ΜΗΤΡΑΛΕΞΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ
Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την
Ευρώπη: Το φάντασμα του “πώς την πατήσαμε έτσι” (το οποίο αποτελεί μιαν
άλλη, μεγάλη και αρκούντως εύκολα αποκρίσιμη διερώτηση). Διότι όταν οι
Ηνωμένες Πολιτείες “τραβάνε την πρίζα” μιας τριετούς στρατηγικής, αλλά
και ιδεολογικής και συναισθηματικής ταύτισης, και η Ευρωπαϊκή Ένωση
μένει με έναν μαινόμενο πόλεμο ήδη επταψήφιου (!) αριθμού νεκρών στην
ευρωπαϊκή ήπειρο, τα πράγματα είναι κάπως περίπλοκα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Πέρα όμως από το τηλεφώνημα Τραμπ-Πούτιν, την ομιλία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ J.D. Vance στο Μόναχο, την έναρξη των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία, και την προετοιμαζόμενη συνάντηση των προέδρων ΗΠΑ και Ρωσίας, το πιο σοκαριστικό είναι ενδεχομένως το αίτημα απάντησης σε έξι ερωτήσεις που έστειλε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης – προσέξτε, όχι στην ΕΕ ως ολότητα, αλλά στις κατά τόπους κυβερνήσεις, για να πάρει ισάριθμες απαντήσεις.
Σύμφωνα με το Reuters, το οποίο επικαλείται άμεση πρόσβαση στο κείμενο, πρόκειται για τις εξής έξι ερωτήσεις:
- «Ποια θεωρείτε ότι θα ήταν μια υποστηριζόμενη από την Ευρώπη εγγύηση ή διαβεβαίωση ασφαλείας που θα λειτουργούσε ως επαρκής αποτρεπτικός παράγοντας για τη Ρωσία, ενώ παράλληλα θα εξασφάλιζε ότι αυτή η σύγκρουση θα τελείωνε με μια διαρκή ειρηνευτική διευθέτηση;
- Ποιες ευρωπαϊκές ή/και τρίτες χώρες πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να συμμετάσχουν ή θα συμμετείχαν σε μια τέτοια ρύθμιση; Υπάρχουν χώρες που πιστεύετε ότι θα ήταν απαραίτητες; Θα ήταν η χώρα σας πρόθυμη να αναπτύξει τα στρατεύματά της στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής διευθέτησης;
- Εάν στρατιωτικές δυνάμεις τρίτων χωρών επρόκειτο να αναπτυχθούν στην Ουκρανία ως μέρος μιας ειρηνευτικής διευθέτησης, ποιο θα θεωρούσατε ότι είναι το απαραίτητο μέγεθος μιας τέτοιας δύναμης υπό ευρωπαϊκή ηγεσία; Πώς και που θα αναπτύσσονταν αυτές οι δυνάμεις και για πόσο χρονικό διάστημα;
- Ποιες ενέργειες πρέπει να είναι έτοιμες να αναλάβουν οι ΗΠΑ, οι σύμμαχοι και οι εταίροι εάν η Ρωσία επιτεθεί στις δυνάμεις αυτές;
- Ποιες τυχόν απαιτήσεις υποστήριξης των ΗΠΑ θα θεωρούσε η κυβέρνησή σας απαραίτητες για τη συμμετοχή της σε αυτές τις ρυθμίσεις ασφαλείας; Συγκεκριμένα, ποιοι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι πόροι πιστεύετε ότι θα απαιτηθούν από τις ΗΠΑ;
- Ποιες πρόσθετες δυνατότητες, εξοπλισμό και επιλογές συντήρησης-διατήρησης είναι διατεθειμένη να παράσχει η κυβέρνησή σας στην Ουκρανία για να βελτιώσει το διαπραγματευτικό της χαρτί και να αυξήσει την πίεση στη Ρωσία; Τι περισσότερο είναι διατεθειμένη να κάνει η κυβέρνησή σας για να αυξήσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της αυστηρότερης επιβολής των κυρώσεων και της καλύτερης στόχευσης τρίτων χωρών που διευκολύνουν τη Ρωσία σε παγκόσμιο επίπεδο;»
Η επιφανειακή ανάγνωση αυτής της λίστας ερωτήσεων από τα ΜΜΕ
συνοψίστηκε στο «οι ΗΠΑ διαβουλεύονται με την ΕΕ για τις εγγυήσεις
ασφαλείας». Οι προσεκτικοί αναγνώστες, όμως, διαπιστώνουν με ευκολία
—αλλά και με έκπληξη— ότι δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα.
