Το πρόσφατο επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (23/24 Ιουλίου) με αφορμή τις εργασίες ερευνητικού σκάφους για την τοποθέτηση ηλεκτρικού καλωδίου στην περιοχή ανοικτά της περιοχής Κάσου- Καρπάθου, έφερε ξανά στο επίκεντρο της δημοσιότητας την αδύναμη θέση της χώρας μας στο Αιγαίο και την διαρκή Τουρκική παρεμβατικότητα σε ότι έχει σχέση με την άσκηση οικονομικής και όχι μόνο δραστηριότητας στην περιοχή. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
https://www.energia.gr/article/221909/ellada-kratos-meiomenhs-kyriarhias
Στην συγκεκριμένη περίπτωση πολεμικά πλοία της Τουρκίας παρεμπόδισαν ερευνητικό σκάφος ναυλωμένο από τον ΑΔΜΗΕ που είχε αναλάβει να προετοιμάσει την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου, που πρόκειται να πραγματοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες, που θα συνδέσει το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου με αυτό της Ελλάδας, μέσω της Κρήτης. Στολίσκος τουρκικών πολεμικών σκαφών κινήθηκε απειλητικά στα σύνορα των 6 νμ θέλοντας με αυτό τον τρόπο να αναδείξει τη πάγια άποψη της Άγκυρας ότι πέρα των εξ μιλίων ξεκινά η Τουρκική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και οποίος θέλει να κάνει έρευνες θα πρέπει να έχει την άδεια της Υψηλής Πύλης. Κάτι που θα ήταν αδιανόητο πριν μερικά χρόνια, δηλαδή πριν την υπογραφή του παράνομου Τούρκο-Λιβυκού Μνημονίου τον Οκτώβριο του 2019.
Με το εν λόγω μνημόνιο Τουρκία και Λιβύη, αν και οι θάλασσες τους δεν συνορεύουν στο ελάχιστο, οριοθέτησαν Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες καταπατώντας τις ΑΟΖ των πέριξ χωρών και αγνοώντας προκλητικά τα κυριαρχικά τους δικαιώματα. Με την Ελλάδα να αρνείται πεισματικά να ανακηρύξει ΑΟΖ, κάτι που έπρεπε να είχε κάνει από την επόμενη κιόλας ημέρα, σε όλο το Αιγαίο και νότια της Κρήτης. Θα περίμενε κάποιος μια τέτοια κίνηση ως την ελάχιστη αντίδραση μπροστά στην πρωτοφανή αυτή Τουρκική ενέργεια.
Ακόμα και σήμερα η κυβέρνηση ομιλεί περί καταπάτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα της αλλά πολύ επιμελώς δεν έχει δημοσιεύσει ούτε ένα χάρτη με την Ελληνική ΑΟΖ, υπαρκτή ( στην Δυτική Ελλάδα και ΝΑ της Κρήτης) και δυνητική σε όλο, τον υπόλοιπο γεωγραφικό χώρο. Με αποτέλεσμα ουδένα κράτος να παίρνει σοβαρά τις διαμαρτυρίες της Ελληνικής κυβέρνησης περί προσβολής της ΑΟΖ της από την Τουρκία.
Αν και το Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο καταγγέλθηκε από τη πρώτη στιγμή ως παράνομο από την Ελλάδα και ευρισκόμενο σε πλήρη αντίθεση με τα προβλεπόμενα από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ( UNCLOS) ενώ παράλληλα αμφισβητήθηκε από τα κράτη της περιοχής και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία το εφαρμόζει κατά γράμμα και μάλιστα το επιβάλλει δια της πολεμικής ισχύος, όπως είδαμε στην περίπτωση της Κάσου- Καρπάθου. Η Ελλάδα έσπευσε μετά ένα σχεδόν χρόνο ( Αύγουστος 2020) να συμφωνήσει και οριοθετήσει τμηματική ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, με σκοπό να διεμβολίσει την περιοχή που καλύπτει η Τούρκο-Λιβυκή συμφωνία, πλην όμως η γραμμή οριοθέτηση που συμφωνήθηκε σταματά στον 27ο Μεσημβρινό, καθιστώντας την συμφωνία κολοβή και προβληματική. Τις επιπτώσεις αυτού του λάθους τις βιώνουμε σήμερα με την Άγκυρα να αρνείται να αναγνωρίσει τα Ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα που εκπορεύονται από την άνω συμφωνία.
