Όταν ένας Γάλλος δημοσιογράφος επισκέπτεται έναν big boss στην Αμερική τον υποδέχονται πάντα με ένα κλασικό «Bonnnjour !». Ο Stephen Schwarzman, CEO της Blackstone, του πιο ισχυρού private equity fund του πλανήτη, δεν αποτελεί εξαίρεση. Όμως, αυτή τη χειμωνιάτικη Δευτέρα, αυτός ο ζεστός και συνάμα μυστικοπαθής άνθρωπος που μας υποδέχεται σε μια αίθουσα συσκέψεων με λουστραρισμένα ξυλόγλυπτα και λευκές ορχιδέες στον 44ο όροφο ενός πύργου στην Park Avenue, στο Midtown του Μανχάταν, πρόσθεσε ένα φιλογαλλικό συμπλήρωμα. Στο πέτο του σακακιού του, ο «Στιβ», όπως μας ζητάει να τον αποκαλούμε, καρφίτσωσε το παράσημο της Λεγεώνα της Τιμής, τo οποίo οφείλει στον πρώην πρόεδρο Ζακ Σιράκ. «Το είδες ; Το έβαλα επίτηδες με αφορμή την επίσκεψη σου» μου λέει με ένα πλατύ χαμόγελο.
Το πιο επιτήδειο από τα αρπακτικά της Wall Street δεν κάνει ποτέ τίποτε στην τύχη. Στα 76 του, είναι εδώ και πολύ καιρό μάστορας στην τέχνη του να βάζει οποιονδήποτε συνομιλητή στο τσεπάκι του, είτε είναι αρχηγός κράτους, τραπεζίτης ή εξαιρετικά πλούσιος επενδυτής. Η δουλειά του είναι να πείθει συνταξιοδοτικά ταμεία, πανεπιστήμια, κρατικά ταμεία και πλούσιες οικογένειες σε όλο τον κόσμο να του εμπιστευτούν μέρος των πολύτιμων αποταμιεύσεών τους. Είναι στο χέρι του να τις κάνει να καρποφορήσουν αγοράζοντας «εναλλακτικά» προϊόντα, δηλαδή προϊόντα που δεν είναι εισηγμένα στο χρηματιστήριο, για να τα μεταπωλήσει στη συνέχεια με ένα πολύ υψηλό κεφαλαιακό κέρδος.
Από το 2000, η εξαιρετικά επιλεκτική εταιρεία του, η οποία σχεδόν ποτέ δεν ανοίγει τις πόρτες της στον Τύπο, έχει ανεβάσει τα υπό διαχείριση κεφάλαια της από 13,3 σε 974,7 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή 73 φορές περισσότερα.
Άγνωστος στο ευρύ κοινό, ο Stephen Schwarzman είναι ροκ σταρ στον κόσμο των παγκόσμιων οικονομικών. Τακτικός επισκέπτης του φόρουμ του Νταβός, γευματίζει πολύ συχνά με μέλη της παγκόσμιας πολιτικής ελίτ όπως για παράδειγμα, με τον Κινέζο αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Liu He, τον Ιανουάριο. Στην Δημόσια Βιβλιοθήκη, της 5ης Λεωφόρου της Νέας Υόρκης το κεντρικό κτήριο με τις αρχαιοπρεπείς κιονοστοιχίες που χρονολογούνται από το 1911 φέρει τώρα το όνομά του χαραγμένο σε μια επιβλητική μαρμάρινη πλάκα. Τα επώνυμα των άλλων δωρητών του ιδρύματος, των Carnegies, Rockefellers ή Astors, έχουν πλέον αποσυρθεί διακριτικά στο εσωτερικό του ιδρύματος. Αυτή την τιμή, ο νέος μεγιστάνας, γιος ενός απλού εμπόρου υφασμάτων από τη Φιλαδέλφεια, την απέκτησε έναντι δωρεάς 100 εκατομμυρίων δολαρίων το 2008. Στην Αμερική όλοι τον σέβονται όσο και τον φοβούνται.
