Σώτη Τριανταφύλλου: Ο πόλεμος των πολιτισμών και η αμήχανη Ευρώπη

Σώτη Τριανταφύλλου

Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς και οι φόνοι στις Βρυξέλλες είναι μέρος του ίδιου πολέμου των πολιτισμών. Κι όσο η Ευρώπη δεν αναγνωρίζει τον «ισλαμοφασισμό» ως φαινόμενο, και αρνείται να πάρει αυστηρότερα μέτρα, από φόβο ή υπερχείλιση χριστιανικής καλοσύνης, η ακροδεξιά θα θεριεύει, λέει η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Αν εκλεγεί η Μαρίν Λεπέν στη γαλλική προεδρία, όπως λέει, θα εκλεγεί μόνο και μόνο γι’ αυτό το πρόβλημα, το οποίο σχεδόν όλοι οι άλλοι κάνουν ότι δεν βλέπουν.

Αναφέρεται στη μοναδική ελπίδα ένταξης των μεταναστών που είναι το σχολείο, στα επιδόματα προς τους πρόσφυγες και μετανάστες που συχνά λειτουργούν ως «μαξιλαράκι», στην τυφλή αριστερά που επιμένει να ταυτίζει το Ισλάμ με ένα αντι-αποικιοκρατικό κίνημα, και γενικότερα στην αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα, η οποία δεν προέρχεται μόνο από το Ισλάμ, αλλά ξεφυτρώνει από παντού. «Στην Ευρώπη μισούμε τον εαυτό μας: Γιατί να θέλουν να ενσωματωθούν οι εξω-ευρωπαϊκοί μετανάστες σε ένα σύστημα που επικρίνουμε αδιάκοπα;», διερωτάται η κα. Τριανταφύλλου.

Και εξηγεί γιατί ο δυτικός πολιτισμός είναι ο μοναδικός αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Διότι εξασφαλίζει τη ζωή χωρίς θεό και με νομικό σύστημα που αναγνωρίζει τα ανθρώπινα, τα ατομικά δικαιώματα, την ισονομία και τη δικαιοσύνη.

Συνέντευξη στον Γ. Φιντικάκη

Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχει σημάνει και πάλι συναγερμός μετά την τρομοκρατική επίθεση στις Βρυξέλλες. Έχει περιθώρια περαιτέρω ανοχής η Ευρώπη απέναντι στον ισλαμοφασισμό;

Αν αναγνωρίζαμε το φαινόμενο ως «ισλαμοφασισμό» θα είχαμε πάρει κάποια μέτρα - τα οποία πολλοί θεωρούν αυταρχικά. Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει επαρκής συναίνεση και το δικαστικό σύστημα δείχνει επιείκεια: Ο ισλαμιστής που παρότρυνε τον δολοφόνο του Samuel Paty παραμένει ελεύθερος…

Οι αντιδράσεις έναντι των τζιχαντιστών στην Ευρώπη είναι χλιαρές και συμφιλιωτικές· πιθανώς από φόβο ή από υπερχείλιση χριστιανικής καλοσύνης. Εξάλλου, λίγοι μουσουλμάνοι παίρνουν τον λόγο: Λες και η ισλαμιστική ρητορική και πρακτική δεν τους αφορά. Μακάρι να είναι έτσι… Ωστόσο, η νεότερη γενιά μουσουλμάνων είναι γενικά φανατική, αν δεν επρόκειτο για φανατικούς, ίσως να μην ήταν καν μουσουλμάνοι· ίσως να ήταν, όπως οι περισσότεροι Γάλλοι, άθρησκοι ή εν πάση περιπτώσει κοσμικοί.

