Από το Survivor στo “Καταστροφές και Θρίαμβοι”

Πιζάνιας Πέτρος

Χρόνια μετά τον “συνωστισμό”  στην προκυμαία της Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922 της κας Μαρίας Ρεπούση, ήρθε ο κ. Στάθης Καλύβας –σαν άλλος τροχονόμος με το “Καταστροφές και Θρίαμβοι”– να οργανώσει την “αναχώρηση”  Ελλήνων και Αρμενίων. Η ερμηνεία του παρελθόντος, και ακριβέστερα, η ερμηνεία της σχέσης παρελθόντος με το εκάστοτε παρόν από την ιστορία και την ιστορική επιστήμη, αποτελεί πεδίο αντιπαραθέσεων μεταξύ ανταγωνιστικών ερμηνειών με αντικείμενο την επικράτηση μιας ερμηνείας στον δημόσιο χώρο· με την προϋπόθεση, ασφαλώς, ότι στηρίζονται σε με μια κοινή αντικειμενική πραγματολογική βάση αλλιώς πρόκειται για αυθαίρετες φλυαρίες. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Το 1821 ειδικά έχει συνθλιβεί από στοιβάδα ερμηνειών που τελικά καθίσταται ασυνάρτητο. Η εθνοπρεπής ιστοριογραφία, μαζί και η Εκκλησία, το έχουν θάψει κάτω από βαρύγδουπες ονοματολογίες όπως Παλιγγενεσία, Ιερός Αγώνας και πολλές ακόμη. Υπάρχουν, φύρδην μίγδην, πολλά ’21, ένα για κάθε ιδεολογία: ένα της Εκκλησίας, ένα του Μεταξά, ένα της Χούντας, ένα απελευθερωτικό, ένα ιστορικοϋλιστικό, ένα εκσυγχρονιστικό, ένα εθνοπρεπές και τόσα ων ουκ έστιν αριθμός.

Όλα αυτά τα ’21 των οποίων οι υποστηρικτές διαπληκτίσθηκαν –ιδίως στα κοινωνικά δίκτυα– κατά τη διάρκεια της επετείου, έχουν το κοινό χαρακτηριστικό ότι είναι πλήρως ή εν πολλοίς ανιστόρητα επειδή απλώς αδιαφορούν για την ιστορική πραγματικότητα, την ιστορική επιστήμη και βέβαια την ιστορική έρευνα που αποτελεί την προϋπόθεση της γνώσης. Κατά συνέπεια αποτελούν ερμηνείες αυθαίρετες.

Υπάρχει όμως μία ερμηνεία η οποία συγγενεύει, αν δεν συνυφαίνεται, με την τηλεοπτική υποκουλτούρα.  

Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ του ΣKAΪ “Καταστροφές και θρίαμβοι” υπό τη διεύθυνση του καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κ. Σ. Καλύβα του οποίου οι τίτλοι δεν εμπόδισαν το ευτελές επίπεδο του ντοκιμαντέρ. Θα περιοριστώ σε νύξεις διότι πρόκειται μεν για “ιστορικό” ντοκιμαντέρ, κενό ιστορικής γνώσης σε πολλά σημεία δε.

“Καταστροφές και Θρίαμβοι” και ιστορική φήμη

«Η φράση ότι την Ελληνική Επανάσταση τη διέσωσαν οι ξένοι, αλλά οι Έλληνες βοήθησαν τους ξένους να τη διασώσουν, πώς σας φαίνεται, συμφωνείτε;» ρωτάει στο εν λόγω ντοκιμαντέρ ο κ. Καλύβας την κα Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σε κάποιο άλλο σημείο ρωτάει ο ίδιος τον κ. Ρόντρικ Μπίτον ομότιμο καθηγητή ιστορίας στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου: «Θα λέγατε ότι η σύγχρονη Ελλάδα γεννήθηκε στο Λονδίνο;». Οι απαντήσεις που δίνουν και οι δύο, αποτελούν θυσιαστική προσφορά των γνώσεων τους και της επιστημονικής τους αξιοπιστίας στις δημόσιες σχέσεις. Οπότε ο σχολιασμός, αν διατυπωνόταν εδώ, θα έπρεπε να είναι χλευαστικός.

Είναι φανερό ότι η Βρετανία είναι για τα καλά σφηνωμένη στο κεφάλι του κ. Καλύβα. Προσπαθεί να διασώσει την ιστορική της φήμη από παλιά. Όταν κάποτε ασχολήθηκε με την ιστορία για την γερμανική κατοχή της Ελλάδας και τον Εμφύλιο που ακολούθησε, διακατεχόταν από μια πασιφανή αγωνία να ξεπλύνει την τότε βρετανική πολιτική ηγεσία για την πρόκληση εμφυλίου στην Ελλάδα. Και προκειμένου να ξεπλύνει τους Βρετανούς έφτασε στο σημείο να ξεπλένει και τους Γερμανούς κατακτητές και τους Έλληνες δωσίλογους υποστηρίζοντας ότι οι καταστροφές και οι σφαγές που προκάλεσαν και η λεηλασία δεν ήταν παρά μια δικαιολογημένη αντίδραση στην αντιστασιακή δράση πολλών Ελληνίδων και Ελλήνων.

Ενδεχομένως το ίδιο να υποστηρίζει και σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Αλλά ομολογώ ότι βαρέθηκα να παρακολουθήσω τη συνέχεια. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν ο κ. Καλύβας είναι επηρεασμένος από τη διάχυτη υποκουλτούρα πολλών εκπομπών του ΣΚΑΪ, ή αν τα καταφέρνει αυτοτελώς. Πάντως κάποια ανάγνωση και κάποιου βιβλίου ιστορίας από καιρού εις καιρόν δεν θα τον έβλαπτε.