Η διαχρονική αδυναμία και υποχωρητικότητα της ελληνικής πολιτείας να καθορίσει καταρχάς την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της σε όλο το μήκος και πλάτος του Αιγαίου, και ακολούθως να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα μέχρι τα 12 νμ-όπου το επιτρέπουν οι γεωμορφολογικές συνθήκες- βάσει των προβλέψεων του Νέου Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας ( UNCLOS), έχει αφήσει το περιθώριο στην Άγκυρα να ορίζει αυτή τις περιοχές δικαιοδοσίας της κατά το δοκούν, εξασκώντας παράνομα κυριαρχικά δικαιώματα. Κάτι που είδαμε τόσο με τις έρευνες νότιο δυτικά του Καστελόριζου εντός της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας από το Τουρκικό ερευνητικό Ορουτς Ρέις τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο 2020 και πλέον πρόσφατα με την έκδοση σειράς παράνομων NAVTEX με αποκορύφωμα το επεισόδιο ανοικτά κατά της Κάσου.
Τελευταίο βαρύτατο χτύπημα της Τουρκίας εις βάρος της ελληνικής κυριαρχίας και φυσικά οποιασδήποτε δυνατότητας συζήτησης συνιστά η τελευταία NAVTEX (16/8) που χωρίζει το Αιγαίο στην μέση και που έπιασε την Αθήνα στον ύπνο. Με την κυβέρνηση να ερμηνεύει ως συνήθως με απαράδεκτη ανευθυνότητα τέτοιες ακραίες επιθετικές κινήσεις ως δήθεν «προϊόντα πολιτικών σκοπιμοτήτων». Η Τουρκία εν μέσω …συνεχιζόμενου διαλόγου, κουρελιάζει εκ νέου την ελληνική κυριαρχία και η Ελλάδα κάνει ότι δεν καταλαβαίνει επιμένοντας αδιανόητα στον ποιο επικίνδυνο δρόμο που ακολούθησε ποτέ ελληνική κυβέρνηση. Η Άγκυρα πλέον βαράει στο ψαχνό σε διπλωματικό, νομικό και στρατιωτικό επίπεδο και η Αθήνα σπεύδει να τις δίνει ανύπαρκτα και γελοία άλλοθι, εμφανιζόμενη η ίδια πλέον εντελώς ανίσχυρη και άβουλη στα μάτια εχθρών και φίλων. Με αλλά λόγια η χώρα μας έχει καταστεί ένα κράτος μειωμένης εθνικής κυριαρχίας.
===============
Μαίρη Μπόση : "Νέα σελίδα" στα Ελληνοτουρκικά, με Τουρκική σφραγίδα
...αν δεν ακούσετε την κ. Μπόση, δεν θα καταλάβετε τίποτα από την επίσκεψη του Ερντογάν...Κρατήστε το τελευταίο: Ο τίτλος της επίσκεψης: Σεμινάριο με τίτλο: "Πώς μπορείς να προδώσεις μια Πατρίδα."
---------------
-----------------------------
======================
==============
Κυριακή 28 Μάρτη 2010
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=5571733
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
Προς μειωμένη κυριαρχία στο Αιγαίο
Επιδιώξεις διευθετήσεων στο Αιγαίο με ευθύνη της κυβέρνησης οδηγούν σε συνολική αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, ενώ προωθούνται σχέδια για «αποστρατιωτικοποίηση» των ελληνικών νησιών και ΝΑΤΟποίησης - διχοτόμησης του Αιγαίου. Στο χάρτη φαίνονται: Τα ελληνικά χωρικά ύδατα των 6 μιλίων (διακεκομμένη παράλληλη γραμμή προς τις ελληνικές ακτές). Η οριογραμμή του FIR Αθηνών (η έντονη γραμμή που ξεκινάει από τις εκβολές του Εβρου, διέρχεται μπροστά από τις τουρκικές ακτές και καταλήγει στο Καστελόριζο). Ο 25ος Μεσημβρινός (η έντονη γραμμή από βορρά προς νότο στο κέντρο του Αιγαίου).
-------------
Σάββατο 13 Αυγούστου 2011
Στο σχετικό δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Sabah», με τον τίτλο «Η πρώτη υποχώρηση από τα 12 μίλια», παραθέτει αποσπάσματα από το βιβλίο του πρώην Τούρκου διπλωμάτη. Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως η ελληνική πλευρά είναι αυτή που έφερε για πρώτη φορά το θέμα προς συζήτηση στις διερευνητικές επαφές και δέχτηκε μόνο σε ορισμένα σημεία, που επελέγησαν από κοινού, να είναι τα χωρικά της ύδατα 12 ναυτικά μίλια, ενώ σε κάποια άλλα να παραμείνουν στα 6 ναυτικά μίλια.
