Σωτήρης Μητραλέξης
Κανείς σε θέσεις ευθύνης και θεσμικά πολλαπλασιαζόμενου δημοσίου λόγου, τουλάχιστον.
- «Ποτέ μην μαστουρώνεις με την πραμάτειά σου» (never get high on your own supply): η συμβουλή απευθύνεται στον Τόνι Μοντάνα (κατά κόσμον Αλ Πατσίνο) στην ταινία «Ο Σημαδεμένος» (Scarface, 1983).
- Όποιος εμπορεύεται ναρκωτικά, παραισθησιογόνα, και εν γένει ό,τι θολώνει τη νηφάλια κρίση, είναι πάντοτε καλή ιδέα να μην τα καταναλώνει ο ίδιος.
Η συμβουλή δεν εξαντλείται στην εμπορία ναρκωτικών. Εφαρμόζεται επίσης στην ιδεολογία, στη διαμόρφωση κοινής γνώμης, αλλά και στις αντιλήψεις περί διεθνών εξελίξεων και σχέσεων. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ειδάλλως, φτάνουμε στον τίτλο αυτού του σημειώματος. Κανείς στη Δύση δεν μπορούσε να φανταστεί ότι η Ουκρανία δεν θα κερδίσει αυτόν τον πόλεμο. Κανείς σε θέσεις ευθύνης και θεσμικά πολλαπλασιαζόμενου δημοσίου λόγου, τουλάχιστον.
Διότι ναι μεν κάθε στρατηγικός σχεδιασμός αφορά το μέλλον -αλλά έχει και μια αδήριτη προϋπόθεση: την ακριβή ανάγνωση του παρόντος. Χωρίς αυτήν, όλα είναι στον αέρα. Από αυτήν, οι ευρωπαϊκές μας ελίτ, αλλά και η διαμόρφωση κοινής γνώμης, είχαν πάρει τουλάχιστον τριετές διαζύγιο. Διαζύγιο διανθισμένο με διάφορα: δημόσιες διαβεβαιώσεις της προέδρου της Κομισιόν (το 2022!) ότι η «ρωσική βιομηχανία έχει καταστραφεί» και ότι «οι Ρώσοι αφαιρούν τσιπάκια από πλυντήρια για να δουλέψουν οι πύραυλοί τους» (σ.σ.: επανεξελέγη για δεύτερη θητεία) απηχώντας τότε αμερικανικά δημοσιεύματα κορυφαίων εφημερίδων. Η εκάστοτε επόμενη παράδοση «όπλων που δειλιάζαμε να δώσουμε προηγουμένως» (τανκς, cluster munitions, F-16, ATACMS, κ.ο.κ.) θα έκρινε μια και καλή την έκβαση του πολέμου. Άλλωστε, η μία πλευρά, η ρωσική, ήταν από την αρχή χαμένη από χέρι.
