Όμηρος του γερμανικού μεγαλοϊδεατισμού η Ευρώπη


Κώστας Μελάς
Μπορεί κι αυτή τη φορά το Βερολίνο να εξασφάλισε έναν ευνοϊκό συμβιβασμό στο Eurogroup, αλλά ιστορικά ο γερμανικός μεγαλοϊδεατισμός δεν πάταγε ποτέ γερά στα πόδια του. Αυτό αποδεικνύεται από τους μη ρεαλιστικούς στόχους του και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Ακόμα και εάν η Γερμανία νικούσε στο πολεμικό πεδίο, θα είχε απόλυτη αδυναμία, έχοντας πληθυσμό 60-70 εκατομμύρια, να επιβληθεί πολιτικά και οικονομικά στην Ευρώπη, σε πληθυσμούς αναπτυγμένων εθνικών κρατών μεγέθους συνολικά 450-500 εκατομμυρίων.  ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Η αφέλεια των γερμανικών πολιτικών ηγεσιών εδραζόταν στο δόγμα ότι φθάνει να κερδίσει τον πόλεμο και όλες οι χώρες θα ήταν έτοιμες να δεχθούν την γερμανική κυριαρχία. Επί της ουσίας, τα σχέδια των γερμανικών πολιτικών ελίτ στερούνταν ρεαλισμού και αντίληψης της πραγματικότητας. Ο τρόπος που ονειρεύονταν να επιβληθούν στους ευρωπαϊκούς λαούς δεν θα ήταν αποτελεσματικός, ούτε για υποανάπτυκτες χώρες της Αφρικής.
Κατά την υπογραφή της "Συνθήκης 4+2" (3-10-1990) για την επανένωση των δύο Γερμανιών, ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ διακήρυξε την προσήλωση της Γερμανίας στον στόχο των "Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης". Μια δεκαετία αργότερα την επαναβεβαίωσε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου (12-5-2000). Η θέση του Κολ, όμως, ότι η γερμανική και η ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελούν τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος έχει τεθεί για τα καλά στα αζήτητα.
Η Γερμανία σήμερα κατέχει περισσότερο από το ένα τέταρτο του πλούτου της Ευρωζώνης, αλλά δυσκολεύεται να χειριστεί τον ηγεμονικό ρόλο που έχει αποκτήσει. Αυτό που διαφαίνεται με σχετική ακρίβεια, είναι ότι υπάρχουν χώρες-μέλη που δεν χωρούν στο σχέδιο που είχε εμμέσως διατυπώσει ο Σόιμπλε, σε μια ένωση υπό την κυριαρχία της Γερμανίας. Η Βρετανία είναι η πρώτη και ισχυρή χώρα που βρίσκεται σε αυτήν τη κατηγορία, αλλά αυτή είναι ήδη εκτός. Έπονται οι τρεις χώρες της Μεσογείου: Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα.
Οι παλιές γνωστές προτάσεις του Σόιμπλε προς την Ελλάδα για "προσωρινή" αποχώρηση από την Ευρωζώνη αποτελούν αποχρώσες ενδείξεις της συγκεκριμένης άποψης. Η Κύπρος και η Μάλτα, όπως είναι λογικό, είναι μικρές και δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ φαίνεται ότι εξυπηρετεί τα σχέδια της ομάδας των αρχουσών ελίτ που εξέφρασε ο Σόιμπλε.

