Λυγερός Σταύρος
Μπορεί ο πρωθυπουργός να κρύβεται πίσω από την Κλιματική Αλλαγή, αλλά η κυβέρνηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών για την καταστροφική εξέλιξη των πυρκαγιών σε Αττική, Εύβοια, Ηλεία και αλλού. Προφανώς, δεν είναι υπεύθυνη ούτε για τον καύσωνα, ούτε για την εκδήλωση των πυρκαγιών. Η ευθύνη της, όπως κάθε κυβέρνησης σε τέτοιες περιπτώσεις, αφορά λάθος χειρισμούς και εγκληματικές παραλείψεις αναφορικά με την έγκαιρη προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων θερινών πυρκαγιών. Μιλάμε, λοιπόν, ότι στην πυρόσβεση διαπράττεται δια παραλείψεως διαρκές έγκλημα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Είναι κοινός τόπος ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει οργανωμένο κι αποτελεσματικό κράτος. Η σημερινή κυβέρνηση δεν ευθύνεται για τη βαριά αυτή κληρονομιά. Ευθύνεται, όμως, για όσα δεν έκανε τα δύο χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, αν και πρέπει να της αναγνωρίσουμε το ελαφρυντικό ότι βρέθηκε αντιμέτωπη με την πανδημία. Με τις επιλογές και τις παραλείψεις τη, πάντως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να παραμείνει η Ελλάδα ανοχύρωτη πολιτεία στον τομέα της πυρασφάλειας.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι πυρκαγιές ήταν πολλές και ως εκ τούτου ήταν δύσκολη η αντιμετώπισή τους. Ακόμα και ένας οργανωμένος και με επαρκή μέσα κρατικός μηχανισμός δεν θα μπορούσε να αποτρέψει κάποιες από τις καταστροφές. Από το σημείο αυτό, όμως, μέχρι ουσιαστικά να αφήνονται ολόκληρες περιαστικές περιοχές στο έλεος της πυρκαγιάς υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Προκειμένου να προστατέψει τους πολίτες, αλλά και για να μην εισπράξει η ίδια πολιτικό κόστος από ενδεχόμενους θανάτους, η κυβέρνηση έθεσε –και το διαλαλεί– ως πρώτη προτεραιότητά της να μη χαθεί ανθρώπινη ζωή. Στο πλαίσιο αυτό διέταζε την εκκένωση ολόκληρων οικισμών πριν ακόμα αυτοί απειληθούν άμεσα από την φωτιά. Είναι προφανές πως οι εκατόμβες στις πυρκαγιές το 2007 και πριν λίγα χρόνια στο Μάτι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο –κι όχι άδικα– στη επιλογή αυτή.
Η εκκένωση έχει και μειονέκτημα
Η τακτική αυτή, ωστόσο, έχει ένα επιχειρησιακό μειονέκτημα. Εκκενώνοντας έναν οικισμό που δεν απειλείται άμεσα, ουσιαστικά διευκολύνεις την εξάπλωση της πυρκαγιάς. Η με λελογισμένο τρόπο κινητοποίηση των κατοίκων, που αγωνίζονται να προστατέψουν τις περιουσίες τους, μπορεί να αποτρέψει την εξάπλωση, επειδή θα βρεθεί κάποιος να σβήσει μία καύτρα που μετέφερε ο άνεμος πριν αυτή προκαλέσει ανάφλεξη, ή τουλάχιστον πριν δημιουργήσει νέα ανεξέλεγκτη εστία.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι εκτός από άσπρο-μαύρο υπάρχει και το φάσμα των γκρι. Προφανώς πρέπει να γίνεται εκκένωση, όπου αυτό είναι αναγκαίο. Όχι, όμως, να αφήνονται ανοχύρωτοι ολόκληροι οικισμοί, που θα μπορούσαν να προστατευθούν. Επειδή πρόκειται για ευαίσθητη ισορροπία και συχνά δύσκολη απόφαση, το τι πρέπει να γίνει κάθε φορά σε κάθε περιοχή πρέπει να αποφασίζεται όχι στο Μαξίμου, ούτε από τους Χρυσοχοΐδη και Χαρδαλιά. Πρέπει να αποφασίζεται από τους επιτόπου διοικητές των πυροσβεστικών δυνάμεων που έχουν καθαρή εικόνα της κατάστασης. Αυτό, βεβαίως, απαιτεί αξιωματικούς που θα έχουν εκπαιδευθεί να αναλαμβάνουν πρωτοβουλία και ευθύνη κι όχι από ευθυνόφοβους που κρύβονται πίσω από άνωθεν διαταγές.
Είναι κοινός τόπος ότι στην αντιμετώπιση μίας πυρκαγιάς κρίσιμος παράγοντας είναι ο χρόνος. Όταν οι δυνάμεις πυρόσβεσης έχουν άμεσα την πληροφορία ότι εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο τάδε σημείο, έχουν πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να παρέμβουν και να τη σβήσουν πριν αυτή αποκτήσει διαστάσεις και εξαπλωθεί. Εάν πριν λίγες δεκαετίες αυτό ήταν δύσκολο και απαιτούσε περιπολίες αεροσκαφών και ελικοπτέρων, σήμερα είναι πανεύκολο. Κοστίζει σχετικά λίγο η προμήθεια drones ικανών να πραγματοποιούν πολύωρες περιπολίες, μεταδίδοντας ζωντανή εικόνα στο Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, το οποίο θα μπορεί να ενημερώσει άμεσα τους επί τόπου διοικητές.
