του Δημήτρη Τσαϊλά, Υποναυάρχου ε.α.
Οι κίνδυνοι της ελεγχόμενης και παραποιημένης γλώσσας που εξετάζει ο Τζορτζ Όργουελ διακρίνουν τον ρόλο της αλήθειας και των γεγονότων μέσα στις κοινωνίες και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν αυτές να χειραγωγηθούν. Η ασαφής, η αφηρημένη ή η ευφημιστική γλώσσα επιτρέπει τη δημιουργία δόλιων σκέψεων. Οι δόλιες σκέψεις με τη σειρά τους προκαλούν ακόμη πιο ασαφή, πιο αφηρημένη και πιο ευφημιστική γλώσσα, που είχε σκοπό να κρύψει τα πολιτικά παραπτώματα ή να τα καλύψει με δικαιοσύνη. Ο Όργουελ αποκάλεσε τη σκόπιμη συσκότιση «υπεράσπιση του απαράδεκτου». Η ετυμηγορία του: η πολιτική γλώσσα συνίστατο «σε μεγάλο βαθμό από ευφημισμό, απορία και καθαρή θολή ασάφεια». ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Όταν το τουρκικό κατεστημένο, ανακάλυψε τον Τζορτζ Όργουελ.
Η γλωσσική ασάφεια είναι απαραίτητη κατά την ερμηνεία και την απάντηση σε κάθε διπλωματική επίθεση της Άγκυρας. Τις περισσότερες φορές, οι αναθεωρητές χρησιμοποιούν δόλιες και ψεύτικες ερμηνείες για να περιορίσουν τις ξένες ανησυχίες για τα κίνητρα και τις πράξεις τους. Η απαίτηση ανακρίβειας είναι όλο και πιο κρίσιμη όσο υψηλότερα είναι τα στοιχήματα για την Άγκυρα. Τα υψηλά πονταρίσματα ενισχύουν το κίνητρο για εξαπάτηση. Πράγματα που έχουν εξαιρετική αξία για τους ηγέτες των κομμάτων, τις ένοπλες δυνάμεις και τους απλούς Τούρκους πολίτες περιλαμβάνουν περιοχές όπως τα νησιά του Αιγαίου και το 30 τοις εκατό της Θάλασσας του Αιγαίου και το 100 τοις εκατό της Μεσογείου.
Η διπλωματία της Γαλάζιας Πατρίδας είναι η μέθοδος επιλογής των Τούρκων για την εκπλήρωση τέτοιων στόχων. Και έχουν τη νοοτροπία διαστρέβλωσης για αυτό. Η διπλωματία είναι πόλεμος χωρίς αίμα για αυτούς, εφόσον δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει υπερβολική εξαπάτηση στις πολεμικές επιχειρήσεις. Το τουρκικό καθεστώς κάνει «τρεις πολέμους ταυτόχρονα» για να αποκτήσει αυτό που λαχταρά. Προσπαθεί να αποθαρρύνει τον Ελληνισμό μέσω ψυχολογικών επεμβάσεων. Διαμορφώνει γνώμη υπέρ του μέσω των ΜΜΕ. Και επιστρατεύει το νόμο κατά το δοκούν ως όπλο του μέσα από νέα και ιδιοτελή επιχειρήματα που έχουν σχεδιαστεί για να μπερδεύουν τους αντιπάλους.
Για παράδειγμα, λένε: «Τα κυριαρχικά δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας στη Θάλασσα συμμορφώνονται με τους διεθνείς νόμους, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Τουρκία δεν έχει εγείρει ποτέ κανένα ισχυρισμό, και παραμένει στη σταθερή της θέση για υπεράσπιση των συμφερόντων της. Με προσπάθειες της έχει διατηρήσει μια σταθερή κατάσταση γενικά και η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και των υπερπτήσεων προστατεύονται από το νόμο».
Το ότι η Τουρκία συμμορφώνεται με το διεθνές δίκαιο αν δεν προκαλούσε μειδίαμα θα ήταν τουλάχιστον είδηση στο Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης. Η έντεχνη διατύπωση της Άγκυρας ότι δεν έχει εγείρει ποτέ κανένα παράνομο ισχυρισμό, έχει σκοπό να απαλύνει τους διεκδικητές που είναι αποφασισμένοι να προασπίσουν τα δικαιώματά τους στη θαλάσσια δικαιοδοσία σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας. Η θέση της Άγκυρας είναι ότι είναι κυρίαρχο κράτος στη Θάλασσα της Γαλάζιας Πατρίδας (και τον φυσικό της πλούτο) είτε διότι διαθέτει μεγάλο μήκος ακτών ή από την Οθωμανική αυτοκρατορία ως νόμιμος κληρονόμος με τεκμηριωμένα στοιχεία το αποδεικνύουν. Ωστόσο, τα «ιστορικά δικαιώματα» στον θαλάσσιο χώρο δεν έχουν καμία θέση στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, μια σύμβαση με την οποία η Τουρκία δεν είχε συμφωνήσει.