Ο ισλαμοφασισμός είναι παλιό πολιτικό ρεύμα, το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα είναι η συμμαχία του με την αριστερά η οποία επιμένει να βλέπει στο Ισλάμ ένα αντι-αποικιοκρατικό κίνημα. Το έχω πει πολλές φορές τα τελευταία είκοσι χρόνια: Η τύφλωση των μεν και η ταύτιση των δε με όλες τις αντιδυτικές δυνάμεις οδηγεί τη Δύση στην αυτοκτονία.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι χτυπήματα σαν κι αυτά χθες στις Βρυξέλλες είναι αποτέλεσμα του πολέμου των πολιτισμών. Συμφωνείτε; Δικαιώνεται ο Σάμιουελ Χάντιγκτον;

Ο Χάντιγκτον έχει ήδη δικαιωθεί, αλλά εδώ έχουμε μια περίπτωση προσωπικού μίσους και εκδίκησης. Όπως συνέβη και με τον Τσετσένο Μοχάμεντ Moγκούσκοφ που βρισκόταν στη Γαλλία επειδή η αριστερά είχε εμποδίσει, με διαδηλώσεις, την απέλασή του, ο Λασουέντ Αμπντεσλάμ φαίνεται ότι έδρασε επειδή αργούσε η απάντηση για την παραχώρηση ασύλου. Προφανώς, ένας ακόμα φανατικός ισλαμιστής περιφερόταν ελεύθερος στις Βρυξέλλες… Αυτή είναι η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, ή η απουσία της.

Αλλά, όπως έχουμε ξαναπεί, οι φόνοι είναι κάπως σπάνιοι και έχουμε την τάση να τους βλέπουμε ως «απλές» κολάσιμες πράξεις. Όμως, η είσοδος στοιχείων όπως ο Moγκούσκοφ και ο Αμπντεσλάμ βλάπτουν με ποικίλους τρόπους την ευρωπαϊκή κοινωνία: Εξασθενούν τους νόμους και διαδίδουν το μίσος. Η παράπλευρη απώλεια της δημοκρατίας είναι η ενίσχυση ανάξιων κομμάτων που βλέπουν τουλάχιστον το εν λόγω πρόβλημα. Αν εκλεγεί η Μαρίν Λεπέν στη γαλλική προεδρία, θα εκλεγεί μόνο και μόνο γι’ αυτό το πρόβλημα το οποίο σχεδόν όλοι οι άλλοι κάνουν ότι δεν βλέπουν. Κι όμως, η Μαρίν Λεπέν δεν έχει επαρκείς ικανότητες για ένα τέτοιο αξίωμα.

Εκτιμάτε ότι και η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς εντάσσεται σε αυτόν τον πόλεμο των πολιτισμών; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ είναι η μεθόριος του Δυτικού Πολιτισμού στη Μέση Ανατολή. Είναι η σύγκρουση αυτή μια πάλη ανάμεσα στη Δημοκρατία και το νέο αναθεωρητισμό;

Γενικά ναι, αλλά υπάρχουν ομόκεντροι κύκλοι. Οι Παλαιστίνιοι ζητούν κάτι πολύ συγκεκριμένο ήδη από το 1947. Αν και τα αιτήματά τους ήταν ανέκαθεν μαξιμαλιστικά, κατά καιρούς η λύση, μια κάποια λύση, φαινόταν εφικτή. Αλλά, οι ηγεσίες αμφοτέρων των πλευρών δεν τόλμησαν να φέρουν εις πέρας αυτή την υπόθεση.

Σίγουρα, στο πέρασμα του χρόνου, το κράτος του Ισραήλ έχει κινηθεί, σύμφωνα με την αρχική του πρόθεση, προς τη δυτική δημοκρατία, δεν παύει όμως να περιλαμβάνει στοιχεία του πολιτισμού της Ανατολής: αν και ο δυτικός πολιτισμός χτίστηκε πάνω στην ιουδαιο-χριστιανική παράδοση θρησκεία, η θρησκεία στη Δύση μεταρρυθμίστηκε ξανά και ξανά -αντιθέτως, στο Ισραήλ επιζούν θρησκευτικές θεοκρατικές δυνάμεις, αναχρονιστικές και καταδυναστευτικές για τα ίδια τους τα μέλη.

