The Free Press : Facebook. Too little, too late. Η ζημιά έχει γίνει. Κανείς δεν πιστεύει πια τίποτα.
Όταν άκουσα για πρώτη φορά ότι ο Mark Zuckerberg έκλεινε το τμήμα fact-chekers του Facebook, η πρώτη μου σκέψη ήταν: Too little, too late.
Τον Φεβρουάριο του 2020, όταν ήμουν συντάκτης της New York Post, ο ειδικός στα θέματα για την Κίνα, Steven Mosher, μου έδωσε την δική του θεωρία για το πώς ξεκίνησε ο κορωνοϊός. Τότε, επικρατούσε η αντίληψη ότι προερχόταν από τις αγορές του Γουχάν, αλλά ο Steven δεν είχε πειστεί. Είπε ότι ήταν πολύ πιο πιθανό να είχε διαρρεύσει από το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, το οποίο έκανε πειράματα με τον κορονοϊό για χρόνια.
Αυτό έγινε πριν από τα lockdown και πριν ο Covid εξαπλωθεί σε όλη την Αμερική και σκοτώσει εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Κάποιοι ειδικοί μόλις είχαν αρχίσει να μιλούν για την πιθανότητα μιας παγκόσμιας πανδημίας.
Ήμουν ευτυχής που δημοσίευσα το κομμάτι του Στίβεν, γιατί σκέφτηκα ότι ο κόσμος θα ήθελε να ακούσει μια εναλλακτική ιδέα από έναν ειδικό που είχε ζήσει στην Κίνα και είχε γράψει βιβλία για τη χώρα.
Είχα δίκιο για την ιστορία. (Στην πραγματικότητα, η θεωρία της διαρροής εργαστηρίου θεωρείται πλέον ως η πιο πιθανή εξήγηση για την προέλευση του Covid.) Αλλά έκανα λάθος —και ήμουνα αφελής— που πίστευα ότι οποιοσδήποτε αυτιά στην εξουσία θα ήθελαν να το ακούσουν.
Δημοσιεύσαμε το άρθρο στις 22 Φεβρουαρίου, με τίτλο «Μην αγοράζετε την ιστορία της Κίνας : Ο κορωνοϊός μπορεί να έχει διαρρεύσει από ένα εργαστήριο». Έγινε αμέσως viral, το κοινό του διογκώθηκε για μερικές ώρες καθώς άρεσε στους αναγνώστες και το μοιράστηκαν ξανά και ξανά.
Είχα έναν ιχνηλάτη δεδομένων στην οθόνη μου που έδειχνε την επισκεψιμότητά μας στον ιστό και μπορούσα να δω την πράσινη γραμμή για την ανάρτηση μου να αυξάνεται και να ανεβαίνει. Τότε ξαφνικά, χωρίς λόγο, η πράσινη γραμμή έπεσε σαν πέτρα. Κανείς δεν διάβαζε ή δεν μοιραζόταν το κομμάτι. Ήταν σαν να μην είχε υπάρξει ποτέ.
Βλέποντας τη βουτιά της κυκλοφορίας της ανάρτησης έμεινα έκπληκτη. Σκέφτηκα, πώς συμβαίνει αυτό ; Πώς μια ανάρτηση που χιλιάδες άνθρωποι διαβάζουν και μοιράζονται ξαφνικά εξαφανίζεται ;
Λίγο αργότερα πήρα την απάντηση: η ομάδα ελέγχου γεγονότων (fact-checkers) του Facebook είχε επισημάνει το κομμάτι ως «ψευδείς πληροφορίες».
Σοκαρίστηκα — και ντρεπόμουν. Ποτέ στη ζωή μου ένα θέμα πάνω στο οποίο δούλεψα δεν είχε θεωρηθεί ως «ψευδείς πληροφορίες». Για μια στιγμή, τα έβαλα με τον εαυτό μου. Ανησυχούσα ότι είχα κάνει κάτι λάθος και ότι είχα προκαλέσει ζημιά στη φήμη —και πιθανή οικονομική ζημιά— στην εφημερίδα. Αν το Facebook αξιολογήσει ως ψευδείς τρείς φορές τις πληροφορίες ενός μέσου τότε λογοκρίνει όλα τα περιέχομενα του και το πετάει έξω από την πλατφόρμα. Κανένα μέσο ενημέρωσης δεν μπορούσε να αντέξει κάτι τέτοιο.
