Του Νικήτα Σίμου
Είναι σχεδόν κανόνας, ότι οι δεύτερες κυβερνητικές θητείες στην πατρίδα μας δεν ολοκληρώνονται και ότι οι παραιτούμενοι ηττώνται. Θα αποτελέσει εξαίρεση η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη;
Έντονη αποδοκιμασία
Λίγοι αναλυτές είχαν αναφέρει εκτιμήσεις για ποσοστό κάτω του 30%, λίγο- πολύ όμως, όλοι προεξοφλούσαν μια μεγάλη πτώση. Ακόμη και η κυβέρνηση, η οποία δημόσια έθετε τον πήχη στο 33%, το ποσοστό των προ 5ετίας ευρωεκλογών, με το μη πειστικό σκεπτικό, ότι θα έπρεπε να υπάρχει μια όμοια βάση σύγκρισης του φετινού αποτελέσματος.ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Είναι ενδεχόμενο και η κυβέρνηση να κατελήφθη εξ απήνης υποτιμώντας την λαϊκή δυσφορία και εφησυχάζοντας, με δεδομένη την πρακτική ανυπαρξία αντιπολίτευσης
Σημαντικός αριθμός των ψηφοφόρων της ΝΔ μετακινήθηκε προς τα άλλα κόμματα και εκατοντάδες χιλιάδες απέσχαν. Ήταν μια μαζική αποδοκιμασία την οποία επέτεινε και η κακή συγκυρία του διεθνούς κλίματος. Είναι σημαντικό να διερευνηθεί αν όσοι μετακινήθηκαν από την ΝΔ το έκαναν θέλοντας να δώσουν ένα μήνυμα αποδοκιμασίας προς την κυβέρνηση, με δυνατότητα επανάκαμψής τους αν τα πράγματα βελτιωθούν, ή μετακινήθηκαν επαναπατριζόμενοι σε χώρους από τους οποίους είχαν αρχικά προέλθει.
Στην περίπτωση αυτή θα ήταν πολύ δυσκολότερο να επανέλθουν στις τάξεις της ΝΔ, η οποία όπως και τα άλλα κόμματα πλην του κομμουνιστικού, παρουσιάζει μια ιδεολογική ρευστότητα.
Χαρακτηριστικό της επικρατούσας δυναμικής, η οποία δημιουργεί ιδεολογικές αμβλύνσεις, είναι η ανάδειξη σημαντικού αριθμού νέων κομμάτων και η σημαντική άμβλυνση του δικομματισμού. Κατά συνέπεια, για να μπορέσει η ΝΔ να ελκύσει εκ νέου τους μετακινηθέντες ψηφοφόρους της, θα πρέπει να διορθώσει, όσο είναι εφικτό, εκείνες τις πολιτικές της οι οποίες οδήγησαν στην πρόσφατη αποδοκιμασία της, και αν δώσει μια ιδεολογική χροιά στον λόγο της, αυτή να είναι σε ήσσονα τόνο.
Το φόβητρο της ακροδεξιάς
Επισείεται ο κίνδυνος της ελληνικής ακροδεξιάς, με παράλληλες αναφορές στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Εκεί όμως υπάρχουν ισχυρά ιστορικά δεδομένα (ΕΣΣΔ) και γεωπολιτικές επιλογές, οι οποίες ενδεχομένως συγκρούονται με την πολιτική των τρεχουσών κυβερνήσεων, χωρίς να υποτιμάται και η ήπια ώσμωση του ρωσικού παράγοντα.
Ενδεχομένως η καλύτερη πολιτική κατά της ακροδεξιάς στη χώρα μας, θα μπορούσε να είναι η αποδόμησή της και όχι η αναγωγή της σε φόβητρο και κίνδυνο που προσθέτει στην πολιτική βαρύτητά της.
Πχ στο θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, εφόσον η κυβέρνηση το είχε αποφασίσει μπορούσε να προχωρήσει αποφασιστικά και σύντομα χωρίς παλινωδίες, με συγκατάβαση στις όποιες αντιρρήσεις ορισμένων στελεχών της και της εκκλησίας και να μην πιστωθούν την αντίδραση τα υπερσυντηρητικά κόμματα.
Υπάρχουν επίσης κάποια ισχυρά ταμπού που χαρακτηρίζουν την μεταπολίτευση, τα οποία έχουν δημιουργήσει περίεργες ανοχές, όπως ο φοιτητικός ακτιβισμός.
Οι διαρκείς καταλήψεις από μαχητικές μειοψηφίες και η παρεμπόδιση της φοίτησης είναι μια μεταπολιτευτική πρακτική ελληνικής πρωτοτυπίας.
Πολλοί από τους λόγους οι οποίοι συντείνουν στο φαινόμενο, είναι γνωστοί, εντυπωσιάζει όμως η έλλειψη βούλησης των διαφόρων κυβερνήσεων να αποδώσουν ευθύνες και να λύσουν το θέμα. Επί του προκειμένου απέτυχε οικτρά και η παρούσα κυβέρνηση, η οποία αποπειράθηκε να δημιουργήσει και ειδική για την αστυνόμευση των ΑΕΙ αστυνομία.