Ολα αυτά σημαίνουν για την Ελλάδα εγκατάλειψη κυριαρχικών δικαιωμάτων και αποδοχή τουρκικής συγκυριαρχίας σε όλη την έκταση του Αιγαίου, από τη Σαμοθράκη μέχρι τα Αντικύθηρα και την Κρήτη. Οπως αναφέρει ο πρώην Τούρκος διπλωμάτης στο βιβλίο του, οι περιοχές που συμφωνήθηκε να παραμείνουν στα 6 ναυτικά μίλια, είναι οι παρακάτω:
1. Ανάμεσα στα τουρκικά παράλια και τα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
2. Η ανατολική, η νότια και η βόρεια πλευρά της Σαμοθράκης και της Λήμνου.
3. Οι βόρειες και νότιες πλευρές της Λέσβου, των Ψαρών και της Χίου.
4. Η βόρεια πλευρά της Σάμου.
5. Η βόρεια, η νότια και η δυτική πλευρά της Ικαρίας.
6. Η περιοχή με καθεστώς ανοικτής θάλασσας που επεκτείνεται ανάμεσα από την Μύκονο και την Ικαρία στη Μεσόγειο.
7. Ο δίαυλος Ρόδου - Καρπάθου, ο δίαυλος Κάσου - Κρήτης και ο δίαυλος Αντικυθήρων - Κρήτης.
===================
04.07.2011
Η Ελλάδα μπροστά στη μειωμένη κυριαρχία
Προφανώς, έχουμε χάσει εντελώς τα λογικά μας. «Η κυριαρχία των Ελλήνων θα περιοριστεί σημαντικά» είπε την Κυριακή ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Κι εμείς, τον ακούμε, σα να μη συμβαίνει τίποτα. Ε, λοιπόν, συμβαίνει. Για την ακρίβεια, συμβαίνουν πολλά.
Προφανώς, έχουμε χάσει εντελώς τα λογικά μας. «Η κυριαρχία των Ελλήνων θα περιοριστεί σημαντικά» είπε την Κυριακή ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Κι εμείς, τον ακούμε, σα να μη συμβαίνει τίποτα. Ε, λοιπόν, συμβαίνει. Για την ακρίβεια, συμβαίνουν πολλά.
Η δήλωση Γιούνκερ είναι, θα έπρεπε να είναι, εντελώς απαράδεκτη για την Ελλάδα και την κυβέρνησή της. Ο κατά τα λοιπά λαλίστατος κ. Παπανδρέου, θα έπρεπε να θυμηθεί ότι, παρά τις φοβερές δυσκολίες, παραμένει πρωθυπουργός μιας ευρωπαικής χώρας του 21ου αιώνα, ακόμα τουλάχιστον πλήρους μέλους της Ευρωπαικής Ενωσης, της ευρωζώνης, του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ και να εγκαλέσει τον κ. Γιούνκερ. Δεν είναι νοητό μια τέτοια χώρα να αποκαλείται χώρα μειωμένης κυριαρχίας και να το αποδέχεται. Ότι κι αν χρωστάει, όπου κι αν χρωστάει, όσα κι αν χρωστάει, για όποιο λόγο κι αν τα χρωστάει.
Πρώτον, είναι αδιανόητο για την ίδια την Ε.Ε. να θεωρεί ότι στους κόλπους της μετέχει μια χώρα μειωμένης κυριαρχίας. Είναι έξω από κάθε λογική αλλά και από κάθε Συνθήκη, ιδρυτική ή άλλη. Η Ε.Ε. είναι μία ένωση ελεύθερων, κυρίαρχων και δημοκρατικών κρατών. Αν άλλαξε και δεν είναι, πρέπει να το πληροφορηθούμε. Ασφαλώς και δεν άλλαξε καταστατικά. Αλλάζει όμως πραγματικά, διολισθαίνει διαρκώς σε μια αντίληψη που ουδεμία σχέση έχει με το ευρωπαικό κεκτημένο, ούτε τους λόγους και τους τρόπους με τους οποίους πρώτα η Ε.Ο.Κ. και, στη συνέχεια, η Ε.Ε. σχηματίστηκαν. Χώρα μειωμένης κυριαρχίας σημαίνει μπανανία. Και αυτό δεν είναι Ευρώπη. Δεν έχει καμία σχέση με Ευρώπη: είναι καθεστώς κατοχής.
