Μαρία Νεγρεπόντη Δελιβάνη
Μετά τον Economist εμφανίστηκε πρόσφατα και ο Φαρίντ Ζακαρια, Αμερικανός ινδικής καταγωγής, συγγραφέας και δημοσιογράφος, που εντυπωσιάστηκε σε τέτοιο βαθμό από τις, κατά την κρίση του, εκπληκτικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, ειδικά μετά το 2019, ώστε αισθάνθηκε την ανάγκη να δημοσιοποιήσει τον ενθουσιασμό του μέσω των ΜΜΕ, και να τον μοιραστεί με όλους εμάς τους ιθαγενείς. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
- Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη
Τα πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι στην Ελλάδα αδυνατούμε να διακρίνουμε ίχνη ανάπτυξης και επιπλέον δεν μας βοηθούν και τα επίσημα στατιστικά δεδομένα. Συνεπώς, ή εξυφαίνονται συνεχείς συνωμοσίες εναντίον της χώρας μας, που συστηματικά παρεμβαίνουν και παραποιούν τα στατιστικά μας δεδομένα, ή ορισμένοι αλλοδαποί φίλοι μας διαθέτουν παραμορφωτικούς φακούς όταν ερμηνεύουν τα σχετικά δεδομένα της οικονομίας μας.
Ας δούμε, λοιπόν, για πολλοστή φορά τι καταγράφουν τα επίσημα στατιστικά δεδομένα για την ελληνική οικονομία, και πόσο μακροχρόνια απελπιστική είναι η κατάσταση της :
Αναφορικά με τη δήθεν ανάπτυξη
Η ανάπτυξη είναι άφαντη μετά το 2009. Μελέτη της Eurobank επιβεβαιώνει ότι το προμνημονιακό ΑΕΠ μας, που υπέστη καταρχήν μείωση της τάξης του 27% εξαιτίας των εγκληματικού περιεχομένου μνημονίων, δεν έχει ακόμη αγγίξει το επίπεδο του 2024. Δηλαδή, μέσα στα 15 τελευταία χρόνια, η χώρα είναι μονίμως και σημαντικά φτωχότερη σε σύγκριση με το 2009. Εξάλλου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ και της ΕΛΣΤΑΤ το πραγματικό ΑΕΠ μας το 2024 θα είναι κατώτερο, κατά 15,6% σε σχέση με το 2007. Προκειμένου να επιστρέψει η ελληνική οικονομία σε δεκατρία χρόνια από σήμερα στα προ κρίσης χρέους επίπεδα πραγματικού ΑΕΠ, (δηλαδή το 2037) θα πρέπει να μεγεθύνεται σταθερά με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 2,2%. Όπως προκύπτει από την εξέλιξη των τελευταίων ετών, οι έστω και ασήμαντοι ρυθμοί μεγέθυνσης μας αδυνατούν να είναι συνεχείς, αλλά είναι απλώς περιπτωσιακοί, διότι στα μεταμνημονιακά χρόνια η ελληνική οικονομία έχει υποστεί αποβιομηχάνιση, έχει συρρικνωθεί ο αγροτικός της τομέας, δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες επενδύσεις συντήρησης του παραγωγικού της κεφαλαίου, βρίσκεται μονίμως σε καθεστώς σκληρής λιτότητας, έχει απολέσει χιλιάδες μορφωμένους νέους, που αποφάσισαν να βελτιώσουν την τύχη τους εκτός Ελλάδας, και έχει ξεπουλήσει το σύνολο σχεδόν της δημόσιας περιουσίας της. Οι αριθμοί είναι άκρως απογοητευτικοί, καθώς οι δαπάνες για επενδύσεις στη χώρα μας απέχουν 9 μονάδες από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, καθώς και η παραγωγικότητά μας, σύμφωνα με στοιχεία του ΚΕΠΕ, αντιπροσωπεύει μόνο το 55% του μέσου όρου της ευρωζώνης. Πώς να ονειρευτεί κανείς ανάπτυξη;
Περιττό, συνεπώς, να υπογραμμισθεί ότι αν δεν γίνουν σημαντικές ανατροπές, που δυστυχώς δεν προβλέπονται, η ελληνική οικονομία δεν διαθέτει τις απαραίτητες δυνατότητες σταθερής και ισορροπημένης ανάπτυξης. Άλλωστε, η αδυναμία ανάπτυξης της οικονομίας, με τις δικές της δυνάμεις αντικατοπτρίζεται και μέσω της αγωνίας προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων. Τα οποία, δυστυχώς, και όταν εισρέουν, κατευθύνονται προς την εξαγορά δημόσιου πλούτου ή οικοπέδων και ακινήτων, επιπλέον χωρίς έλεγχο προέλευσης των εκάστοτε αγοραστών.
