Le Figaro,18η Μαίου 2023
Απο τον FB τοίχο του κυρίου Babis Georges Petrakis
Να είσαι 20 χρονών το 1969 και να σπουδάζεις μαθηματικά και φιλοσοφία στο Berkley είναι σαν να είχες ραντεβού με την Ιστορία. Ο Daniel Andler έζησε την Καλιφόρνια στα καλύτερά της, όταν οι φαντασιώσεις του Phillip K. Dick για τα νευρωτικά androids έκανε τους νεαρούς φοιτητές να ονειροπολούν και στον ξύπνιο τους. Για τον νεαρό ερευνητή η κυβερνητική, ακόμα στα σπάργανα τότε, ήταν ένα δελεαστικό πεδίο. Οι συζητήσεις ήταν ήδη ζωηρές μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν ότι ήταν δυνατή η δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος ικανού να ανταγωνιστεί την ανθρώπινη νοημοσύνη και εκείνων που δεν το πίστευαν καθόλου.
Ο Daniel Andler ήταν μέρος της δεύτερης ομάδας. «Εκείνη την εποχή, νόμιζα ότι ήταν πολύ εύκολο να αποδείξω την αδυναμία μιας μηχανής να σκέφτεται σαν άνθρωπος», μας είπε κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας. «Με τα χρόνια, έπρεπε να παραδεχτώ ότι δεν υπήρχε οριστικό επιχείρημα προς αυτή την κατεύθυνση», μας λέει : ο ειρμός των σκέψεων, βήμα προς βήμα, μπορεί να αναπαραχθεί. Μαθηματικός πριν γίνει φιλόσοφος στα τέλη της ζωής του, εργάστηκε για ένα διάστημα για το Cognitiva, το εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης της Microsoft, και ήταν αυτός που σύστησε τον τότε συνεργάτη του Yan Le Cun στον Geoffrey Hinton, τους δύο ερευνητές που απογείωσαν την Τεχνητή Νοημοσύνη στη νέα της έκδοση, που ονομάζεται deep learning. To 2018 μοιράστηκαν μαζί το βραβείο Turing. Ο Le Cun είναι πλέον επικεφαλής του εργαστηρίου Meta του Facebook. Όσο για τον Geoffrey Hinton τα βρόντηξε κι έφυγε από την Google πριν από μερικούς μήνες δίνοντας μια συνέντευξη γεμάτη ζοφερές προβλέψεις σχετικά με το τι θα μπορούσε να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη στην ανθρωπότητα, αν δεν τίθονταν υπό έλεγχο
Ήταν, φυσικά, η εμφάνιση του ChatGPT που ανησύχησε τον Hinton. Αυτό το σημαντικό τεχνοεπιστημονικό γεγονός ξάφνιασε την ερευνητική κοινότητα. Το ChatGPT προέκυψε από εργασία μηχανικών που κινητοποίησαν δεκάδες πρωτότυπα, τα οποία κάθε φορά συνδύαζαν δισεκατομμύρια παραμέτρους και δισεκατομμύρια δεδομένα. «Σε αυτόν τον δαρβινικό κόσμο το ChatGPT ξεπέρασε κάθε επίδοση, για δικούς του λόγους που παραμένουν μυστηριώδεις και για τους εφευρέτες του», συνοψίζει ο Andler. Αλλάζει αυτό το γεγονός την συζήτηση ; Οι υποστηρικτές της προμηθεικής άποψης βλέπουν στο ChatGPT την ένδειξη ότι οι σκεπτόμενες μηχανές σύντομα θα ξεπεράσουν την ανθρώπινη νοημοσύνη. Οι υποστηρικτές της μετριοπαθούς άποψης, που συνάδει περισσότερο με την γενικότερη ιστορία της τεχνικής, πιστεύουν ότι το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι λαμπρό και επικίνδυνο, αλλά ότι δεν θα ανταγωνιστεί την ανθρώπινη νοημοσύνη. «Είναι μια διαμάχη που συναντάμε συχνά στη φιλοσοφία, όπου η θέση και η αντίθεση έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους χωρίς να υπερισχύει η μία της άλλης». Κι έτσι ο καθένας επιμένει στην άποψη του.
