Η καμπάνια για τις Προεδρικές εκλογές του 2024 θα προσφέρει στον υπόλοιπο κόσμο ένα θέαμα που είναι πιθανό να είναι τόσο συναρπαστικό όσο και απογοητευτικό.
Η δημοκρατία είναι άρρωστη στη Δύση. Τα συμπτώματα είναι κατά παράξενο τρόπο παρόμοια μεταξύ των δυτικών χωρών παρά τις διαφορετικές εθνικές συνθήκες. Η παρακμή του Τύπου και των μέσων ενημέρωσης, η έκρηξη των θεωριών συνωμοσίας στα κοινωνικά δίκτυα, η άνοδος των άκρων, η αποκήρυξη της παραδοσιακής πολιτικής τάξης, η αμφισβήτηση του κράτους δικαίου παρατηρούνται παντού σε όλο τον ευρωατλαντικό χώρο, την καρδιά της δημοκρατικής εμπειρίας.
Όπως συμβαίνει συχνά, οι Ηνωμένες Πολιτείες άνοιξαν τον δρόμο και συνεχίζουν να το κάνουν με τις συνήθεις υπερβολές τους που γοητεύουν τους Ευρωπαίους, ενώ τους επιτρέπουν να νομίζουν ότι δεν έχουν προσβληθεί τόσο από την ασθένεια. Από αυτή την άποψη, η επερχόμενη προεδρική καμπάνια θα ενισχύσει αυτήν την προκατάληψη. Οι Αμερικανοί φίλοι μας θα μας προσφέρουν ένα θέαμα που κινδυνεύει να είναι τόσο συναρπαστικό όσο και απογοητευτικό. Σε κάθε περίπτωση μάλλον θα μας κρατήσει σε αγωνία για πολύ καιρό.
Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τα πράγματα. Πρώτον, ο Τζο Μπάιντεν απέτυχε να ηρεμήσει τα νεύρα των Αμερικανών των οποίων είχαν δοκιμαστεί μετά από τέσσερα χρόνια Τραμπ. Ωστόσο, προσπάθησε τα πάντα. Το στυλ του γοητευτικού παππού δεν βοήθησε. Κατηγορείται για διαφθορά λόγω ενός γιου ομολογουμένως ανεξέλεγκτου, η διαύγεια του αμφισβητείται και οι γκάφες του είναι συχνές. Οι μεγάλες δημόσιες επενδύσεις, οι επιδοτήσεις στην εθνική βιομηχανία και ο προστατευτισμός για να ανταποκριθεί στις αγωνίες της κατώτερης μεσαίας τάξης και της εργατικής τάξης δεν έχει κατευνάσει την οργή μέσα τους. Ενώ ο σημερινός Πρόεδρος μπορεί να υπεηφανεύεται για ένα αξιόλογο οικονομικό απολογισμό ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων ούτε το γνωρίζει ούτε, ακόμη λιγότερο, του το αναγνωρίζει.
Τα τέσσερα χρόνια Μπάιντεν, αυτού του αμετανόητου κεντρώου, δεν κατεύνασαν σε καμία περίπτωση την αμερικανική πολιτική κρίση που αντίθετα έχει βαθύνει. Η χώρα είναι πιο πολωμένη από ποτέ. Δύο Αμερικές είναι απέναντι η μία στην άλλη.
Ως εκ τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βιώσουν έναν άλλο εκλογικό κύκλο σε ένα κλίμα που μπορεί να ονομαστεί «virtual εμφύλιος πόλεμος». Εχουμε μάλιστα κάθε λόγο να αναρωτιόμαστε μήπως γίνει πραγματικός. Άλλωστε, τα δύο τρίτα των Ρεπουμπλικανών είναι πεπεισμένοι ότι τους έκλεψαν τις εκλογές του Νοεμβρίου 2020. Έδειξαν την οργή τους στις 6 Ιανουαρίου 2021 καταλαμβάνοντας το Κογκρέσο. Τι θα συμβεί αν χάσουν ξανά το 2024, ειδικά από τη στιγμή που προσεγγίζουν τις εκλογές με ένα μείγμα αγανάκτησης, θυμού και δυσπιστίας ; Αγανάκτηση για το 2020, οργή πάνω απ' όλα που βλέπουν τον ήρωα τους θύμα αυτού που θεωρούν δικαστική καταδίωξη για να τον αποτρέψουν ξανά από το να κερδίσει. Τέλος, δυσπιστία προς τους θεσμούς που κρίνουν ότι υπηρετούν την απεχθή ελίτ, κάτι που δεν έχει προηγούμενο σε μια χώρα με παραδοσιακή προσκόλληση στο Σύνταγμα και τους θεσμούς.