Εν τω μεταξύ, συνέχιζα να βλέπω ιστορίες από παλαιά μέσα ενημέρωσης που παπαγαλίζουν τη θεωρία της αγοράς του Γουχάν, εμφανίζοντας την ιδέα μιας διαρροής εργαστηρίου ως «θεωρία συνωμοσίας». Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο : Η New York Post ήταν ανεύθυνη που πρότεινε τέτοιου είδους ψευδείς ειδήσεις στους αναγνώστες.
Αισθάνομαι γελοία που το παραδέχομαι τώρα, αλλά ακόμα και μετά από περισσότερα από 25 χρόνια ως δημοσιογράφος πίστευα ακράδαντα ότι τα πιο διάσημα μέσα μας πίστευαν στην αναζήτηση της αλήθειας. Τα εμπιστευόμουν. Τώρα, συνειδητοποίησα ότι πλάσαραν πάντα ένα μοναδικό αφήγημα και έπνιγαν κάθε άλλη συζήτηση. Έβλεπα τη λογοκρισία της Big Tech στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης σε πραγματικό χρόνο και με έπιανε ρίγος μέχρι τα κόκαλα.
Αυτό που συνέβη στη συνέχεια ήταν ακόμη πιο ανατριχιαστικό. Ανακάλυψα ότι μία «ειδικός» που συμβούλευε το Facebook να λογοκρίνει κομμάτια, η καθηγήτρια Danielle E. Anderson, είχε εργαστεί τακτικά με ερευνητές στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν ενώ έκανε ακόμη και τα δικά της πειράματα στο ινστιτούτο. Διαρκώς επισήμαινε τους fact-checkers του Facebook ότι το εργαστήριο είχε «αυστηρά μέτρα ελέγχου και περιορισμού».
Οι fact-checkers του Facebook θεωρούσαν λοιπόν ως αλήθεια μόνο το δικό της αφήγημα. Η επιστήμη είχε αποφανθεί, το εργαστήριο της Γουχάν κρίνονταν ως ασφαλές και η ιστορία της Post καταστράφηκε προς το συμφέρον της δημόσιας ασφάλειας. Η ομάδα του Ζούκερμπεργκ δεν επρόκειτο να αμφισβητήσει τη γραμμή του κόμματος για την πανδημία - ειδικά αφού, όπως αναφέρθηκε πέρυσι, ο Πρόεδρος Μπάιντεν άρχισε να πιέζει το Facebook να λογοκρίνει ορισμένες ιστορίες σχετικά με τον Covid. Ήταν «θεωρία συνωμοσίας» να πιστεύουμε ότι η καταστολή άλλων ιστοριών όπως η δική μου θα μπορούσε να προέρχεται κατευθείαν από τον Λευκό Οίκο.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, παρακολουθούσα πως τα ελίτ μέσα ενημέρωσης συνέχιζαν με χαρά να απορρίπτουν την Post ως διακινητή ψευδών πληροφοριών σχετικά με ιστορίες όπως ο φορητός υπολογιστής του Χάντερ Μπάιντεν και την εξαιρετική ικανότητα του Τζο Μπάιντεν να διευθύνει τον «ελεύθερο κόσμο». Μέσα όπως το Politico, η Washington Post και οι New York Times χλεύαζαν την Post ως «ακροδεξιό» ταμπλόιντ προσπαθώντας να πείσουν τους αναγνώστες τους ότι τίποτα δεν αναφέρει η εφημερίδα είναι αλήθεια.
Με την υποβοήθηση του Zuckerberg και άλλων μεγάλων της Big Tech έχουν αποφασίσει τι πρέπει όλοι να πιστεύουμε. Το 2021, μετά από μήνυση, το Facebook παραδέχτηκε ότι οι «fact checkers» του είναι απλώς «άποψη», που χρησιμοποιούνται από εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να ελέγχουν αυτά που παρακολουθούμε και διαβάζουμε.
Επικροτώ τον Ζούκερμπεργκ που παραδέχτηκε ότι έκανε λάθος και εξάλειψε το τμήμα ελέγχου γεγονότων του. Δεν είναι εύκολο να κάνεις ένα τέτοιο δημόσιο mea culpa. Αλλά ακόμα, αναρωτιέμαι πόσο θα βοηθήσει. Όταν κλείσετε μια χωματερή τοξικών απορριμμάτων που δηλητηριάζει το έδαφος για χρόνια, τότε το έδαφος δεν θα είναι ποτέ το ίδιο.
Margi Conklin
The Free Press
Σχόλια