[Ἐγὼ ὅμως δὲν φοβοῦμαι τὸ θάνατο, γιατὶ ἀγαπῶ τὴ ζωή.
ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, Ποιήματα Α' ]
τῆς Ἰωάννας Γ. Καραγκιούλογλου
1940. Μία ἀπὸ τὶς πιὸ σύνθετες καλλιτεχνικὲς μορφὲς τῆς σύγχρονης Ἑλλάδος, στρατεύεται καὶ στέλνεται στὴν γραμμὴ τῶν πρόσω. Στὴν γραμμὴ πυρός, ὅπου καὶ παρέμεινε μέχρι τὸ τέλος τῶν ἐπιχειρήσεων. Δίχως καμμία ἀνάπαυλα.
Μὲ τὴν εἰσβολὴ τῶν Γερμανῶν καὶ μετὰ τὴν μάχη τοῦ Πόγραδετς, ὁ Νίκος Ἐγγονόπουλος πιάνεται αἰχμάλωτος. Καὶ φυλακίζεται σὲ ἐχθρικό στρατόπεδο στὴν Γιουγκοσλαβία.
"(..)Ὕστερα ἀπὸ φονικότατη μάχη, στὶς 13 Ἀπριλίου τοῦ 1941, συνελήφθην αἰχμάλωτος. Κρατήθηκα μὲ τοὺς συναδέλφους μου, παρανόμως ἀπὸ τοὺς Γερμανούς, σὲ στρατόπεδο "ἐργασίας αἰχμαλώτων". Δραπέτευσα. Ἁλώνισα μὲ τὰ πόδια πάνω ἀπὸ τὴν μισὴν Ἑλλάδα, καὶ τέλος, ἐπέστρεψα εἰς τὰ ἴδια."
Τὸ ἱστορικό αὐτό γεγονός καὶ προσωπικό βίωμα ἀποτέλεσε πηγή ἔμπνευσης γιά τὴν ἐμφάνιση τοῦ συμβολικοῦ Μπολιβάρ. Ἐν μέσῳ κατοχῆς, οἱ στίχοι του διαβάζονται σὲ συγκεντρώσεις ἀντιστασιακοῦ χαρακτῆρα καὶ ἐμπνέουν.
"(..) Εἶσαι ὡραῖος σάν Ἕλληνας.
Σὲ πρωτοσυνάντησα, σὰν εἴμουνα παιδί, σ' ἕνα ἀνηφο-
ρικό καλντιρίμι τοῦ Φαναριοῦ,
Μιά καντήλα στὸ Μουχλιό φώτιζε τὸ εὐγενικό πρόσω-
πό σου.
Μήπως νἄσαι, ἄραγες, μιὰ ἀπὸ τὶς μύριες μορφές ποὺ
πῆρε, κι' ἄφησε, διαδοχικά, ὅ Κωνσταντῖνος
Παλαιολόγος; "
Ὁ πατέρας του Κωνσταντινουπολίτης, μὲ ρίζες φαναριώτικες. Ἡ μητέρα του, ἀπόγονος τοῦ Φιλέλληνα Δημητρίου Φρειδερίκου Σμίττ, ὁ ὁποῖος ἔζησε στὴν Ἀθήνα τὴν ἐποχὴ τοῦ Ὄθωνα καὶ παντρεύτηκε τὴν κόρη τοῦ Ὑδραίου Βούλγαρη. Ὁ Φρειδερίκος Σμίττ, εἶχε, ἐν ἔτει 1840, δημιουργήσει τὸν Βασιλικὸ Κῆπο τῆς Ἀθήνας.
Ὁ Νίκος Ἐγγονόπουλος γεννήθηκε στὴν Ἀθήνα στὶς 21 Ὀκτωβρίου τοῦ 1910. Στὰ 1914 θὰ ζήσει στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἔκτοτε, ἡ Πόλη καὶ ἡ Ἰδέα θὰ γίνουν προέκταση τοῦ ἀνεξάντλητου Κόσμου ποὺ δημιούργησε.