Και τι εννοούν με αυτήν την καλοήθη φράση ελευθερία ναυσιπλοΐας και υπερπτήσεων;
Αυτό που πραγματικά εγγυάται η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας είναι η «ελευθερία της θάλασσας», ένα νομικό δόγμα που χρονολογείται από τον δέκατο έβδομο αιώνα. Η ελευθερία ναυσιπλοΐας είναι υποσύνολο της ελευθερίας της θάλασσας. Υπό το καθεστώς της ελευθερίας της θάλασσας, τα εμπορικά τα κυβερνητικά (πλοία ακτοφυλακής και τελωνειακά) καθώς και τα πολεμικά πλοία μπορούν να πλέουν ελεύθερα στα «διεθνή ύδατα», πέρα από τη δικαιοδοσία οποιουδήποτε παράκτιου κράτους. Το ίδιο ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τις υπεράκτιες «αποκλειστικές οικονομικές ζώνες» (ΑΟΖ) των παράκτιων κρατών, οι οποίες εκτείνονται μέχρι το μήκος 200 ναυτικών μιλίων. Ο νόμος απλώς δίνει εντολή στη ναυτιλία να απέχει από τη λαθροθηρία φυσικών πόρων από τα νερά, τον βυθό της θάλασσας και την εναέρια στήλη εντός της ΑΟΖ άλλου κράτους.
Αυτή η ελευθερία δράσης δεν είναι αυτή στην οποία αναφέρονται οι Τούρκοι αξιωματούχοι όταν μιλούν για ελευθερία ναυσιπλοΐας. Ακριβώς το αντίθετο. Με τον όρο ελευθερία ναυσιπλοΐας εννοούν την «αβλαβή διέλευση». Σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, η αβλαβής διέλευση πιστοποιεί το δικαίωμα ενός πλοίου να διέρχεται από την «χωρική θάλασσα» ενός παράκτιου κράτους, μια υδάτινη ζώνη που εκτείνεται μέχρι την απόσταση 12 ναυτικών μιλίων από την ακτή, υπό αυστηρούς περιορισμούς.
Το δίκαιο της θάλασσας απαγορεύει μια σειρά δραστηριοτήτων στα χωρικά ύδατα, ξεχωρίζοντας ιδιαίτερα τις στρατιωτικές δραστηριότητες. Στην πραγματικότητα, ένα πλοίο που ασκεί το δικαίωμά του σε αβλαβή διέλευση μπορεί να διασχίσει τη χωρική θάλασσα αλλά να μην κάνει τίποτα άλλο κατά τη διέλευση του. Η Άγκυρα θέλει να επιβάλει αυτό το δόγμα σε όλη την Γαλάζια Πατρίδα, καθιστώντας τον εαυτό της ως τον περιφερειακό νομοθέτη. Εάν επιτραπεί κάτι τέτοιο, η Τουρκία θα καταργήσει τις θαλάσσιες ελευθερίες που κωδικοποιούνται από το δίκαιο της θάλασσας σε μια μεγάλη πλωτή οδό και θα δημιουργήσει ένα απαίσιο προηγούμενο και για άλλες υδάτινες ζώνες (βλ. Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα και Κίνα στη νότια Σινική Θάλασσα). Η τουρκική εσωτερική νομοθεσία θα υπαγορεύσει τι μπορούν να κάνουν τα ξένα ναυτικά, οι ακτοφυλακές και οι έμποροι στη Θάλασσα του Αιγαίου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν ξεκαθαρίσει τη θέση τους σε αυτά τα θέματα, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως υπερασπιστές της ελευθερίας της θάλασσας στο σύνολό της και όχι της ελευθερίας ναυσιπλοΐας που ερμηνεύεται στενά. Πολλές φιλικές κυβερνήσεις ακολούθησαν το παράδειγμά μας.
