Του Mark Leonard
Με τις εκλογές στις ΗΠΑ να απέχουν μόλις δύο μήνες μακριά, οι ευρωπαίοι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων έχουν περάσει από την αντιμετώπισή εφιαλτικών σεναρίων Τραμπ – νέους εμπορικούς πολέμους, εγκατάλειψη της Ουκρανίας, αποχώρηση από το ΝΑΤΟ – στο να βιώνουν ένα συναίσθημα που είχαν σχεδόν ξεχάσει: την ελπίδα. Η άνοδος της αντιπροέδρου Καμάλα Χάρις και η εξασφάλιση της υποψηφιότητά της με τους Δημοκρατικους έχει εξαλείψει το προβάδισμα του Ντόναλντ Τραμπ στις δημοσκοπήσεις και επέτρεψε στους Ευρωπαίους να σκεφτούν εναλλακτικές λύσεις στο χειρότερο σενάριο τους. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ωστόσο, ακόμα κι αν κερδίσει η Χάρις, θα ήταν ανόητο να περιμένουμε συνέχιση της πολιτικής της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν. Η Ευρώπη παραμένει απροετοίμαστη γι' αυτό που έρχεται.
Ενώ οι θέσεις του Τραμπ και του J.D. Vance για τον τερματισμό της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία έχουν προκαλέσει συναγερμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η στρατηγική της κυβέρνησης της Χάρις για την Ουκρανία πιθανότατα θα αποκλίνει επίσης από το status quo. Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους ότι η Ουκρανία θα καταλάβει και θα διατηρήσει αρκετό έδαφος για να σπάσει το τρέχον αδιέξοδο. Παρά την επίθεση των Ουκρανών στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας, εξακολουθούν να χάνουν έδαφος στο Ντόνετσκ. Η ανάκτηση της περιοχής που έχουν χάσει από τον Φεβρουάριο του 2022 γίνεται όλο και πιο απίθανη μέρα με τη μέρα.
Έτσι, μια κυβέρνηση Χάρις θα πρέπει να αναζητήσει τρόπους να ενισχύσει την Ουκρανία βραχυπρόθεσμα, προκειμένου να στραφεί προς μια διευθέτηση. Γνωρίζοντας καλύτερα από τον καθένα ότι η κατάστασή τους είναι ζοφερή, οι Ουκρανοί αναζητούν διέξοδο από το αδιέξοδο. Αν και ξεκίνησαν το παιχνίδι τους στο Κουρσκ, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε τον Ιούλιο ότι θέλει να τελειώσει η "καυτή σκηνή" του πολέμου φέτος. Ιδιωτικά, οι Ουκρανοί ηγέτες μπορεί να ελπίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τους ωθήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, καθώς αυτό θα παρείχε την πολιτική κάλυψη που χρειάζονται για να αλλάξουν πορεία. Τέτοιες συζητήσεις βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στην Ουάσιγκτον.
Αυτό μπορεί να προκαλέσει σοκ για εκείνους τους Ευρωπαίους (συμπεριλαμβανομένου του επόμενου ύπατου εκπροσώπου για τις εξωτερικές υποθέσεις) που εξακολουθούν να μιλούν για υποστήριξη της Ουκρανίας "όσο χρειαστεί" και των οποίων η ρητορική δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από τις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ό,τι και να συμβεί, η πρόκληση για τους Ευρωπαίους είναι να διασφαλίσουν ότι ο πόλεμος δεν θα οδηγήσει σε μια "ειρήνη" με τους ρωσικούς όρους: μια αποστρατιωτικοποιημένη Ουκρανία που αναγκάζεται να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η εμπορική πολιτική θα είναι ένα άλλο σημαντικό ζήτημα. Ο Τραμπ υπόσχεται γενικούς δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές και νέους δασμούς 60% ή περισσότερο σε όλα τα προϊόντα από την Κίνα (επιπλέον όλων των περιορισμών που έχει ήδη εισαγάγει η κυβέρνηση Μπάιντεν). Αντιμέτωπη με τους δασμούς των ΗΠΑ και την πίεση από την κυβέρνηση Τραμπ να εφαρμόσει δικούς της δασμούς στα κινεζικά προϊόντα, η Ευρώπη θα βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Αλλά, και πάλι, δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε ότι η Χάρις θα είχε μια σημαντικά πιο ήπια πολιτική για την Κίνα από τον Μπάιντεν (η προσέγγιση του οποίου ήταν πολύ πιο σκληρή από εκείνη του Τραμπ ενώ ήταν στην εξουσία). Η αντι-κινεζική συναίνεση στις ΗΠΑ είναι σταθερή και στις λίγες δημόσιες δηλώσεις της για το θέμα, η Χάρις εξέφρασε ισχυρή υποστήριξη στην Ταϊβάν και παραπονέθηκε για την Κίνα που ρίχνει "κατώτερα προϊόντα στην οικονομία μας". Ενώ ο αντιπρόεδρός της, Τιμ Γουαλτς, έχει επισκεφθεί την Κίνα πολλές φορές, το έχει κάνει σε μεγάλο βαθμό ως υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε αντίθεση με τον Τραμπ, η Χάρις υποστήριξε έντονα το δίκτυο συμμαχιών της Αμερικής. Αλλά αυτή η δέσμευση μπορεί να την κάνει να περιμένει περισσότερα από τους συμμάχους των ΗΠΑ. Επιπλέον, δεδομένου ότι σκληρή Ατλαντίστρια όπως ο Μπάιντεν, η ευρύτερη τάση της στροφής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ από την Ευρώπη και προς την Ασία θα εξακολουθούσε να είναι. Όταν οι Ευρωπαίοι μιλούν για περισσότερες επενδύσεις στην άμυνα, θα πρέπει να αναρωτηθούν αν απλώς προσπαθούν να κατευνάσουν τον Τραμπ ή αν είναι πραγματικά σοβαροί να φροντίσουν για τη δική τους μακροπρόθεσμη ασφάλεια.
Η Κομισιόν επιβαρύνεται με την ευθύνη να προετοιμάζει τους Ευρωπαίους για το τι θα σήμαινε για την Ευρώπη μια προεδρία Τραμπ ή Χάρις, ώστε να μην πανικοβληθούν εάν πραγματοποιηθούν οι μεγαλύτεροι φόβοι τους σχετικά με την Ουκρανία ή την Κίνα. Σε αντίθετη περίπτωση θα αυξηθεί η πιθανότητα μιας ασύνδετης απάντησης, με τα μικρότερα κράτη μέλη να ξεκινούν πιθανώς να επιδιώξουν διμερείς συμφωνίες με τις ΗΠΑ. Θα εναπόκειται στις μεγαλύτερες χώρες να ηρεμήσουν τους μικρότερους ομολόγους τους (πολλές από αυτές στην ανατολική Ευρώπη).
Για το σκοπό αυτό, η αναδιατύπωση των σχέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι. Εάν η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο μπορέσουν να εργαστούν αδιάκοπα σε γεωοικονομικά ζητήματα, θα έχουν περισσότερα περιθώρια πολιτικής και επιρροή έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας. Αν και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ, η επανένταξή του στα ευρωπαϊκά αμυντικά και τεχνολογικά πλαίσια θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τη στρατηγική θέση της ηπείρου. Η νέα κυβέρνηση του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ έχει ήδη ξεκινήσει μια ενισχυμένη εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας με τη Γερμανία και θα μπορούσαν να ακολουθήσουν παρόμοιες συμφωνίες με ομοϊδεάτες μέλη, με αποκορύφωμα μια συμφωνία με την ΕΕ στο σύνολό της.
Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής και οι σκανδιναβικές χώρες πιθανότατα θα πρωτοστατήσουν στην επιδίωξη αυτού του αποτελέσματος, αλλά ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μπορεί να αναδειχθεί ως βασικός παράγοντας. Θα αγκαλιάσει ένα γεωπολιτικό όραμα για να φέρει το Ηνωμένο Βασίλειο στο ευρωπαϊκό μαντρί για θέματα άμυνας, τεχνολογίας και κλίματος; Ή θα μιμηθεί τον Τσαρλς ντε Γκολ παραγκωνίζοντας τη Βρετανία, αποδυναμώνοντας έτσι την ΕΕ στη διαδικασία; Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: Είτε ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Τραμπ είτε ο Χάρις, οι Ευρωπαίοι πρέπει να αρχίσουν να σχεδιάζουν μια αλλαγή.
Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου
Σχόλια