Τὸ Βυζάντιο ἀκτινοβολεῖ τόσο στὸ ποιητικὸ ὅσο καὶ στὸ ζωγραφικὸ του ἔργο.
Ἡ Πόλη, τὸ Φανάρι, ἡ Ὕδρα, τὸ Παρίσι, ἡ Βενετία, ἡ Πλάκα, ἡ Θεσσαλονίκη, συγκροτοῦν τὸν γεωγραφικὸ καὶ ἱστορικὸ ὁρίζοντα τοῦ Νίκου Ἐγγονόπουλου.
Ὁ Ὀδυσσέας Ἀνδρούτσος, ὁ Διονύσιος Σολωμός, ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ὁ Κώστας Παρθένης, ὁ Φώτης Κόντογλου καὶ, κυρίως, ὁ ἀδελφικὸς του φίλος Ἀνδρέας Ἐμπειρίκος, σημάδεψαν ἀνεξίτηλα τὴν διαδρομή του.
Δάσκαλός του ἦταν ὁ Κώστας Παρθένης. Συμμαθητὲς του οἱ Γιάννης Τσαρούχης, Γιάννης Μόραλης, Διαμαντὴς Διαμαντόπουλος. Ὁ κορυφαῖος Παρθἐνης θὰ τοῦ γνωρίσει τὸν Πικιώνη καὶ τὸν Κόντογλου. Καί, ὁ διψασμένος γιὰ τὸ ἀλφαβητάρι τῆς Παράδοσης Ἐγγονόπουλος, θὰ διδαχθεῖ κοντὰ στὸν Μαΐστορα τοῦ Ἑλληνισμοῦ τὴν Βυζαντινὴ Τέχνη. Τὴν δὲ Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, θὰ τὴν μελετήσει κοντὰ στὸν διακεκριμένο γλωσσολόγο Μένο Φιλήντα.
Ἐν ἔτει 1954, ὁ καθηγητής πλέον Νίκος Ἐγγονόπουλος, θὰ μεταλαμπάδευε τὸν Τρόπο.
"(..)Δὲν πρέπει νὰ χάνουμε τὸ θάρρος μας. Ποτὲ μου δὲν χάνω τὴν ἐλπίδα στὶς τεράστιες ἀρετὲς τῆς φυλῆς μας. Τὸ πρόβλημα εἶναι τὶ εἶδος Ἕλληνα εἶσαι. Καὶ ἂν εἶσαι καλός, πόση ἀντοχὴ ἔχεις, γιὰ νὰ μὴν σὲ ἀφανίσουν οἱ κακοί.
Ἡ Ἀγάπη συνθέτει. Δὲν διαλύει."
Ἡ ζωή, τὸ ἔργο, ὅλη ἡ πορεία τοῦ ἄοκνου ἐργάτη τῆς Τέχνης διακρίνεται ἀπὸ μία τρομακτικὴ εὐαισθησία. Ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ εὐαισθησία τὸν ἔκανε νὰ κρατάει μία ἐπιθετικὴ ἄμυνα. 'Ἀλλιῶς, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ζήσει καὶ νὰ δημιουργήσει.
Ὀξύνους στοχαστής. Πρωτοπόρος ποιητής καὶ ζωγράφος. Ἐργάστηκε μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του γιὰ μία ἀρτιότερη Τέχνη. Γιὰ μία ἀρτιότερη Ἑλλάδα. Καὶ κληροδότησε ἔργο μεγάλο καὶ ἀθάνατο. Γνήσια Ἑλληνικό, γι' αὐτό καὶ Οἰκουμενικό.
Ὁ Νίκος Ἐγγονόπουλος τίμησε ψυχὴ τε καὶ σώματι τὸν Τρόπο. Τίμησε τὴν Πατρίδα, τὴν Ἐλευθερία, τὸν Ἄνθρωπο.