Διότι η Blackstone, της οποίας το όνομα είναι σύμπτυξη των ονομάτων των δύο ιδρυτών της, του Stephen Schwarzman (Schwarz σημαίνει «μαύρος» στα γερμανικά, black στα αγγλικά) και του αείμνηστου Peter Peterson (ο Peter προέρχεται από το ελληνικό Πέτρος, stone στα αγγλικά), δεν είναι πλέον η μικρομεσαία επιχείρηση που ιδρύθηκε με 400.000 δολάρια το 1985. Είναι ένα τεράστιο πολυπλόκαμο χταπόδι. Η ιστορική της δραστηριότητα, το private equity, συνίσταται στην εξαγορά εταιρειών για να τις βελτιώσει και να τις μεταπωλήσει με κέρδος λίγα χρόνια αργότερα. Υψηλού ρίσκου αλλά ανταποδοτική δραστηριότητα. Η εφαρμογή γνωριμιών Bumble, η εξιδεικευμένη στα θεματικά πάρκα και λούνα παρκ Merlin Entertainments (Legoland, Madame Tussauds, London Eye), το μαμούθ στον χώρο του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού Medline ή η εταιρεία Hipgnosis Songs, που κατέχει τα δικαιώματα διανομής του Neil Young ή του Justin Bieber… Η Blackstone έχει στην κατοχή της εκατοντάδες εταιρείες (η λίστα κρατείται μυστική) συνολικής αξίας 288,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αλλά οι περισσότερες business της εταιρείας γίνονται τώρα με την πέτρα. Αποθήκες, κατοικίες, γραφεία, κινηματογραφικά στούντιο, ξενοδοχεία, data centers, ιατρικά εργαστήρια… Η αξία των ακινήτων της ξεπερνάει τα 577 δισεκατομμύρια δολάρια, γεγονός που την κάνει τον πρώτο ιδιοκτήτη ακινήτων στον πλανήτη. Σε πόσα τετραγωνικά μέτρα αντιστοιχεί αυτή η ακίνητη περιουσία ; Και πάλι σιγή ασυρμάτου. Όμως, σύμφωνα με πληροφορίες μας, από μόνος του ο κλάδος logistics διαχειρίζεται 102 τετραγωνικά χιλιόμετρα αποθηκών και άλλων πλατφορμών. Μια πόλη όση το Παρίσι δηλαδή.
Ναυτικός σε δεξαμενόπλοιο.
Αν οι συνταξιούχοι του Κάνσας, οι σεΐχηδες του Κόλπου και οι κομμουνιστές δισεκατομμυριούχοι της Κίνας εμπιστεύονται μέρος του κομποδέματος τους στον Stephen Schwarzman, είναι γιατί τους εξασφάλιζε πάντα μια άνετη απόδοση παρά τις πολλές οικονομικές καταιγίδες. Η τωρινή καταιγίδα, με το κοκτέιλ της αύξησης των επιτοκίων και των τραπεζικών πανικών, δεν φαίνεται να προβληματίζει ιδιαίτερα το μεγάλο αφεντικό της Black Stone. «Ιστορικά, πάντα καταφέρναμε να μαζεύουμε πολλά χρήματα κατά τη διάρκεια κρίσεων » μας λέει. «Οι άνθρωποι φοβούνται να ρισκάρουν. Οχι εμείς. Μας εμπιστεύονται λοιπόν.»
Ο «Βασιλιάς της Wall Street», σύμφωνα με το περιοδικό Fortune, μόχθησε πολύ για να φτάσει εκεί. «Όταν ήμουν 10 ετών, έπαιζα με έναν τύπο που λέγονταν Tommy του οποίου ο πατέρας εργαζόταν για τη μαφία» θυμάται. «Στο σπίτι του υπήρχαν κούτες παπουτσιών γεμάτες μετρητά κι εμείς παίζαμε monopoly με αυτά. Η μητέρα μου είχε αρχίσει να ανησυχεί και τελικά μετακομίσαμε για να με απομακρύνουν από τις επικίνδυνες παρέες». Μετά μας διηγείται ότι ως παιδί είχε πείσει τα μικρότερα αδέρφια του να κουρέψουν το γκαζόν των γειτόνων. Δεν έκανε τίποτα, απλώς κοίταζε αλλά πήρε προμήθεια για την ιδέα του. Ως έφηβος, έκανε διάφορες περίεργες δουλειές, συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης τηλεφωνικών καταλόγων, του πωλητή στο οικογενειακό κατάστημα λευκών ειδών ή ακόμα και του ναύτη σε ένα νορβηγικό δεξαμενόπλοιο. Καλός μαθητής, έγινε δεκτός στο Yale όπου σπούδασε κοινωνιολογία, ψυχολογία και ανθρωπολογία, μετά στο Harvard Business School, τάξη του 1972. «Τότε, μόνο η αξία μετρούσε, λέει με αναστεναγμό. Αλλά τώρα τα πανεπιστήμια δεν παίρνουν φοιτητές με διαγωνισμούς αλλά με κριτήρια που επιβάλει η πολιτική ορθότητα».
