιώνουν κυρίως από το ψάρεμα και τη συγκομιδή φυκιών για χρήση στη σαπωνοποιία και στην παραγωγή διαφόρων χημικών ουσιών, καθότι τα χωράφια σε αυτά τα μέρη ήταν πολύ μικρά και καθόλου εύφορα. Η επιβίωση των αγροτών σε αυτές τις περιοχές αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη, και οι τεράστιες ποσότητες φυκιών που έπρεπε να μαζέψουν απαιτούσαν εξοντωτική εργασία.
Στρατολόγηση, έξωση και αναγκαστική μετανάστευση
Η διατήρηση του πληθυσμού ήταν επίσης αναγκαία για τη στρατολόγηση σημαντικού αριθμού ταγμάτων Χαϊλάντερς, ιδίως κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων. Οι οικογένειες όσων αρνούνταν να στρατολογηθούν εκδιώκονταν από τα σπίτια τους.
- Ωστόσο, οι ανάγκες των γαιοκτημόνων άλλαξαν το 1815, μετά το τέλος των Πολέμων. Η τιμή του μαλλιού αυξήθηκε και η τιμή του φυκιού έπεσε, ενώ έπαψε να υπάρχει ανάγκη στρατολόγησης. Οι γαιοκτήμονες που προηγουμένως προσπαθούσαν να διατηρήσουν τον πληθυσμό μετατοπίζοντας τον στις παραθαλάσσιες περιοχές, άρχισαν να τον εκδιώκουν και από εκεί, για να εισάγουν ολοένα και περισσότερα πρόβατα στα κτήματά τους. Ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Σόμερς έγραφε το 1848 ότι οι γαιοκτήμονες αντιμετώπιζαν τους χωρικούς σαν αγριόχορτα που έπρεπε να ξεριζωθούν για να προετοιμαστεί το έδαφος για νέες αγροτικές δραστηριότητες.
Οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά σκληρές για όσους Χαϊλάντερς παρέμειναν στη Σκωτία. Το 1854, ενόσω ένας γαιοκτήμονας προσπαθούσε να στρατολογήσει νέους για τον πόλεμο κατά των Ρώσων στην Κριμαία, ένας νεαρός του απάντησε ότι «εάν ο τσάρος της Ρωσίας καταλάμβανε [τη Σκωτία], δεν θα περιμέναμε χειρότερη μεταχείριση από αυτή που βιώσαμε στα χέρια της οικογένειάς σας τα τελευταία πενήντα χρόνια».
«Θεϊκή τιμωρία» η βαναυσότητα των εξώσεων
- Οι εξώσεις γίνονταν με ασύστολη βία, και οι καλύβες των αγροτών καταστρέφονταν, ώστε να μην μπορούν να επιστρέψουν. Μια επιστολή του Καρλ Μαρξ στην εφημερίδα Daily Tribune της Νέας Υόρκης το 1854 είναι ενδεικτική της βαναυσότητας των εξώσεων. Ο Μαρξ αναφέρει την περίπτωση μιας οικογένειας με 6 μικρά παιδιά και μια κατάκοιτη μητέρα. Οι μπράβοι του τοπικού γαιοκτήμονα έκαναν έξωση στα παιδιά και στον πατέρα τους, και κατέστρεψαν την καλύβα της οικογένειας, αφήνοντας μόνο ένα μικρό μέρος της οροφής πάνω από το κρεβάτι της κατάκοιτης μητέρας. Ο πατέρας τρελάθηκε από τη συμφορά του.
Ένα βασιλικό σπορ οδηγεί σε νέες εξώσεις
Η αγορά της έπαυλης και των κτημάτων του Μπαλμόραλ στη Σκωτία από την βασίλισσα Βικτωρία το 1852 έδωσε το έναυσμα για μια νέα μέθοδο εκμετάλλευσης των κτημάτων της χώρας. Τα ορεινά της Σκωτίας έγιναν τουριστικός προορισμός. Άγγλοι και Σκωτσέζοι αριστοκράτες έσπευσαν να αγοράσουν επαύλεις και εκτάσεις στην περιοχή. Οι σκωτσέζικες ελίτ άρχισαν να υιοθετούν τον πολυτελή τρόπο ζωής της αγγλικής αριστοκρατίας, αναζητώντας ολοένα μεγαλύτερα κέρδη από τα κτήματά τους για να τον χρηματοδοτήσουν.
Ο σύζυγος της βασίλισσας, ο πρίγκηπας Άλμπερτ, ήταν φανατικός κυνηγός ελαφιών (παρότι σπανίως κατάφερνε να χτυπήσει κανένα ελάφι). Το κυνήγι έγινε μόδα και τεράστιες εκτάσεις μετατράπηκαν σε κυνηγότοπους που οι ιδιοκτήτες τους γέμισαν με ελάφια. Για να επιτευχθεί αυτή η αλλαγή χρήσης της γης, οι γαιοκτήμονες προέβησαν σε ένα νέο κύμα εξώσεων.