«Μια μηχανή με συνείδηση»
Για να πιστέψουμε σε μια προμηθεϊκή αναπαραγωγή της σκέψης από την AI, πρέπει να θέσουμε ως δεδομένο ότι ο εγκέφαλος και η ζωή του σώματος είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Ο εγκέφαλος είναι ένα αυτο-οργανωμένο υλικό δίκτυο και είναι λογικό να στοιχηματίζουμε στην υψηλή πιθανότητα ενός πιθανού αντιγράφου του. Κατασκευάστηκε από την εξέλιξη σε βάθος εκατομμυρίων χρόνων αλλά αυτό δεν πτοεί τους προφήτες μιας τεχνητής νοημοσύνης τόσο ευέλικτης όσο και ο εγκέφαλος. Πιστεύουν ότι οι μηχανικοί θα είναι σε θέση να αναπαράγουν αυτήν την ανθρώπινη νοημοσύνη στα επόμενα εκατό χρόνια. Η υπόθεση τους είναι ότι «η ανθρώπινη τεχνολογία έχει την ικανότητα να παράγει άλματα απρόβλεπτα από αυτούς που τη σχεδίαζαν», μας υπενθυμίζει ο Andler. «Αυτή η πεποίθηση, είναι αλήθεια, υποστηρίζεται από πολλά παραδείγματα στην ιστορία των τεχνικών. Και δεν υπάρχει τίποτα που να αποκλείει ότι μια μέρα δεν θα μπορέσουμε να φτιάξουμε μια μηχανή με συνείδηση».
Ωστόσο, θεωρεί ότι μια άβυσσος χωρίζει την τεχνητή νοημοσύνη από την ενσαρκωμένη ανθρώπινη νοημοσύνη. Ο δυϊσμός που χωρίζει τον εγκέφαλο από τον κόσμο είναι λάθος. Ο εγκέφαλος είναι μέρος ενός σύμπαντος - ο οργανικός κόσμος του ζωντανού σώματος, ο γενικός κόσμος της φύσης. «Κάθε άνθρωπος ζει σε κάθε στιγμή της ύπαρξής του μια συγκεκριμένη κατάσταση της οποίας μόνο τα κύρια χαρακτηριστικά μπορούν να γενικευτούν και να μεταφερθούν σε ένα πρόγραμμα AI». Είναι αδύνατο να περιγράψουμε εξαντλητικά πώς και γιατί ο καθένας ενεργεί σε αυτήν ή εκείνη την κατάσταση. «Οι συνθήκες που παράγουν το πλαίσιο οποιασδήποτε κατάστασης είναι δυνητικά άπειρες, και επομένως δεν υπάρχει ποτέ ένας μοναδικός τρόπος να αναλυθούν οι λόγοι για τους οποίους παίρνουμε μια απόφαση μπροστά σε μια δεδομένη κατάσταση», μας λέει ο άνθρωπος που δίδαξε φιλοσοφία για πολύ καιρό στη Σορβόννη. Με άλλα λόγια, «οι άνθρωποι βιώνουν καταστάσεις, η τεχνητή νοημοσύνη όχι». Το να πούμε ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη ζεί από το μεγαλείο και τη μιζέρια του σώματος, όπως και από την αναμονή του θανάτου του είναι αυτονόητο στα μάτια του Daniel Andler, και δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε. Η τεχνική μιμείται έξοχα, αλλά δεν έχει την ιδιοφυΐα των ζωντανών οργανισμών. Ποιος θα τολμούσε να πει ότι ένα αεροπλάνο πετάει καλύτερα από ένα πουλί, ότι ένα υποβρύχιο κολυμπάει καλύτερα από ένα ψάρι ; Η ενδοσκόπηση και η ονειροπόληση είναι απίστευτα λεπτές αποχρώσεις και μεταφέρονται από την επίγνωση του πεπερασμένου τους. «H AI δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει τους ανθρώπους», λέει ο Andler.