Ποια είναι όμως η μαγική του φόρμουλα για να τα καταφέρνει κάθε φορά ; «Η πρώτη μυστική συνταγή επιτυχίας είναι να υποθέτουμε πάντα ότι κάτι θα πάει στραβά», λέει ο συγγραφέας του What It Takes. Lessons in the Pursuit of Excellence. Δισεκατομμυριούχος, θα μπορούσε να απολαύσει μια ειρηνική συνταξιοδότηση στο τρίπλεξ των 34 δωματίων με αίθουσα χορού κοντά στο Central Park, διακοσμημένο με πίνακές του Claude Monet ή του Cy Twombly. Αντί γι’ αυτό όμως δεν κάθεται ήσυχος. Κάθε βράδυ, κοιμάται μόνο πέντε ώρες και λέει ότι περνάει τις περισσότερες μέρες του διαβάζοντας προσύμφωνα και υπηρεσιακά σημειώματα. Μια παλιά συνήθεια. «Δεν ήμουν ποτέ ο πιο έξυπνος τύπος στην τάξη μου. Στο πανεπιστήμιο, υπήρχαν πολλοί νέοι πολύ πιο προικισμένοι από εμένα ! Οπότε αυτό που διάλεξα να κάνω ήταν να βουτάω μέσα σε σημειώματα που περιείχαν άπειρα δεδομένα για νέους συνδυασμούς».
Είναι ένας σιδερένιος κανόνας, που ισχύει από την πρώτη μέρα. Κάθε επιχείρηση που ελέγχεται από την Blackstone πρέπει να καταγράφει και να στέλνει στρατηγικές πληροφορίες πίσω στη ναυαρχίδα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. «Ήμασταν μια εταιρεία big data πριν αυτό γίνει μόδα». Αυτές οι πληροφορίες του επιτρέπουν, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους, να καθορίσει γρήγορα τους κύριους προσανατολισμούς για μελλοντικές επενδύσεις. Αυτή είναι η δεύτερη συνταγή του. «Είδαμε τον πληθωρισμό να φτάνει έξι έως εννέα μήνες πριν από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed). Ζητήσαμε λοιπόν από όλες τις εταιρείες μας να προσαρμοστούν» συνεχίζει. Για παράδειγμα στον τομέα του ιδιωτικού χρέους μετατρέψαμε όλες τις πιστώσεις σταθερού επιτοκίου σε πιστώσεις μεταβλητού επιτοκίου. Ως αποτέλεσμα, η Blackstone έχει αποφύγει μεγάλες απώλειες και μάλιστα βγάζει χρήματα κάθε φορά που η Fed αυξάνει τα βασικά της επιτόκια.
Ανάλυση και απόκριση. Η ίδια λογική ισχύει και για τα ακίνητα. Οι ειδικοί της Blackstone είδαν την τηλεργασία και την έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου να έρχονται πολύ πιο μπροστά από τους άλλους. Ως αποτέλεσμα, μείωσαν το μερίδιο των γραφείων στο χαρτοφυλάκιό τους από 50% σε μόλις 2% τα τελευταία δέκα χρόνια, για να τα αντικαταστήσουν με αποθήκες που χρειάζονται οι ηλεκτρονικοί λιανοπωλητές . «Έχουμε επίσης πουλήσει σχεδόν όλα τα εμπορικά μας κέντρα, συμπληρώνει ο Διευθύνων Σύμβουλος. Τότε βγάζαμε λεφτά με αυτά, αλλά αυτοί που τα αγόραζαν από εμάς δεν έκαναν απαραίτητα καλές δουλειές. Φημισμένος για την επιφυλακτικότητα του, ήξερε επίσης πώς να αποφύγει κακά μονοπάτια, μην επενδύοντας, για παράδειγμα, ούτε ένα δολάριο σε κρυπτονομίσματα.
