Σταύρος Λυγερός Η ρητορική-δέσμευση του Μητσοτάκη ότι θα μειώσει το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων (3,5% μέχρι το 2022 και 2% μέχρι το 2060) εντάσσεται στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας του εν όψει τώρα των ευρωεκλογών και στη συνέχεια των εθνικών εκλογών. Καλλιεργεί στους ψηφοφόρους την εντύπωση πως η σκληρή στάση των δανειστών πηγάζει και από ιδεολογική-πολιτική αντιπάθεια προς την κυβέρνηση Τσίπρα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩΗ πραγματικότητα, ωστόσο, είναι τελείως διαφορετική.
- Οι εταίροι-δανειστές έχουν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι με τον Τσίπρα, ο οποίος εφάρμοσε σχεδόν κατά γράμμα το 3ο Μνημόνιο και βεβαίως υπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Όχι μόνο δεν το κρύβουν, αλλά δεν φείδονται καλών λόγων.
- Εμμέσως πλην σαφώς, άλλωστε, φέρνουν τον Έλληνα πρωθυπουργό ως παράδειγμα για να στείλουν το μήνυμα στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους ότι η νεοφιλελεύθερη λιτότητα είναι μονόδρομος.
Μόνο τώρα γκρινιάζουν, επειδή η κυβέρνηση άνοιξε την κάνουλα των προεκλογικών παροχών. Αλλά και πάλι δείχνουν μία κατανόηση για την κραυγαλέα προεκλογική σκοπιμότητα. Είναι, άλλωστε, και οι ίδιοι ανήσυχοι για τη διαφαινόμενη άνοδο αντισυστημικών (κατά κανόνα νεο-ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών) κομμάτων.
Όσον αφορά το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, οι δανειστές είναι κατηγορηματικά αντίθετοι στο ενδεχόμενο επαναδιαπραγμάτευσης, με το πραγματικό επιχείρημα ότι συνδέεται με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Ως εκ τούτου, ακόμα και εάν σύσσωμο το ελληνικό πολιτικό σύστημα πήγαινε στις Βρυξέλλες για να το ζητήσει κατά πάσα πιθανότητα θα έτρωγε πόρτα. Για να μειωθεί το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος και ταυτοχρόνως να παραμείνει το ελληνικό χρέος λογιστικά βιώσιμο, θα πρέπει να μειωθεί. Οι εταίροι-δανειστές, όμως, αρνήθηκαν να το μειώσουν όταν έλαβε χώρα η σχετική διαπραγμάτευση για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα.
Προφανώς, ποτέ η Γερμανία δεν μετρούσε το ίδιο με τη Μάλτα, αλλά υπήρχε χώρος για τα συμφέροντα ακόμα και του πιο μικρού εταίρου. Κι αυτό ήταν που στο πολιτικό επίπεδο ενίσχυε τον συνεκτικό δεσμό και την ελκτική δύναμη.
Η εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, μάλιστα, θεσμοθετήθηκε για να συμβολίσει ακριβώς τη θεμελιακή αρχή της ισοτιμίας, η οποία σήμερα έχει καταντήσει κέλυφος. Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η σημερινή Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική από αυτό που ήταν πριν το 2008.
Όσον αφορά το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, οι δανειστές είναι κατηγορηματικά αντίθετοι στο ενδεχόμενο επαναδιαπραγμάτευσης, με το πραγματικό επιχείρημα ότι συνδέεται με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Ως εκ τούτου, ακόμα και εάν σύσσωμο το ελληνικό πολιτικό σύστημα πήγαινε στις Βρυξέλλες για να το ζητήσει κατά πάσα πιθανότητα θα έτρωγε πόρτα. Για να μειωθεί το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος και ταυτοχρόνως να παραμείνει το ελληνικό χρέος λογιστικά βιώσιμο, θα πρέπει να μειωθεί. Οι εταίροι-δανειστές, όμως, αρνήθηκαν να το μειώσουν όταν έλαβε χώρα η σχετική διαπραγμάτευση για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα.
Από την ευρωπαϊκή Γερμανία στη γερμανική Ευρώπη
Το ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα οικοδομήθηκε στη βάση της ισοτιμίας κάθε κράτους-μέλους, ανεξαρτήτως μεγέθους και ισχύος. Αυτή η αρχή ήταν, άλλωστε, που το κατέστησε ελκυστικό. Ο γαλλογερμανικός άξονας λειτουργούσε σαν ατμομηχανή, αλλά οι σύνοδοι κορυφής ήταν πάντα πεδία σκληρής εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης.Προφανώς, ποτέ η Γερμανία δεν μετρούσε το ίδιο με τη Μάλτα, αλλά υπήρχε χώρος για τα συμφέροντα ακόμα και του πιο μικρού εταίρου. Κι αυτό ήταν που στο πολιτικό επίπεδο ενίσχυε τον συνεκτικό δεσμό και την ελκτική δύναμη.
