Έκθεση Ντράγκι, το Πράσινο Αφήγημα, οι Σπάνιες Γαίες και η Ραδιενέργεια

του Δρ. Σωτήρη Καμενόπουλου*
Πεμ, 19 Σεπτεμβρίου 2024 - 11:32

Πρόσφατα ο κ. Ντράγκι δημοσίευσε την πολυαναμενόμενη έκθεσή του για τη σωτηρία της Ευρώπης. Ο κ. Ντράγκι αφιέρωσε 22 σελίδες στα κρίσιμα ορυκτά μεταξύ των οποίων και τις σπάνιες γαίες. Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσω να εξηγήσω για ποιους λόγους η ΕΕ δεν πρόκειται να αποκτήσει δική της αλυσίδα αξίας στις σπάνιες γαίες και ως εκ τούτου θα είναι διαρκώς εξαρτημένη από την Κίνα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω αποδυνάμωση της οικονομίας της ΕΕ καθώς η ζήτηση σε σπάνιες γαίες θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να καλυφθεί από την ανακύκλωση και τις αγορές εκτός Κίνας με κίνδυνο το αφήγημα της πράσινης μετάβασης να καταστεί η οικονομική γκιλοτίνα της ΕΕ.

Ένα από τα βασικότερα προβλήματα αξιοποίησης των σπάνιων γαιών είναι η παρουσία ραδιενέργειας στα κοιτάσματά τους. Η περιβαλλοντική καταστροφή π.χ. που έχει υποστεί η περιοχή του Baotou στην Κίνα είναι τραγική (εδώ: https://slpress.gr/oikonomia/poso-quot-vromiko-quot-einai-to-prasino-life-style-ton-vryxellon/). Η τοξική και ραδιενεργός λίμνη αποβλήτων που έχει δημιουργηθεί έχει έκταση περίπου 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Για να καταλάβουν οι αναγνώστες το μέγεθος της τοξικής λίμνης, ας αναφερθεί ότι η πόλη των Χανίων έχει έκταση περίπου 12,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ας φανταστούν λοιπόν οι αναγνώστες/στριες όλα τα Χανιά ως μία κατάμαυρη τοξική και ραδιενεργή λίμνη. Ως επιπλέον συγκριτικό μέγεθος ας γνωρίζουν οι αναγνώστες ότι ο Εθνικός Δρυμός της Σαμαριάς έχει έκταση περίπου 15 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Τυχόν προσπάθειες για δημιουργία αλυσίδας αξίας σπάνιων γαιών στην ΕΕ θα βρεθεί αντιμέτωπη με το πρόβλημα της ραδιενέργειας. Στο παρελθόν, τη δεκαετία του 90’ γνωστή γαλλική εταιρεία κατεργασίας σπάνιων γαιών έκλεισε επειδή τα ραδιενεργά απόβλητά τους δεν είχαν πού να πάνε. Από τότε στη Γαλλία βρίσκονται περισσότεροι από 13.000 τόνοι υδροξειδίου του θορίου, περίπου το ήμισυ του οποίου έχει αποθηκευτεί επιτόπου στις εγκαταστάσεις της εταιρείας τα τελευταία 32 χρόνια. (Δεδομένων των αντιδραστήρων υγρού τήγματος άλατος θορίου (ThoriumMoltenSaltReactors -TMSR), αυτό το θόριο θα ήταν αρκετό για να προσφέρει στη Γαλλία εκατό χρόνια τρέχουσας κατανάλωσης ενέργειας. Το πυρηνικό λόμπι ασκεί επιτυχώς πιέσεις ενάντια στους φθηνούς και ασφαλείς αντιδραστήρες TMSR. Η Κίνα και η Ινδία πρωτοστατούν στην εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας που γνωρίζουμε από τη δεκαετία του 1950. Ίσως, δεν θα περάσει πολύς καιρός μέχρι η Κίνα να αρχίσει επιθετικά να εξάγει αντιδραστήρες TMSR μαζί με φθηνό καύσιμο από το τεράστιο απόθεμα θορίου της στα ορυχεία του Baotouκαι να σβήσει το δυτικό πυρηνικό λόμπι από τον παγκόσμιο χάρτη. Δυστυχώς, το ανόητο δυτικό πράσινο αφήγημα θα γυρίσει με αυτόν τον τρόπο μπούμερανγκ στην ίδια τη Δύση).

Σε άλλη περίπτωση, εξ ’όσων είμαι σε θέση να γνωρίζω, Ευρωπαϊκή εταιρεία (η οποία αν δεν κάνω λάθος χρηματοδοτείται από την ΕΕ και έχει πολυδιαφημισθεί ως ο Μεσσίας της Ευρώπης) σε χώρα της πρώην ΕΣΣΔ έχει εγκαταλείψει τη διαδικασία νιόβιου και ταντάλιου - που παρότι δεν είναι σπάνιες γαίες- έχουν και αυτά πρόβλημα με την παρουσία ραδιενέργειας.Το εργοστάσιο δεν μπορεί να αγοράσει καμία πρώτη ύλη που περιέχει ραδιονουκλεΐδια και πρέπει να βασίζεται στο συμπύκνωμα λοπαρίτηραδιονουκλεϊδίων από τη ρωσική Rosatom. Εάν επιβληθούν κυρώσεις στη Rosatom, όχι μόνο τα φώτα θα σβήσουν στη Γαλλία και το Βέλγιο, αλλά και στο Ευρωπαϊκό εργοστάσιο της πρώην χώρας της ΕΣΣΔ (χωρητικότητας 2.500 t/έτος).

