Γράφει ο
Δημήτρης Σπάθας
Νομικός-Ιστορικός ερευνητής
“Γιατί καίγεται η Ελλάδα και ο κόσμος κλαίει πατέρα”;
“Γιατί κρατήσαμε μια σιγή που μοιάζει πολύ με ηλιθιότητα …
Η Βόρεια Εύβοια μάνα καίγεται, καίγεται και το βιός μας… “
Ότι και να πούμε τώρα κάτω από την ψυχολογική πίεση μιας καταστροφής, ότι μέτρα και να προταθούν τα οποία έχουν ξαναπροταθεί χωρίς να εφαρμοστούν ένα είναι βέβαιο ότι τα φαινόμενα θα επαναληφθούν. Τούτο θα συμβεί διότι ο κώδικας αξιών μας δεν συμβαδίζει με μια αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Άλλωστε και η αντιμετώπιση των πυρκαγιών στη χώρα μας βρίσκεται μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο χαρακτηριστικό του πως αντιμετωπίζουμε τα μεγάλα δημόσια προβλήματα. Φωνές, αγανάκτηση, θλίψη χωρίς παραπέρα τίποτα…
Θεωρώ ότι τα φαινόμενα αυτά και αυτά που θα έρθουν ως συνέπεια των προηγουμένων δίνουν το μέτρο της ανυπαρξίας κράτους και κοινωνίας με την έννοια του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου με αρχές και αξίες. Όπως μας έχουν διδάξει όλοι οι σοφοί της ανθρωπότητας με πρωταρχικούς τους αρχαίους έλληνες ο άνθρωπος συνέπηξε κοινωνία για να προστατευθεί από τη φύση και τα άλλα ζώα. Όμως οι νεοπαγείς νεοφιλελεύθερες ιδέες του άκρατου ατομικισμού και της ιδιωτείας, αποσάθρωσαν και διάβρωσαν τις αντιλήψεις του κοινωνικού, τις αντιλήψεις του πολίτη ο οποίος μπορεί να υπάρξει μόνο εντός οργανωμένου κοινωνικού και δημόσιου χώρου καθώς και να ακουστούν οι απόψεις του.
Επιφανειακές και επικοινωνιακές επικλήσεις οι οποίες κατατείνουν σε απλές οδηγίες για να γλυτώσουμε την ζωή μας θα μπορούσαν να λέγονται και από τον μάγο της φυλής πριν χιλιάδες χρόνια «τρέξτε να σωθείτε»
Η ύπαρξη οργανωμένης κοινωνίας και κράτους θα μπορούσε να εκτιμηθεί όταν η πρόληψη και προετοιμασία θα συναντηθούν με την φυσική καταστροφή ή την πανδημία. Τότε θα μπορούμε να πούμε, τι δεν κάναμε σωστά ή τι πήγε λάθος.
Το κυβερνητικό και πολιτικό κατεστημένο, ενώ η Νότια Ελλάδα καίγεται, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποσείσει από πάνω του ευθύνες , για εσκεμμένες παραλείψεις στην πυροπροστασία της χώρας. Μιάς χώρας και ενός λαού που δέχεται απανωτά πλήγματα κοινωνικών, οικονομικών και φυσικών καταστροφών. Πάνω από σαράντα χρόνια η Ελλάδα, τα δάση και τα σπίτια της καίγονται σταδιακά. Και κάθε φορά που σβήναμε μια φωτιά και σταματούσε ο όλεθρος θεωρούσαμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί και συνεχίζαμε κατά τον ίδιο τρόπο όλα εκείνα που θα άναβαν μετά τις καινούργιες φωτιές. Όμως με τα ίδια δεδομένα θα έχουμε πάντα το ίδιο αποτέλεσμα. Γνωρίζουμε οι πάντες ότι γεωγραφικά βρισκόμαστε σε περιοχή όπου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αναπτύσσονται μεγάλες θερμοκρασίες ιδίως τα τελευταία χρόνια. Έχουμε τεράστια εμπειρική τουλάχιστον γνώση ότι παράλληλα αναπτύσσονται και δυνατοί άνεμοι, δεν είναι δα και η πρώτη φορά φέτος. Το ζήτημα είναι τι προληπτικά μέτρα είχαμε λάβει ώστε να περιοριστεί η δύναμη και αναζωπύρωση της φωτιάς.