Δεν είναι υπερβολή ή εκ των υστέρων προφητείες, πόσω δε μάλλον χαιρεκακία (όποιος μπλέκει το θυμικό με τις αναλύσεις, την έβαψε άσχημα: παράδειγμα, η Ε.Ε.). Αν δε θυμάστε το χάσμα ΜΜΕ και πραγματικότητας από την αρχή του ευρωπαϊκού πολέμου του επταψήφιου αριθμού νεκρών, ας θυμίσουμε ότι ήδη από το 2022 «τέλειωναν τα πυρομαχικά» της ρωσικής πλευράς, αλλά και οι στρατιώτες, τα τανκς, ο χρόνος, τα πάντα, σύμφωνα με έγκριτα δημοσιεύματα. Πληροφορούμαστε ήδη από τις 9 Μαΐου 2022 πως τέλειωναν τα ρωσικά όπλα (Βρετανός ΥΠΑΜ), ενώ στις 16 Μαΐου 2022 μαθαίναμε πως τελειώνουν οι Ρώσοι στρατιώτες, στις 17 Μαΐου 2022 ήταν σαφές σε όποιον διάβαζε διαμορφωτές γνώμης ότι η Ρωσία νομοτελειακά χάνει τον πόλεμο, αφού άλλωστε της τελείωναν τα όπλα ήδη από τις 21 Μαΐου 2022. Στις 25 Μαΐου 2022 πληροφορούμασταν ότι τελειώνουν τα ρωσικά τανκς (χώρια τα μικροτσίπ, 2 Ιουνίου 2022). Στις 3 Ιουνίου 2022 γνωρίζαμε ήδη ότι εξαντλούνται ήδη αριθμητικά τόσο οι στρατιώτες όσο και ο εξοπλισμός. Εν τέλει, αρχές Ιουνίου τελείωνε για τους Ρώσους ο ίδιος ο χρόνος, σύμφωνα με Γερμανούς αξιωματούχους. Μέσα στον ίδιο μήνα, Ιούνιο του 2022, τελείωναν τόσο οι στρατιώτες (4 Ιουνίου 2022) όσο και τα πυρομαχικά (22 Ιουνίου 2022), άλλωστε το είχε δηλώσει και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου τον ίδιο μήνα (Ιούνιος 2022). Εν πάση περιπτώσει, στις 25 Ιουνίου του 2022 ήταν σαφές: η δυνατότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας να μάχεται θα εξαντλείτο από στιγμή σε στιγμή. Η παραπάνω συγκομιδή τίτλων προέρχεται μόνο από ένα δίμηνο του 2022 (Μάιος-Ιούνιος). Η συγκομιδή είναι αρκετά μεγαλύτερη σε όλο το χρονικό μήκος της τριετίας.
Δεν ήταν μόνο η σπάνις στρατιωτών, πυρομαχικών, τεθωρακισμένων, ή χρόνου που είχε προδιαγράψει τη νίκη της ουκρανικής πλευράς και τη νίκη της ρωσικής. Ήταν και η γιγαντιαία διαφορά στο απόθεμα ηθικού και ηρωισμού. Το «Φάντασμα του Κιέβου», ένας πιλότος της Ουκρανικής Αεροπορίας με αδιανόητο ηρωισμό, κατέρριψε έξι (6) ρωσικά πολεμικά αεροπλάνα σε μία μόλις ημέρα, στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Μήνες μετά, η ουκρανική πλευρά παραδέχθηκε ότι κάτι τέτοιο ουδέποτε συνέβη (πηγή 1, πηγή 2, πηγή 3). Οι Ευρωπαίοι δεν πτοήθηκαν: τον επόμενο μήνα, πίστεψαν ότι γιαγιάδες στο Κίεβο κατέρριπταν ρωσικά drones ρίχνοντάς τους πίκλες. Και λοιπά, και λοιπά. Μην το κουράζουμε και μην το σκαλίζουμε, σε συνθήκες τόσο ιλιγγιωδών διεθνών εξελίξεων.
Ναι, ναι, γνωστά πράγματα, «το πρώτο θύμα του πολέμου είναι η αλήθεια». ΟΜΩΣ! Η γιγαντιαία ειδοποιός διαφορά εδώ είναι ότι, τουλάχιστον όσον αφορά τις πολιτικές και κάθε είδους ελίτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτά τα υπό άλλες συνθήκες μάλλον συνήθη εν καιρώ πολέμου αφηγήματα τα κατανάλωναν οι ίδιες οι ελίτ, τα ίδια τα κέντρα λήψης αποφάσεων: δεν ήταν απλώς για το πόπολο. Οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών ελίτ λαμβάνονταν επί τη βάσει αυτού του κλίματος, «μαστούρωναν με την πραμάτεια τους»: θεμελιώδης πηγή για κάθε opinion maker που σεβόταν τον εαυτό του ήταν όσα απίθανα διέδιδε το αμερικανικό «Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου» του ζεύγους Kagan (ISW, Institute for the Study of War), η Washington Post, οι New York Times (‘We can try to understand The New York Times effect on man’, λέγαν οι Bee Gees στο Stayin’ Alive), τα παραπληρωματικά τους ΜΜΕ στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αλλά και οι προσεκτικά επιλεγμένοι ειδικοί του εκ φύσεως συχνότατα βαριά πολιτικοποιημένου ακαδημαϊκού πεδίου των Διεθνών Σχέσεων και συναφών πεδίων -χώρια οι στρατιωτικοί αναλυτές και τα άρρητα ρήματά τους. Δεν γνωρίζω αν αυτό το φαινόμενο είναι ιστορικά πρωτοφανές, πάντως σίγουρα τυγχάνει μη σύνηθες.