Να σημειώσω ακόμη ότι η διαπίστωση της πραγματοποίησης, στην Ελλάδα, ρυθμού μεγέθυνσης υψηλότερου, κατά κάποια δέκατα της μονάδας, σε σύγκριση με άλλες χώρες, ουδόλως δικαιολογεί ενθουσιασμούς, γιατί είναι αναγκαστικά περιπτωσιακή, και συνεπώς καταδικασμένη να επιστρέψει γύρω στο 1%, (που δεν μπορεί να στηρίξει ανάπτυξη) και που προβλέπεται από το ΔΝΤ ως η μακροχρόνια εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας. Αλλά, ακόμη, και επειδή όταν η βάση εκκίνησης είναι τόσο χαμηλή, όπως στην ελληνική περίπτωση, είναι εύκολο να επιτευχθούν σχετικά υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης (που, ωστόσο, ουδέν σημαίνουν).
Ο κυρίαρχος μοχλός ανάπτυξης στην Ελλάδα ήταν η κατανάλωση
‘Ένα από τα ανυπέρβλητα εμπόδια ανάπτυξης της χώρας μας είναι και η πολύ χαμηλή ροπή για κατανάλωση, ενώ αποτελεί τον βασικό αναπτυξιακό της μοχλό. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου LEVY η κατανάλωση είναι τώρα 14% χαμηλότερη, σε σύγκριση με την αντίστοιχη προμνημονιακή. Επιπλέον, όπως αποκαλύπτει ο ΟΟΣΑ, οι μισθωτοί στην Ελλάδα έχουν απολέσει τον τελευταίο χρόνο, ένα ολόκληρο μισθό αγοραστικής δύναμης, εξαιτίας του πληθωρισμού (τον δεύτερο υψηλότερο στην Ευρώπη για τα είδη διατροφής). Στους παραπάνω λόγους ανεπαρκούς ζήτησης για κατανάλωση δεν θα πρέπει να λησμονείται ο μακροχρόνιος κυρίαρχος, δηλαδή το γεγονός ότι οι μισθωτοί στην πατρίδα μας έχουν τον χαμηλότερο ονομαστικό μισθό στην Ευρώπη, που επιπλέον υστερεί κατά 17% σε σύγκριση με το επίπεδο πριν από τα μνημόνια. Πριν από την εισβολή των μνημονίων ο μέσος ελληνικός μισθός αντιπροσώπευε το 86,4% του μέσου ευρωπαϊκού, ενώ το 2022, το 56,9% αντίστοιχα, και είναι ο χαμηλότερος στην Ευρωζώνη . Άλλωστε, σύμφωνα με την ίδια ανάλυση της Eurobank, κατά 23,9% χαμηλότεροι σε σχέση με το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί το 2009, πριν φανούν οι επιπτώσεις της κρίσης χρέους, διαμορφώνονται σήμερα οι μισθοί στην Ελλάδα. Συνεπώς, αναμενόμενη θα έπρεπε να είναι και η πρόσφατη διαπίστωση, ότι όσοι διαθέτουν αποταμιεύσεις, αντλούν από αυτές τα απαραίτητα προς το ζην, ακυρώνοντας έτσι μελλοντικές δυνατότητες χρηματοδότησης νέων επενδύσεων. Να προσθέσω ότι η αύξηση των εξαγωγών θα μπορούσε να προσθέσει κάποιες αισιόδοξες νότες στο σκοτεινό περιβάλλον της ανάπτυξης αν δεν ήταν η κυρίαρχη συνέπεια της μείωσης της εσωτερικής κατανάλωσης.
Η φτωχοποίηση και εξαθλίωση της χώρας
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, 7 στους 10 πολίτες στην Ελλάδα αισθάνονται φτωχοί. Η Ελλάδα, εξάλλου, εμφανίζει διαχρονική επιδείνωση του μορφωτικού της επιπέδου, στην παγκόσμια έρευνα της ΠΙΖΑ. Έχει το υψηλότερο ποσοστό ατόμων με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο στην Ε.Ε. (81,6%) (δηλαδή μόνο με απολυτήριο Γυμνασίου), που θεωρούνται φτωχά. Λιγότερο από ένας στους τρεις Ευρωπαίους με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο θεωρείται υποκειμενικά φτωχός το 2022, έναντι τεσσάρων στους πέντε Έλληνες. Η κατάσταση της δημόσιας υγείας είναι, ως γνωστόν, αυτόχρημα απελπιστική.
Η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη
Η εικόνα απόγνωσης συμπληρώνεται από την κατρακύλα της διεθνούς θέσης της Ελλάδας. Πριν από τα μνημόνια η Ελλάδα κατείχε την 14η θέση, μεταξύ των οικονομιών της ΕΕ, και το κατά κεφαλήν εισόδημά της αντιπροσώπευε το 95,3% του μέσου ευρωπαϊκού. Σήμερα, το ελληνικό ΑΕΠ αντιπροσωπεύει μόνο το 66,4 του μέσου ευρωπαϊκού, και βρίσκεται στο τελευταίο σκαλοπάτι, έχοντας μας ξεπεράσει, ακόμη, και η Βουλγαρία.