Στις 21Μαίου 2021 ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανακοίνωσε 18 περιοχές στην Αττική που βρίσκονται σε αυξημένη επικινδυνότητα για εκδήλωση πυρκαγιάς, κατά την ευρεία κυβερνητική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της Πολιτικής Προστασίας υπό την προεδρία του, ενώ σημείωσε ότι μεγάλος όγκος κομμένων δέντρων εξακολουθούν να μην έχουν καθαριστεί. Στη σύσκεψη έλαβαν μέρος μέσω τηλεδιάσκεψης και 11 Δήμαρχοι της Αττικής στους οποίους υπάγονται 18 περιοχές που έχουν χαρακτηριστικά επικινδυνότητας και μεταξύ άλλων τόνισε:
«Έχουμε κάνει την καλύτερη δυνατή προετοιμασία σε επίπεδο κεντρικού κρατικού μηχανισμού και σε επίπεδο Πυροσβεστικής και πιστεύω ότι η συνεργασία μας και φέτος θα είναι άψογη, έτσι ώστε να περιορίσουμε στο ελάχιστο -τουλάχιστον στην Αττική- τον αντίκτυπο οποιασδήποτε πυρκαγιάς μπορεί να χρειαστεί να διαχειριστούμε».1
Το αποτέλεσμα της «προετοιμασίας» το βλέπουμε σήμερα μπροστά μας. «Τρέξτε να σωθείτε, κι αφήστε τα όλα να καούν» Φυσικά η πρόβλεψή τους ήταν μόνο για την Αττική, οι υπόλοιποι να πάν να…..
Οι άνθρωποι για το μόνο που ενδιαφέρονται είναι η επικοινωνιακή διαχείριση μαζί με τα ευρωμπουκωμένα και εξωνημένα μμε, που βρίσκονται στην υπηρεσία τους, πως θα δικαιολογήσουν και θα ξεγελάσουν τους αυτόχθονες ιθαγενείς. Αυτοί ποτέ δεν φταίνε , ποτέ δεν παραιτούνται, για όλα φταίει η «κλιματική αλλαγή» και ο «στρατηγός άνεμος» όπως μας έλεγαν για τις φωτιές στην Ηλεία το 2007. Ας τους δοξάσουμε και πάλι, προσπαθούν συνεχώς να μας καταστρέψουν αλλά δεν τα καταφέρνουν, χρειάζονται λίγο χρόνο ακόμα, και διατηρώ τις επιφυλάξεις μου, στο ότι δεν θα τους δοθεί και άλλος χρόνος να συνεχίσουν.
Κατά γενική ομολογία τα δάση μας είναι αφημένα στην τύχη τους ακόμη και αυτά που βρίσκονται πλησίον πόλεων και χωριών. Δασοπροστασία ανύπαρκτη ή πλημμελής λειτουργούσα κατ’ όνομα.
Δέχομαι ότι η παρούσα καταστροφή ακολούθησε μετά από ακραίες θερμοκρασίες που συνέτειναν στις καταστροφές, όμως τα αποδειχθέντα πενιχρά πυροσβεστικά μέσα και προσωπικό δεν αποδεικνύουν την ύπαρξη προληπτικής μέριμνας.
Τρανή απόδειξη γι αυτά είναι το ότι ενώ τα Δασαρχεία αιτούνταν 17,7 εκατ. για την δασοπροστασία, η κυβέρνηση τους έδωσε ακριβώς ένα ποσό δέκα φορές μικρότερο ήτοι 1,7 εκατ . Το αποτέλεσμα το βλέπουμε σήμερα, το μαρτυρούν οι απελπισμένες κραυγές Δημάρχων και πολιτών που αναμένουν με αγωνία επί ώρες να φανεί κάποιο πυροσβεστικό αεροπλάνο ή όχημα. Πολύ περισσότερο το διαπιστώνουμε όταν απουσιάζει τραγικά η ύπαρξη του πρώτου αποφασιστικού πλήγματος κατά της φωτιάς στο δάσος, πριν αυτή γιγαντωθεί και καταστεί ανεξέλεγκτη. Αποτέλεσμα κι αυτό όπως φαίνεται της αποψίλωσης και υποβάθμισης των κατά τόπους δασικών υπηρεσιών. Τι να σου κάνει όμως όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός παθαίνει αλλεργία όταν ακούει για προσλήψεις; ««Έχω κουραστεί σε αυτή τη χώρα να ακούω ότι η λύση σε κάθε πρόβλημα είναι παραπάνω προσλήψεις.» μας δήλωσε από την Κρήτη πριν λίγες μέρες. Αλλά επειδή είναι και λαλίστατος και δηλώνει αφειδώς «….οι γυναίκες και οι άνδρες της Πυροσβεστικής, έχουν καταβάλει υπεράνθρωπες προσπάθειες. Οφείλουμε να τους δείξουμε έμπρακτα την ευγνωμοσύνη μας, αναγνωρίζοντας ότι μερικές φορές τους ζητάμε να κάνουν πράγματα που απλά ξεπερνούν τις δυνάμεις τους.» Άραγε με «ευγνωμοσύνες» προς το ανεπαρκές πυροσβεστικό προσωπικό θα λύσουμε το πρόβλημα;
