Η Ελλάδα απέναντι στο ενεργειακό τρίγωνο Ρωσία-Τουρκία-Γερμανία

Ράκκας Θεόδωρος
Για πάνω από μια δεκαετία η παράκαμψη της Ουκρανίας, αποτελεί έναν εκ των βασικών στόχων της ρωσικής ενεργειακής πολιτικής. Οι χερσαίοι αγωγοί φυσικού αερίου που διέρχονται από την επικράτεια της ανατολικοευρωπαϊκής χώρας, κατασκευάστηκαν την δεκαετία του ’80. Έκτοτε αποτελούν το βασικό μέσο μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Το Κρεμλίνο, κρίνοντας πως οι προβληματικές σχέσεις με το Κίεβο δύνανται να απειλήσουν την ασφάλεια των ρωσικών εξαγωγών, άρχισε να επεξεργάζεται σειρά σχεδίων για κατασκευή αγωγών, οι όποιοι θα παρέκαμπταν την Ουκρανία, μέσω της Μαύρης θάλασσας. Η πρώτη απόπειρα υλοποίησης αυτής της στρατηγικής ήταν ο περίφημος Southstream, ο οποίος για σειρά λόγων δεν υλοποιήθηκε.
Η ρήξη όμως στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, σε συνδυασμό με το ρωσοτουρκικό γεωπολιτικό εναγκαλισμό, έδωσαν νέα πνοή στους ρωσικούς σχεδιασμούς. Σε συνάρτηση με την δεδηλωμένη επιθυμία της Τουρκίας να καταστεί περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, φτάσαμε στον Turkish Stream. Πρόκειται για έναν αγωγό, ο οποίος διερχόμενος από την Τουρκία και συνεχίζοντας, δια μέσω της Βουλγαρίας, θα καταλήγει στις διψασμένες ευρωπαϊκές αγορές, παρακάμπτοντας τον ουκρανικό διάδρομο.
Συνυπολογίζοντας την υπογραφή του Nord Stream 2, η Ρωσία επιτυγχάνει έναν βασικό ενεργειακό της στόχο. Την διασφάλιση της απρόσκοπτης ροής φυσικού αερίου προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ, μέσω της παράκαμψης των προβληματικών κρατών της ανατολικής Ευρώπης. Ας σημειωθεί πως η Γερμανία όχι μόνο προσυπογράφει, αλλά αποτελεί βασικό κρίκο στην αλυσίδα της ενεργειακής στρατηγικής της Μόσχας. Κι αυτό, παρά το γεγονός πως η επίσημη ευρωπαϊκή γραμμή συνίσταται στη μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου.

Το ρωσικό ενεργειακό μονοπώλιο

O κύριος άξονας της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής εκφράζεται από το λεγόμενο "Νότιο Διάδρομο" (Southern Corridor), ο οποίος κατέληξε στον αγωγό TAP. Ο TAP μεταφέρει στην κεντρική Ευρώπη φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω της Τουρκίας και της Ελλάδας. Ωστόσο, σε καμία των περιπτώσεων οι ποσότητες του αζέρικου αερίου δεν επαρκούν για να μειώσουν την ευρωπαϊκή εξάρτηση απ τις ρωσικές εισαγωγές, ειδικά όσον αφορά τις χώρες της κεντρικής και της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Απ’ την άλλη, τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου δυνητικά και αποδεδειγμένα, ενώ διαθέτουν την ποσοτική δυναμική, η διάθεση τους στις ευρωπαϊκές αγορές παρουσιάζει αρκετά εμπόδια. Το κυριότερο εκ των οποίων σχετίζεται με τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας, οι οποίες δυσχεραίνουν τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών και την απρόσκοπτη διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων.
Μια σειρά, όμως, από γεγονότα μπορούν δυνητικά να σπάσουν το ρωσικό μονοπώλιο στη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Η αμερικανοτουρκική ρήξη, σε συνδυασμό με την αύξηση της αμερικανικής παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου, δίνουν κίνητρο στις ΗΠΑ να προωθήσουν επιθετικά την ατζέντα τους στα ενεργειακά ζητήματα της Ευρώπης.

Το νέο ενεργειακό τρίγωνο

Οι εξελίξεις αναφορικά με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και η ψήφιση του EastMed act, αποτελούν την απαρχή της εφαρμογής των αμερικανικών σχεδιασμών, στους οποίους η Ελλάδα αποτελεί βασικό και κρίσιμο εταίρο. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι προ ημερών η Ρωσία εξέφρασε τον προβληματισμό της για την ψήφιση του EastMed act.
Ένας προβληματισμός που εκφράστηκε λίγο μετά τα εγκαίνια του Turkish Stream από τους Πούτιν και Ερντογάν. Εν κατακλείδι, η συναντίληψη μεταξύ Άγκυρας, Βερολίνου και Μόσχας, σε σειρά ζητημάτων, με πλέον πρόσφατο το Λιβυκό, δεν είναι ασύνδετη με την εντατικοποίηση της ενεργειακής τους συνεργασίας.
Όπως δεν είναι ασύνδετα γεγονότα, αφ' ενός η γερμανική ανοχή στις τουρκικές αυθαιρεσίες απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα, αφ' ετέρου ο αποκλεισμός της δεύτερης από τη σύνοδο του Βερολίνου. Ευκαιρία, λοιπόν, για της κυβερνώσες ελίτ να κατανοήσουν, επιτέλους, πως οι Γερμανοί δεν είναι φίλοι μας και πως το "ξανθό γένος" δεν σκοπεύει να μας σώσει από τους Τούρκους.

Σχόλια