Και διηγώντας τα να κλαις. Σαφώς δεν είμαστε για θριαμβολογίες και όσοι το επιχειρούν βυθίζουν την Ελλάδα ακόμη πιο βαθιά στην καταπακτή. Αντιθέτως, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την οικτρή θέση στην οποία έχουμε περιέλθει, γιατί μόνο τότε θα αντιδράσουμε.
========================
================
18.05.2023
Το περί ού άρθρο είδε το φως της δημοσιότητας στις 12 τρέχ. και φέρει τον τίτλο: «Στην Ελλάδα, πίσω από την οικονομική επανεκκίνηση, η κοινωνική κρίση διαιωνίζεται». Επιλέγω μερικά από τα συντριπτικά στοιχεία και διαπιστώσεις, με ιδιαίτερη βαρύτητα και τα συνοψίζω ως εξής:
- Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη
Σε πείσμα των αισιόδοξων οικονομικών δεικτών, το ποσοστό του φτωχότερου πληθυσμού δεν συμμετέχει στην επανεκκίνηση. Ωστόσο, o πρωθυπουργός συνεχάρη τον εαυτό του γι’ αυτήν, λίγες μόνον ημέρες πριν από τις εκλογές: «Η ανάκαμψη της οικονομίας ήταν ο πρωταρχικός στόχος της κυβέρνησής μας. Αυτή μας επέτρεψε να μειώσουμε τους φόρους και τις εισφορές, να προσελκύσουμε επενδύσεις, να αναδιαρθρώσουμε την οικονομία και να στηρίξουμε την κοινωνία στις κρίσεις που αντιμετωπίσαμε».
Ειδικότερα:
- Ουδέποτε υπήρξαν τόσοι πολίτες σε απόγνωση. Μετά την οικονομική κρίση ο πληθωρισμός συνέτριψε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Σχηματίζονται ατέλειωτες ουρές για συσσίτιο. Ακόμη, ολοένα περισσότερα νοικοκυριά αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας και υποχρεούνται να επιλέξουν ανάμεσα στο να έχουν ηλεκτρικό ρεύμα ή να εξασφαλίσουν τη διατροφή τους. Σύμφωνα με το οικονομικό και κοινωνικό Συμβούλιο της Ελλάδας, η χώρα μας κατέχει την πρώτη θέση στην ΕΕ σε απλήρωτους λογαριασμούς.
- Σύμφωνα με έρευνα της Συνομοσπονδίας επιχειρηματιών, βιοτεχνών και εμπόρων το 21,5% δήλωσε ότι δεν θα είναι σε θέση να καταβάλλει το 2023 τις δόσεις των στεγαστικών τους δανείων.
- Ως συνέπεια υπερβολικού δανεισμού, μεγάλο τμήμα των Ελλήνων καταλήγει χωρίς στέγη. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ στην Ελλάδα γύρω στις 45000 κατοικίες, που ανήκουν σε χρεωμένα νοικοκυριά, θα βγουν σε πλειστηριασμό το 2023, ενώ ο αριθμός τους ανέρχεται συνεχώς αφότου επετράπη η εξαγορά τους από επενδυτές που έτσι θησαυρίζουν σε βάρος τους.
- Σε πείσμα των πρωθυπουργικών δηλώσεων ότι ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 20% , από 650Ε σε 780Ε, πρόκειται για ασήμαντη αύξηση ενόψει του πληθωρισμού. Εξάλλου, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, κατά την περίοδο της λιτότητας 2010-2018, ο μισθός στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 30%. Συνεπώς, όπως και ο ΟΟΣΑ υποστηρίζει, ο πραγματικός μισθός μειώνεται συνεχώς τα δύο τελευταία χρόνια.
- Σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία, η Ελλάδα δαπανά για τη δημόσια υγεία το 5% του ΑΕΠ της έναντι του 7.5% κατά μέσον όρο στις χώρες της ΕΕ. Με αποτέλεσμα, από τον Σεπτέμβριο του κάθε έτους τα νοσοκομεία να μην έχουν τα απαραίτητα μέσα για την αγορά απαραίτητου υλικού, φαρμάκων…..Διαπιστώνεται σημαντική έλλειψη προσωπικού, μηχανικού εξοπλισμού και αδυναμία πραγματοποίησης, εγκαίρως, των απαραίτητων εξετάσεων και θεραπείας. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι ο αριθμός των νεκρών από Covid ήταν στην Ελλάδα ανώτερος από τον αντίστοιχο στην υπόλοιπη Ευρώπη, ακριβώς λόγω νοσοκομειακών ασθενειών.