Δεύτερον, είναι αδιανόητο για την ίδια την Ελλάδα: τι μήνυμα εκπέμπει προς πάσα κατεύθυνση όταν η κυβέρνησή της αποδέχεται αυτή την αθλιότητα; Αθλιότητα σαφής και ξεκάθαρη: παρά τις ωραιοποιήσεις και τις σχετικοποιήσεις, Ο κ. Γιούνκερ είναι μεγάλο παιδί και ξέρει πολύ καλά και τι λέει και γιατί το λέει.
Και η μόνη απάντηση που μπορεί και πρέπει να λάβει είναι ότι πρέπει να ζητήσει συγνώμη από τη χώρα και το λαό της. Γιατί αλλιώς η Ελλάδα διαθέτει και τα θεσμικά εργαλεία στην ίδια την Ε.Ε. (λ.χ. πλήρες μπλοκάρισμα διαδικασιών όπως η επόμενη ευρωπαική Συνθήκη), αλλά και την πολιτική επικινδυνότητα να τα παίξει όλα για όλα και να τα κάνει μπάχαλο… Εκεί να δει κανείς τον κ. Γιούνκερ και τις τράπεζες που εκπροσωπεί – γιατί αυτές και μόνον αυτές εκπροσωπεί…
Τι μήνυμα λαμβάνουν, πρώτα απ΄ όλα οι πολίτες της Ελλάδας που καλούνται να σηκώσουν αυτά τα πρωτοφανή και εξαιρετικά αμφιλεγόμενα φορτία; Μας λέει ο κ. Γιούνκερ ότι είμαστε υπόδουλοι; Ε, τότε, δεν έχουμε να χάσουμε παρά τις αλυσίδες μας… Χειρότερα δεν έχει.
Αν είναι η Ελλάδα να ζυγίσει την απώλεια κυριαρχίας και την πτώχευση, οφείλει πολύ σοβαρά να σκεφτεί να επιλέξει την πτώχευση: υποτίθεται ότι όλα αυτά που γίνονται, γίνονται για να αλλάξει η χώρα. Όχι για να υποδουλωθεί. Αν είναι να διαλέξουμε μεταξύ υποτέλειας και δελτίου στα καύσιμα, προσωπικά, τουλάχιστον, διαλέγω ασυζητητί δελτίο στα καύσιμα… Και ίσως και πολλοί άλλοι Ελληνες.
Λέμε ότι τα κάνουμε όλα αυτά για το μέλλον. Όμως, μέλλον με υποτέλεια, με μειωμένη κυριαρχία, δεν είναι μέλλον. Μήπως λοιπόν τα κάνουμε απλώς για το σήμερα; Για το τώρα; Από φόβο μήπως χάσουμε ότι έμεινε από την φενάκη της καλοπέρασής μας;
Μήπως γι αυτό κληροδοτούμε στις επόμενες γενιές μια χώρα μειωμένης κυριαρχίας, απλώς και μόνο για να μην ξεβολευτούμε για τα επόμενα δύο, πέντε, δέκα χρόνια;
Μήπως όλο αυτό είναι εξίσου εγωιστικό με όλα όσα έγιναν και μας οδήγησαν εδώ; Μήπως για να αποφύγουμε το δελτίο στα καύσιμα και ότι άλλο φέρνει η πτώχευση (που είναι δε και λίαν αμφίβολο ότι θα έρθει, ή, τουλάχιστον εξίσου σίγουρο είναι ότι θα έρθει και με αυτές τις «δόσεις» και το γνωρίζουμε όλοι) θυσιάζουμε πραγματικά το μέλλον των επόμενων γενεών, για να αποφύγουμε τη δική μας ταλαιπωρία σήμερα; Αν είναι κάποιος να πληρώσει τόσο, ας πληρώσουμε εμείς, τώρα. Όχι οι γενιές που έρχονται με τη μειωμένη κυριαρχία που προκαταβολικά τους εξασφάλισε ο κ. Γιούνκερ, ο οποίος έσπευσε να συμπληρώσει ότι το χρέος θα μας κυνηγάει για χρόνια, δηλαδή και η απώλεια κυριαρχίας μαζί…
Τρίτον, τι μήνυμα στέλνουμε στον υπόλοιπο κόσμο; Σε εχθρούς και συμμάχους; Ποια χώρα πρόκειται να στηρίξει ή να συμμαχίσει με μια άλλη όταν αυτή αποδέχεται τέτοια κατηγοριοποίηση για οποιοδήποτε λόγο; Υπάρχει καμία; Ποιος θα εμπιστευτεί μια τέτοια χώρα και μια τέτοια κυβέρνηση; Για να κάνει τι; Αλλά και τι μήνυμα στέλνουμε στην Τουρκία; Τι της λέμε; Δεν της λέμε ότι έχουμε πλέον παραδοθεί πλήρως; Δεν την καλούμε να επιβάλλει τα τετελεσμένα που εδώ και χρόνια παλεύει;
