Blogger: To παρόν κείμενο αποτελεί τμήμα του άρθρου που δημοσιεύεται ΟΛΌΚΛΗΡΟ στο Περιοδικό: ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ.
Καθ. Πέτρος Π. Γρουμπός, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών
Στις 25 Μαρτίου κάθε χρόνο γίνεται στην Ελλάδα, την Κύπρο και σε όλο τον κόσμο από τους Έλληνες της διασποράς ο εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, την ημέρα εορτασμού και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η ημέρα αυτή είναι επίσημη αργία στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Συνήθως οι εκδηλώσεις εορτασμού περιλαμβάνουν παρελάσεις και άλλες εορταστικές εκδηλώσεις την ίδια ημέρα ή την προηγούμενη κυρίως στα σχολεία.
Ο Πλούταρχος μας λέει
- «Επειδή όλα όσα γίνονται και όσα θα γίνουν ακολουθούν τα παρόντα, τα παρελθόντα και τα μέλλοντα και συνάπτονται μεταξύ τους κατά τρόπο διεξοδικό από την αρχή ως το τέλος, αυτός που γνωρίζει να συνδέει τις αιτίες στο ίδιο σημείο αναφοράς και να συμπλέκει τα φαινόμενα μεταξύ τους, κατά τρόπο φυσικό, αυτός γνωρίζει και να προλέγει».
Η Ιστορία έχει μια ιερότητα και πρέπει να την σεβόμαστε. Ο Κικέρων, Ρωμαίος ρήτορας & πολιτικός (106-43 π.Χ.) μας λέει «Φως της αλήθειας, μάρτυρας των καιρών, δάσκαλος της ζωής είναι η Ιστορία». Γνωρίζοντας ότι το παρόν, και κάθε παρόν, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η φυσική κατάληξη ενός παρελθόντος, και ότι παρόν χωρίς παρελθόν δεν μπορεί να υπάρξει, εύκολα διαπιστώνει κάποιος τη σημασία του ιστορικού παρελθόντος για τον άνθρωπο. Για να μιλήσει όμως κάποιος για την αξία της ιστορίας, θα πρέπει κιόλας να τη γνωρίζει. Εδώ όμως υπάρχει μια δυσκολία: το γεγονός δηλαδή, ότι η γνώση του ιστορικού παρελθόντος είναι μια υπόθεση εξαιρετικά δύσκολη. Πάντως είναι από όλους γενικά παραδεκτό πως, όσο καλύτερα γνωρίζει κάποιος το παρελθόν, τόσο καλύτερα βλέπει το μέλλον. « Όποιος είδε τα τωρινά, τα είδε όλα, και αυτά που γίνονταν ανέκαθεν και όσα θα γίνουν στο άπειρο μέλλον. Γιατί όλα είναι ίδια κι όμοια», μας θυμίζει Μάρκος Αυρήλιος Ρωμαίος Αυτοκράτωρ (121-180 μ.Χ.). Η ιστορία είναι η επιστήμη του παρελθόντος, είναι η συνειδητή προσπάθεια να διασωθούν τα γεγονότα και οι αξίες αυτού του παρελθόντος και να μεταδοθούν στις επερχόμενες γενιές.
Ή ιστορία είναι ένα αρχείο θησαυρός-μία απέραντη βιβλιοθήκη με σοβαρές μελέτες για κάθε πρόβλημα, ερώτημα, δίλλημα, φαινόμενο, κατάσταση με την οποία μπορεί να έρθει αντιμέτωπους ο άνθρωπος, και είναι δωρεάν. Άνθρωποι πριν από μας υπήρξαν και συνάντησαν τις ίδιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα, δεν έχει κανείς παρά να μελετήσει τα «μοτίβα» του παρελθόντος για να βρει απαντήσεις για το σήμερα, λάθη αλλά και οδηγούς.