Ανατροπή της ισορροπίας στην Ευρώπη

Με την γερμανική ενοποίηση χάθηκε ένα στοιχείο-κλειδί της ευρωπαϊκής δυναμικής, που ήταν βασισμένη στην ισορροπία μεταξύ των μεγαλύτερων κρατών-μελών, της Δυτικής Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Ιταλίας. Δεν αποτελεί σύμπτωση ότι με την γερμανική ενοποίηση, το ενδιαφέρον της Βρετανίας για την ΕΕ συρρικνώθηκε. Και με την απόσυρση της Βρετανίας, η ισορροπία δυνάμεων ανετράπη ακόμη περισσότερο.
Με βάση τα αποτελέσματα, η μέχρι πρόσφατα τακτική της Γαλλίας για πολιτικό έλεγχο της οικονομικής ισχύος της Γερμανίας μέσω δημιουργίας διαφόρων γραφειοκρατικών μηχανισμών και θεσμών (από την Κοινή Αγροτική Πολιτική μέχρι την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) έχει αποτύχει. Η γερμανική οικονομική ισχύς έχει μετατραπεί και σε πολιτική ισχύ. Έχει δημιουργήσει θεσμικό πλαίσιο που την εξυπηρετεί. Έχει συνάψει συμμαχίες προθύμων χωρών-μελών που την ακολουθούν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των άλλων μεγάλων χωρών-μελών (Γαλλία και Ιταλία). Το βλέπουμε όλα τα τελευταία χρόνια, ακόμα και τώρα στην κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία.
Ο λόγος που η Γαλλία δεν προβάλλει αποτελεσματικές αντιστάσεις είναι ένας και μοναδικός: φοβάται τη "νομιμοποιημένη" ανάδυση ενός ανεξέλεγκτου γερμανικού επιθετικού εθνικισμού, μέσω της αποδυνάμωσης, ίσως τελικά και διάλυσης της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Η αντιμετώπιση του γερμανικού επιθετικού εθνικισμού είναι σχεδόν αδύνατη από κάθε χώρα-μέλος ξεχωριστά. Η άμεση αντιπαράθεση οποιουδήποτε άλλου εθνικισμού είναι ατελέσφορη. Με τη στάση του, όμως, το Παρίσι διευκόλυνε την ανάδυση του γερμανικού εθνικισμού.

Ελλάδα και Γερμανία

Εδώ εντάσσεται και η ανιστόρητη αντίληψη της αποχώρησης της Ελλάδας από την ΕΕ ως στρατηγική επιλογή, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την πληθώρα των προβλημάτων μόνοι μας. Μπορεί η βαναυσότητα των Μνημονίων να προκάλεσε ένα τέτοιο ρεύμα, αλλά είναι φαντασίωση η άποψη ότι η αποχώρηση της Ελλάδας από την ΕΕ θα σταματήσει με μαγικό τρόπο την εκδήλωση των υπαρχόντων εθνικισμών εντός ΕΕ, οι οποίοι λαμβάνουν διάφορες μορφές (από οικονομική μέχρι γεωπολιτική).
Εξάλλου, η Ελλάδα έχει πικρή πείρα από την εχθρότητα της Γερμανίας από την περίοδο του χαμένου πολέμου του 1897. Τότε, το Βερολίνο είχε σαφώς υποκινήσει την Τουρκία, προκειμένου να ικανοποιηθούν τα γερμανικά συμφέροντα (μεταξύ άλλων και οι Γερμανοί ομολογιούχοι) με την επιβολή στη συνέχεια του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Ο οικονομικός έλεγχος συσχετίσθηκε πολύ νωρίς από τους μελετητές της εποχής με τα αίτια εκείνου του πολέμου.
Θεωρήθηκε, δηλαδή, ότι η Γερμανία, προεξοφλώντας την ελληνική ήττα, εξώθησε σε πόλεμο (την Ελλάδα έμμεσα με πράκτορες, την Τουρκία άμεσα) για να εξαναγκαστεί η Ελλάδα να δεχτεί τον έλεγχο. «Ως εκρίθη η μάχη του Δομοκού, η Γερμανία ήρξατο να ομιλή περί ελέγχου» γράφει ο Α. Ανδρεάδης (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ). Παράλληλα δείχνει αυτό που γνωρίζουν πολύ καλά οι Γερμανοί: ότι δεν μπορεί να υπάρξει ΕΕ χωρίς την Γερμανία. Αρκετά κράτη-μέλη κυρίως της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης, άλλωστε, έχουν δεθεί ποικιλότροπα στον γερμανικό πυρήνα ισχύος.

Μπορεί ο ευρωπαϊκός Νότος να γίνει αντίβαρο;