Οσο κι αν το θέλει ο κ. Γιούνκερ, που κάνει τη μία αντιφατική δήλωση μετά την άλλη, όσο κι αν το επιθυμεί το Βερολίνο, που αυτό και η πολιτική του χτίζουν σήμερα τις μειωμένες κυριαρχίες στην Ευρώπη, η Ελλάδα ΔΕΝ είναι χώρα μειωμένης κυριαρχίας, παρά το χρέος της. Εχει ακόμα δύναμη, αρκεί να το αποφασίσει. Να ξεζαλιστεί από τους εκβιασμούς και να έρθει στα σύγκαλά της. Κι έχει πολλά να κάνει τότε: αντί να αποδέχεται την μειωμένη κυριαρχία, ας προστρέξει σε συμμαχίες. Ας ζητήσει λ.χ. ο κ. Παπανδρέου να πάει επίσημη επίσκεψη στην Ουάσικτον. Ας προστρέξει εκεί για να αλλάξει τα δεδομένα: έτσι κι αλλιώς, τρεις φορές μέχρι σήμερα σε αυτή την κρίση η αμερικανική παρέμβαση δεν ήταν εκείνη που μας διέσωσε, όσο ήταν δυνατό, από τη γερμανική και δήθεν «ευρωπαική» λαίλαπα;
Η τελευταία φορά που η Ελλάδα αντιμετωπίστηκε επισήμως από την πολιτική ηγεσία μιας άλλης χώρας ως χώρα μειωμένης κυριαρχίας, ήταν τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, με το ιταλικό τελεσίγραφο. Και τότε, πολλοί πίστευαν ότι δεν έπρεπε να αντιδράσει. Και δεν την περίμενε η οικονομική, αλλά η πλήρης κατάκτηση, που ήταν περίπου βέβαιη και τρομακτικά χειρότερη από αυτή που μπορεί να φέρει μια πτώχευση. Κι όμως η Ελλάδα αντέδρασε. Μάλλον, θα έκανε λάθος. Και μη βιαστεί κανείς να πει ότι δεν υπάρχει καμία σύγκριση. Ας σκεφτεί και δύο και τρεις φορές πριν το πει…
gmalouchos@tovima.gr
=================
των Πέτρου Λιάκουρα και Κωνσταντίνου Φίλη*
Σαβ, 24 Αυγούστου 2024 - 13:00
Η Τουρκία δεν είχε καμία δικαιολογία να αναπτύξει δυνάμεις του πολεμικού ναυτικού για να ελέγξει τις κινήσεις και να εμποδίσει τις έρευνες του ιταλικού πλοίου «Ievoli Relume» νοτίως της Κάσου. Επικαλέστηκε τη δήθεν προστασία της υφαλοκρηπίδας της, άσχετη με τις έρευνες του ερευνητικού πλοίου, ενώ στην πραγματικότητα επιχειρεί σε κάθε ευκαιρία να εδραιώσει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Το μήνυμα που εκπέμπει, και αποτελεί εξάλλου και την άποψη των τουρκικών πολιτικών ελίτ, είναι πως η συναίνεση της Αγκυρας είναι προϋπόθεση για την υλοποίηση οποιουδήποτε σχεδίου σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Ακόμη και η εκμετάλλευση σε διεθνή ύδατα και στον βυθό απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας.
Το πλοίο, λοιπόν, ανέλαβε να ερευνήσει το τμήμα εκείνο του βυθού που θα ενδείκνυτο για την πόντιση του ηλεκτρικού καλωδίου σύνδεσης της Κύπρου με την Κρήτη και τις λοιπές χώρες-μέλη της Ε.Ε. Προς τούτο, ως είθισται, εκδόθηκε τυπικά από τον σταθμό Ηρακλείου η σχετική NAVTEX (17-7-24 έως 29-7-24).
Τμήμα των ερευνών έλαβε χώρα εντός της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης. Ωστόσο, η έρευνα αφορούσε και περιοχές πλησίον της Κάσου και του τόξου που σχηματίζεται από τα λοιπά νησιά με ακτές στην Αν. Μεσόγειο, σε μια περιορισμένη έκταση που δεν υπερέβαινε τα 6,5 ναυτικά μίλια. Περιέλαβε επίσης περιοχές διεθνών υδάτων μεταξύ των νησιών αυτών. Η δραστηριότητα αυτή του ιταλικού πλοίου, ήτοι η έρευνα για την πόντιση καλωδίου, συνιστά ελευθερία της θάλασσας. Επειδή όμως αφορά βυθό υφαλοκρηπίδας, δεν πρέπει να συγχέεται με την εξερεύνηση του βυθού για υδρογονάνθρακες, που συνιστά κυριαρχικό δικαίωμα του παράκτιου κράτους, ούτε με τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα.