Ο Ουμπέρτο Έκο, (Ιταλός σημειολόγος, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας και μυθιστοριογράφος) τον Οκτώβριο του 2013, είχε εκφωνήσει στον ΟΗΕ μια ομιλία σχετικά με τη σημασία της συλλογικής μνήμης στην κοινωνία. «Δεν επιτρέπεται η είσοδος σε ιστορικούς της φιλοσοφίας». Είχε αναφέρει μία συνομιλία του με έναν φίλο φιλόσοφο που τον είχε ρωτήσει: «Γιατί να γνωρίζουμε τη λογική των Στωικών, όταν η τυπική λογική έχει σημειώσει τόσο μεγάλη πρόοδο από την εποχή τους μέχρι σήμερα και είναι πιο αποτελεσματικό να μελετάς έναν σύγχρονο εγχειρίδιο παρά να κάνεις μια ιστορική αναδρομή;». Αυτό που του απάντησε ήταν ότι:
1. εάν τυχαία οι Στωικοί έκαναν λάθος, είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουμε την ιστορία των λαθών του παρελθόντος για να τα αποφύγουμε και ότι για να κατανοήσουμε τον Κοπέρνικο είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε γιατί ο Πτολεμαίος έκανε λάθος, αφού ο Κοπέρνικος δεν ξεκίνησε από το μηδέν, αλλά ξεκίνησε με την κριτική στις ιδέες του Πτολεμαίου;
2. Το να μην αγνοούμε την ιστορία της αρχαίας φιλοσοφίας, ή οποιουδήποτε άλλου κλάδου, μπορεί να μας βοηθήσει να μην εφεύρουμε το ζεστό νερό (όπως λέμε στην Ιταλία), και υπάρχουν πολλοί σύγχρονοι μελετητές που σπαταλούν τη νοημοσύνη τους για να ανακαλύψουν ξανά με μάταιες ιδέες που είχαν έχει ήδη εκφραστεί πολύ καθαρά από τους αρχαίους στοχαστές.
3. το παλιό ρητό historia magistra vitae (η ιστορία είναι ο δάσκαλος της ζωής) είναι πιο σοβαρό από όσο πιστεύεται συνήθως, γιατί, αν ο Χίτλερ είχε διαβάσει κάτι για τον Ναπολέοντα (ή τουλάχιστον τον Πόλεμο και την Ειρήνη του Τολστόι), θα είχε συνειδητοποιήσει ότι είναι πολύ δύσκολο για έναν στρατό να φτάσει στη Μόσχα πριν φτάσει ο χειμώνας – και αν ο Μπους είχε διαβάσει τεκμηριωμένες ιστορικές αναφορές των βρετανικών και ρωσικών προσπαθειών να κερδίσουν έναν πόλεμο στο Αφγανιστάν τον 19ο αιώνα, θα υποψιαζόταν ότι αυτή η χώρα είχε πολλά χαρακτηριστικά γεωγραφικά και κοινωνικά που καθιστούν πολύ δύσκολη την κατάληψη της περιοχής.
- Σε κάθε περίπτωση, η κατανόηση της ιστορίας μας επιτρέπει να χτίζουμε στο μέλλον και, αν και εφόσον είναι απαραίτητο, να αλλάζουμε επάνω σε στέρεες βάσεις. Τίποτα από αυτά δεν δύνανται να επιτευχθούν αποτελεσματικά, εάν δεν έχουμε αντιληφθεί το πλαίσιο του χωροχρόνου και τα σημεία εκκινήσεώς μας.
Όλοι ζούμε μέσα στο σήμερα, όπου όμως χρειάστηκε μια μακρά πορεία μέσα στο χρόνο ώστε να φτάσουμε σε αυτό. Και αυτή η μακρά πορεία είναι που πλαισιώνει τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν.
Για άλλους, η ιστορία δεν είναι τίποτα πλην μιας βαρετούς και κουραστικής λίστας γεγονότων και ημερομηνιών. Η αλήθεια είναι πως τα γεγονότα και οι ημερομηνίες όντως αποτελούν βασικά δομικά στοιχεία της ιστορίας ως πεδίου μελέτης, αλλά έχουν περιορισμένο νόημα. Θα ήταν αδύνατον δηλαδή να κατανοήσουμε την παγκόσμια ιστορία μονάχα μέσω βασικών ημερομηνιών συμπληρωμένων με στατιστικές πληροφορίες, όπως τους ρυθμούς αυξήσεως του πληθυσμού ή το μέγεθος στρατιωτικών παρατάξεων. Από μόνη της, η πληροφορία σε καμία περίπτωση δεν είναι γνώση, διότι δεν μπορεί να συνδράμει στην κατανόηση δεδομένων, κάτι που απαιτεί τη διάθεση νοητικών πλαισίων.
