Σε μεγάλες μεταβατικές περιόδους κυριαρχεί σύγχυση: σταθερές που θεωρούσαμε δεδομένες αλλάζουν. Άλλα που τα θεωρούσαμε "δεδομένα" χάνονται. Άλλα, που τα θεωρούσαμε "αδιανόητα" αναδύονται. Κι ο κόσμος δυσκολεύεται αρχικά να κατανοήσει τι συμβαίνει και να προσαρμοστεί...
Μέσα σε αυτή τη δίνη, πρέπει να ξεχωρίζουμε τι είναι απλώς "επικοινωνιακός θόρυβος" και τι αποτελούν νέες στρατηγικές τάσεις.
Η ομιλία του Τράμπ στα Ηνωμένα Έθνη και η επίσκεψή του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο γέννησαν και τα δύο: πολύ επικοινωνιακό "θόρυβο", αλλά και μερικά καθαρά μηνύματα για το πού πάει το πράγμα. Φτάνει να διακρίνουμε τις πρόσκαιρες εφήμερες εντυπώσεις από τις μακροπρόθεσμες πραγματικές επιδιώξεις...
-- Παράδειγμα: ανέφερε ο Τραμπ ότι μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία να νικήσει τον Πόλεμο! Στην πραγματικότητα αυτό που είπε ήταν: αν θέλετε η Ουκρανία να κερδίσει, πρέπει οι Ευρωπαίοι να αγοράζετε όπλα από εμάς για να τα δίνετε στο Κίεβο – και ταυτόχρονα να πάψετε να αγοράζετε ρωσική ενέργεια και όλη την γκάμα των ενεργειακών προϊόντων.
Δηλαδή έθεσε όρους που ξέρει ότι οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να τηρήσουν. Άρα, "θόρυβος" πολύς για το «ναι στην Ουκρανία», αλλά στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ μάλλον προετοιμάζουν πλήρη "αλλαγή πλεύσης".
-- Αντίστοιχα, ειπώθηκε ότι ο Ερντογάν «άνοιξε δρόμο» για να του δώσουν τα F-35. Μα θα επιτρέψει ποτέ το Ισραήλ να δοθούν F-35 στην Τουρκία; Δύσκολο, πολύ δύσκολο – σχεδόν αδύνατο. Χώρια ότι είναι δύσκολο να παρακαμφθούν οι προβλέψεις της CAATSA στο Κογκρέσο. Άρα και πάλι, "θόρυβος"…
-- Κι ακόμη: συζητούνται οι «παραγγελίες- μαμούθ» της Τουρκίας για αγορά 300 Boeing από τις ΗΠΑ. Όμως η ίδια η Τουρκία έχει ήδη παραγγείλει 200 Airbus (κι έχει παραλάβει τα περισσότερα) συν τον προϋπάρχοντα στόλο της. Τι θα τα κάνει, λοιπόν, τα 300 νέα Boeing – θα δημιουργήσει την τέταρτη μεγαλύτερη πολιτική αεροπορία στον κόσμο με 500-700 υπερατλαντικά αεροσκάφη; (Οι μεγάλες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρίες δεν έχουν πάνω από 250...);
Και γενικότερα, πού θα βρει τα 100 δισ. η Τουρκία που απαιτούνται για τις νέες παραγγελίες (συνολικά), όταν τα συναλλαγματικά αποθέματά της είναι μόλις 150 δισ., εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος δεν είναι καν "διαθέσιμα" - είναι καταθέσεις Ρώσων και Κινέζων; Δεν βγαίνουν τα νούμερα…
Άρα κι εδώ, πολύς "θόρυβος". Η τουλάχιστον πραγματικά κενά ενημέρωσης, που γεννούν αναπάντητα ερωτηματικά - τα οποία κανείς δεν θίγει και κανείς δεν απαντά...
* Αντίθετα, το αληθινά σημαντικό στοιχείο είναι άλλο: μετά την αναχώρηση Ερντογάν, ο πρώτος στον οποίο τηλεφώνησε ο Τραμπ ήταν ο Νετανιάχου. Αυτό είναι το μήνυμα: Ο Τράμπ παραμένει πλήρως ευθυγραμμισμένος με τον Νετανιάχου - ο οποίος βρίσκεται σε πλήρης αντιπαράθεση-ρήξη με τον Ερντογάν. Αυτό δεν είναι "επικοινωνιακός θόρυβος" - αυτό είναι η πραγματικότητα.