Όλες οι σκέψεις για συνεργασία των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου προσκρούουν κατ’ αρχάς στη ισχύ της Γερμανίας. Ουσιαστικά, χωρίς την Γερμανία είναι πρακτικά αδύνατον να υπάρξει Ενωμένη Ευρώπη που να έχει ρόλο στα διεθνώς τεκταινόμενα, είτε αυτά είναι οικονομικά είτε γεωπολιτικά. Χωρίς τη Γερμανία, ο ευρωπαϊκός Νότος δεν μπορεί να λειτουργήσει σε καθεστώς συνεργασίας και συνεννόησης με την υπόλοιπη Ευρώπη, που καθοδηγείται από την Γερμανία.
Παρά τις κατά καιρούς κινήσεις της Γαλλίας προς τον ευρωπαϊκό Νότο, είναι τουλάχιστον αφελές να υποστηρίζεται ότι θέλει και μπορεί να παίξει το ρόλο του εναλλακτικού πόλου ισχύος έναντι της Γερμανίας. Αυτό θα σήμαινε, κατ’ αρχάς, πλήρη ανατροπή της μέχρι σήμερα ακολουθούμενης στρατηγικής από τη μεριά των Παρισίων. Αυτό μόνο η Λεπέν το υποστηρίζει και συνεπώς το καθιστά περισσότερο δύσκολο με την πόλωση που δημιουργεί στο εσωτερικό της Γαλλίας. Ανατροπές στρατηγικής αυτού του βεληνεκούς αποτελούν ιστορικές αποφάσεις και συμβαίνουν στην πολιτική όταν ο αντίπαλος λάβει, απολύτως, την ξεκάθαρη μορφή του εχθρού.
Συγχρόνως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τα συμφέροντα των χωρών του Νότου ταυτίζονται και ότι αυτές οι χώρες-μέλη είναι έτοιμες να προχωρήσουν σε αμοιβαιοποίηση των διαφορετικών βαρών που υπάρχουν για κάθε ξεχωριστή χώρα-μέλος, παρότι η πανδημία δημιούργησε ένα τέτοιο κλίμα. Δεν είναι καθόλου βέβαιο, άλλωστε, πως στρατηγικά οι νοτιοευρωπαϊκές χώρες είναι διατεθειμένες να διασαλεύσουν τις σχέσεις τους με την ισχυρή Γερμανία.
Όλες οι σχετικές κινήσεις, όπως φάνηκε και με την υπόθεση του κορονοομολόγου, ένα στόχο έχουν: να αμβλύνουν ορισμένες από τις εκφάνσεις της ασκούμενης γερμανικής κυριαρχίας στον οικονομικό τομέα. Αλλά, όπως αποδείχτηκε αυτές τις ημέρες στο Eurogroup, κι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο, διότι προϋποθέτει αλλαγές στις βασικές συνθήκες δημιουργίας της ΕΕ. Διακηρύξεις του τύπου ότι χρειάζεται «νέο κοινωνικό συμβόλαιο για τους ευρωπαϊκούς λαούς» και μάλιστα όταν γίνονται από μάλλον υποταγμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προκαλούν μειδιάματα. Αντανακλούν εμφανή αδυναμία πρόσληψης της σημερινής πραγματικότητας.
  • Η συνέχιση της αυταπάτης τελικά θα μετατραπεί σε απάτη, για να μην πούμε ότι κάθε αυταπάτη είναι και απάτη. 
  • Τελικά φοβούμαι ότι ο απόλυτος εγκλωβισμός των ευρωπαϊκών χωρών στο πείραμα της ΕΕ και της Ευρωζώνης μπορεί να σπάσει μόνο «με ένα πάταγο και όχι με ένα λυγμό». Το αν καταλύτης θα είναι ο κορονοϊός θα αποδειχτεί από τα γεγονότα. Κανείς, πάντως, δεν μπορεί να ξεφύγει από τις σκοτεινές, αλλά τόσο εμφανείς κινήσεις της ανθρώπινης ιστορίας.
====================

  1. Fischer (πρώην ΥΠΕΞ) – Το ελληνικό πείραμα απέδειξε ότι Γερμανία θέλει μια Γερμανική Ευρώπη

  2. Η Γερμανία κυριαρχεί στην Ευρώπη μέσω Γαλλίας

  3. Noμπελίστες οικονομολόγοι επικρίνουν την γερμανική κυριαρχία στην Ευρώπη (Up)

  4. Η Ευρώπη δεν πρέπει να παρασυρθεί στη γερμανική άβυσσο

  5. «Από τους βαρβάρους στον Χίτλερ και από αυτόν στη Μέρκελ!».

  6. Πώς και πόσο η ελληνική κρίση ωφελεί το Βερολίνο

  7. Η εμμονή της Γερμανίας στις ηγεμονικές ψευδαισθήσεις.

  8. Οι «εμμονές» Σόιμπλε και η γερμανική ιδεολογία

  9. Η ενωμένη Ευρώπη του Γ' Ράιχ

  10. Το αδιέξοδο της ισχύος

  11. Γιούργκεν Χάμπερμας: Η ευρωπαϊκή αποτυχία της Μέρκελ

  12. Το αφήγημα ότι υπάρχει Ευρώπη είναι μια απάτη

Σχόλια