Κάποιοι ταυτίζονται εν μέρει με τις απόψεις διαφόρων επικριτών, αποδεχόμενοι πως ναι μεν η ιστορία στερείται αμέσου χρησιμότητας, αλλά η μελέτη της αναπτύσσει άλλες δεξιότητες, όπως τη βελτίωση της κριτικής σκέψεως ή την ικανότητα τεκμηριωμένης αναλύσεως αντικρουόμενων δεδομένων. Τέτοιες δεξιότητες όμως αποτελούν απαραίτητα συστατικά ερμηνείας και αξιολογήσεως ιστορικών στοιχείων, αλλά δεν αιτιολογούν την αναγκαιότητα της ιστορίας καθαυτής.
Τον 20ο αιώνα κάποιοι προσπάθησαν να μας πείσουν ότι δεν χρειάζεται η γνώση του παρελθόντος.
- Σ' αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο το παρελθόν αντιμετωπίζεται σαν ένα βάρος, από το οποίο οι κοινωνίες και τα άτομα πρέπει να απαλλαγούν ώστε να περάσουν χωρίς τα ενοχλητικά βαρίδια του παρελθόντος στη νέα εποχή. Ένα νέο μοντέλο έπρεπε να κτισθεί. Αυτό λοιπόν το λαμπρό «νέο μέλλον» έπρεπε και μπορούσε να κατακτηθεί με νέα εργαλεία, βασισμένα μόνο στις «νέες γνώσεις». Όλα από το παρελθόν θεωρήθηκαν ότι έχουν ξεπεράσει την ημερομηνία λήξης τους και είναι άχρηστα!Η χρήση τους θα επιβραδύνει μόνο την εξέλιξη του νέου και προηγουμένως αδιανόητου μέλλοντος. Ένα μέλλον που όλοι καλά γνωρίζουμε είναι απρόβλεπτο.
Αυτή η ιδεολογία ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1920 με τη Σχολή της Φρανκφούρτης. Όμως ας δούμε μαζί ποια ήταν αυτή και τι αρχικά πρέσβευε η Σχολή της Φρανκφούρτης! Η Σχολή της Φρανκφούρτης είναι μια σχολή νεομαρξιστικής κριτικής θεωρίας, κοινωνιολογικής έρευνας, και φιλοσοφίας. Η ομάδα αναδύθηκε στο Ινστιτούτο για την Κοινωνική Έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης στη Γερμανία στα τέλη του 1920.
Βασικά, η Σχολή της Φρανκφούρτης πίστευε ότι όσο ένα άτομο έχει την πεποίθηση ~ ή ακόμα και την ελπίδα ~ πως έχει το θείο δώρο της λογικής, το άτομο αυτό θα μπορούσε να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Η κοινωνία πρέπει να φτάσει σε κατάσταση απελπισίας και αποξένωσης που θεωρείται αναγκαία για να προκληθεί μία σοσιαλιστική επανάσταση. Το έργο τους, ως εκ τούτου, ήταν να υπονομεύσουν την Δυτική κληρονομιά και την Ελληνική παράδοση που είναι το θεμέλιό της, το ταχύτερο δυνατόν.
Μία από τις βασικές ιδέες της Σχολής της Φρανκφούρτης ήταν να εκμεταλλευτεί στην ιδέα της «πανσεξουαλικότητας» του Φρόυντ, την αναζήτηση ευχαρίστησης, την εκμετάλλευση των διαφορών μεταξύ των φύλων, στην ανατροπή των παραδοσιακών σχέσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Η Σχολή για να επιτευχθούν αυτοί οι σκοποί συνέστησε (μεταξύ άλλων):
-Συνεχείς αλλαγές για δημιουργία σύγχυσης
-Την διδασκαλία του σεξ και της ομοφυλοφιλίας στα παιδιά
-Την υπονόμευση της εξουσίας των σχολείων και των εκπαιδευτικών
- Τεράστια μετανάστευση για να καταστρέψει στην ταυτότητα των εθνών-κρατών.