Όμως σε άλλους τομείς υπήρξε γαλαντόμος και με το παραπάνω
Χορός εκατομμυρίων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις
Στην ιδιωτική εταιρεία AGEAN 2 κατέβαλε 120 εκατ. για τις ζημιές που έπαθε από τον κορονοϊό, 30 εκατομμύρια σε ιδιωτικά θεραπευτήρια, 20 εκατομ. στα μμε «Λίστα Πέτσα», 18,5 εκατομ «Λίστα Κικίλια », 11 εκατομ. στις εταιρείες Διοδίων για διαφυγόντα έσοδα, 13,5 εκατ. στα κόμματα (συμπεριλαμβανομένου και του δικού του), 80 εκατ. στους εφοπλιστές και πάει λέγοντας. (ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ 6-8-21)
Η σύγκριση δείχνει απλώς τις προτεραιότητες.
Υπάρχει μεγάλο οπίσθιο βάθος απαξίωσης και εμπορευματοποίησης δασικών εκτάσεων
Χαρακτηριστική η αποστροφή δήλωσης του Κ. Μητσοτάκη στην Κέρκυρα προκειμένου να ευνοηθούν «επενδύσεις» «Κάποια στιγμή θα καεί το δάσος, οπότε καλά κάνουμε και το κτίζουμε» 16/07/2020. Οι δηλώσεις έγιναν στα πλαίσια εκδήλωσης για το χτίσιμο θέρετρου στον Ερημίτη Κέρκυρας.
Στις 7 Μαΐου 2020 η ΝΔ ψήφισε μόνη της τον δασοκτόνο ν. 4685/2020 – (ΦΕΚ 92Α7-5-2020), με αρνητική όλη την αντιπολίτευση, και όλους τους αρμόδιους φορείς, ο δε ΣΥΡΙΖΑ αποχώρησε από την ψηφοφορία. Γιατί άραγε η περσινή πρεμούρα εν μέσω κορονοϊού; Ήταν το περίφημο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο Χατζηδάκη-του έλληνα διάκονου του άκρατου νεοφιλελευθερισμού- ο οποίος στη συνέχεια πήρε μεταγραφή για το Υπουργείο Εργασίας, για να αποτελειώσει με άλλο εργατοκτόνο νομοσχέδιο κάθε έννοια εργατικού δικαίου στην Ελλάδα. Και ενώ μας βομβαρδίζουν καθημερινά με τον κίνδυνο του κορονοϊού και τα εμβόλια, αυτοί βρίσκουν ευκαιρία να λεηλατουν και να προσφέρουν την ελληνική γή και τα δάση μας βορά στα νύχια της αδηφάγου κερδοσκοπίας στο όνομα δήθεν «παραγωγικών επενδύσεων»
Τι νομοθέτησαν πέρσι;
–Την ακύρωση της διαδικασίας ανάρτησης δασικών χαρτών και η καιόμενη σήμερα ελληνική ύπαιθρος μένει χωρίς ένα εργαλείο ανάπτυξης και κράτους δικαίου. Προμελετημένο το έγκλημα το οποίο αναμένεται να παραγάγει τα «νόμιμα» αποτελέσματά του, δηλαδή βορά στο δίκαιο του ενός «αγίου επενδυτή». Όσο περί αναδασώσεων τα ακούμε χρόνια τώρα χωρίς αντίκρυσμα. Άλλωστε η κυρία που ετοποθέτησε ο Κ.Μητσοτάκης, με σύμπραξη κ. Τσίπρα, ως Πρόεδρο Δημοκρατίας, ως δικαστής στο Σ.τ.Ε είχε εισηγηθεί και είχε αποφασιστεί ότι οι ανεμογεννήτριες μπορούν να εγκατασταθούν και στις καμμένες εκτάσεις. Τίποτα δεν είναι τυχαίο στην ελληνική πολιτική σκηνή. Αλλά αυτά είναι ακόμα η αρχή, γιατί ο ανωτέρω νόμος στρώνει και ανοίγει το δρόμο του «άγιου επενδυτή» αφού καθιερώνει
– Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για περιοχές Natura , μια αθώα επικεφαλίδα , με διαβολικές λεπτομέρειες οι οποίες φαίνεται να έχουν άμεση σχέση με τις πυρκαγιές
-Η έκθεση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για επενδύσεις θα γίνεται πλέον από ιδιωτικά μελετητικά γραφεία, των οποίων οι επενδυτές θα είναι πελάτες τους ( βλέπετε οι δημόσιες υπηρεσίες ήσαν …χρονοβόρες και κυρίως πολύ αυστηρές)
– Νομιμοποιεί τα αυθαίρετα εντός δασικών περιοχών και προστατευόμενων υγροτόπων.