Η Τουρκία, κινητοποιώντας το πολεμικό ναυτικό, περιέπλεξε τα πράγματα, αδιαφορώντας για τον σκοπό έρευνας του «Ievoli Relume». Εκμεταλλεύθηκε την περίσταση και με πρόσχημα τη δήθεν προστασία έναντι παρενοχλήσεων της παράνομης τουρκολιβυκής οριοθέτησης παρέταξε σε διάταξη τα πολεμικά πλοία της. Επιχειρώντας με την κίνηση αυτή να ξεκαθαρίσει ότι έχει λόγο όχι μόνο σε ό,τι συμβαίνει στην περιοχή χωρίς αυτήν, αλλά και σε ό,τι αφορά ενέργειες όπως η πόντιση του καλωδίου τώρα, ή κάποια άλλη αργότερα. Μάλιστα, για να δηλώσει παρουσία εξέδωσε NAVTEX για το διάστημα της διασποράς του ναυτικού. Αυτό εξυπηρετούσε τον στόχο άμεσης ή έμμεσης παρεμπόδισης των ερευνητικών εργασιών του ιταλικού πλοίου.
Τι λέει το Δίκαιο της Θάλασσας
Η δραστηριότητα του τελευταίου κινήθηκε αυστηρά στο πλαίσιο των δικαιωμάτων ελευθερίας της θάλασσας. Σύμφωνα με τη Σύμβαση Δικαίου της Θάλασσας (1982), η τοποθέτηση (the laying) καλωδίων και κατ’ επέκταση η έρευνα –η οποία είναι εγγενής (inherent) στην πόντιση και τοποθέτηση– για την αναζήτηση της ενδεικνυόμενης περιοχής του βυθού όπου θα πραγματοποιηθεί, συνιστά ελευθερία της θάλασσας. Οπως προβλέπεται ρητά στο άρθρο 79 της σύμβασης, στην υφαλοκρηπίδα όπου το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα έρευνας επί του βυθού και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων δεν μπορεί να εμποδίζεται η τοποθέτηση καλωδίων και σωληναγωγών. Η τοποθέτηση διασφαλίζεται ως ελεύθερη χρήση υπό τους όρους της σύμβασης.
Ειδικότερα, αναφερόμενοι στην τοποθέτηση καλωδίων, α) όταν πραγματοποιείται από το παράκτιο κράτος στην οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα του δεν εγείρεται ερώτημα, διαθέτει συνολικό έλεγχο, β) όταν πραγματοποιείται από τρίτο κράτος σε οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα, κατ’ αρχήν δεν μπορεί να εμποδίζεται. Πλην όμως με την τοποθέτηση πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη («due regard») και να μην επηρεάζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα έρευνας της υφαλοκρηπίδας του παράκτιου κράτους και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της (υδρογονανθράκων). Τα κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας έχουν προτεραιότητα· λόγω της λειτουργικής φύσεώς τους ως ειδικά και συγκεκριμένα προηγούνται έναντι των ελευθεριών που είναι γενικά δικαιώματα. Και αντιστρόφως όσον αφορά το παράκτιο κράτος, κατά την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των δικαιοδοσιών του πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ελευθερίες θάλασσας και συνεπώς να διασφαλίζει το δικαίωμα ελεύθερης τοποθέτησης καλωδίου. Η ίδια συμβιβαστική φόρμουλα, τηρουμένων των αναλογιών (mutatis mutandis), ισχύει και στην περίπτωση της ΑΟΖ σχετικά με τις αποκλειστικές αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες του παράκτιου κράτους έναντι των ελευθεριών θάλασσας. Τέλος, γ) αναφορικά με την τοποθέτηση καλωδίων δεν ζητείται από το παράκτιο κράτος συναίνεση, η οποία αντίθετα ζητείται για την τοποθέτηση αγωγών, ειδικότερα για την κατεύθυνση της πορείας τους.