- Άδειασμα εκκλησιών
-Ένα αναξιόπιστο νομικό σύστημα με προκατάληψη κατά των θυμάτων εγκληματικών πράξεων
- Να επιτεθούν στην εξουσία του πατέρα
- Να αρνούνται τους συγκεκριμένους ρόλους του πατέρα και της μητέρας
-Να απομακρύνουν από στην οικογένεια τα δικαιώματά τους ως πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης των παιδιών τους.
-Να καταργήσουν τις διαφορές στην εκπαίδευση των αγοριών και των κοριτσιών
-Έλεγχο και απαγόρευση των μέσων μαζικής ενημέρωσης
- Την ενθάρρυνση κατάργησης της οικογένειας όπως στην ξέρουμε
- Συγχώνευση ή αντιστροφή των φύλων ή των ρόλων του φύλου.
Ο "Βίλλι" Μύντσενμπεργκ (Γερμανός ακτιβιστής/1889-1940) συνόψισε στην μακροπρόθεσμη λειτουργία της Σχολής της Φρανκφούρτης με τον εξής τρόπο: «Θα κάνουμε την Δύση τόσο διεφθαρμένη ώστε να βρωμάει».
Όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, το Ινστιτούτο έκλεισε και τα μέλη της, με διάφορους τρόπους, κατέφυγαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και εγκαταστάθηκαν σε μεγάλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Το Columbia, το Princeton, το Brandeis και το Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια.
Και στην Αμερική υπήρξαν φωνές που ακολούθησαν τις ιδεολογίες της Σχολής της Φρανκφούρτης για το κτίσιμο ενός νέου κόσμου. Αυτήν τη νέα εποχή σηματοδότησε ο Φράνσις Φουκουγιάμα (Αμερικανός, ιαπωνικής καταγωγής, πολιτικός επιστήμονας, πολιτικός οικονομολόγος, μελετητής διεθνών σχέσεων και συγγραφέας). Το «Τέλος της Ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος» ξεκίνησε από μια σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και από ένα άρθρο του στο περιοδικό National Interest που αναφερόταν στον Χέγκελ και που προκάλεσε πολλά σχόλια στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Σε αυτές τις διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, ο Φουκουγιάμα τόνιζε: “Η διαλεκτική που έθρεψε τους πολέμους και τις επαναστάσεις σταματά ελλείψει αντιπάλων. Το δημοκρατικό μοντέλο η φιλελεύθερη δημοκρατία κέρδισε. Η Ιστορία τελείωσε”. Η ιστορία όμως τον διέψευσε οικτρά. Οι πόλεμοι δεν τελείωσαν και νέος Ψυχρός πόλεμος ξεκίνησε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το 1992, όταν η κατάρρευση του κομμουνισμού είχε ολοκληρωθεί, κυκλοφόρησε σε βιβλίο («Τέλος της Ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος».) Ο Φουκουγιάμα έγραφε ότι η πρόοδος της ανθρώπινης ιστορίας ως πάλη ιδεολογιών έχει, εν πολλοίς, τελειώσει και ότι δεν υπάρχει αντίπαλο δέος στη φιλελεύθερη δημοκρατία. Τα καταιγιστικά γεγονότα μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989 τον οδήγησαν στο βιαστικό συμπέρασμα ότι ο Ψυχρός Πόλεμος ανήκε πια στο παρελθόν. Ως φιλελεύθερος ο ίδιος, φαινόταν να εκφράζει τον ευσεβή πόθο ότι ο πολιτικός και οικονομικός φιλελευθερισμός θριάμβευε σε πλανητικό