Ο μοναζίτης της Νορβηγίας δεν είναι πιθανό, δυστυχώς, να εξορυχθεί ποτέ. Η Νορβηγία έχει ήδη 700 τόνους απόβλητων πυρηνικών καυσίμων, που είναι πολύ καλύτερα από τους 8.000 τόνους της Σουηδίας, ένα άλυτο πρόβλημα διάθεσης. Η ΕΕ θέλει η Γαλλία, η Σουηδία και η Φινλανδία να έχουν μόνιμες εγκαταστάσεις απόρριψης έως το 2025. Μην κρατάτε την αναπνοή σας.

Πάμε στη Γροιλανδία. Το κοίτασμα σπάνιων γαιών Kvanefjeld θα ήταν επίσης ένα από τα μεγαλύτερα ορυχεία ουρανίου στον κόσμο. Οι δύο σημαντικότεροι μέτοχοι, οι κινεζικές ShengheResources και China Nuclear είχαν ήδη δημιουργήσει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας για αυτό το συμπύκνωμα ουρανίου-σπάνιων γαιών. Όμως, αν θυμόμαστε καλά ξαφνικά έπεσε η Κυβέρνηση της Γροιλανδίας με διακύβευμα τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η εταιρεία που ανέλαβε στη συνέχειαβρίσκεται σε διαιτησία με τη Γροιλανδία και τη Δανία για αποζημίωση $11 δις. Δεδομένου ότι η εταιρεία έχει λάβει νομική χρηματοδότηση, οι μέτοχοι είναι απίθανο να δουν ποτέ τα χρήματά τους. Η διαδικασία θα εισέλθει σε έναν ατελείωτο βρόχο και αν βγουν ποτέ χρήματα, θα μπουν στην τσέπη των νόμιμων χρηματοδοτών.

Το πράσινο ευρωπαϊκό αφήγημα λοιπόν κρέμεται επί ξηρού ακμής και δυστυχώς απαντήσεις στα παραπάνω θέματα δεν έχουν δοθεί ούτε στην έκθεση Ντράγκι ούτε στον περίφημο Ευρωπαϊκό κανονισμό(Raw Materials Act).

Τι θα απογίνουν οι χιλιάδες τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων που θα δημιουργηθούν; Εδώ δεν μπορεί να λυθεί το πρόβλημα με τα προϋπάρχοντα εδώ και πολλές δεκαετίες ραδιενεργά απόβλητα στην ΕΕ! Τι θα τα κάνουν; Πως θα τα επεξεργασθούν; Οι δυτικές εξορυκτικές και μεταλλουργικές εταιρείες γι' αυτό το λόγο δεν θέλουν να εμπλακούν με τις εξορύξεις Σπάνιων Γαιών στη Δύση γενικότερα (επιπλέον του πόλεμου τιμών που δέχονται από την Κίνα). Αυτό όχι μόνο θα είναι ασύμφορο οικονομικά για τις δυτικές εξορυκτικές εταιρείες, καθώς το κόστος αποκατάστασης-επεξεργασίας των ραδιενεργών αποβλήτων θα υπερκεράσει τα κέρδη, αλλά ταυτόχρονα, τα στελέχη των εταιρειών και οι μέτοχοι θα κινδυνεύουν με αγωγές που θα υποστούν εξαιτίας των τρομερά ασφυκτικών Ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών κανονισμών.

Όλα τα παραπάνω, δυστυχώς, οι σοφοί των διαδρόμων των Βρυξελλών τα κρύβουν. Οι δε Ευρωπαίοι πολιτικοί φοβούνται να αγγίξουν αυτά τα θέματα καθώς θα υποστούν την οργή των Ευρωπαϊκών κοινωνιών (NYMBI). Τι θα πουν σε κάποιον Ευρωπαίο πολίτη ο οποίος ζει σε μία όμορφη ειδυλλιακή περιοχή; Πως ξαφνικά θα αποκτήσει η περιοχή του το δυστοπικό τοπίο του Baotou; Μήπως οι επόμενες γενιές Ευρωπαίων, τα παιδιά μας, κινδυνεύουν να βρεθούν μπροστά στο τεράστιο πρόβλημα διεσπαρμένων εδώ κι εκεί ραδιενεργών «βομβών»; Τέλος, αναρωτιέται κανείς, στο ετήσιο κόστος που πρότεινε ο κ. Ντράγκι (800 δισ. ευρώ ετησίως) περιλαμβάνεται το κόστος αποκατάστασης των ορυχείων κρίσιμων ορυκτών που οραματίζονται ορισμένοι σοφοί των Βρυξελλών; Πολύ αμφιβάλλω. Καθώς, αν προστεθεί και αυτό τότε ο λογαριασμός ίσως ξεπεράσει το 1 με 1.2 τρισ ευρώ ετησίως. Όλα αυτά, οι σοφοί των Βρυξελλών όταν προωθούσαν βιαίως την πράσινη μετάβαση δεν τα είχαν σκεφθεί; Με τέτοιες προτάσεις ο κίνδυνος ραγδαίας αύξησης της ακροδεξιάς στην ΕΕ θα εκτοξευθεί.

(Για το ετήσιο κόστος που καλούμαστε να πληρώσουμε ως Έλληνες ετησίως ας διαβάσουν οι αξιότιμοι αναγνώστες τα εξής πρόσφατα άρθρα. Εδώ: https://hania.news/2024/08/24/%ce%b5%ce%b8%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%cf%83%cf%87%ce%ad%ce%b4%ce%b9%ce%bf-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%ce%b5%ce%bd%ce%ad%cf%81%ce%b3%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf-%ce%ba%ce%bb%ce%af%ce%bc/ και εδώ: https://hania.news/2024/08/28/598835/)

*Ο Σωτήρης Καμενόπουλος είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Οι τομείς του ερευνητικού του ενδιαφέροντος είναι η βιώσιμη αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, η γεωπολιτική και η διαχείριση κινδύνων.

==============