Η Τουρκία καθ’ υπερβολήν επιχείρησε να εμποδίσει την έρευνα του ιταλικού πλοίου πέραν των 6 ναυτικών μιλίων από την Κάσο, ή ακόμη και στα διεθνή ύδατα μεταξύ των νησιών, επικαλούμενη την κατά τ’ άλλα παράνομη τουρκολιβυκή οριοθέτηση. Με την παρουσία πολεμικών πλοίων της, ως μη ώφειλε, προκάλεσε μερική ακινητοποίηση του ιταλικού πλοίου με προοπτική να εμποδιστεί. Είναι ενδεχόμενο να έχει προκύψει ζημία εξ αυτού. Αυτό είναι ζήτημα που προφανώς γνωρίζει η ιδιοκτήτρια εταιρεία, εάν λόγω των συνθηκών αποχώρησε νωρίτερα από την προγραμματισμένη εργασία βάσει των ημερομηνιών της NAVTEX, γεγονός που θα μπορούσε να εγείρει ζήτημα αποζημίωσης. Ομως, κατά την επίσημη εκδοχή, το πλοίο ολοκλήρωσε πριν από την εκπνοή της NAVTEX και αποχώρησε.
Ιχνηλατώντας τη σύμβαση, η παρεμπόδιση ειδικότερα με πολεμικά πλοία ακόμη και με την απλή παρουσία επηρεάζει αρνητικά μέχρι αναίρεσης το δικαίωμα ελευθερίας της θάλασσας που απολαύει το ερευνητικό πλοίο. Η Τουρκία σκοπίμως εγείρει ζήτημα δικής της υφαλοκρηπίδας εκ του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, ενώ γνωρίζει ότι το πλοίο δεν ερευνά βυθό υφαλοκρηπίδας για ορυκτά. Είναι μια λεπτή γραμμή πώς να κινηθεί η Ελλάδα από άποψη διαμαρτυρίας, στηριγμένη κυρίως στο επιχείρημα της ελεύθερης πόντισης όσο και στο γεγονός ότι νοτίως των ακτών της Κάσου απολαύει δικαιωμάτων υφαλοκρηπίδας δυνάμει της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας της 6ης Αυγούστου 2020.
Δεν θα ήταν η ενδεδειγμένη αντίδραση εάν επικεντρωνόταν μόνο στο συμπέρασμα ότι, όπως συνάγεται από όλο το συμβάν, η Τουρκία επιχειρεί να αναδείξει και να ισχυροποιήσει την τουρκολιβυκή οριοθέτηση. Ούτε ότι η Τουρκία επιχειρεί να «γκριζάρει» και άλλες περιοχές με το να αμφισβητεί συνεχώς την ελληνοαιγυπτιακή οριοθέτηση.
Η Αγκυρα επιχειρεί για ίδιον όφελος μια «δημιουργική» ερμηνεία της σύμβασης που ανατρέπει τη διεθνή δημόσια τάξη των θαλασσών. Επιχειρεί να αμφισβητήσει την ελευθερία της πόντισης καλωδίων και της εγγενούς έρευνας σε αυτήν, παγιδεύοντάς την τεχνηέντως στο πλέγμα των δικαιωμάτων και δικαιοδοσιών του παράκτιου κράτους επί της υφαλοκρηπίδας. Επιχειρεί να μετατρέψει ένα ειδικό δικαίωμα μόνο εκμετάλλευσης των ορυκτών σε γενικό και αόριστο για να ελέγχει το σύνολο ει δυνατόν των δραστηριοτήτων στην περιοχή. Το έχει ξανακάνει σε παλαιότερες περιόδους έντασης. Εχει δηλώσει σχετικά ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να διεξάγει αεροναυτικές ασκήσεις στα υπερκείμενα ύδατα της υφαλοκρηπίδας της. Μάλιστα, δε, όπως την εκλάμβανε η ίδια, δεδομένου ότι στην περιοχή δεν υπάρχει οριοθέτηση με συμφωνία. Ενώ κατά το Δίκαιο Θάλασσας, το καθεστώς υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ δεν μπορεί να εμποδίζει την ελευθερία της θάλασσας, όπως οι ναυτικές ασκήσεις, εφόσον δεν γίνονται σε περιοχές όπου το παράκτιο έχει πλατφόρμα. Οι περιπτώσεις αυτές οδηγούν εύλογα στο κρίσιμο ερώτημα κατά πόσον η Τουρκία θα σκαρφίζεται δικής της έμπνευσης και σκοπιμότητας «δημιουργική» ερμηνεία ανά περίπτωση (ad hoc).