Η εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, μάλιστα, θεσμοθετήθηκε για να συμβολίσει ακριβώς τη θεμελιακή αρχή της ισοτιμίας, η οποία σήμερα έχει καταντήσει κέλυφος. Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η σημερινή Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική από αυτό που ήταν πριν το 2008.
- Σήμερα η Ευρώπη έχει αποκτήσει αφεντικό και οι χώρες-μέλη έχουν ιεραρχηθεί. Καταλύτης για να εκδηλωθούν οι υφέρπουσες ηγεμονιστικές τάσεις του Βερολίνου και για να μεταλλαχθεί η ΕΕ ήταν η κρίση.
Αντί για ευρωπαϊκή Γερμανία που ήθελαν όχι μόνο οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία, αλλά και η προηγούμενη γενιά Γερμανών πολιτικών που βίωσε τον απόηχο του ναζισμού, έχουμε διολισθήσει στη γερμανική Ευρώπη. Αυτό δεν θα είχε καταστεί δυνατόν εάν η πολιτική του Βερολίνου για επιβολή της μονοδιάστατης λιτότητας στην ευρωπαϊκή περιφέρεια κι όχι μόνο δεν συνέπλεε με τα συμφέροντα της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας του χρήματος.
Εάν για τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου η πολιτική του ευρωιερατείου, στους κόλπους του οποίου ο γερμανικός παράγοντας κατέχει δεσπόζουσα θέση, προκαλεί σκληρή δοκιμασία, στην Ελλάδα προκάλεσε και προκαλεί καταστροφή. Τα καλά λόγια που έρχονται από δυσμάς είναι ρητορική χωρίς αντίκρισμα. Για την ακρίβεια, ηχούν σαν πικρή ειρωνεία στα αυτιά των Ελλήνων που βιώνουν καθημερινά τις συνέπειες της μνημονιακής και μεταμνημονιακής πολιτικής που έχουν επιβάλει οι δανειστές.
Η σύγκριση του ρυθμού ανάπτυξης στην Ελλάδα με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωζώνης είναι πραπλανητική. Η Ελλάδα έχασε στην κρίση πάνω από το 25% του ΑΕΠ της και χρειάζεται πολύ υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από 1,5-2,5% για να ανακάμψει, για να ανακτηθεί έστω και μέρος από το χαμένο έδαφος. Μόνο διπλάσιο από τον τωρινό ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ θα υπάρξει η δυνατότητα σταδιακής επούλωσης των κοινωνικών και οικονομικών πληγών που άφησαν πίσω τους τα Μνημόνια.
Τα Μνημόνια δεν ήταν ένα λάθος κάποιων καλοπροαίρετων. Εάν συνέβαινε αυτό, τα εξόφθαλμα καταστροφικά αποτελέσματα από το 1ο Μνημόνιο θα έπρεπε να έχουν από τα πρώτα χρόνια ωθήσει το ευρωιερατείο σε μία αναθεώρηση της ασκούμενης πολιτικής. Αντ’ αυτού επέμεινε εμμονικά στην ίδια “θεραπεία”, η οποία αποδείχθηκε όχι μόνο κοινωνικά καταστροφική, αλλά και από στενά οικονομική άποψη αναποτελεσματική.
Εάν για τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου η πολιτική του ευρωιερατείου, στους κόλπους του οποίου ο γερμανικός παράγοντας κατέχει δεσπόζουσα θέση, προκαλεί σκληρή δοκιμασία, στην Ελλάδα προκάλεσε και προκαλεί καταστροφή. Τα καλά λόγια που έρχονται από δυσμάς είναι ρητορική χωρίς αντίκρισμα. Για την ακρίβεια, ηχούν σαν πικρή ειρωνεία στα αυτιά των Ελλήνων που βιώνουν καθημερινά τις συνέπειες της μνημονιακής και μεταμνημονιακής πολιτικής που έχουν επιβάλει οι δανειστές.
Κορώνες αισιοδοξίας
Στην απεγνωσμένη προσπάθειά του να δημιουργήσει θετικές εντυπώσεις ενόψει και των εκλογών, ο Τσίπρας σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο αφενός σε παροχές, αφετέρου σε κορώνες αισιοδοξίας. Τα γεγονότα, όμως, είναι πεισματάρικα. Η ελληνική οικονομία είναι αλήθεια ότι έχει σταθεροποιηθεί και εμφανίζει μία μικρή ανοδική τάση, αλλά αδυνατεί να τεθεί σε τροχιά δυναμικής ανάπτυξης.Η σύγκριση του ρυθμού ανάπτυξης στην Ελλάδα με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωζώνης είναι πραπλανητική. Η Ελλάδα έχασε στην κρίση πάνω από το 25% του ΑΕΠ της και χρειάζεται πολύ υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από 1,5-2,5% για να ανακάμψει, για να ανακτηθεί έστω και μέρος από το χαμένο έδαφος. Μόνο διπλάσιο από τον τωρινό ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ θα υπάρξει η δυνατότητα σταδιακής επούλωσης των κοινωνικών και οικονομικών πληγών που άφησαν πίσω τους τα Μνημόνια.