επίπεδο: «Είμαστε μάρτυρες όχι μόνο του τέλους του Ψυχρού Πολέμου, μιας συγκεκριμένης περιόδου της μεταπολεμικής ιστορίας, αλλά του τέλους της Ιστορίας όπως την ξέραμε μέχρι τώρα […] για ένα τέλος και μια καινούργια αρχή: το τέλος ήταν το έσχατο σημείο της ιδεολογικής εξέλιξης του ανθρώπινου γένους και η οικουμενοποίηση της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας ως η οριστική μορφή ανθρώπινης διακυβέρνησης» έγραφε προκαλώντας οργή ακόμα και σε φιλελεύθερους διανοητές όπως ο Ραλφ Ντάρεντορφ, (1929-2009) ο οποίος είπε περιφρονητικά: «Ο Φουκουγιάμα έζησε τα 15 λεπτά διασημότητας που του αντιστοιχούσαν και τώρα θα γλιστρήσει πάλι στην αφάνεια». Ο Γερμανό - (Βρετανός) (στοχαστής, κοινωνιολόγος, πολιτικός επιστήμονας και φιλελεύθερος πολιτικός) συγγραφέας του βιβλίου, «Τάξεις και ταξικές συγκρούσεις στη βιομηχανική κοινωνία» είχε κάποιο δίκιο στο ότι οι ταξικές συγκρούσεις θα συνεχίζονταν ― είχε όμως άδικο να υποτιμά τον Φουκουγιάμα. Εξάλλου, ο Φουκουγιάμα δεν ήταν ο μόνος που στην αρχή της δεκαετίας του 1990 πίστευε ότι η ανθρωπότητα είχε ισορροπήσει σε ένα πολιτικό και κοινωνικοοικονομικό σύστημα το οποίο στο εξής θα χρειαζόταν «απλώς» κάποιες μικρορυθμίσεις. Αλλά η ζωή στον πλανήτη είχε άλλα σχέδια (για μένα ο ΘΕΟΣ μας).
Ο Ραλφ Ντάρεντορφ το 2000 είπε: «Ακόμα και η διευθέτηση μιας σύγκρουσης εμπεριέχει καινούργια σπέρματα για μια, εν καιρώ, νέα σύγκρουση». Πέρασαν τριάντα χρόνια από τη διαπίστωση - την προφητεία του Φράνσις Φουκουγιάμα και έχει διαψευστεί.
Τα πρόσφατα γεγονότα στην Ουκρανία και ο πόλεμος στη Γάζα μου θύμισαν ένα άλλο βιβλίο του Samuel Huntington «Η σύγκρουση των πολιτισμών». Εκεί ο Huntington, απαντώντας στο διάσημο βιβλίο του Φράνσις Φουκουγιάμα «Το τέλος της ιστορίας», ισχυριζόταν πως οι λόγοι σύγκρουσης και ρήξης δεν έχουν εκλείψει με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού (αυτή ήταν η θέση του Φουκουγιάμα που ονειρευόταν μία αιώνια ειρήνη). Αντίθετα, έλεγε ο Huntington, οι αντιθέσεις τώρα έχουν εστιαστεί στις πολιτισμικές διαφορές.
Και ο ενθουσιασμός για τη φιλελεύθερη δημοκρατία περιορίζεται στις αντιπολιτευόμενες ομάδες αυταρχικών κοινωνιών. Η άνοδος του αριστερού και δεξιού λαϊκισμού, η ισλαμική επεκτατικότητα και το αντιευρωπαϊκό αίσθημα αποδεικνύουν πως όταν δεν υπάρχουν εχθροί μπορούμε να τους επινοήσουμε. Το 2018 Φουκουγιάμα έγραψε νέο βιβλίο «Ταυτότητα: η απαίτηση για αξιοπρέπεια και η πολιτική της μνησικακίας» αφορά ακριβώς αυτό: το πώς η ταυτοτική πολιτική κατασκευάζει εχθρούς· το πώς ο «θυμός» όπως τον περιέγραψε ο Πλάτων στην Πολιτεία του είναι εξίσου σημαντικό κίνητρο όσο η επιδίωξη της υλικής ικανοποίησης...
....... η συνέχεια του άρθρου σε επόμενη ανάρτηση.
Καθ. Πέτρος Π. Γρουμπός, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών
Blogger: ...από τον επίλογο του άρθρου:
.....