Κυρώσεις ή ειρήνη;
Εντελώς δειγματοληπτικά και επί παραδείγματι, η έκτη ερώτηση διερευνά τα περιθώρια «αύξησης των κυρώσεων» και αυστηροποίησής τους, την ίδια ώρα που ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο αποσαφηνίζει στο μέτρο του δυνατού πως ειρηνική διευθέτηση στην Ουκρανία συνεπάγεται την άρση των κυρώσεων στη Ρωσία από τη Δύση εν γένει, όχι μόνο από τις ΗΠΑ (κωδικοποιημένο ως «οι κυρώσεις επιβλήθηκαν ως αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης. Και έτσι θα σας έλεγα ότι για να τερματιστεί οποιαδήποτε σύγκρουση πρέπει να γίνουν παραχωρήσεις από όλες τις πλευρές», και αποκωδικοποιημένο ως «ο Ρούμπιο επιβεβαίωσε ότι η Δύση θα προχωρήσει στην άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας στο πλαίσιο του διακανονισμού»).
Αυτή η λίστα ερωτήσεων δεν έχει σχεδιασθεί ούτως ώστε οι ΗΠΑ να λάβουν ένα σύνολο από αντιφατικές μεταξύ τους απαντήσεις και να τις λάβουν στα σοβαρά υπ’ όψιν καθ’ οδόν. Αυτή η λίστα έχει σχεδιασθεί ως οδοδείκτης σύγκρουσης των ευρωπαϊκών ηγεσιών με την πραγματικότητα και διαπίστωσης των παραμέτρων της κατάστασης ως έχει, ταχέως αποσυρομένων των ΗΠΑ από την υπόσχεση πως «θα έρθει το ιππικό» από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Δεδομένων των – πρωτοφανών για την ήπειρο κατά τα τελευταία 80 έτη – μεγεθών των ενεργών στρατευμάτων που έχουν αναπτυχθεί και κινητοποιηθεί στο έδαφος της Ουκρανίας, τα οποία είναι αντιστρόφως ανάλογα των αριθμών μαχίμων που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τα ευρωπαϊκά κράτη το γε νυν έχον (θυμίζουμε ότι οι στρατιώτες ούτε τυπώνονται σε 3D printer, ούτε αναδύονται αυτοστιγμεί, εξαίφνης και θαυματουργικά εάν αποφασίσεις να αυξήσεις τις αμυντικές δαπάνες σε ένα κάποιο βάθος χρόνου), αλλά και του ίδιου του χιλιομετρικού μήκους κάθε πιθανής «συνοριακής γραμμής» που θα προέκυπτε σε μια οποιαδήποτε διευθέτηση της σύγκρουσης, ουσιαστικά οι Ηνωμένες Πολιτείες διαμηνύουν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μια εύσχημη εκδοχή του «μην το προσπαθήσετε καν, μην το σκέφτεστε, βγάλτε το από το μυαλό σας, το λήγουμε» – αναφορικά κυρίως στον πειρασμό συνέχισης της σύγκρουσης με άλλα μέσα και σε άλλο χρόνο, με αποκλειστικά ευρωπαϊκούς πόρους κάθε είδους.
Οδηγούν μαιευτικά στο συμπέρασμα πως χωρίς τις ίδιες τις ΗΠΑ, οποιοδήποτε τέτοιο ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι απονενοημένο ακόμα και στο θεωρητικό επίπεδο. Τα έξι αυτά ερωτήματα δεν απαντώνται, άλλοτε για αμιγώς πραγματολογικούς και άλλοτε για δριμύτατα πολιτικούς λόγους.
Υπεραπλουστεύοντας για λόγους χώρου, η ουσιαστική απάντηση στο ερώτημα (1) είναι πως χωρίς τις ΗΠΑ, με αμιγώς ευρωπαϊκές δυνάμεις, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένας δυνατός μη πυρηνικός «αποτρεπτικός παράγοντας» ο οποίος θα ήταν θεωρητικά «επαρκής». Ας αναζητήσουν οι αναγνώστες με τη βοήθεια του google τα μεγέθη των ευρωπαϊκών ρεαλιστικά κινητοποιήσιμων και δυνητικά μάχιμων στρατευμάτων (της Γερμανίας, της Ισπανίας, έστω του εξω-ΕΕ Ηνωμένου Βασιλείου) και ας τα συγκρίνουν, πάλι με το βοήθεια ευχερώς διαθέσιμων πηγών, με τα αντίστοιχα μεγέθη αυτή τη στιγμή στο έδαφος της Ουκρανίας.
Σχόλια