Titos Christodoulou
Ηθική των ΜΜΕ και οικονομικοί παράγοντες ή, το ελεύθερο χέρι της αγοράς: Τα ΜΜΕ είναι εμπορικές επιχειρήσεις και κινούνται στον χώρο της ελεύθερης αγοράς που ορίζει, με τις προτιμήσεις του ακροατηρίου, τί συνιστά αποδεκτό και τί ηθικό στην κρίση του κοινού.
Ωστόσο, αφήνοντας στην ψήφο της τηλεθέασης και της κυκλοφορίας όλο το βάρος της απόφασης για την ηθική των ΜΜΕ, είναι αντιπαραγωγικό και αίρει την διάσταση ανάμεσα στο δημόσιο συμφέρον και τι ενδιαφέρει το κοινό, παίζοντας ίσως και κατώτερα ενδιαφέροντα ενάντια σε ανώτερα ποιοτικά και ηθικά κριτήρια.
Σε ένα τμήμα ειδήσεων, newsroom, η έννοια της 'αγοράς' είναι καταστροφική για όλους εκτός από τον ιδιοκτήτη. Ο τοίχος που διεχώριζε, θεωρητικά τουλάχιστον, την επιχειρηματική από την δημοσιογραφική πλευρά των ΜΜΕ έχει κατεδαφιστεί στα πλείστα μέσα και με πλείστους τρόπους. Αν η βασική πηγή εισοδήματος είναι η διαφήμιση, ποιό ΜΜΕ θα έχει το θάρρος να ανταγωνιστεί τους διαφημιζόμενούς του;
Στις ΗΠΑ, μεγάλες επιχειρήσεις, όπως, πχ η Crysler, όταν διαφημίζουν ζητούν να εξετάσουν, πριν την δημοσίευση, το περιεχόμενο της εφημερίδας, τρομοκρατώντας προκαταβολικά τους δημοσιογράφους κι εντείνοντας τις πιέσεις για αυτολογοκρισία. Είναι, λοιπόν, η 'ελευθερία του Τύπου' μια έννοια που ισχύει μόνο σε όσους είναι καθαροί κι απόλυτοι ιδιοκτήτες ενός ΜΜΕ;
Για την ώρα, το 'ελεύθερο χέρι της αγοράς', σε ό,τι αφορά την ηθική των ΜΜΕ, λειτουργεί στην κατεύθυνση, 'οξύμωρα', ενθάρρυνσης μιας δειλίας: μην προκαλέσεις τους διαφημιζόμενους ή το κοινό (με αυτήν την σειρά). Η κάλυψη μειονοτικών πολιτικών ή κοινωνικών απόψεων καταπιέζεται, η ποιότητα του περιεχομένου ευτελίζεται στο επίπεδο της εύκολης ή γαργαλιστικής πωλησιμότητας, στην κατεύθυνση του κατώτερου κοινού παρονομαστού.
Ο προγραμματισμός δεν τολμά και στερείται ενεργητικής και παρεμβατικής φιλοσοφίας, αυτοπεριορίζεται, ή αυτοευνουχίζεται στο επίπεδο της παθητικής συμμόρφωσης προς το 'νεκρό χέρι' του οικονομικού ανταγωνισμού, αναπόφευκτα, όπως και τόσα άλλα στην νεοφιλελεύθερη εποχή μας, σε ένα αγώνα δρόμου προς την άβυσσο.
Εν τέλει, οι πιο σημαντικές οικονομικές συγκρούσεις στον τομέα της επικοινωνίας είναι πολιτικές και κοινωνικές: αφορούν την σύγκρουση ανάμεσα στην προνομιούχο πρόσβαση και την δικαιοσύνη στην κατανομή της.
Η νεοφιλελεύθερη αρχή του 'There Ain't Such Thing As A Free Lunch', μιας Ayn Rand, εξασφαλίζει ότι θα υπάρχουν και πεινασμένοι, ή αποκλεισμένοι από την πρόσβαση στα ΜΜΕ. Η Λεωφόρος της Επικοινωνίας αποδεικνύεται ένας δρόμος με διόδια.
Σχόλια