Κατά τα τρία χρόνια που ανταλλάσσονταν άρθρα γνώμης, tweets, αναλύσεις, NAFO φασαιϊσμός, USAID ολούθε παντού τριγύρω, άτεγκτες δηλώσεις πυγμής, υποσχέσεις για θαυματουργά υπερόπλα κ.ο.κ., στην ευρωπαϊκή ήπειρο κινητοποιούνταν μεγέθη εκατέρωθεν στρατών που έχουν ογδόντα χρόνια να εμφανιστούν σε αυτήν. Μιλάμε για τάξεις μεγέθους, σε πληθυντικό αριθμό, μεγαλύτερες από την όποια ιστορική εμπειρία των ευρωπαϊκών κρατών μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μιλάμε για έναν πόλεμο ήδη επταψήφιου αριθμού νεκρών, αυτό είναι δεδομένο, όπως κι αν παρουσιάζει ο καθείς την «αναλογία» τους.
Ακόμα και τώρα, την ενδεκάτη ώρα, που οι διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει για τα καλά μεταξύ των κυρίως εμπολέμων μερών (ΗΠΑ και Ρωσία) χωρίς τρίτους και χωρίς εκπροσώπηση της ίδιας της Ουκρανίας, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες πάσχουν από σύνδρομο κατά φαντασίαν αμερικανικής υπηκοότητας ελεεινολογώντας «τον Τραμπ» -όχι το κράτος των ΗΠΑ, ως εάν η επάνοδος Τραμπ να μην αποτελεί συνέπεια και του ουκρανικού πολέμου, αλλά «τον Τραμπ», λες και έχουμε δικαίωμα ψήφου στην Αϊόβα και δικό μας διχασμό εντός ενός αμερικανικού δικομματισμού, ή λες και επίκειται η επάνοδος στη μπαηντενική «κανονικότητα» μετά από μια «αλγεινή παρένθεση που μπόρα είναι θα περάσει». Και βαττολογούν ως προς το ποια θα είναι η «γραμμή» της Ρωσικής Ομοσπονδίας και οι επιδιώξεις της στη διαπραγμάτευση κι επέκεινα, οιωνοσκοπώντας, αναλύοντας, κινδυνολογώντας και τερατολογώντας, εν τέλει μυρίζοντας νύχια -ως εάν να μην έχουν δημοσιευθεί ήδη από τις 17 Δεκεμβρίου 2021 (πριν τον πόλεμο!) τα προτεινόμενα προσχέδια συμφωνιών με τις ΗΠΑ και τα κράτη του ΝΑΤΟ αντιστοίχως για εγγυήσεις αμοιβαίας ασφαλείας.