Αυτή η μικρή διαφορά διατύπωσης, λοιπόν, κάνει μια κολοσσιαία διαφορά στην εξωτερική πολιτική και στρατηγική. Προσοχή λοιπόν στα λεκτικά κολάν του τουρκικού κατεστημένου. Οι εταίροι και σύμμαχοι της ναυτικής ελευθερίας πρέπει να αγωνιστούμε για γλωσσική σαφήνεια στις διπλωματικές επικοινωνίες και πρέπει να επιμείνουμε σε αυτό αντί να ακούμε σιωπηλά τις τουρκικές δόλιες διεκδικήσεις. Διαφορετικά, τα ναυτικά κράτη θα φαίνονται να συναινούν στην εκδοχή των υποθέσεων της Τουρκίας – και στη διαδικασία να προσφέρουμε στους διεκδικητές των τριών πολέμων έναν εύκολο θρίαμβο.
Βλέποντας αυτά ο Όργουελ θα ανατρίχιαζε.
Προσπαθούμε με καλή πίστη να προβούμε σε διαπραγματεύσεις για «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» μετά τη Διακήρυξη Φιλίας και Καλής Γειτονίας των Αθηνών που προβλέπει ότι Ελλάδα και Τουρκία «θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό είναι ένα άλλο εγχείρημα με καλό ύφος που βρίσκεται σε εξέλιξη. Προσφέρεται επίσης για παιχνίδι με λέξεις. Αμφότερες οι κυβερνήσεις δήλωσαν ότι οι συνομιλίες για τη Διακήρυξη Φιλίας «διατήρησαν τη δυναμική τους». Ωστόσο, ελπίζει κανείς ότι η Τουρκία θα συμφωνήσει σε οποιονδήποτε κώδικα συμπεριφοράς που θα της απαιτούσε να εγκαταλείψει την προσπάθειά της για ναυτική κυριαρχία. Ο Ερντογάν έχει ορκιστεί επανειλημμένα να αποκαταστήσει την κυριαρχία του έθνους του και έχει ορίσει τη Θάλασσα της Γαλάζιας Πατρίδας ως κυρίαρχο έδαφος. Η ανάκτησή του είναι κεντρική στο τουρκικό βαθύ κράτος που διαφημίζει. Οι εθνικιστές Τούρκοι θα τον θέσουν υπόλογο, ενδεχομένως με άσχημο τρόπο, εάν δεν τηρήσει την υπόσχεσή του ο δεύτερος αιώνας της τουρκικής δημοκρατίας να γίνει αιώνας της Τουρκίας.
Ο Ερντογάν δεν πρόκειται να θυσιάσει τη θέση του για να συμφιλιωθεί με τον Ελληνισμό.
Αυτό που ζούμε δεν είναι το μακρινό μέλλον. Είναι το αύριο που μας ξημερώνει. Καθώς αναλογιζόμαστε την Υπεράσπιση Του Απαράδεκτου, μια εξέλιξη και προοπτικών για τη στρατηγική, την άμυνα και τις εξωτερικές υποθέσεις, βρισκόμαστε στον γκρεμό μιας νέας εποχής. Ο κόσμος βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, και μαζί του, οι δρόμοι μέσω των οποίων κατανοούμε, αλληλοεπιδρούμε και διαμορφώνουμε το περιβάλλον μας συνεχίζουν να εξελίσσονται. Σήμερα, βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας επανάστασης που δεν καθοδηγείται από το Διεθνές Δίκαιο αλλά από το συμφέρον. Ας κάνουμε ένα πείραμα σκέψης. Εάν η Τουρκία θέλει συμφωνία με τον Ελληνισμό, υπάρχει ήδη κώδικας συμπεριφοράς για τη Θάλασσα του Αιγαίου και της Μεσογείου. Ονομάζεται Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ωστόσο, η Τουρκία αγνοεί αγενώς και συστηματικά το σύνταγμα των θαλασσών, καταπατώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα του Ελληνισμού. Τι κάνει κάποιον να πιστεύει ότι θα τηρούσε κάποια διαλλακτική θέση; Εάν ο Ερντογάν και οι Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν πρόθεση για φιλικές σχέσεις, θα μπορούσαν να αμβλύνουν τις εντάσεις σήμερα. Η ηγεσία θα μπορούσε να ανακαλέσει την τουρκική ακτοφυλακή και τον αλιευτικό στόλο από τις οριζόμενες από το Διεθνές Δίκαιο, ΑΟΖ της Ελλάδας και Κύπρου και να αναλάβει μια στάση σχολαστικής πιστότητας στο δίκαιο της θάλασσας. Αλλά η Άγκυρα δεν το έχει, και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα το κάνει.