Αξιώσεις τοποτηρητή
Οι τακτικές της Αγκυρας εν συνόλω από την περίπτωση της Κάσου προβληματίζουν πολλαπλώς. Μπορεί μεν στη φάση αυτή να μην υπήρξε συνέχεια, ούτε να απειλήθηκε το μορατόριουμ της 7ης Δεκεμβρίου (υπάρχουν πάντως συν τω χρόνω αισθητές αποκλίσεις από το πνεύμα και το γράμμα της συμφωνίας), αλλά θα είναι πάντοτε έτσι; Η Τουρκία δεν πρόκειται να παραιτηθεί της παρέμβασής της εν είδει τοποτηρητή στην Αν. Μεσόγειο, ιδίως επιχειρώντας να παγιωθεί η τουρκολιβυκή οριοθέτηση. Εάν μάλιστα την ενεργοποιήσει επιχειρησιακά, τότε μπορεί μεν να είμαστε νομικά κατοχυρωμένοι με την ελληνοαιγυπτιακή οριοθέτηση, εντούτοις δεν θα αποφευχθεί η κρίση. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο μόνος τρόπος να απαλλαγούμε από την τουρκολιβυκή οριοθέτηση, που είναι το ακανθώδες ζήτημα, και να υπερβούμε το αδιέξοδο που έχει προκαλέσει, είναι να αναζητηθεί διευθέτηση στη Χάγη μέσω προσφυγής με τη Λιβύη, κατά τα πρότυπα ανάλογων συμφωνιών της τελευταίας με Τυνησία και Μάλτα· εφόσον δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που τώρα δεν υφίστανται, αλλά απαιτούν ένα πρώτο βήμα προσέγγισης με την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Υπάρχει βέβαια και η διεθνής διάσταση σε κάθε προσπάθεια που γίνεται για την ανατροπή του status quo σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη, γιατί αυτή στρέφεται ουσιαστικά ενάντια στην υφιστάμενη τάξη πραγμάτων. Η τουρκική ηγεσία, άλλωστε, έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι είναι υποχρεωτική η ριζική αναθεώρηση αυτής και σε κάθε αφορμή επισημαίνει ορθά αλλά και εκ του πονηρού την ανεπάρκεια του διεθνούς συστήματος να αντιμετωπίσει κρίσεις και συγκρούσεις ώστε να δικαιολογεί τις αναθεωρητικές βλέψεις της. Ωστόσο, αρκετοί εκ των στενότερων εταίρων μας, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, καθότι ναυτικές δυνάμεις, οφείλουν να αντιληφθούν τους κινδύνους που συνεπάγεται η έμπρακτη αμφισβήτηση του Δικαίου της Θάλασσας και δη από έναν νατοϊκό εταίρο. Ποιο είναι το μήνυμα που «διαβάζει» η Κίνα ως προς το δικό της αναθεωρητικό δόγμα στη Νότια Σινική Θάλασσα, όταν ένα κράτος που ανήκει στη Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν τιθασεύεται από τους θεματοφύλακες (ΗΠΑ και Ε.Ε.) των αρχών πάνω στις οποίες στηρίζεται η διεθνής τάξη πραγμάτων, μεταξύ των οποίων είναι και το Δίκαιο της Θάλασσας; Οταν επιτρέπεται στην Τουρκία να επεκτείνει το δικαίωμά της επί της υφαλοκρηπίδας σε διεθνή ύδατα, επομένως και τον ασκούμενο έλεγχό της σε περιοχές πολύ πέραν της δικαιοδοσίας της (ακόμη και μελλοντικής) και έτσι να διακόπτει δραστηριότητες που κρίνει ότι αντιτίθενται στα συμφέροντά της, αλλά πάντως όχι στο Δίκαιο της Θάλασσας, τότε δημιουργείται ένα ιδιαιτέρως αρνητικό προηγούμενο. Και χώρες με ανάλογες βλέψεις σε άλλα σημεία του πλανήτη μπορούν να το επικαλούνται προκειμένου να υπερασπίζονται με καινοφανή νομικά επιχειρήματα τα όποια δικαιώματά τους.
Το κρίσιμο για εμάς και συνάμα ζητούμενο είναι πώς θα αντιμετωπίσουμε ανάλογη προσπάθεια της Αγκυρας να αποτρέψει έναν επόμενο κύκλο, αυτή τη φορά πόντισης καλωδίων. Αλλιώς, θα είναι σαν να της αναγνωρίζουμε ρόλο οιονεί τοποτηρητή στην ευρύτερη περιοχή.
*Ο κ. Πέτρος Λιάκουρας είναι καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, διευθυντής μεταπτυχιακού προγράμματος «Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές» στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA).
(Πηγή: Η Καθημερινή)
Σχόλια