- Είναι γεγονός ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις άγγιξαν ρεκόρ ύψους, στην Ελλάδα, φθάνοντας τα 7,22 δισεκατομμύρια ευρώ. Όμως, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος, οι επενδύσεις αυτές, κατά το μεγαλύτερο τμήμα τους, αφορούσαν πώληση περιουσιακών στοιχείων, ιδιωτικοποιήσεις υφισταμένων ήδη επιχειρήσεων και αγορά ακινήτων.
- Στη διαδήλωση της 8ης Μαΐου έλαβαν μέρος 65000 διαδηλωτές, σε χώρα με 10 περίπου εκατομμύρια κατοίκων. Τα συνθήματα που επικράτησαν ήταν «Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της», «Κράτος δολοφόνος» και «Κάτω η Χούντα».
- Το σιδηροδρομικό δυστύχημα που αφαίρεσε 57 ζωές δημιουργεί, μεταξύ άλλων, ερωτηματικά σχετικά με τη διαχείριση ευρωπαϊκού χρήματος, που στόχευε στον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου. Για το σκοπό αυτόν δόθηκαν 700 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή επιτροπή. Ωστόσο, από το 2014 και μέχρι τώρα φαίνεται ότι ουδέν σχετικό έλαβε χώρα. Έτσι η ΕΕ διεξάγει έρευνα.
- Η υποχώρηση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα ανησυχεί την ΕΕ. Πρόκειται για τις ατομικές ελευθερίες, τη Δικαιοσύνη και γι’ αυτό βρίσκεται στην Αθήνα τις τελευταίες ημέρες αντιπροσωπεία της ΕΕ με επικεφαλής ευρωβουλευτίνα η οποία και δήλωσε: «Παρότι η Ελλάδα διαθέτει ένα στέρεο θεσμικό και νομικό πλαίσιο, χάρη σε μια δυναμική κοινωνία και σε ανεξάρτητα ΜΜΕ, υπάρχουν ωστόσο πολύ σοβαροί κίνδυνοι για το κράτος δικαίου και τα ατομικά δικαιώματα».
- Η έλλειψη πλουραλισμού στα ΜΜΕ, επειδή ολιγάριθμοι εφοπλιστές τα κατέχουν, δημιουργεί επίσης ανησυχίες, αποφαίνεται η αντιπροσωπεία. Επιπλέον, από το καλοκαίρι του 2022, το σκάνδαλο των παράνομων τηλεφωνικών παρακολουθήσεων πολιτικών αντιπάλων, δημοσιογράφων, πρώην πρωθυπουργών, επιχειρηματιών πνίγηκε από την Κυβέρνηση. Το κατασκοπευτικό μέσον επιτρέπει αγώνα εναντίον της αντιπολίτευσης, έλεγχο του λαού, εξαφάνιση της κριτικής και απόκρυψη εγκληματικότητας και διαφθοράς.
Με βάση τα παραπάνω διερωτάται κανείς που ακριβώς εδράζεται ο συχνός ενθουσιασμός των αρμοδίων όταν αναφέρονται στη δήθεν ανάπτυξη. Τελευταία, αυτός ο ενθουσιασμός φαίνεται να εστιάζεται στην υπεροχή του ρυθμού προόδου της Ελλάδας, σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρώπης. Αλλά, όμως, αυτή η υπεροχή θα είναι πιθανότατα στιγμιαία, και επιπλέον οφείλεται προφανώς στο πολύ χαμηλότερο σημείο αφετηρίας στη χώρα μας σε σχέση με το αντίστοιχο της ΕΕ. Οπωσδήποτε, ουδεμία σχέση μπορεί να έχει αυτό το ασήμαντο αποτέλεσμα με την ανάγκη συνεχών και μεθοδευμένων προσπαθειών μιας βιώσιμης ανάπτυξης.
Η τραγικότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα μας απεικονίζεται, επιπλέον, στις αγωνιώδεις προσπάθειες για την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, έτσι ώστε η αέναη συνέχιση του δανεισμού μας να είναι λιγότερο επώδυνη. Και, ακόμη, να αφήνει κάποια «ψίχουλα» για επιβίωση. Είναι, ωστόσο, ξεκάθαρο ότι αυτή η περίφημη βαθμίδα ουδόλως εξασφαλίζει βιώσιμη και ταχύρρυθμη ανάπτυξη, από την οποία όμως έχει υπαρξιακή ανάγκη η Ελλάδα. Αυτή, αντιθέτως, η μανιώδης επιδίωξη της βαθμίδας, αποτελεί απόδειξη της θλιβερής συρρίκνωσης των αναπτυξιακών επιδιώξεων της πατρίδας μας.
Σχόλια