===============
Giorgos Rakkas
Απολύτως αναμενόμενη, η αντίδραση της Τουρκίας να γκριζάρει το Αιγαίο, σε απάντηση της οριοθέτησης από την Ελληνική Κυβέρνηση θαλάσσιων πάρκων πέριξ των… Κυκλάδων.
Η τακτική επαναπροσέγγισης της Τουρκίας, βασίζεται ακριβώς στην επιβεβαίωση των διεκδικήσεών της έναντι της Ελλάδας, την ίδια στιγμή που θα πυκνώνει η οικονομική συνεργασία και οι εμπορικές συναλλαγές.
Ιδίως ως προς το Ανατολικό Αιγαίο, η Τουρκία κρίνει ότι η αναπτυξιακή και δημογραφική ανισορροπία των Δωδεκανήσων, ή της Μυτιλήνης, της Χίου και της Σάμου με τα παράλια της Μικράς Ασίας, θα οδηγήσει στην δορυφοριοποίησή των νησιών στην απέναντι πλευρά. Περυσινά δημοσιεύματα (Οικ Ταχυδρόμος 31.07.2023) μιλούσαν για άμεσες και έμμεσες επενδύσεις που ίσως και να υπερβαίνουν το 1 δισ.€, τάση που προφανώς θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο υπό το καθεστώς της βίζας-εξπρές στα 10 ελληνικά νησιά (Κάλυμνος, Λήμνος, Κως, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Λέρος, Ρόδος, Σύμη και Καστελόριζο) που συμφώνησε (πανηγυρίζοντας κιόλας ότι κατάφερε να πείσει και την ΕΕ γι’ αυτό) η ελληνική πλευρά. Ο δε υδροκέφαλος χαρακτήρας του ελληνικού κράτους και οικονομίας, χειροτερεύει τα πράγματα, ενισχύει και θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την τάση του Ανατολικού Αιγαίου να προσδεθεί στην απέναντι πλευρά.
Υπάρχουν θεμελιώδεις αστοχίες στην ανάγνωση που αφορά στην σημερινή Τουρκία και κυριαρχεί σε ΜΜΕ, μεταξύ αρκετών πολιτικών της κυβέρνησης, αλλά και της αντιπολίτευσης.
Πρώτον, με την συνεκτική στρατηγική της Τουρκίας δεν ισχύει δόγμα το ‘εμπόριο θα υποκαταστήσει τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό’. Αντίθετα, όπως η Ρωσία, η Τουρκία χρησιμοποιεί τις εμπορικές, τουριστικές, και επενδυτικές σχέσεις ως μοχλό γεωπολιτικής προώθησης και επιρροής.
Δεύτερον, είναι εντελώς αντιφατική η ερμηνεία της πολιτικής συγκυρίας στην γειτονική χώρα. Ο Ερντογάν πιέζεται μεν από την αντιπολίτευση, η απώλεια στήριξης και επιρροής του στην βάση συμβαίνει ωστόσο εξαιτίας της ηπιότερης στάσης που διάλεξε να έχει έναντι της Ελλάδας και της Δύσης. Διότι, η κοινή γνώμη και με βάση την ισραηλο-παλαιστινιακή διαμάχη, έχει σκληρύνει την στάση της, την ίδια στιγμή που ο Ερντογάν για τακτικούς λόγους πατάει σε δύο βάρκες.
Ο δε Ιμάμογλου, και οι λοιποί της αντιπολίτευσης, προκειμένου να κερδίσουν οι ίδιοι μερίδες της δυσαρέσκειας αυτής, σκληραίνουν ολοένα και περισσότερο την ρητορική τους: προσπαθούν να πείσουν την κοινή γνώμη την πείσουν ότι είναι όχι μετριοπαθείς, αλλά περισσότερο συνεπείς από τον Τούρκο πρόεδρο «στον δρόμο για τον τουρκικό 21ο αιώνα».
Ενδεχομένως, η πτώση του ΑΚP να εκφράζει μια βαθύτερη τάση, την απαρχή κορεσμού του τουρκικού Ισλάμ. Θα πρέπει να μελετήσουμε το ενδεχόμενο αυτό, ώστε να δούμε τι θα μπορούσε να σηματοδοτεί, όχι μόνον για την Τουρκία αλλά και εν γένει για τον ισλαμικό κόσμο. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται ταυτόχρονα ότι οι κοσμικότερες εκφράσεις που το αντιπολιτεύονται θα είναι κατ’ ανάγκην και πιο φιλελεύθερες, ή θα εγκαταλείψουν το δρόμο του επεκτατισμού και της ανάδυσης της Τουρκίας σε αυτόνομο πόλο της νέας πολυπολικότητας.
Σχόλια