«Αυτό λοιπόν που χρειαζόμαστε πραγματικά για να λύσουμε ορισμένα πιεστικά προβλήματα είναι πειθήνια και ισχυρά εργαλεία και όχι ψευδοάνθρωποι με μια μη ανθρώπινη μορφή γνώσης», γράφει. Είναι απαραίτητο να υπερασπιστούμε την αρχή του ελέγχου των χρήσεων της τεχνητής νοημοσύνης έναντι μιας αρχής που θα απαγόρευε τη βελτίωσή της. Αναμφίβολα, η σύζευξη ανθρώπου και τεχνητής νοημοσύνης επιβάλλει μια εμμονική επιτήρηση. Αυτό είναι ένα μάθημα που αντλήθηκε κατά τη διάρκεια όλων των μεγάλων επιστημονικών επαναστάσεων. Η κβαντική φυσική ανακάλυψε το άτομο και την ενέργεια που μπορούσε να παράγει. Τότε το άτομο οδήγησε στη βόμβα. Μετά το τραύμα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, η ανθρωπότητα επινόησε το δόγμα της αποτροπής και μέχρι στιγμής έχει καταφέρει να ζήσει με αυτό.
Δεν θα μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την τεχνητή νοημοσύνη, όπως δεν μπορούμε πλέον να ζήσουμε χωρίς το άτομο, ή, πιο απλά, το αυτοκίνητο. Κάποιοι απαισιόδοξοι έλεγαν την εποχή της εφεύρεσής του αυτοκινήτου ότι «θα έφερνε το ανθρώπινο είδος στο τέλος του αν ξεπερνούσε τα 130 km/h». Οι προφήτες της καταστροφής διαψεύστηκαν. Αλλά λένε και αυτοί κάποιες αλήθειες. Μας υπενθυμίζουν τη σημασία του ελέγχου. Η σημασία του να μην αφήσουμε την λειτουργία αυτών των παντοδύναμων τεχνολογικών πλασμάτων στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών ή δικτατοριών. Αυτό που δεν μας λέει όμως ο Andler είναι πως ακριβώς και τι θα ρυθμίσουν οι ρυθμιστικές αρχές.
====================
Να είσαι 20 χρονών το 1969 και να σπουδάζεις μαθηματικά και φιλοσοφία στο Berkley είναι σαν να είχες ραντεβού με την Ιστορία. Ο Daniel Andler έζησε την Καλιφόρνια στα καλύτερά της, όταν οι φαντασιώσεις του Phillip K. Dick για τα νευρωτικά androids έκανε τους νεαρούς φοιτητές να ονειροπολούν και στον ξύπνιο τους. Για τον νεαρό ερευνητή η κυβερνητική, ακόμα στα σπάργανα τότε, ήταν ένα δελεαστικό πεδίο. Οι συζητήσεις ήταν ήδη ζωηρές μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν ότι ήταν δυνατή η δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος ικανού να ανταγωνιστεί την ανθρώπινη νοημοσύνη και εκείνων που δεν το πίστευαν καθόλου.