Μαζικές αγορές.
Η λογική στη Blackstone είναι «buy it, fix it, sell it». Κυριολεκτικά, «αγοράζουμε, επισκευάζουμε και πουλάμε».
Χάρη στο γιγάντιο μέγεθός της, η Blackstone έχει την δυνατότητα να κάνει μεγάλες αγορές. Το 2008, ο Jeffrey Immelt, τότε επικεφαλής του ομίλου General Electric, της πούλησε αγαθά αξίας 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε έξι χώρες σε μόλις τρεις εβδομάδες.
Στον απόηχο της κρίσης των subprimes, το χταπόδι της Park Avenue μπόρεσε να εκμεταλλευτεί τους πολύ περιοριστικούς νόμους που κλείδωσαν τον τραπεζικό τομέα. Έτσι αναπτύχθηκε ένα νέο πλοκάμι : το χρέος. Εκείνη την εποχή, «οι εταιρείες είχαν τεράστιες πιστωτικές ανάγκες» θυμάται ο Dwight Scott, διευθύνων στέλεχος αυτού του κλάδου. Και, καθώς οι τράπεζες δεν δάνειζαν πλέον, ανοιχτήκαμε και σε αυτό. Ξεκινήσαμε με 9 δισεκατομμύρια δολάρια. Τώρα είμαστε είκοσι έξι φορές μεγαλύτεροι. Είμαστε ο μεγαλύτερος δανειστής ιδιωτικού χρέους [με συμβάσεις από εταιρείες εκτός τραπεζικού τομέα] στον κόσμο, αλλά κανείς δεν το γνωρίζει ! Προφανώς, ο όμιλος δανείζει με υψηλότερα επιτόκια από τα παραδοσιακά ιδρύματα –και κυμαινόμενα, στο 85% των περιπτώσεων– τα οποία, σε περίπτωση υψηλού πληθωρισμού, μπορεί να είναι επικίνδυνα για τους δανειολήπτες.
Μπορεί αυτή η συνταγή να κρατήσει για πάντα ; Ο Stephen Schwarzman είναι πεπεισμένος για αυτό : θα βγει, όπως πάντα, πιο δυνατός από την καταιγίδα. «1982, 1987, 1990, 2001, 2008, 2020… Έζησα όλες τις τελευταίες κρίσεις και είδα άπειρα πράγματα να καταρρέουν», παραδέχεται, χαζεύοντας το λευκό του ρολόι, ένα απλό πλαστικό Swatch. Αλλά δεν ανησυχεί. Και οι τιμές που εκτοξεύονται στα ύψη ; Και τα επιτόκια που ανεβαίνουν όταν χρηματοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών της με χρέος ; Όλες αυτές οι ερωτήσεις κάνουν το γέρικο λιοντάρι να χαμογελά. «Κάποιοι ανησυχούν επειδή τα επιτόκια των εταιρικών ομολόγων είναι περίπου 5,5%. Όμως, στη δεκαετία του 1970, θυμάμαι ότι αντάλλασα ένα δεκαετές ομόλογο για έναν κολοσσό ηλεκτρονικών ειδών σε ποσοστό 16%. Είμαστε μακριά από αυτό.»
Το σφάλμα BlackRock
Η BlackRock ήταν αρχικά τμήμα της Blackstone που ειδικευόταν στα αμοιβαία κεφάλαια. Όμως, το 1994, ο Stephen Schwarzman άφησε τον μαθητή του Larry Fink να φύγει με την ομάδα του. Ως αποτέλεσμα, η BlackRock διαχειρίζεται πλέον περισσότερα από 8,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την το μεγαλύτερο fund στον πλανήτη ξεπερνώντας την πρώην μητρική της εταιρεία.
Le Point
Σχόλια