Η παγκοσμιοποίηση σταδιακά κατακερματίζεται. Οι οικονομικές συνέπειες θα είναι καταστροφικές.
Στα τέλη Αυγούστου οι κεντρικοί τραπεζίτες και γνωστοί οικονομολόγοι συναντήθηκαν στο Jackson Hole των Ηνωμένων Πολιτειών για να συζητήσουν τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας : πληθωρισμός, παγκοσμιοποίηση, χρέη. Μέσα από τις συζητήσεις τους προέκυψε η αδυσώπητη παρατήρηση ότι ο κόσμος μεταβαίνει σταδιακά σε μια εποχή όπου το φιλελεύθερο σχέδιο της δημοκρατικής χειραφέτησης, της ανάπτυξης προς όφελος των πολλών και της συνεργασίας των κοινωνιών μέσω των ανταλλαγών είναι απαξιωμένο. Οικονομικά και πολιτικά, η χρυσή εποχή της ανοιχτής παγκόσμιας κοινωνίας φαίνεται να είναι πίσω μας.
Η παγκοσμιοποίηση κατακερματίζεται σταδιακά, όπως καταδεικνύεται από τον πολλαπλασιασμό των φραγμών στο εμπόριο και την προστατευτική ρητορική πολλών πολιτικών επαναφέροντας συστηματικά το θέμα της «εθνικής κυριαρχίας», όταν δεν γλιστρούν σε μια καταφανή εθνικιστική ρητορική.
Οι οικονομικές συνέπειες θα είναι καταστροφικές. Επικράτειες που κλείνονται στον εαυτό τους, ανάπτυξη που επιβραδύνεται προτού μείνει στάσιμη (η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες έχει μειωθεί κατά 50% από το 2020). Οι τιμές εκτοξεύονται στα ύψη : το μεγάλο εμπορικό lockdown θα τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό που γεννήθηκε από το υγειονομικό lockdown. Η επακόλουθη περιοριστική νομισματική πολιτική επιβραδύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, μειώνει τον ενθουσιασμό και αυξάνει τα χρέη των κρατών που θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν τεράστιες επενδυτικές προκλήσεις (γήρανση, περιβαλλοντική μετάβαση κ.λπ.). Για τα νοικοκυριά τα καταναλωτικά καλάθια γίνονται πιο ακριβά, οι κατοικίες σπανίζουν…
Η πολιτική μετάφραση αυτής της ζοφερής συγκυρίας κινδυνεύει να είναι σκοτεινή και θυελλώδης. Οι ψηφοφόροι, που όπως λέγεται νοιώθουν ένα αίσθημα υποβάθμισης και αποξένωσης στις ίδιες τους τις χώρες θα μπορούσαν να δώσουν νέα δύναμη στο λαϊκιστικό κύμα. Προωθώντας αυταρχικές λύσεις οι οποίες έχουν ήδη επηρεάσει και την ρητορική των κεντρώων κομμάτων επαναφέρουν τις φαντασιώσεις του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας όταν δεν απειλούν ευθέως τις δημοκρατικές διαδικασίες και θεσμούς.
Τα κράτη που μπόρεσαν να προωθήσουν την ευελιξία των κοινωνιών τους, την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους και την ορθή διαχείριση των πόρων τους θα εμφανιστούν ισχυρότερα μπροστά στη δοκιμασία. Για τα άλλα, που επιμένουν στον κρατισμό τους οι προκλήσεις θα είναι ακόμη μεγαλύτερες καθώς το πλαίσιο δεν θα ευνοεί την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων που αναβάλλονται εδώ και πολύ καιρό. Η Γαλλία, ο αιώνιος τζίτζικας, φαίνεται πως μόλις τα καταφέρνει να επιπλέει: σίγουρη και περήφανη για τον εαυτό της, αξιοποιώντας τα αποτελέσματα συγκυριών και από τα οποία μπόρεσε να επωφεληθεί με μερικές μεταρρυθμιστικές πινελιές – ενώ η φορολογία της συνεχίζει να αυξάνεται, οι δημόσιες δαπάνες εκτινάσσονται στα ύψη, η ανταγωνιστικότητά της υποχωρεί.
Εάν και οι άνεμοι είναι αντίθετοι η φιλελεύθερη πρόταση παραμένει αξιόπιστη : θα διασφάλιζε ότι μια καλύτερη κατάσταση μπορεί να προκύψει από μια δυσμενή κατάσταση, προς όφελος των πιο αδύνατων. Η καταιγίδα που έρχεται, ωστόσο, φαίνεται ταραχώδης και, από όλες τις πλευρές, η ελευθερία παραπαίει δίνοντας την θέση της στην εσωστρέφεια και την συρρίκνωση. Πάνω απ' όλα, ο φιλελευθερισμός παραμένει ο καλύτερος τρόπος για να την υπερασπιστούμε.
Erwan Le Noan
L'Opinion
3/9/23
via Babis Georges Petrakis
«Est-ce la fin de la parenthèse libérale ?» – la chronique d’Erwan Le Noan
==================
Σχόλια