Υ.Σ.: Υπάρχουν και άλλα ευτράπελα της επετείου. Στο βιβλίο “Η Ελληνική Επανάσταση” του κ. Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητή στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, μαθαίνουμε ότι ο Χουρσίτ Πασάς διοικητής της Πελοποννήσου έως την Επανάσταση, δεν υπήρξε μόνο ένας σκληρός πολέμιος των Ελλήνων επαναστατών. Ήταν και τρυφερός χαδιάρης με το χαρέμι του, όπερ αποδεικνύει ο συγγραφέας με ντοκουμέντα.

------------------------

...κάτι άλλο παίζει και μας το λέει ο σχωρεμένος Καργάκος... 

στην ίδια κατεύθυνση ήταν και το άρθρο του Ιωακειμίδη... (τίποτα δεν είναι τυχαίο στο μηντιακό σύμπαν... υπάρχει σκηνοθέτης για το σανό που θα φάει το πόπολο...)

Η σειρά του Καλύβα στον Σκάϊ, ανιστόρητη, λανθασμένη, προσαρμοσμένη στο ιδεολογικό σχήμα που υπηρετεί: "η Επανάσταση απέτυχε και μας έσωσαν οι ξένοι." Κατανοητό το μήνυμα και τα κίνητρα. Αλλά μία απλή ανάγνωση των γεγονότων το διαψεύδει. Ιστορικός είσαι όταν σέβεσαι τα γεγονότα.
===========

 Από την ιδεολογική προσέγγιση της ιστορίας πήγαμε στην προδοτική εργαλειοποίηση της ιστορίας από τον εθνομηδενιστικό εσμό: βάλλουν εναντίον του 1821 για να διευκολύνουν την "συνεννόηση" με την Τουρκία, προσπαθούν να αμαυρώσουν τον Παύλο Μελά για να περάσουν πιό εύκολα τις Πρέσπες από την Βουλή. Εις μάτην, απλώς αποκαλύπτονται μόνοι τους οι νενέκοι.

=================

Blogger: 

Eδώ και πολλά χρόνια η χώρα - και όχι μόνο η δικιά μας - δέχεται μια επίθεση.   Και η τηλεόραση είναι η το πρώτο εργαλείο γι' αυτήν την επίθεση. 

Αφού η μνήμη - ιστορική μνήμη, μνήμη πολιτιστική, παράδοση, κ.λ.π., - είναι αυτή που χτυπιέται πρώτη, όταν κάποιος θέλει να εφορμήσει και να σε διαλύσει συνθέμελα.

...δεν βλέπω ΣΚΑΙ και ούτε άλλο κανάλι. Γενικά δεν βλέπω τηλεόραση. (Για την ακρίβεια δεν έβλεπα ποτέ τηλεόραση...) Είχα και έχω την άποψη ότι με την τηλεόραση δεν παίζεις. Όταν εκτίθεσαι στην μικρή οθόνη, πάντα χάνεις. Είναι σαν να εκτίθεσαι σε δηλητήριο. Λίγο ή πολύ την ζημιά θα την κάνει. Ζημιά είναι και όταν συνηθίζεις τις μικρές ποσότητες του δηλητηρίου (εξ' ου  η απάθεια και κυνισμός των καταναλωτών εικόνων...)

Είναι λοιπόν αδύνατο να αντισταθείς.

Ο λόγος σε συνδυασμό με την εικόνα φτιάχνει μια άποψη -προϊόν, που είναι ακαταμάχητη. Δεν χρειάζεται παρά ο σκηνοθέτης να ανακατέψει αλήθειες και ψέματα να τονίσει αυτά που γουστάρει και στο τέλος να περάσει  την άποψή του.

Αν δε το θέμα είναι δύσκολο, ακόμα και οι ρωγμές που θα δημιουργήσει στο "αντίπαλο" στρατόπεδο θα είναι επιτυχία. Θα επανέλθει με άλλο πόνημα για να συνεχίσει...

Πάντα η τηλεόραση ήταν στα χέρια της εξουσίας για να κατασκευάσει πραγματικότητα, να χειραγωγήσει. 

1. Τη μια με το χρηματιστήριο για να δημιουργήσει την εικόνα της "ισχυρής Ελλάδας" του Σημιτάκου του θλιβερού, για να οδηγήσει τους αφελείς στην μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου στη χώρα, Χρηματιστήριο 99, που προετοίμασε  το έδαφος για την επόμενη φάση του σχεδίου...

2. Στην "χρεοκοπία τους 2010", πάλι η τηλεόραση ανέλαβε να διαλύσει κάθε πνεύμα αντίστασης, αφού δούλεψε στην κατεύθυνση της ενοχοποίησης ενός λαού - "τεμπέλη", "που έχει μάθε να ζει με δανεικά" - ώστε να δεχθεί την απώλεια δημόσιων αγαθών -περιουσία αιώνων και απώλεια κοινωνικών κατακτήσεων! Ενώ συγχρόνως η ίδια η τηλεόραση ανέλαβε την προστασία των πραγματικά υπευθύνων της κρίσης! (Κι' αυτό επίσης το κατάφερε με επάρκεια, όταν τα ίδια πρόσωπα που κατέστρεψαν τη χώρα, είναι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στο τιμόνι της χώρας και ουδείς λογοδότησε...)

3. Και τέλος με την κρίση του Covid 19, έγινε πια φανερό το παιχνίδι της τηλεόρασης και γενικά των ΜΜΕ, αφού όλα στρατεύτηκαν να υπηρετήσουν την μία και μοναδική άποψη...

-------------------------

...και κάτι άλλο σχετικά με την αξιοποίηση της ιστορίας στην κατασκευή - αποδοχή της νέας πραγματικότητας.

Σχόλια