– Εξυπηρετεί την αλόγιστη επέκταση και υπερκερδοφορια των εξορυκτικών και των βιομηχανιών ΑΠΕ, ιδίως των αιολικών.
Στην περιοχή της Εύβοιας που σήμερα καίγεται υπάρχει πλούσιο υπέδαφος και σε συνδυασμό με την καταστροφική πυρκαγιά πριν λίγα χρόνια στο Δήμο Σαπιέων αναμένονται «πανηγύρια». Στην περιοχή βρίσκεται η ΛΑΡΚΟ που παράγει το υπερπολύτιμο σιδηρονικέλιο. Ομως μέσα στο κράμα σιδηρονικελίου υπάρχει και ποσότητα κοβαλτίου που πάει χαμένη. Η ΛΑΡΚΟ δεν έχει την τεχνική δυνατότητα να ξεχωρίσει το κοβάλτιο από το νικέλιο. Αυτό σημαίνει ότι με τις σημερινές τιμές χάνει 70-100 εκατ. δολάρια ετησίως από τη μη εξαγωγή του κοβαλτίου. Η εταιρεία έχει αφεθεί σε διαδικασία μαρασμού και ετοιμάζεται προς πώληση. Τεράστια η ανάγκη της διεθνούς αγοράς και των ενδιαφερόμενων χωρών. Η απόφαση της Ινδονησίας, του μεγαλύτερου παραγωγού νικελίου στον κόσμο, να αναστείλει τις εξαγωγές του συγκεκριμένου μεταλλεύματος το 2020, δύο χρόνια νωρίτερα από τις αρχικές εξαγγελίες της, πυροδότησαν έντονες ανησυχίες για ενδεχόμενη έλλειψη σχετικών αποθεμάτων σε μία ήδη «σφιχτή» αγορά, στην οποία το νικέλιο καταγράφει κέρδη άνω του 70% από τις αρχές του 2019.
Αλλά μάλλον προχωρήσαμε αρκετά σε βάθος και πρέπει να δούμε γιατί ναρκοθετήθηκε η δασοπροστασία-πρόληψη και μεταφέρθηκε η δασοπυρόσβεση στην πυροσβεστική υπηρεσία;
Οι άμεσα αρμόδιοι και γνώστες του δάσους οι δασικές υπηρεσίες έχουν υποβαθμιστεί μέχρι εξαφανίσεως και από το 1998 έχει ανατεθεί η δασοπυρόσβεση στην Πυροσβεστική υπηρεσία. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς γιατί να έχει συμβεί αυτό; Πως μια υπηρεσία που κύρια αρμοδιότητα και έργο της είναι η κατάσβεση των πυρκαγιών εντός αστικού ιστού (σε πόλεις και χωριά) της ανατέθηκε η δασοπυρόσβεση; Είναι απορίας άξιον, δεδομένου ότι η οργάνωση και δομή της κατά κύριο λόγο είναι η δράση μέσα σε κατοικήσιμους χώρους και όχι σε φαράγγια και ρουμάνια της πατρίδος μας.