Η ζωή των Χαϊλάντερς επιδεινώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του λιμού της πατάτας, του βασικού τους τροφίμου (1846-1855). Ο λιμός προκάλεσε τεράστιες απώλειες στον πληθυσμό της περιοχής: το ποσοστό θνησιμότητας ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό του αντίστοιχου λιμού στην Ιρλανδία.
Οι εξώσεις εξακολούθησαν να χρησιμοποιούνται από τους γαιοκτήμονες ως μέθοδος διαχείρισης της γης και καταναγκασμού των αγροτών. Όταν οι αγρότες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου το 1884, τρομοκρατούνταν από τους κτηματίες για να ψηφίσουν όπως αυτοί τους υποδείκνυαν.
Μετά τα πρόβατα και τα ελάφια, το πετρέλαιο
Η βαναυσότητα και η αδικία των εξώσεων, όπως και η προδοσία των αγροτών από τους «προστάτες» τους, δεν απασχόλησαν την βρετανική «συνείδηση» για πολλά χρόνια. Πέρασε περίπου ένας αιώνας προτού ο βουλευτής και υπουργός Γουίλι Ρος παραδεχθεί στο βρετανικό Κοινοβούλιο το 1965 ότι η κακομεταχείριση που υπέστησαν οι Χαϊλάντερς «αποτελούσε βάρος στη συνείδηση του έθνους για 200 χρόνια».
Τέτοιες τύψεις συνειδήσεως δεν σταμάτησαν την εκμετάλλευση της Σκωτίας. Με την πάροδο του χρόνου, τα πρόβατα του 18ου και τα ελάφια του 19ου αιώνα έπαψαν να είναι προσοδοφόρα. Οι ελίτ έστρεψαν την προσοχή τους σε μια νέα πηγή πλούτου. Από τα μέσα του 20ου αιώνα, εταιρείες εξόρυξης εκμεταλλεύονται τα κοιτάσματα πετρελαίου της Σκωτίας. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από την παραγωγή του καυσίμου διοχετεύεται εκτός Σκωτίας.
Το αντίκτυπο των εξώσεων
Οι εξώσεις είχαν τεράστιο αντίκτυπο στη ζωή των Σκωτσέζων: προδόθηκαν από τους πατροπαράδοτους προστάτες τους, εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους και έχασαν τη γη τους. Η κουλτούρα τους και η γλώσσα τους, τα γαελικά (η χρήση των οποίων απαγορεύτηκε για πολλά χρόνια), σχεδόν εξαφανίστηκαν. Δικαιολογημένα αναλυτές όπως ο Μάικλ Χέτστερ και ο Ίαν Μακίνον χαρακτηρίζουν τη μεταχείριση των Σκωτσέζων ως «εσωτερική αποικιοκρατία» της Βρετανίας.
Συνολικά, περίπου τα 2/3 των Χαϊλάντερς εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. Πριν το 1750, τα ορεινά της Σκωτίας κατοικούνταν από το 30% του πληθυσμού της χώρας· σήμερα κατοικούνται από το 4%. Πολλοί Χαϊλάντερς, διατηρώντας πικρές αναμνήσεις από τις εξώσεις και την βαναυσότητα που υπέστησαν, μετεγκαταστάθηκαν στη Γλασκόβη και σε άλλες περιοχές της Σκωτίας στις οποίες αναπτύχθηκε η βιομηχανία, και συνετέλεσαν στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Η αντιπαλότητα μεταξύ Σκωτσέζων και Εγγλέζων που εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι σήμερα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις εξώσεις του 18ου και του 19ου αιώνα.
Πηγές
Davidson, N. (2003). Discovering the Scottish Revolution 1692-1746. London: Pluto Press.
Davidson, N. (2004). The Scottish Path to Capitalist Agriculture 2: The Capitalist Offensive
(1747–1815). Journal of Agrarian Change, 4:411–460.
Devine, T. M. (1994). Clanship to Crofters’ War: The Social Transformation of the Scottish Highlands. Manchester: Manchester University Press.
Hechter, M. (1975). Internal colonialism: the Celtic Fringe in British National Development, 1536-1966. Berkeley: University of California Press.
Marx, Κ. (1854). Letter, New York Daily Tribune, No. 4095, 2 June 1854. In Marx, K. and Engels, F. (1980). Collected Works, 13:196–197. London.
Marx, K. Expropriation of Agricultural Population. Capital, Vol. 1. In Marx, K. and Engels, F. (1996), Collected Works, 35: 718–721. London.
Mackinnon, I. (2017). Colonialism and the Highland Clearances. Northern Scotland 8:22–48.
Richards, E. (2007). Debating the Highland Clearances. Edinburgh: University Press.
====================
Γιατί η Τρόικα ενδιαφέρεται για τη γη και τα ακίνητα;
- Η υφαρπαγή γης και ακινήτων στην Ελλάδα των Μνημονίων
Πώς χάθηκε η Aυτάρκεια στη Xώρα: To παράδειγμα της Θεσσαλίας
«Κρίση» σημαίνει «βίαιη αναδιανομή του πλούτου».
Ουτοπίες και δυστοπίες της Ανθρωπόκαινου Εποχής
Ο «ανθρωποφαγικός» κόσμος της παγκοσμιοποίησης
Σχόλια