Τα Μνημόνια δεν ήταν ένα λάθος κάποιων καλοπροαίρετων. Εάν συνέβαινε αυτό, τα εξόφθαλμα καταστροφικά αποτελέσματα από το 1ο Μνημόνιο θα έπρεπε να έχουν από τα πρώτα χρόνια ωθήσει το ευρωιερατείο σε μία αναθεώρηση της ασκούμενης πολιτικής. Αντ’ αυτού επέμεινε εμμονικά στην ίδια “θεραπεία”, η οποία αποδείχθηκε όχι μόνο κοινωνικά καταστροφική, αλλά και από στενά οικονομική άποψη αναποτελεσματική.
- Μπορεί οι εγχώριες κυβερνήσεις να μην είχαν σχέδιο, αλλά οι Γερμανοί είχαν. Τουλάχιστον από ένα χρονικό σημείο και πέρα με τα Μνημόνια επεδίωξαν και επέτυχαν να μετατρέψουν την Ελλάδα σε μεταμοντέρνα αποικία τους. Τυπικά παρέμεινε ισότιμη χώρα-μέλος, αλλά στην πράξη είχε συρρικνωμένα δικαιώματα. Σε πολλές περιπτώσεις και κατά παράβαση του κοινοτικού κεκτημένου ελήφθησαν αποφάσεις για την Ελλάδα, χωρίς καν τη συμμετοχή της. Αυτό εν μέρει συνεχίζεται και μετά την έξοδο από τα Μνημόνια.
Ο κυνισμός του χερ Μπέρνερ
Στην πραγματικότητα, για τα μείζονα θέματα της Ευρωζώνης ο λόγος της Γερμανίας είναι αποφασιστικός. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου κάποιοι Γερμανοί παράγοντες ένιωσαν ελεύθερα και δεν τήρησαν ούτε στοιχειωδώς τα προσχήματα. Ενδεικτική ενός γενικότερου κλίματος είναι μία δήλωση του προέδρου των Γερμανών εξαγωγέων Άντον Μπέρνερ στο τέλος του 2012.- Αναφερόμενος στην Ελλάδα, είχε δηλώσει ότι ευτυχώς έχει περιορισθεί η εθνική της κυριαρχία και έχουν αναλάβει οι βόρειοι!
- Είχε μάλιστα προσθέσει ότι οι Γερμανοί θα ασκήσουν τρομακτικές πιέσεις στις νοτιοευρωπαϊκές χώρες και θα τις ελέγξουν με επιτρόπους που θα τους υπαγορεύουν τι θα κάνουν. Όταν του είχε επισημανθεί ότι μιλάει ωμά, είχε απαντήσει: «Εγώ είμαι επιχειρηματίας και μπορώ να μιλάω ελεύθερα. Η κ. Μέρκελ δεν μπορεί» (Realnews 2-12-2012).
Διαποτισμένες από το σύνδρομο εξάρτησης, οι ελληνικές άρχουσες ελίτ είχαν εξαρχής υιοθετήσει πολιτική προσαρμογής στις εντολές του ευρωιερατείου. Είναι αξιοσημείωτο, μάλιστα, το γεγονός ότι με ευκολία αποδέχθηκαν τη Γερμανία σαν “προστάτιδα δύναμη”. Οι Αμερικανοί παραμένουν, βεβαίως, σταθερή αξία, αλλά είναι εντυπωσιακή η άνοδος του βαθμού επιρροής που ασκεί τα τελευταία 10 χρόνια στις εγχώριες άρχουσες ελίτ το Βερολίνο. Λειτουργώντας σαν “αφεντικό” στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, έχει υφάνει, χωρίς αντιστάσεις, ένα δίκτυο εξαρτήσεων στην Ελλάδα κι όχι μόνο.
Μπορεί αρχικά ο Τσίπρας να πρόβαλε αντίσταση, αλλά, όπως είναι γνωστό, τελικώς υπέκυψε και σταδιακά μετατράπηκε από “Σαούλ” σε “Παύλο”. Εντάχθηκε στο ίδιο πλαίσιο εξάρτησης, με τη δικαιολογία ότι δεν υπήρχε άλλος δρόμος κι ότι τώρα που η Ελλάδα εξήλθε των Μνημονίων, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα δείξει τον μέχρι πρότινος καταπιεσμένο αριστερό εαυτό της!
==================
Μπορεί αρχικά ο Τσίπρας να πρόβαλε αντίσταση, αλλά, όπως είναι γνωστό, τελικώς υπέκυψε και σταδιακά μετατράπηκε από “Σαούλ” σε “Παύλο”. Εντάχθηκε στο ίδιο πλαίσιο εξάρτησης, με τη δικαιολογία ότι δεν υπήρχε άλλος δρόμος κι ότι τώρα που η Ελλάδα εξήλθε των Μνημονίων, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα δείξει τον μέχρι πρότινος καταπιεσμένο αριστερό εαυτό της!
==================
Σχόλια