* Να δούμε τώρα ποια είναι η νέα αμερικανική στρατηγική: να απεμπλακεί η Αμερική από τους τοπικούς πολέμους παντού στον κόσμο, χωρίς όμως να χάσει τον ηγετικό της ρόλο στη Δύση. Γιατί δεν αντέχει να παρεμβαίνει παντού - και να χάνει παντού (Αφγανιστάν, Ιράκ κλπ.). Ούτε μπορεί να αναδιπλωθεί σε απομονωτισμό υπονομεύοντας τον ηγετικό της ρόλο - πράγμα που θα της στοιχίσει και εμπορικά και ευρύτερα οικονομικά...
Για να παραμείνει όμως ηγετική δύναμη η Αμερική αποφεύγοντας τις τοπικές στρατιωτικές εμπλοκές, απαιτούνται για την ώρα τρία πράγματα - τουλάχιστον:
– Πρώτον, να τα βρει με τη Ρωσία,
– Δεύτερον, να αποσπάσει την Ινδία από τον στενό εναγκαλισμό της Κίνας,
– Τρίτον, να στηριχθεί σε αξιόπιστους τοπικούς συμμάχους με αποδεδειγμένη ικανότητα να βάζουν «μπότες στο έδαφος». Εδώ το Ισραήλ είναι "αναντικατάστατο" (για τις ΗΠΑ, ειδικά στη Μέση Ανατολή).
(Και είναι πολύτιμη η "σύγκλιση" της Ελλάδας με το Ισραήλ - την οποία δεν πρέπει να θέσουμε στον παραμικρό κίνδυνο...)
* Η Τουρκία, αντίθετα, είναι ενεργειακά και χρηματοπιστωτικά δεμένη με Ρωσία και Κίνα, βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Ινδία, σε αντίθεση με το Ισραήλ (λόγω Χαμάς και Κούρδων της Συρίας) αλλά εμμέσως και με τα περισσότερα Αραβικά καθεστώτα (λόγω της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που ο Ερντογάν στηρίζει και οι Άραβες θεωρούν υπαρξιακό κίνδυνο για τους ίδιους).
Άρα η Τουρκία ΔΕΝ «χωράει» εύκολα στους νέους αμερικανικούς σχεδιασμούς.
(Μεταξύ μας δεν χωράει ούτε και στους ρωσικούς - αν τελικά τα βρουν οι Ρώσοι με τους Αμερικανούς).
Κι εδώ ακριβώς αναδύεται ένας πειρασμός για την Ουάσιγκτον: να «αποζημιώσει» την Τουρκία δίνοντάς της "κάτι" εις βάρος της Ελλάδας!
Και αυτό το καθιστά πιθανότερο η εικόνα που καλλιεργεί η Αθήνα τα τελευταία δύο χρόνια: όχι ως "πυλώνας ισχύος" στην περιοχή μας, αλλά ως "παρακολούθημα" της Τουρκίας. Άρα, μιας χώρας που «θυσιάζεται εύκολα» από "τρίτους"...
Εδώ βρίσκεται και ο μεγάλος κίνδυνος για μας: η πολιτική του Κατευνασμού της «φίλης» Τουρκίας όχι μόνο δεν μας "προστατεύει", αλλά μας εκθέτει σε ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους. Τους φέρνει ολοταχώς πιο κοντά.
Η Ελλάδα πρέπει να πάψει να είναι «εύκολος στόχος» και να καταστεί αμέσως υπολογίσιμη δύναμη για όλες τις χώρες της περιοχής που θέλουν να ανασχέσουν τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Έχει ακόμα τη δυνατότητα να το κάνει. Δεν θα το έχει για πολύ...
Η πολιτική του Κατευνασμού πρέπει να εγκαταλειφθεί εδώ και τώρα.
ΥΓ. Η παγίδα στην οποία μόνοι μας πέσαμε με την "πολιτική Φιλίας" έχει δημιουργήσει λάθος εικόνα για την Ελλάδα, έχει αποθρασύνει την Τουρκία κι έχει αποθαρρύνει όλους τους δυνητικούς συμμάχους μας στην περιοχή μας.
Εκτός του Ισραήλ που δεν μας έχει εγκαταλείψει ακόμα (για δικούς του λόγους).