Ο Daniel Andler ήταν μέρος της δεύτερης ομάδας. «Εκείνη την εποχή, νόμιζα ότι ήταν πολύ εύκολο να αποδείξω την αδυναμία μιας μηχανής να σκέφτεται σαν άνθρωπος», μας είπε κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας. «Με τα χρόνια, έπρεπε να παραδεχτώ ότι δεν υπήρχε οριστικό επιχείρημα προς αυτή την κατεύθυνση», μας λέει : ο ειρμός των σκέψεων, βήμα προς βήμα, μπορεί να αναπαραχθεί. Μαθηματικός πριν γίνει φιλόσοφος στα τέλη της ζωής του, εργάστηκε για ένα διάστημα για το Cognitiva, το εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης της Microsoft, και ήταν αυτός που σύστησε τον τότε συνεργάτη του Yan Le Cun στον Geoffrey Hinton, τους δύο ερευνητές που απογείωσαν την Τεχνητή Νοημοσύνη στη νέα της έκδοση, που ονομάζεται deep learning. To 2018 μοιράστηκαν μαζί το βραβείο Turing. Ο Le Cun είναι πλέον επικεφαλής του εργαστηρίου Meta του Facebook. Όσο για τον Geoffrey Hinton τα βρόντηξε κι έφυγε από την Google πριν από μερικούς μήνες δίνοντας μια συνέντευξη γεμάτη ζοφερές προβλέψεις σχετικά με το τι θα μπορούσε να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη στην ανθρωπότητα, αν δεν τίθονταν υπό έλεγχο
Ήταν, φυσικά, η εμφάνιση του ChatGPT που ανησύχησε τον Hinton. Αυτό το σημαντικό τεχνοεπιστημονικό γεγονός ξάφνιασε την ερευνητική κοινότητα. Το ChatGPT προέκυψε από εργασία μηχανικών που κινητοποίησαν δεκάδες πρωτότυπα, τα οποία κάθε φορά συνδύαζαν δισεκατομμύρια παραμέτρους και δισεκατομμύρια δεδομένα. «Σε αυτόν τον δαρβινικό κόσμο το ChatGPT ξεπέρασε κάθε επίδοση, για δικούς του λόγους που παραμένουν μυστηριώδεις και για τους εφευρέτες του», συνοψίζει ο Andler. Αλλάζει αυτό το γεγονός την συζήτηση ; Οι υποστηρικτές της προμηθεικής άποψης βλέπουν στο ChatGPT την ένδειξη ότι οι σκεπτόμενες μηχανές σύντομα θα ξεπεράσουν την ανθρώπινη νοημοσύνη. Οι υποστηρικτές της μετριοπαθούς άποψης, που συνάδει περισσότερο με την γενικότερη ιστορία της τεχνικής, πιστεύουν ότι το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι λαμπρό και επικίνδυνο, αλλά ότι δεν θα ανταγωνιστεί την ανθρώπινη νοημοσύνη. «Είναι μια διαμάχη που συναντάμε συχνά στη φιλοσοφία, όπου η θέση και η αντίθεση έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους χωρίς να υπερισχύει η μία της άλλης». Κι έτσι ο καθένας επιμένει στην άποψη του.
«Μια μηχανή με συνείδηση»
Για να πιστέψουμε σε μια προμηθεϊκή αναπαραγωγή της σκέψης από την AI, πρέπει να θέσουμε ως δεδομένο ότι ο εγκέφαλος και η ζωή του σώματος είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Ο εγκέφαλος είναι ένα αυτο-οργανωμένο υλικό δίκτυο και είναι λογικό να στοιχηματίζουμε στην υψηλή πιθανότητα ενός πιθανού αντιγράφου του. Κατασκευάστηκε από την εξέλιξη σε βάθος εκατομμυρίων χρόνων αλλά αυτό δεν πτοεί τους προφήτες μιας τεχνητής νοημοσύνης τόσο ευέλικτης όσο και ο εγκέφαλος. Πιστεύουν ότι οι μηχανικοί θα είναι σε θέση να αναπαράγουν αυτήν την ανθρώπινη νοημοσύνη στα επόμενα εκατό χρόνια. Η υπόθεση τους είναι ότι «η ανθρώπινη τεχνολογία έχει την ικανότητα να παράγει άλματα απρόβλεπτα από αυτούς που τη σχεδίαζαν», μας υπενθυμίζει ο Andler. «Αυτή η πεποίθηση, είναι αλήθεια, υποστηρίζεται από πολλά παραδείγματα στην ιστορία των τεχνικών. Και δεν υπάρχει τίποτα που να αποκλείει ότι μια μέρα δεν θα μπορέσουμε να φτιάξουμε μια μηχανή με συνείδηση».