[Δημοσιεύθηκε στὴν ἐφημερίδα ΕΣΤΙΑ , ΑΡ.ΦΥΛ. 42684, Σάββατο, 21 Ὀκτωβρίου 2023]
================
Τοποθετημένη μεταξὺ Δύσης καὶ Ἀνατολῆς, ἡ Ἑλλάς εἶναι τὸ σύνορο τοῦ Πολιτισμοῦ. Εἶναι Ἐκείνη ποὺ διαχρονικὰ δέχεται τὶς ἐπιθέσεις τῶν βαρβάρων ποὺ ἐπιστρέφουν γιὰ νὰ καταλύσουν τὸν Πολιτισμό.
Ὅμως. Εἶναι καὶ Ἐκείνη ποὺ θέτει τὰ ὅρια.
Ἡ Ἑλλάς εἶναι Μέτρον Πολιτισμοῦ.
Πολιτισμὸς δίχως ἐλεύθερη Πατρίδα δὲν ὑφίσταται.
Οἱ Ἕλληνες ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ μὲ τοὺς Μηδικοὺς Πολέμους διέσωσαν τὸν θησαυρὸ ποὺ ὀνομάζουμε σήμερα εὐρωπαϊκὸ πολιτισμό. Οἱ Ἕλληνες ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ γιὰ πάνω ἀπὸ χίλια χρόνια ἔφραζαν τὶς πύλες τῆς Νότιας Εὐρώπης καὶ διεφύλατταν τὴν ἀρχέγονη κληρονομιά. Ἀλλὰ καὶ στοὺς μεταγενέστερους χρόνους, ἀνάλογους ἄθλους κατέκτησαν οἱ Ἕλληνες. Μπορεῖ νὰ ἦταν σκλαβωμένοι. Μπορεῖ νὰ ζοῦσαν ὑπὸ βαρβαρικὴ κατοχὴ. Μπορεῖ καὶ νὰ φαινόταν πὼς θὰ ἔσβηναν γιὰ πάντα.
Ἡ Ἑλληνικὴ Ψυχὴ, μαζὶ μὲ τὴν Ἀρετὴ καὶ τὴ Δύναμη, πάντα ἀναζωπυρώνονταν μέσα ἀπὸ τὴν τέφρα, ὁδηγῶντας τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ἱστορία πρὸς νέα πεπρωμένα.
Ἔτσι γεννήθηκε καὶ τὸ Ἔπος τοῦ '40.
Φίλτατε Ἀναγνώστη.
Ἐάν οἱ Ἕλληνες στερηθοῦν καὶ ἄλλο τὴν Ἰδέα, εἶναι καταδικασμένοι σὲ διανοητικό ἔρεβος καὶ ἀέναη νηπιότητα.
Ἐάν θέλουμε νὰ λεγόμαστε Ἕλληνες, δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ στεκόμαστε στὸ πεδίο τῆς παρατήρησης. Ὀφείλουμε νὰ ἀνέβουμε στὸ ἐπίπεδο τῆς Πολιτικῆς Συνείδησης.
Ὡς Ἕλληνες, ὡς ζωντανοὶ φορεῖς τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἤθους, ἔχουμε ὕψιστο καθῆκον νὰ διαφυλάξουμε τὸν Τρόπο. Ἐκεῖνον ποῦ χαράζει τὴν φυσιογνωμία καὶ ἰδιοσυγκρασία μας.
Τὴν Πατρίδα, τὴν Ἐλευθερία, τὸν Ἄνθρωπο.
.
Μὲ Ἀγάπη καὶ Σεβασμό,
Ἰωάννα Γ. Καραγκιούλογλου
21 Ὀκτωβρίου 2023
Εἰκ.:"Ἐγὼ ὅμως δὲν φοβοῦμαι τὸ θάνατο, γιατὶ ἀγαπῶ τὴ ζωή."
Ἐφημερίδα ΕΣΤΙΑ ΑΡ.ΦΥΛ. 42684, σ.01-03
====================
Σχόλια