Ilias Karavolias
«Πάντα τα εμά μετ’ εμού φέρω»
(Όλα όσα μου ανήκουν τα κουβαλάω μαζί μου)
Βίας ο Πριηνεύς, εκ των 7 σοφών…
Ζούμε χωρίς να κατέχουμε πολλά που υποτίθεται ότι μας ανήκουν. Η «περιουσία» είναι πλέον σχετικό μέγεθος( πχ αν το σπίτι είναι με δάνειο, η τράπεζα παραμένει ιδιοκτήτρια μέχρι εξοφλήσεως)
Το ζητούμενο όμως είναι άλλο : τελικά τι μας ανήκει πραγματικά από όλα αυτά που πληρώνουμε ή αγοράζουμε;
Ποια είναι ακριβώς τα όρια της ιδιωτικής κατοχής των αγαθών ή των υπηρεσιών που πηγάζουν από τις ολοένα και πιο διευρυμένες ψηφιακές συναλλαγές ;
Είναι πχ το χρήμα δικό μας; Είναι τα προσωπικά μας δεδομένα φυλαγμένα και ιδιόκτητα;
Πόση κατοχή και φύλαξη παρέχουμε (ή παρέχεται) όταν αγοράζουμε ένα προϊόν ή μια άυλη υπηρεσία που υποτίθεται ότι είναι προσωποποιημένη και εξατομικευμένη ( tailored made) πάνω μας ;
Στην σημερινή ψηφιακή εποχή είναι σχετικό ακόμη και το επιχείρημα υπέρ της διατήρησης της έννοιας της προσωπικής ιδιοκτησίας στα προϊόντα που «αγοράζουμε»
Το «εμπόρευμα» ξέρουμε ότι είναι ορατό, χειροπιαστό και «κινητό». Όπως περιγράφουν στο έξυπνο βιβλίο τους οι Perzanowski Aaron και Jason Schultz εάν αγοράσετε ένα βιβλίο από το βιβλιοπωλείο, σας ανήκει. Μπορείτε να το πάρετε στο σπίτι, να μουτζουρώσετε στα περιθώρια, να το βάλετε στο ράφι, να το δανείσετε σε έναν φίλο, να το πουλήσετε σε ένα παζάρι. Ισχύει όμως το ίδιο για τα ηλεκτρονικά βιβλία ή άλλα ψηφιακά αγαθά που αγοράζετε;
Οι έμποροι λιανικής πώλησης και οι κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα «δεν σας ανήκουν αυτές οι αγορές» αλλά απλώς έχετε «άδεια χρήσης» !
Αυτό σημαίνει φυσικά - κατά τους συγγραφείς - ότι ο πωλητής του ηλεκτρονικού βιβλίου μπορεί ενδεχομένως και να «διαγράψει» το βιβλίο από τη συσκευή σας χωρίς προειδοποίηση ή εξήγηση (όπως η Amazon διέγραψε το 1984 του Όργουελ από τα Kindles έκπληκτων αναγνωστών πριν από αρκετά χρόνια)
Εκείνοι λοιπόν οι αναγνώστες νόμιζαν ότι τους ανήκαν τα αντίγραφα του 1984- Μέχρι που, όπως αποδείχθηκε ότι στην πραγματικότητα δεν τα είχαν ! Στο βιβλίο τους «The End of Ownership» οι Aaron Perzanowski και Jason Schultz διερευνούν πώς οι έννοιες της ιδιοκτησίας έχουν μετατοπιστεί στην ψηφιακή αγορά και προβάλλουν ένα επιχείρημα υπέρ των θεωρητικών πλεονεκτημάτων της εντελώς προσωπικής ιδιοκτησίας.
Φυσικά είναι γεγονός ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία, η αποθήκευση στο cloud, το streaming και άλλα ψηφιακά αγαθά προσφέρουν στους χρήστες ευκολία και ευελιξία.
Όμως, προειδοποιούν οι Perzanowski και Schultz, οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν τα ανταλλάγματα που αφορούν τους περιορισμούς των χρηστών, τη μονιμότητα της χρήσης συγκριτικά με την ψευδαίσθηση της κτήσης Και φυσικά την περίφημη «προστασία» της ιδιωτικής ζωής.
Τα νομικώς αναγνωρισμένα δικαιώματα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας είναι σαφή, αλλά τελικά στον σύγχρονο κόσμο λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να διαβάσουν τα περίφημα ψιλά γράμματα : δηλαδή τις συμφωνίες «τελικού χρήστη».
Οι Perzanowski και Schultz υποστηρίζουν ότι η εισαγωγή κάποιων πτυχών της πλήρους γνώσης ορίων της ιδιωτικής ιδιοκτησίας( και της ιδιοκτησίας στην ψηφιακή αγορά ) θα προσέφερε τόσο νομικά όσο και οικονομικά οφέλη.
Αλλά, το σημαντικότερο, θα επιβεβαίωνε το μείζον ζητούμενο : την αίσθηση της αυτοκαθοδήγησης και της αυτονομίας μας.
«Αν οι αγορές μας είναι δικές μας, είμαστε ελεύθεροι να τις χρησιμοποιήσουμε νομίμως.
Η τεχνολογία δεν χρειάζεται να περιορίζει την ελευθερία μας- μπορεί επίσης να μας ενδυναμώνει»
Η αλήθεια είναι ότι η επιθυμία μας να κατέχουμε είναι ανολοκλήρωτη και διαρκής. Στο cloud, στις πλατφόρμες των e shops και στους αλγοριθμικούς τόπους συναλλαγών, αυτό που μας ανήκει τελικά δεν είναι παρά η επιθυμία απόκτησης ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας.
Ο σημειοκαπιταλισμός το ξέρει αυτό και φροντίζει ώστε την σημαίνουσα αλυσίδα παραγωγής να ακολουθεί τάχιστα η εφοδιαστική αλυσίδα. Και η ένδειξη με την ημερομηνία του delivery, μετά την πληρωμή με κάρτα, τελικά φέρνει την επιθυμία πριν το εμπόρευμα…
Σχόλια