Η ευτέλεια του κακού, και το κακό της ευτέλειας

Titos Christodoulou

Την ρίζα του κακού, ανεδίφησε η Γερμανο-Εβραία φιλόσοφος Χάννα Αρέντ.
Στο 'Γένεση του Ολοκληρωτισμού' βρήκε τον κοινό τόπο της ιδεολογίας του ολοκληρωτισμού, μαύρου και κόκκινου, στον πλήρη ευτελισμό της ανθρώπινης ζωής: όταν οι εχθροί του συστήματος, δηλαδή ο άνθρωπος στην ανθρώπινη αξία του, παύει να υπάρχει. Και μάλιστα, παύει καν να είχε υπάρξει, διαγραφόταν η μνήμη του ακόμη κι από τους δικούς του, σε λόγο ή φωτογραφίες. Το σταλινικό (αλλά και ναζιστικό) «ξεβούρτσισμα», brushing out.
Ήταν τόσο Τρομερό το Κακό που ανεζήτησε, η φιλόσοφος, την Μεταφυσική του ρίζα, στο Απόλυτο, ή «Radical Evil», όπως είχε αναζητήσει κι ο Καντ. Kαι, για την Γερμανία, ο Τόμας Μαν και ο Χέρμαν Έσσε, στον Ντέμιαν του. Horror, horror, horror, όπως ψέλλισε τους τρόμους του κι ο Κουρτζ, στην Καρδιά του Σκότους.
Έφτασε όμως, η Αρέντ, να πάρει συνέντευξη από τον σφαγέα Άϊχμαν, όταν τον πέρασαν από δίκη στην Ιερουσαλήμ, για να καταλάβει ποιοί και πώς κάνουν δυνατό το Απόλυτο Κακό. Με τις μικροϋποχωρήσεις τους, τους συμβιβασμούς τους, τα βολέματα της καριέρας, τις σιωπές τους. Όταν ενδιαφέρονται μονάχα να κάνουν την δουλειά τους, και δεν κοιτούν ποτέ τί κάνει η δουλειά τους. Όταν δεν θέλουν να ξέρουν, και γι' αυτό δεν ξέρουν.
Όταν τελικά (ακούτε, εσείς, οι εδώ ευπώλητοι, «bestsellers»;) συντάσσονται με το Άλλο, η τους Άλλους, για μια σύνταξη, μια καριέρα. Όταν η θέση αφανίζει τις θέσεις, και το προσωπείο εξαφανίζει το πρόσωπο.
Όταν η αθώα υποχώρησή στους «τα φαιά φορούντες», οδηγεί, σαν το παράδοξο του σωρείτη, κόκκο με τον κόκκο, στο να ντυθούν, τελικά, «φαιοχίτωνες» κι αυτοί. Συνέβη. Συμβαίνει...

Σχόλια