Του Θανάση Τζιούμπα
Η ενεργειακή ασφάλεια
έχει γίνει στις μέρες μας ζήτημα πλανητικών διαστάσεων, και βέβαια σε
μια φτωχή σε ενεργειακούς πόρους Ευρώπη, θέμα σχεδόν επιβίωσης. Δεν
είναι η πρώτη φορά που η ενέργεια χρησιμοποιείται ως πολιτικό ή πολεμικό
όπλο. Το 1973 οι Άραβες πετρελαιοπαραγωγοί, με αφορμή τον
αραβοϊσραηλινό πόλεμο του Γιομ Κιπούρ αλλά και με στόχο να ανατρέψουν το
νεοαποικιακό καθεστώς που επέβαλλε φτηνό πετρέλαιο, εκτίναξαν τις τιμές
αναγκάζοντας τις μητροπόλεις σε αλλαγές ακόμη και του παραγωγικού
μοντέλου. Η ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που
επιτάσσει η κλιματική αλλαγή και το ανολοκλήρωτο της ενεργειακής
μετάβασης κάνουν ακόμη δυσκολότερη την εξίσωση. Η επιλογή της Γερμανίας
που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε εξάρτηση από το «φτηνό» ρωσικό αέριο
όπλισε τα χέρια του Πούτιν με ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό όπλο, τη
στρόφιγγα των αγωγών.
Η χρήση από μέρους του ρωσικού καθεστώτος του
φυσικού αερίου ως μέσου ασύμμετρου πολέμου εναντίον τη; Δύσης και οι
οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στην Ε.Ε. δοκιμάζουν τα όρια
αντοχής της, όπως και των κρατών μελών της. Οι ηγεσίες μοιάζουν να
βρίσκονται σε πανικό, η συνοχή της Ένωσης να διακυβεύεται, οι συζητήσεις
να στρέφονται κυρίως σε πολιτικές επιδοματικής άμβλυνσης των συνεπειών
της κρίσης στις οικονομίες και τις κοινωνίες.
Στο τοπίο αυτό, το
«just for today», λείπει η στρατηγική, λείπει το όραμα για μεσοπρόθεσμες
λύσεις (υποθέτοντας ότι μακροπρόθεσμες λύσεις αποτελούν οι Α.Π.Ε.)
- Είναι απορίας άξιο πως δεν γίνεται λόγος για τα ενεργειακά αποθέματα της ίδιας της Ευρώπης, που δεν περιορίζονται στη θάλασσα της Νορβηγίας αλλά εκτείνονται και στα κοιτάσματα της Μεσογείου. Αυτά που η εκμετάλλευσής του μέχρι χθες θεωρούνταν ασύμφορη με μια στενόμυαλη λογιστική οπτική ή προβληματική με όρους γεωπολιτικών συνεπειών. Αυτά που το καθεστώς της Άγκυρας επιχειρεί πλέον να οικειοποιηθεί στα πλαίσια της πολιτικής αύξησης της ισχύος του νεοθωμανισμού.
Βέβαια
για να γίνει συζήτηση πρέπει κάποιος να θέσει την πρόταση, και αυτός
δεν είναι άλλος από την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι υδρογονάνθρακες της
ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ είναι ευρωπαϊκά αποθέματα και μπορούν, μαζί
με τον EastMed να ανακουφίσουν τη δίψα της Ένωσης, για φυσικό αέριο. Και
μάλιστα με τον έλεγχο κρατών μελών, και όχι όπως την περίπτωση του ΤΑΡ
που μεταφέρει ρώσικο και αζέρικο αέριο (η σιωπή των Ευρωπαίων για την
Αρμενία σημαίνει πολλά για την αξιοπιστία της υπεράσπισης του διεθνούς
δικαίου), αγωγού του οποίου εξ’ άλλου κρατά τη στρόφιγγα και ο μαθητής
του Πούτιν, Ταγίπ Ερντογάν.
- Η Ελλάδα έχει μια ιστορική ευκαιρία να διεκδικήσει την ευρωπαϊκή υποστήριξη και χρηματοδότηση για μια ταχύτατη εκμετάλλευση αυτών των ενεργειακών αποθεμάτων, τον δρόμο που άνοιξε ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος για την Κύπρο. Παράλληλα να διεκδικήσει την κατασκευή του EastMed, που τα επιχειρήματα περί του ασύμφορου οικονομικά πήγαν περίπατο, ενός αγωγού που συμπληρώνει σε ενεργειακό επίπεδο τις πολιτικές επιλογές συμμαχιών των δύο ελληνικών κρατών.
Ένας
ρόλος μέλους που συμβάλλει αποφασιστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της
Ένωσης θα έπρεπε να είναι ως εθνικός στόχος στους σχεδιασμούς της
ελληνικής πολιτικής.
Μια τέτοια πρόταση θα δημιουργούσε και ένα
μέτωπο υπέρ των εθνικών θεμάτων και της αντιμετώπισης της τουρκικής
απειλής: αν κάποτε ο αγοραστής του φυσικού αερίου δεν καιγόταν και πολύ
για το χρώμα της σημαίας της εξέδρας, μετά την Ουκρανία όλα είναι
διαφορετικά. Το ελληνικό συμφέρον μπορεί να υποστηριχτεί και ως
ευρωπαϊκό με όρους κατανοητούς στους γραφειοκράτες των Βρυξελλών.
Αντ’
αυτού τι βλέπουμε; Στο εξωτερικό ομηρικές μάχες για την επιβολή πλαφόν
στην τιμή του αερίου ή σκυλοκαβγάς για τα μέτρα οικονομικής στήριξης
νοικοκυριών και (φυσικά) επιχειρήσεων. Δηλαδή την ποσόστωση δοσολογίας
αντιπυρετικού και το αν χορηγός θα είναι ο εθνικός προϋπολογισμός ή
ευρωπαϊκοί πόροι, αντιπυρετικού σε μια κατάσταση που εξελίσσεται σε
μεταστατική νεοπλασία
- Και βέβαια στο εσωτερικό της χώρας ακόμη συζητάμε αν οι γεωτρήσεις είναι περιβαλλοντικά ορθές, όπως ισχυρίζονται αντιπολιτευτικές φωνές. Ακόμη χειρότερα το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν αποφάσισε πως είναι επείγον να συζητήσει την προσφυγή κατά των σεισμικών ερευνών που ανατέθηκαν στην ExxonMobil και Helleniq Energy που κατέθεσαν οικολογικές οργανώσεις (WWF Ελλάς, Greenpeace και Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών “Πέλαγος”) που εκκρεμεί από το …2019!
Ακόμη κι αν
υποθέσουμε ότι υπήρξαν λόγοι για την ως τώρα αβελτηρία και πιέσεις ώστε
να μην εκνευριστεί η Τουρκία τα ίδια τα γεγονότα, η ενεργειακή κρίση,
αλλά και οι κινήσεις των Τούρκων με το Τουρκολιβυκό Σύμφωνο,
σηματοδοτούν μια νέα εποχή, που απαιτεί άλλες επιλογές.
Στη ζωή αυτοί που μετρούν τσιγκούνικα το ρίσκο είναι καταδικασμένοι να χάνουν τις ευκαιρίες.
==================
Σχόλια