Όσο για τον ρόλο του στον ευρύτερο πολιτισμικό χώρο της Δύσης, πιστεύω ότι είναι δύσκολο να αποτιμήσουμε τα πεπραγμένα μιας χώρας που βρίσκεται σε αραβικό-μουσουλμανικό κλοιό. Πιθανότατα, παρά τις εσωτερικές δυνάμεις που δεν ευνοούν τη δημοκρατία και την πρόοδο, το Ισραήλ σε φιλικό γεωπολιτικό περιβάλλον θα είχε προχωρήσει ακόμα περισσότερο. Ένα κράτος που ζει με υπαρξιακούς φόβους στρατιωτικοποιείται και μπορεί να επιδίδεται σε αδικίες.

Πάντως, πέρα από τις ενδεχόμενες ενστάσεις για τη μέχρι τώρα πολιτική του Ισραήλ, τα εγκλήματα και η τρομοκρατία δεν συμψηφίζονται, ούτε η ηθική αποτίμηση μπορεί να σχετίζεται με το αν μας αρέσουν ή όχι τα θύματα: Η Χαμάς είναι μια συμμορία βαρβάρων και οι πράξεις της δεν δικαιολογούνται ούτε «για τον καλό σκοπό» αν υπάρχει, ούτε ως απάντηση σε αληθινές ή αντιληπτές φρικαλεότητες της άλλης πλευράς.

Είναι το Ισραήλ, τελευταίο ανάχωμα της Δύσης απέναντι στον τζιχαντισμό ;

Από τη μια πλευρά είναι «ανάχωμα» κι από την άλλη η ύπαρξή του έχει οξύνει το μίσος και τον φθόνο. Ως γνωστόν, ο φθόνος απέχει ένα θήτα από τον φόνο. Η Δύση δεν θα έπρεπε να αναζητεί αναχώματα. Έχει σύνορα. Επίσης, πρέπει να ξεκαθαρίσει ποιοι είναι οι φίλοι της, ποιοι είναι οι εχθροί της και ποιοι είναι οι περίφημοι frenemies. Eπίσης, πρέπει να παίξει πιο ενεργό ρόλο στην εξεύρεση μιας λύσης δύο κρατών με λογικά σύνορα που να εξασφαλίζουν ζωτικό χώρο τόσο στους Άραβες, όσο και στους Εβραίους. Μπορούμε να κρατήσουμε τον τζιχαντισμό έξω από τα σύνορά μας, να απεξαρτηθούμε από το αραβικό πετρέλαιο και να μη μοιράζουμε διφορούμενες υποσχέσεις δεξιά κι αριστερά.

Τα λάθη, οι γκάφες των ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ έχουν τροφοδοτήσει τον τζιχαντισμό: Αν μπούμε σε μια λογική what if, θα έλεγα ότι αν η Δύση είχε προσεταιριστεί τον Νάσερ, και γενικότερα αν είχε αποδεχθεί τον εθνικιστικό τριτοκοσμικό σοσιαλισμό, ο κόσμος θα ήταν σήμερα λίγο καλύτερος. Κι αν φυσικά οι ΗΠΑ δεν είχαν ενισχύσει τους μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν. Οι ηγεσίες ήταν μυωπικές και είχαν έμμονη ιδέα με τον κομμουνισμό.

Ο τζιχαντισμός είναι απείρως χειρότερος, δεν υπάρχει σύγκριση. Εξάλλου, οι δυτικές δυνάμεις υποτίμησαν την αραβική αντίδραση στο «ανάχωμα της Δύσης»: Χάραξαν μια γραμμή στην άμμο με εύθυμη αμεριμνησία.

