====================
============================
Elena Namini
Πριν σχεδόν μία δεκαετία, το 2014, ο ΟΗΕ έχρισε την χρονιά εκείνη ως «Διεθνές Έτος Οικογενειακής Γεωργίας». Αυτό έδωσε μια καλή ευκαιρία στην διακεκριμένη Ινδή περιβαλλοντολόγο Βαντάνα Σίβα να προωθήσει το όραμά της και να ζητήσει περισσότερη υποστήριξη για τους μικρούς αγρότες. Πέρασαν χρόνια από τότε, η Σίβα συνεχίζει να αγωνίζεται και να υποστηρίζει την βιώσιμη γεωργία και ενισχύει συνεχώς την δέσμευσή της στην προώθηση της βιοποικιλότητας, την υπεράσπισή της στα δικαιώματα των μικρών αγροτών και την διάδοση της βιολογικής γεωργίας. Το πιστεύω της συνοψίζεται στο μοτο «οι μικροί αγρότες θα θρέψουν τον κόσμο».
Και κάπου εδώ, στο 2025 πλέον, έρχεται η Ελβετία, μια μικρή αλλά πλούσια Ευρωπαϊκή χώρα, σε μία ειλικρινή ενδοσκόπηση, να καταγράψει την τεράστια μείωση των μικρών αγροκτημάτων της -στο μισό την τελευταία 20ετία- ενώ το μεσαίο και μεγάλο μέγεθος, διπλασιάστηκε. Η Βαντάνα Σίβα καλείται να μεταφέρει τις γνώσεις και εμπειρίες της. Ο προβληματισμός που τίθεται είναι σαφής: «Τα Ελβετικά αγροκτήματα γίνονται μεγαλύτερα και λιγότερα. Πως μπορούμε να γίνουμε πιο αυτάρκεις και ταυτόχρονα να διατηρήσουμε το μοντέλο οικογενειακής γεωργίας, που αποτελεί σημαντικό μέρος του πολιτισμού μας;»
Η απάντηση θα μπορούσε να μας αφορά. Σας την μεταφέρω όσο πιο συνοπτικά μπορώ. «Ο λόγος για τη μείωση του αριθμού των αγροκτημάτων και την αύξηση του μέσου και μεγάλου μεγέθους τους έγκειται σε μια στρεβλή οικονομία, η οποία τιμωρεί τους μικρούς αγρότες και ανταμείβει τη βιομηχανική γεωργία. Ένας πρώτος παράγοντας είναι τα 400 δις δολάρια που διατίθενται ετησίως παγκοσμίως για την υποστήριξη μεγάλων γεωργικών επιχειρήσεων. Ο άλλος παράγοντας είναι ότι κάθε νομοθετική παρέμβαση που σχετίζεται με την τυποποίηση τροφίμων, την αλυσίδα εφοδιασμού και την πνευματική ιδιοκτησία, αποτελεί μεγάλο βάρος για τους μικρούς αγρότες. Για 10.000 χρόνια οι μικροκαλλιεργητές κάνουν τη δουλειά τους. Γιατί η οικογενειακή γεωργία κατέστη ανέφικτη μόνο σε αυτόν τον αιώνα; Αυτό συμβαίνει επειδή το τρέχον οικονομικό μοντέλο, που κυριαρχείται από το εμπόριο και τις μεγάλες επιχειρήσεις, σχεδιάστηκε για μεγάλης κλίμακας γεωργικές επιχειρήσεις. Σχεδιάστηκε για να εξαλείψει τις μικρές αγροϊδιοκτησίες. Περίπου το 70% των τροφίμων που καταναλώνονται παγκοσμίως παράγεται από μικρές φάρμες. Οι μικρές φάρμες παράγουν περισσότερο, όμως ο μύθος ότι οι μεγάλες φάρμες είναι η απάντηση στην πείνα επιμένει. Μόλις η πολιτική κατανοήσει και υποστηρίξει τα μικρά αγροκτήματα, αυτά θα ακμάσουν.
-Ναι αλλά, παρέχουμε αξιόλογες επιδοτήσεις με τη μορφή άμεσων πληρωμών στους αγρότες για δραστηριότητες που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση του τοπίου, λένε οι Ελβετοί.
Και εδώ έρχεται αγαπητοί μου, η διαφορετική προσέγγιση. Εν συντομία, η επανεξέταση επιδοτήσεων. «Οφείλουμε να κάνουμε σαφή διάκριση μεταξύ επιδοτήσεων και υποστήριξης. Μία χώρα οφείλει να υποστηρίζει τη συντήρηση των υδάτινων οδών, των λεκανών απορροής, των εδαφών, της βιοποικιλότητας και των κοινοτήτων της. Μικρές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ελβετία ή η Νορβηγία έχουν επιλέξει αυτόν τον δρόμο. Αν η Ελβετία υποστηρίζει τους ορεινούς αγρότες της, δεν προκαλεί καμία ζημιά π.χ. στους Ινδούς αγρότες! Οι επιδοτήσεις που μπορούν να προκαλέσουν ζημιά είναι αυτές που συνδέονται με τη βιομηχανία αγροδιατροφής και τις εξαγωγές, επειδή εκεί παίζεται το παιχνίδι του ανταγωνισμού τιμών. Οι πράσινες άμεσες πληρωμές είναι απαραίτητες, επειδή η γεωργία δεν αφορά μόνο την παραγωγή αγαθών για τις παγκόσμιες αγορές. Αφορά επίσης τη φροντίδα του τοπίου, της βιοποικιλότητας, του εδάφους και του νερού. Ένας καλός αγρότης που παράγει με οικολογικό και βιολογικό τρόπο είναι σαν έναν γιατρό που φροντίζει την υγεία του πληθυσμού και αυτό συμβάλλει επίσης στη μείωση του κόστους υγείας.»
Προκύπτουν λοιπόν δύο διακριτοί, αλλά και αντίρροποι πυλώνες. Ο ένας αφορά τις επιδοτήσεις που χορηγούνται στη βιομηχανία αγροδιατροφής για την απόκτηση μεριδίου αγοράς και ο δεύτερος στην στήριξη των μικρών αγροτών για τη διατήρηση της κοινωνίας, του οικοσυστήματός της και του πολιτισμού της.
Τι λέτε; Γιατί η Ελβετία και η Νορβηγία; Γιατί όχι και η Ελλάδα! Και τελικά .., μήπως οι μικρές αγροϊδιοκτησίες δεν αποτελούν το παρελθόν αλλά το μέλλον της γεωργίας;
Σχόλια