Και έτσι φτάνουμε στο σήμερα. Το οποίο περιττεύει να περιγραφεί σε βάθος. Από το αμερικανικό «τράβηγμα της πρίζας», την ουσιαστική κένωση του ΝΑΤΟ επί ευρωπαϊκού εδάφους, το αμερικανικό μπερτάκι ξύλο δια χειρός αντιπροέδρου Βανς, τους επαπειλούμενους αμερικανικούς δασμούς και τις διαπραγματεύσεις άνευ Ευρωπαίων, μέχρι την ενδόρρηξη των πολιτικών συστημάτων σε χώρες μεγέθους όπως η Γερμανία, μέχρι την ακύρωση εκλογών λόγω social media, μέχρι τη διεκδίκηση εδαφών της Δανίας από τις ΗΠΑ, μέχρι την αποβιομηχάνιση της ηπείρου αλλά και τη συζήτηση για το λογαριασμό της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, μέχρι το αίτημα για 5% των κατά τόπους ΑΕΠ σε αμερικανικά όπλα αντί για ό,τι έχει απομείνει σε στοιχειώδες κοινωνικό κράτος, μέχρι μιαν «ΥΠΕΞ της Ε.Ε.» να προτείνει ακόμα και σήμερα τον κατακερματισμό του κράτους της Ρωσίας σε πολλά, μικρά και πιο μανιτζέβελα κράτη, με ειλικρινή ανικανότητα να αντιληφθεί ποιο είναι το πρόβλημα με αυτές τις δηλώσεις και γιατί της πατάνε οι Αμερικανοί mute όταν προσπαθούν να συνεννοηθούν με την έτερη μεγάλη πυρηνική δύναμη.
Αυτή τη στιγμή, πανευρωπαϊκό Plan B για όλη τη βεντάλια ζητημάτων δεν υπάρχει, ούτε από τις νυν ηγεσίες και ελίτ ούτε από όσους περιμένουν στους προθαλάμους του σπονδυλωτού και εκτυλισσόμενου πανευρωπαϊκού regime change, που αντί να λάβει χώρα στη Μόσχα όπως συζητείτο το 2022 λαμβάνει τώρα χώρα σε Βερολίνο, Παρίσι, κ.ο.κ. Τα κράτη και οι κοινωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κοιτάξανε την άβυσσο, και τώρα η άβυσσος τους κοιτάζει με τη σειρά της. Η άβυσσος δεν είναι μια κάποια εξωτερική απειλή: είναι η ενδόρρηξη σε όλα τα επίπεδα, η τέλεια αυτοπαγίδευση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ζει για πάντα στις καρδιές μας.
Θεμελιώδες εργαλείο για να χάσουμε τη δυνατότητα να «διαβάζουμε» την πραγματικότητα και για φτάσουμε ως εδώ ήταν τα πανευρωπαϊκά αφηγήματα (υπερατλαντικής, εν πολλοίς, προέλευσης) για τις σωστές και λάθος πλευρές της ιστορίας, για τα «φιλο-» και «αντι-» ως αποκλειστικά αναλυτικά σχήματα, για την ακραία κατασυκοφάντηση οποιουδήποτε επιχειρούσε να αντιτείνει το οτιδήποτε στη μονοφωνία. Πάντως, η -μη θυμικά πωρωμένη- ανάγνωση της πραγματικότητας που κείται μπροστά μας δεν μπορεί να είναι ούτε «φιλορωσική», ούτε «φιλοαμερικανική», ούτε «φιλοκινεζική», ούτε «φιλοτουρκική», ούτε «φιλελληνική». Αυτά έπονται. Αν είναι «φιλο-»οτιδήποτε, τότε δεν είναι άσκηση στην ανάγνωση της πραγματικότητας. Η πραγματικότητα έχει το χαρακτηριστικό της πεισματικής ανθεκτικότητας έναντι των εναλλακτικών της. Γίνεται τοίχος στον οποίο προσκρούεις, καλή ώρα. Και είναι άλλο πράγμα η παροντική πραγματικότητα, άλλο πράγμα οι μελλοντικές εκτιμήσεις, και όλως άλλο πράγμα οι προσωπικές/ιδεολογικές/αξιακές προτιμήσεις. Όποιος τα θέλει αντάμα, πληρώνει ακριβά.
Σχόλια