Στρατός, εθελοντές και πυρόσβεση
Ένα τρίτο ζήτημα είναι ο ρόλος του στρατού στην πυρόσβεση. Σε μία χώρα, όπως η Ελλάδα, που οι καλοκαιρινές πυρκαγιές είναι ενδημικό φαινόμενο κι από ό,τι φαίνεται τα επόμενα χρόνια θα εκδηλώνονται συχνότερα και εντονότερα, είναι ακατανόητο να αφήνουμε τις ένοπλες δυνάμεις εκτός του δυναμικού πυρόσβεσης. Δεν αρκούν να επιστρατεύονται και μάλιστα με καθυστέρηση κάποια στρατιωτικά γκρέιντερ.
Πρέπει όλοι οι νεοσύλλεκτοι, παραλλήλως με την όποια στρατιωτική εκπαίδευσή τους, να εκπαιδεύονται και στην πυρόσβεση και στην πρόληψη. Στη διάρκεια δε της θητείας τους να πραγματοποιούν κοινές ασκήσεις με την Πυροσβεστική υπό την ηγεσία αξιωματικών της. Αν συνέβαινε αυτό, χωρίς οικονομικό κόστος οι πεζοπόρες δυνάμεις πυρόσβεσης θα πολλαπλασιάζονταν και ποσοτικά και ποιοτικά, με ευεργετικά αποτελέσματα στο επιχειρησιακό επίπεδο.
Εάν, μάλιστα, υπήρχε πρόβλεψη για τακτική υποχρεωτική εκπαίδευση από την τοπική Πυροσβεστική των ικανών πολιτών σε κάθε δήμο και κοινότητα, οι προληπτικές εργασίες θα ήταν πολύ αποτελεσματικότερες και επιπλέον το δυναμικό πυρόσβεσης θα ενισχυόταν περαιτέρω. Είναι ποιοτικά διαφορετικό οι πυροσβέστες να καθοδηγούν εκπαιδευμένους πολίτες, με τους οποίους έχουν συνασκηθεί, από το να επικουρούνται από ανεκπαίδευτους ευκαιριακούς εθελοντές.
Το πέρασμα της εθνικής οδού
Ας φέρουμε ένα παράδειγμα. Την Πέμπτη (5-8-2021) το βράδυ το κρίσιμο ζήτημα ήταν εάν η φωτιά θα υπερπηδούσε την εθνική οδό και θα περνούσε προς την δεξιά πλευρά (ανεβαίνοντας προς τη Λαμία). Όπως είναι γνωστό, η φωτιά πέρασε, παρότι το πλάτος της εθνικής οδού είναι δεκάδες μέτρα. Αναρωτιέμαι: εάν είχαν παραταχθεί κατά μήκος της δεξιάς πλευράς της εθνικής οδού στρατιώτες και εθελοντές πολίτες, θα είχε καταφέρει η φωτιά να περάσει;
Το πιθανότερο είναι πως όχι. Οι καύτρες που μετέφερε ο άνεμος μόλις έπεφταν στο έδαφος και προκαλούσαν ανάφλεξη, οι όποιες μικρές εστίες δημιουργούνταν θα ήταν εύκολο να σβηστούν πριν προσλάβουν διαστάσεις. Δεν είμαι ειδικός και ως εκ τούτου έθεσα τις παραπάνω σκέψεις που μου υπαγόρευσε η κοινή λογική στην κρίση εμπειρογνώμονα. Κούνησε το κεφάλι, σχολιάζοντας πως όλα αυτά τα αυτονόητα παραμένουν ζητούμενα εδώ και δεκαετίες.
Όπως έγινε γνωστό, η κυβέρνηση διέθεσε περίπου το ένα δέκατο από όσα χρήματα είχαν ζητήσει οι αρμόδιες υπηρεσίες για την προετοιμασία εν όψει του καλοκαιριού. Και μόνο αυτό το γεγονός δείχνει κάτι και συνιστά βαριά ευθύνη. Είναι, ωστόσο, γελοίο και ντροπή μία τέτοια τραγωδία να μεταφράζεται σε μικροπολιτικό καυγά. Η ΝΔ να κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ για το Μάτι και ο ΣΥΡΙΖΑ να κατηγορεί τη ΝΔ για τα τωρινά, λες και οι ανθρώπινες και υλικές απώλειες έχουν κομματικό πρόσημο.
Οι τωρινές καταστροφικές πυρκαγιές, όπως και όλες οι προηγούμενες, μαζί με τις όποιες πολιτικές ευθύνες, αποδεικνύουν και τη χρεοκοπία ενός ολόκληρου μοντέλου κοινωνικής ανάπτυξης, που στηρίχθηκε στον άκρατο ατομισμό, στον αρπακολατζιδισμό, στην αρπαχτή, στην κάθε είδους αυθαιρεσία, στη μετατροπή των νόμων σε λάστιχο και στην αποθέωση του life style. Ένα μοντέλο που επέτρεψε την άνθηση του πολιτικάντικου σαλτιμπαγκισμού και την υποκατάσταση της πολιτικής από τα επικοινωνιακά τρυκ.
--------------------------
Σχόλια