Όπως αναφέρει από το 2007 ο μακαρίτης καθηγητής Σπύρος Ντάφης 3, τη σημασία αυτού του επιπέδου πυροπροστασίας μας τη δίνει το παράδειγμα της Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Το 1997 είχαν εκδηλωθεί κατά τη διάρκεια του θέρους 187 πυρκαγιές, οι οποίες χάρη στην άρτια οργάνωση της πυρανίχνευσης, έγκαιρης αναγγελίας και άμεσης παρέμβασης από τα διάσπαρτα ευκίνητα δασικά πυροσβεστικά μέσα έσβησαν όλες εν τη γενέσει τους χωρίς να αντιληφθεί κανείς τρίτος τίποτε. Το 1998 εκδηλώθηκαν δύο μόνο πυρκαγιές οι οποίες πήραν διαστάσεις και έκαψαν σχεδόν τα μισά δάση της Κασσάνδρας, διότι απλούστατα με τη μεταφορά της ευθύνης πυροπροστασίας από τη Δασική Υπηρεσία στην Πυροσβεστική το σύστημα δεν λειτούργησε όχι μόνο στην Κασσάνδρα αλλά παντού. Τα αποτελέσματα είναι πια γνωστά, από τότε μέχρι σήμερα.
Όλοι οι σοβαροί δασολόγοι και επιστήμονες συμφωνούν και τονίζουν ότι η τύχη και εξέλιξη μιας δασικής πυρκαγιάς κρίνεται στο ξεκίνημά της και στα πρώτα δεκαπέντε λεπτά παρέμβασης. Αυτό μόνο η ύπαρξη καλά στελεχωμένης δασικής υπηρεσίας πρόληψης και πυρόσβεσης μπορεί να επιτύχει. Όταν η φωτιά στο δάσος γιγαντώνει συνήθως σβήνει φθάνοντας σε θάλασσα όπου δεν έχει άλλο να κάψει. Αυτό επιβεβαιώνεται μπροστά στα μάτια μας σήμερα στην Εύβοια και αλλού. Ο πιο κατάλληλος για να συντονίσει τα μέσα κατάσβεσης είναι ο τοπικός δασάρχης και οι συνεργάτες του και όχι κάποιος καρεκλοκένταυρος που εμφανίζεται στις κάμερες για να κερδίσει πόντους. Το σύστημα αυτό με παραλλαγές εφαρμόζεται σε πολλές άλλες χώρες εκτός από την Ελλάδα, γιατί άραγε;
Παρατηρείται μια συστηματική απαξίωση των δημόσιων δασικών υπηρεσιών με πάγωμα των εγκεκριμένων προσλήψεων δασολόγων και δασοπόνων μέσω ΑΣΕΠ (200 για το 2019) και των προσλήψεων του προγράμματος πρόληψης δασικών πυρκαγιών (350 τριετείς συμβάσεις έργου για το 2019-2022) και μη επαναπροκήρυξη των ετήσιων συμβάσεων δασολόγων και δασοπόνων για το Κτηματολόγιο και τους δασικούς χάρτες αλλά και του προγράμματος των νέων επιστημόνων για τις δασικές υπηρεσίες.
Ανύπαρκτη η μέριμνα για προληπτικές διαδικασίες πυροπροστασίας των ελληνικών δασών. Από το 2019 προβλεπόταν κονδύλι ύψους 140 εκατ. σχεδίων πρόληψης πυρκαγιάς στις μικτές ζώνες δάσους-κατοικίας και έργων αναβάθμισης και καθαρισμού, το οποίο ουδέποτε εφαρμόστηκε ενώ προκρίθηκαν άλλες αναποτελεσματικές δαπάνες ελάχιστου κόστους, τις συνέπειες των οποίων εισπράττουμε σήμερα. Δεν μπορούμε λοιπόν να φορτώνουμε στην κλιματική κρίση και όλες τις ηθελημένες παραλείψεις και σκοπιμότητες.
Αν δεν ξαναπιάσουμε το νήμα της συλλογικότητας και της κοινωνικής αλληλεγγύης, αν δεν διεκδικήσουμε την επανείσοδό μας στη δημόσια σφαίρα, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε έκπληκτοι ή αδιάφοροι να αποφασίζουν άλλοι για μας και για λογαριασμό τους.
1. Lifo 24-5-2021
2. Ο Κ.Μητσοτάκης και η συντροφία του κατηγορούσαν την κρατικοδίαιτη ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ,ότι κατασπαταλά τους δημόσιους πόρους και επιβαρύνει τους φορολογούμενους. Όμως τους φορολογούμενους και τον κρατικό προϋπολογισμό επιβάρυνε το διαχρονικό πολιτικό κατεστημένο όταν ανάγκαζαν την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ να μεταφέρει δωρεάν τους εκλογικούς και κομματικούς συρφετούς σε όλη την Ελλάδα προς άγραν ψήφων και μακροημέρευση στις κυβερνητικές εξουσίες .Τελικά την έκλεισαν.
3. «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 08.07.2007
Σχόλια