Άραγε, όσοι διαφωνούν με αυτή την κατάσταση είναι ακροδεξιοί; Όπως και όσοι αγανακτούν για την ελεύθερη κυκλοφορία βιαστών και δολοφόνων;
Με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ακροδεξιό, το αίτημα για ασφάλεια και δημόσια τάξη. Για όλα αυτά η κυβέρνηση αδράνησε, όπως και για το θέμα πχ των υψηλών τιμών των τροφίμων, το οποίο δυσχεραίνει πολλά νοικοκυριά.
Στρεβλώσεις στην αγορά
Είναι επιδοκιμαστέα η κυβερνητική πρωτοβουλία για έλεγχο των τιμών των εισαγομένων προϊόντων των πολυεθνικών (πχ παιδικά γάλατα), αν και το θέμα μπορεί να είναι συνθετότερο.
Δεν γίνεται όμως αντιληπτό, για ποιόν λόγο δεν έχει πχ αναλυθεί ανά στάδιο το κόστος της αλυσίδας προμήθειας εγχωρίων προϊόντων ευρύτατης κατανάλωσης ( φέτα, αυγά, γιαούρτι κ.α) προκειμένου να εξακριβωθεί το αίτιο των αυξημένων λιανικών τιμών τους ( πχ περιθώρια ενδιαμέσων), οι οποίες βαραίνουν υπέρογκα το διαθέσιμο εισόδημα του μέσου καταναλωτή.
Είναι ακόμη υπό διακρίβωση αν υπάρχει κάποιος υποτυπώδης ανταγωνισμός μεταξύ των αλυσίδων της λιανικής, ή αυτές λειτουργούν δίκην καρτέλ.
Η ευθύνη της κυβέρνησης δια των αρμοδίων υπουργών της είναι μεγάλη και τροφοδοτεί την δυσαρέσκεια των πολιτών. Η λειτουργία της επιτροπής ανταγωνισμού είναι μάλλον ανεπαρκής.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Αν η κυβέρνηση έχει αντίληψη όλων αυτών, γιατί παραμένει άβουλη, και αν αυτό είναι σωστό, γιατί θα αλλάξει η στάση της στο μέλλον;
Αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος
Ίσως διαφεύγει τη προσοχής μας, ότι η διαρκής ανοχή με την αποφυγή εφαρμογής του νόμου και των απαραίτητων διαδικασιών ελέγχου σε πλείστες εκφάνσεις του κυβερνητικού έργου, τελικά απογοητεύει τους πολίτες και διαβρώνει την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος, με ότι κινδύνους αυτό μπορεί να περικλείει για την δημοκρατία.
Ίσως μια προσεκτικότερη ανάγνωση του φαινομένου της αποχής των ψηφοφόρων από τις εκλογές, να μην σημαίνει απλά την αποδοκιμασία του ενός ή του άλλου κόμματος, αλλά του πολιτικού συστήματος αυτού καθαυτού. Ίσως οι μεγάλες κι απροσδόκητες εκλογικές αποτυχίες του ΣΥΡΙΖΑ το 2023 και της ΝΔ το 2024 να είναι μηνύματα αυτού του φαινομένου.
Αύξηση του πολιτικού κινδύνου
Είναι όμως σημαντικό, ότι αυτή η αποδοκιμασία των κυβερνητικών πολιτικών από τους πολίτες έχει επίπτωση και στην διεθνή εικόνα της χώρας, από την άποψη της ανάληψης του κινδύνου ( country risk) για επενδύσεις σε αυτήν από ξένους επενδυτές. Είναι γεγονός ότι η χώρα μας έχει δείκτες μεγέθυνσης από τους υψηλότερους στην Κοινότητα, οι οποίοι βέβαια συνυφαίνονται με την πολιτική σταθερότητα και την υγιή διεθνή θέση της.
Φαινόμενα όμως, όπως η μεγάλη αποχή από τις εκλογές και η δυσαρέσκεια των πολιτών, έστω και αν δε παρατηρείται πολιτική πόλωση, είναι στοιχεία τα οποία θα παρακολουθούν οι αναλυτές των διαφόρων οίκων αξιολόγησης, οι κρίσεις των οποίων επηρεάζουν το αξιόχρεο της χώρας και το κόστος του δανεισμού της.
Τα επόμενα χρόνια δεν θα είναι εύκολα, αν λάβουμε υπόψη ότι ο κύκλος δράσης του Ταμείου Ανάκαμψης ολοκληρώνεται το 2026 και από το φθινόπωρο θα ισχύσει το ανανεωμένο και αυστηρότερο κοινοτικό Σχέδιο Σύγκλησης, το οποίο προδιαθέτει για αυξημένη λιτότητα και ορθολογισμό των δαπανών.
Θα ήταν ευχής έργον ο ανασχηματισμός του υπουργικού συμβουλίου να δώσει την απαραίτητη ενέργεια και φαντασία στην κυβέρνηση, ώστε να ανασκευασθούν οι πολιτικές της, οι οποίες αποδοκιμάσθηκαν από το εκλογικό σώμα. Η παράδοση όμως θέλει κατά κανόνα, οι δεύτερες θητείες των κυβερνήσεων στην χώρα μας να είναι βραχύτερες από τις πρώτες, από το 1974 και μετά.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
================
-----------------
Σχόλια