Καθ. Πέτρος Π. Γρουμπός, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Η ιστορία είναι μια συνθήκη ανάμεσα στους νεκρούς, τους ζωντανούς και τους αγέννητους». Έντμουντ Μπερκ, Βρετανός πολιτικός & φιλόσοφος (1729-1797)
Ας θυμηθούμε και τον εθνικό μας ποιητή Παλαμά:
Γνώμες, καρδιές, όσοι Έλληνες,
ό,τι είστε, μην ξεχνάτε,
δεν είστε από τα χέρια σας
μονάχα, όχι. Χρωστάτε
και σε όσους ήρθαν, πέρασαν,
θα “ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές, θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι, οι νεκροί.
Από τους πρώτους αιώνες η χριστιανική σκέψη ταύτισε την ειρήνη με τη δικαιοσύνη. Κατά την έκφραση του Κλήμεντος Αλεξανδρέως οι χριστιανοί είναι «ειρηνικό γένος. γι’ αυτό ο Θεός τους θέλει και τους χρησιμοποιεί ως «ειρηνικούς στρατιώτες».
Όλοι οι άνθρωποι πρέπει να χρωστούν μεγάλη ευγνωμοσύνη στους συγγραφείς γενικής ιστορίας, γιατί με τον προσωπικό τους μόχθο φιλοδόξησαν να ωφελήσουν όλη την ανθρώπινη κοινωνία. Προσφέροντας δηλαδή στους αναγνώστες μια διδαχή, που δεν συνεπάγεται κανέναν κίνδυνο για τα συμφέροντά τους, τους εξοπλίζουν, με την εργασία τους αυτή, με πολύτιμη πείρα. Γιατί η γνώση που αποκτά καθένας με την προσωπική του πείρα, μόνο ύστερα από πολλούς μόχθους και κινδύνους τον κάνει ικανό να διακρίνει σε κάθε περίπτωση το ωφέλιμο.
Όταν αναλογίζεται κανείς το μεγαλείο της Ελληνικής ψυχής, αισθάνεται, —και πρέπει να αισθάνεται— εθνική υπερηφάνεια. Οπλισμένος με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό και την Ορθοδοξία, νοιώθει τον εαυτό του παράξενα μεταμορφωμένο. Νομίζει ότι ζωογονείται από μια θεϊκή, μυστική πνοή που έρχεται από τα βάθη των αιώνων και τον ουράνιο πατέρα μας. Όταν όμως πρόκειται αυτό το υπέροχο Ελληνικό μεγαλείο να εκφράσει και να εξυμνήσει, αισθάνεται μαζί και ένα απερίγραπτο «δέος». Γιατί γνωρίζει ότι κανείς «λόγος» δεν είναι ικανός να εκφράσει αυτήν την πραγματικότητα.
Θα πρέπει ακόμη να καταστήσουμε σαφέστατα και ξεκάθαρα ότι η Ελληνική ψυχή θα αντιταχθεί με σθένος σε κάθε επιθετική πρόκληση από όπου και αν προέρχεται. Οι σημερινοί Έλληνες θα φανούν άξια τέκνα των ηρώων των Περσικών πολέμων, της επανάστασης του 1821 και του Ελληνικού έπος του 1940. Ας το βάλουν καλά αυτό στο μυαλό τους όσοι επιβουλεύονται την εθνική μας ανεξαρτησία με τον επιδιωκόμενο επεκτατισμό τους ονειρεμένοι παλιές αυτοκρατορίες. Δεν θα διστάσουμε να πούμε, ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ «Μολών λαβέ» και δυνατά «ΟΧΙ».
Πρέπει όλοι μας να σταθούμε με μεγαλύτερος σεβασμό στην Ιστορία της Χώρα μας. Χρειαζόμαστε μια νέα Παγκόσμια Ελληνική Πνευματική Επανάσταση. Εδώ θα κληθεί και ο απόδημος ελληνισμός να προσφέρει τα μέγιστα. Ας μη ξεχνάμε ότι και η Επανάσταση του 1821 σχεδιάσθηκε και καθοδηγήθηκε από τους Έλληνες που ζούσαν στις παραδουνάβιες περιοχές.
Σχόλια