Μπορεί να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση;
Ίσως.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι αν δεν κάνουμε κάτι άμεσα, δεν αποφεύγουμε τα χειρότερα. Τα καθιστούμε αναπόφευκτα. Μόνοι μας...
=============
Τα λέει τσουβαλάτα... για τον Κούλη (και σίγουρα ο Τραμπ ξέρει από πόσες τρύπες οικονομάει ο Κούλης...)
Ραφαήλ Καλυβιώτης
Στην συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν υπάρχει τυρί και φάκα και από τις δύο πλευρές. Οι ΗΠΑ θέλουν το μέτωπο στην Συρία υπό ύφεση καθώς το σχέδιο στην Μέση Ανατολή εξελίσσεται και δεν επιθυμούν προς ώρας περαιτέρω ανακάτεμα της τράπουλας σε αυτό το πεδίο. Η Τουρκία θέλει σχετική ομαλοποίηση των σχέσεων ώστε να δύναται να παίζει διπλό ταμπλό για να είναι ικανή να αντισταθμίζει κινδύνους. Η φάκα από την μεριά των ΗΠΑ είναι το κουρδικό, οι πιθανές κυρώσεις στην εισαγωγή ενέργειας από την Ρωσία και τα σχέδια του Ισραήλ για την Μ. Ανατολή. Η φάκα από την πλευρά της Τουρκίας είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας από τις ΗΠΑ ιδίως εν αναφορά της πυρηνικής ενέργειας που αφορούν μεγάλους και μικρούς αντιδραστήρες.
Σε επίπεδο F35 κλπ. Οι κυρώσεις CAATSA (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act) κατά της Τουρκίας, που επιβλήθηκαν το 2020 λόγω της αγοράς ρωσικών S-400, μπορούν θεωρητικά να αρθούν μέσω νομικής και πολιτικής διαδικασίας, αλλά απαιτούν συμβιβασμούς και έγκριση πολλαπλών πυλώνων εξουσίας στις ΗΠΑ. Βάσει του νόμου (Section 231), ο Πρόεδρος έχει εξουσία για εξαιρέσεις (waivers), αλλά το Κογκρέσο ελέγχει στενά την διαδικασία, ιδιαίτερα σε ευαίσθητα ζητήματα όπως η ρωσική επιρροή.
Για το ζήτημα της θεολογικής σχολής της Χάλκης η αναφορά δεν έγινε πιεστικά από τον Τραμπ όμως αυτό καταδεικνύει ότι υπολογίζει την επιρροή της Ορθοδοξίας.
Το γεγονός ότι ο Ερντογάν συναντήθηκε τελικά με τον Τραμπ μετά την έμμεση επίθεση που του άσκησε για τον μη τερματισμό των πολέμων στην Ουκρανία και στην Γάζα αλλά και το ότι κατάφερε να απαιτήσει στην συνέντευξη τύπου οι ερωτήσεις των δημοσιογράφων να μην είναι πιεστικές (Χαμάς, Ιμάμογλου, Κύπρος κοκ) σηματοδοτεί την αναντίρρητη πραγματικότητα πως οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν την Τουρκία. Ο Κίσσιγκερ στο μνημειώδες πόνημά του "Διπλωματία" είχε θέσει ξεκάθαρα υπό προβληματισμό ότι όσο ισχυρή και εάν ήταν η γερμανική γραφειοκρατία όταν μία βαριά συγκεντρωτική προσωπικότητα όπως ήταν ο Μπίσμαρκ εμφανίζεται, τότε, όταν αποχωρήσει η γραφειοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει με την ίδια αποτελεσματικότητα στην διαδοχή. Το ίδιο ισχύει και με την Τουρκία. Έχουν γνώση οι φύλακες.
Από την άλλη, όταν ο Ενρτογάν συναντιέται με τον Τραμπ ενώ ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας με τον αντιπρόσωπο της Τουρκίας στην Συρία με ενεργητικό σφαγών απέναντι στους Χριστιανούς τότε τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα. Η ουσιαστική διπλωματική απομόνωση της χώρας θυμίζει μέρες προ του ατυχούς πολέμου του 1897. Αυτή την φορά όμως δεν θα βρεθεί το εξιλαστήριο θύμα της Εθνικής Εταιρείας.
=============
Σχόλια