Είναι συμβατοί οι πολιτισμοί μεταξύ τους, όταν ο ένας στηρίζεται στο μίσος και ο άλλος στην ανεκτικότητα;

Στη Δύση κατακτήσαμε την ανεκτικότητα σχετικά πρόσφατα, από την εποχή του Διαφωτισμού ας πούμε. Οι θρησκευτικοί πόλεμοι και η μισαλλοδοξία -θρησκευτική, φυλετική και ιδεολογική- είναι μέρος της παράδοσής μας, του παρελθόντος μας. Πιστεύω πάντως ότι ο σημερινός δυτικός πολιτισμός είναι ο μοναδικός στον κόσμο διότι εξασφαλίζει τη ζωή χωρίς θεό και με νομικό σύστημα που αναγνωρίζει τα ανθρώπινα, τα ατομικά, δικαιώματα -την ισονομία, τη δικαιοσύνη.

Το σενάριο μαζί με τις προσφυγικές ροές από τη Μ. Ανατολή να έρθουν και τζιχαντιστές στην Ευρώπη, είναι υπαρκτό. Πώς αντιμετωπίζεται;

Δεν πιστεύω ότι έχουν λύση όλα τα προβλήματα. Ούτε μπορούμε να παρακολουθούμε χιλιάδες ανθρώπους προκειμένου να τους εμποδίσουμε να βάλουν φωτιά στον κόσμο και στον εαυτό τους. Η μοναδική μας ελπίδα είναι να ενταχθούν: να ενταχθούν πρωτίστως στο σχολείο -το οποίο δεν πρέπει να κάνει τους συμβιβασμούς που κάνει. Το κλειδί είναι η ένταξη σε έναν πολιτισμό και σε ένα νομικό σύστημα χωρίς εξαιρέσεις. Αλλά δεν εξασφαλίζει τίποτα.

Ποιά είναι τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής πολιτικής ενσωμάτωσης των μεταναστών μέχρι σήμερα; Και κατά πόσο θέλουν πράγματι να ενσωματωθούν;

Η δυσκολία της ενσωμάτωσης οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο ότι έχει απελευθερωθεί ο αντιδυτικός λόγος: φορέας της είναι η ίδια η εγχώρια αριστερά. Στην Ευρώπη μισούμε τον εαυτό μας: Γιατί να θέλουν να ενσωματωθούν οι εξω-ευρωπαϊκοί μετανάστες σε ένα σύστημα που επικρίνουμε αδιάκοπα; Η αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα δεν προέρχεται μόνο από το Ισλάμ, ξεφυτρώνει από παντού.

Στο μεταξύ, στην Ευρώπη έχει χτιστεί τεράστιος αριθμός τζαμιών όπου ανεξέλεγκτοι ιμάμηδες, που χρηματοδοτούνται και διαμορφώνονται από ισλαμικές χώρες (Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Ιράν), αντικαθιστούν τους νόμους του κράτους με τις επιταγές της θρησκείας. Ο προσηλυτισμός απομακρύνει τα άτομα και τις ομάδες από την ένταξή τους στην κοινωνία· δημιουργεί κοινωνικά περιθώρια επιρρεπή στην εγκληματικότητα.

Τα επιδόματα αποτελούν ένα από τους τρόπους έλξης μεταναστών και προσφύγων στην Ευρώπη. Πρέπει να αλλάξει κάτι σε αυτό;

Στις περισσότερες χώρες έχει ήδη αλλάξει. Αλλά, βεβαίως τα επιδόματα παίζουν κάποιο ρόλο, ιδιαίτερα για τους νεοαφιχθέντες πρόσφυγες. Από κάπου πρέπει να ξεκινήσουν: Δεν μπορούμε να τους αφήσουμε στην τύχη τους· οι κοινωνικές συνέπειες θα είναι ακόμα χειρότερες. Τα επιδόματα μπορούν να είναι ένα σπρωξιματάκι -πράγμα καλό- ή ένα μαξιλαράκι -πράγμα όχι και τόσο καλό.

=================