Ο Τραμπ συνεχίζει να καναλιζάρει αυτή την εξέγερση, την διατηρεί και την ενισχύει. Έχει ριζοσπαστικοποιηθεί μετά την αποτυχία του το 2020. Είναι πιο βίαιος και σέβεται λιγότερο από ποτέ τις δημοκρατικές διαδικασίες. Οχι μόνο δεν έχει σταματήσει να φωνάζει ότι του έκλεψαν τις εκλογές αλλά τώρα υποστηρίζει τους εισβολείς της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο και υπόσχεται να τους δώσει χάρη σε περίπτωση νίκη. Οι δίκες στις οποίες υποβάλλεται και που του προσφέρουν την αύρα του μάρτυρα αναγκάζουν παραδόξως τους άλλους Ρεπουμπλικανούς υποψηφίους να τον στηρίξουν για να μην αποξενώσουν τους ψηφοφόρους τους.
Με τέτοια δεδομένα πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η προεκλογική εκστρατεία ; Από τη μία, ο απερχόμενος πρόεδρος, τον οποίο η πλειοψηφία των Δημοκρατικών θα προτιμούσε να τον δει να παραιτείται λόγω της ηλικίας του. Πως ένας άνθρωπος που παραπαίει ο ίδιος θα μπορούσε να γαλβανίσει τα πλήθη ; Ο David Ignatius, γνωστός δημοσιογράφος στις Ηνωμένες Πολιτείες και σεβαστή προσωπικότητα του Δημοκρατικού κατεστημένου, έφτασε στο σημείο να γράψει ένα άρθρο στην Washington Post καλώντας τον να παραιτηθεί. Από την άλλη, ο Τραμπ, ένα αδίστακτο θηρίο της σκηνής που δεν είναι παρά ψέματα, ωμότητα και άγνοια. Το σενάριο περιπλέκεται καθώς καθ' όλη τη διάρκεια της καμπάνιας, δικαστικές περιπέτειες θα τον αναγκάζουν να παρουσιάζεται στις κλητεύσεις των δικαστών με κίνδυνο καταδίκης πριν από τον Νοέμβριο.
Πώς θα αντιδράσουν οι ψηφοφόροι ; Θα δουν σε όλο αυτό μια πολιτικοποίηση της δικαιοσύνης όπως ήδη κάνει ένα μεγάλο μέρος του μηχανισμού του Ρεπουμπλικανικού κόμματος ή θα θεωρήσουν ότι, υπό αυτές τις συνθήκες, δεν μπορεί να ηγηθεί της χώρας τους ; Τι θα συμβεί αν βρεθεί στη φυλακή πριν τον Νοέμβριο του 2024, κάτι που δεν είναι πιθανό αλλά δεν αποκλείεται ; Ο Τραμπ Θα πάει μέχρι τέλους. Ένας παθολογικός ναρκισσιστής δεν τα παρατάει ποτέ. Ακόμη και αν απρόοπτα έχανε τις προκριματικές εκλογές του κόμματός του, είναι πιθανό να κατέβει ως ανεξάρτητος υποψήφιος και να πάρει μαζί του σημαντικό αριθμό υποστηρικτών.
Σε κάθε περίπτωση, σήμερα, τίποτα δεν έχει κριθεί. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τους δύο υποψηφίους στήθος με στήθος. Σε αυτό το τοξικό κλίμα όπου η αλήθεια δεν έχει καμία σημασία και όλα τα χτυπήματα επιτρέπονται, φοβάμαι ότι ο Τραμπ έχει πιθανότητες να κερδίσει. Θα πει όσα ψέματα χρειαστούν και θα δώσει όσα χτυπήματα κάτω από την ζώνη χρειαστούν απέναντι σε έναν έντιμο άνθρωπο που δεν ήξερε πώς να αποσυρθεί έγκαιρα και να προετοιμάσει τη διαδοχή του.
Gérard Araud
Πρέσβης της Γαλλίας στις ΗΠΑ (2014-2019)
Le Point
24/9/23
via
Σχόλια