Ωστόσο, θεωρεί ότι μια άβυσσος χωρίζει την τεχνητή νοημοσύνη από την ενσαρκωμένη ανθρώπινη νοημοσύνη. Ο δυϊσμός που χωρίζει τον εγκέφαλο από τον κόσμο είναι λάθος. Ο εγκέφαλος είναι μέρος ενός σύμπαντος - ο οργανικός κόσμος του ζωντανού σώματος, ο γενικός κόσμος της φύσης. «Κάθε άνθρωπος ζει σε κάθε στιγμή της ύπαρξής του μια συγκεκριμένη κατάσταση της οποίας μόνο τα κύρια χαρακτηριστικά μπορούν να γενικευτούν και να μεταφερθούν σε ένα πρόγραμμα AI». Είναι αδύνατο να περιγράψουμε εξαντλητικά πώς και γιατί ο καθένας ενεργεί σε αυτήν ή εκείνη την κατάσταση. «Οι συνθήκες που παράγουν το πλαίσιο οποιασδήποτε κατάστασης είναι δυνητικά άπειρες, και επομένως δεν υπάρχει ποτέ ένας μοναδικός τρόπος να αναλυθούν οι λόγοι για τους οποίους παίρνουμε μια απόφαση μπροστά σε μια δεδομένη κατάσταση», μας λέει ο άνθρωπος που δίδαξε φιλοσοφία για πολύ καιρό στη Σορβόννη. Με άλλα λόγια, «οι άνθρωποι βιώνουν καταστάσεις, η τεχνητή νοημοσύνη όχι». Το να πούμε ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη ζεί από το μεγαλείο και τη μιζέρια του σώματος, όπως και από την αναμονή του θανάτου του είναι αυτονόητο στα μάτια του Daniel Andler, και δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε. Η τεχνική μιμείται έξοχα, αλλά δεν έχει την ιδιοφυΐα των ζωντανών οργανισμών. Ποιος θα τολμούσε να πει ότι ένα αεροπλάνο πετάει καλύτερα από ένα πουλί, ότι ένα υποβρύχιο κολυμπάει καλύτερα από ένα ψάρι ; Η ενδοσκόπηση και η ονειροπόληση είναι απίστευτα λεπτές αποχρώσεις και μεταφέρονται από την επίγνωση του πεπερασμένου τους. «H AI δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει τους ανθρώπους», λέει ο Andler.
«Αυτό λοιπόν που χρειαζόμαστε πραγματικά για να λύσουμε ορισμένα πιεστικά προβλήματα είναι πειθήνια και ισχυρά εργαλεία και όχι ψευδοάνθρωποι με μια μη ανθρώπινη μορφή γνώσης», γράφει. Είναι απαραίτητο να υπερασπιστούμε την αρχή του ελέγχου των χρήσεων της τεχνητής νοημοσύνης έναντι μιας αρχής που θα απαγόρευε τη βελτίωσή της. Αναμφίβολα, η σύζευξη ανθρώπου και τεχνητής νοημοσύνης επιβάλλει μια εμμονική επιτήρηση. Αυτό είναι ένα μάθημα που αντλήθηκε κατά τη διάρκεια όλων των μεγάλων επιστημονικών επαναστάσεων. Η κβαντική φυσική ανακάλυψε το άτομο και την ενέργεια που μπορούσε να παράγει. Τότε το άτομο οδήγησε στη βόμβα. Μετά το τραύμα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, η ανθρωπότητα επινόησε το δόγμα της αποτροπής και μέχρι στιγμής έχει καταφέρει να ζήσει με αυτό.
Δεν θα μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την τεχνητή νοημοσύνη, όπως δεν μπορούμε πλέον να ζήσουμε χωρίς το άτομο, ή, πιο απλά, το αυτοκίνητο. Κάποιοι απαισιόδοξοι έλεγαν την εποχή της εφεύρεσής του αυτοκινήτου ότι «θα έφερνε το ανθρώπινο είδος στο τέλος του αν ξεπερνούσε τα 130 km/h». Οι προφήτες της καταστροφής διαψεύστηκαν. Αλλά λένε και αυτοί κάποιες αλήθειες. Μας υπενθυμίζουν τη σημασία του ελέγχου. Η σημασία του να μην αφήσουμε την λειτουργία αυτών των παντοδύναμων τεχνολογικών πλασμάτων στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών ή δικτατοριών. Αυτό που δεν μας λέει όμως ο Andler είναι πως ακριβώς και τι θα ρυθμίσουν οι ρυθμιστικές αρχές.
Le Figaro
18/5/23
https://www.lefigaro.fr/vox/societe/charles-jaigu-ia-humains-1-partout-balle-au-centre-20230517
Σχόλια