Αφού πέρασε από την Ινδία ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών μόλις ολοκλήρωσε μια περιοδεία στην Αφρική. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης που εκπλήσσονται από την ευγενική υποδοχή που του επιφυλλάσουν οι χώρες που επισκέπεται παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία δείχνουν ότι δεν έχουν καταλάβει τι αποκαλύπτει αυτός ο πόλεμος για τις νέες διεθνείς ισορροπίες. Υποδεχόμενοι με όλες τις προσήκουσες τιμές τον Ρώσο Σεργκέι Λαβρόφ, Ινδοί, Αφρικανοί και άλλοι απλώς δεν τάσσονται υπέρ ή κατά της μιας ή της άλλης πλευράς. Δεν επιδοκιμάζουν την εισβολή σε ένα κράτος μέλος του ΟΗΕ, ούτε τάσσονται στο πλευρό της Ρωσίας, όπως προσπαθεί να υπονοήσει η Μόσχα. Απλώς στέλνουν ένα μήνυμα που πρέπει να κατανοήσουμε. Δεν θέλουν να επιλέξουν πλευρά σε μια σύγκρουση που δεν τους αφορά.
Το μήνυμα τους θα μπορούσε και να είναι ότι αυτός είναι ένας "πόλεμος λευκών" μεταξύ τους στον οποίο δεν θέλουν να εμπλακούν. Ισως είναι γι' αυτούς και μια ευκαιρία να μας υπενθυμίσουν ότι οι περισσότεροι πόλεμοι από το 1945 και μετά έχουν γίνει, συχνά με δική μας πρωτοβουλία, στις χώρες τους και εις βάρος τους και ότι επομένως δεν μπορούμε να ζητάμε την κατανόηση τους και ακόμη λιγότερο την συνεργασία τους. Όπως είπε ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας, «η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να σκέφτεται ότι τα προβλήματά της αφορούν τον κόσμο και τα προβλήματα του κόσμου δεν την αφορούν.»
Όταν ήμουν Μόνιμος Αντιπρόσωπος στα Ηνωμένα Έθνη, στη Νέα Υόρκη, με εξέπληξε αρχικά η προσκόλληση των κρατών μελών, την οποία μερικές φορές έβρισκα μανιώδη, στην εθνική κυριαρχία τους. Κατάλαβα, με την πάροδο του χρόνου, ότι ήταν μία άμυνα σε αυτό που έβλεπαν ως παρέμβαση της Δύσης στις υποθέσεις τους που γίνονταν ακόμη πιο απαράδεκτη καθώς επικαλούνταν αξίες ενώ απλώς εξυπηρετούσε τα συμφέροντά της. Σταδιακά, η ισορροπία δυνάμεων που είχε κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες την ασυναγώνιστη υπερδύναμη άλλαξε. Η Κίνα άρχισε να σηκώνει κεφάλι, η Ρωσία ξεπέρασε την υποβάθμιση της. Επιπλέον, ο Μπαράκ Ομπάμα διακριτικά και μετά ο Ντόναλντ Τραμπ, πιο βάναυσα, άφησαν να εννοηθεί ότι η χώρα τους είχε κουραστεί από τις διεθνείς δεσμεύσεις της και σκόπευε να φέρει τις λεγεώνες της πίσω στο σπίτι τους. Ο Τζο Μπάιντεν τους ακολούθησε. Στην Καμπούλ, τον Αύγουστο του 2021, έληξε επίσημα η εποχή της αμερικανικής μονοκρατορίας. Ο κόσμος είναι πλέον πολυπολικός.
Σε αυτό το πλαίσιο ξέσπασε η σύγκρουση στην Ουκρανία, η οποία έδωσε την ευκαιρία σε πολλές χώρες στον υπόλοιπο κόσμο να προβάλουν περισσότερο την εθνική τους κυριαρχία ως εγγύηση της ελευθερίας τους. Το γεγονός ότι η Δύση και η Ρωσία έχουν εμπλακεί σε πόλεμο τους δίνει απέναντι στους δύο αντιπάλους, μια διαπραγματευτική δύναμη την οποία σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους. Όπως δήλωσε ο νεοεκλεγής Λούλα στη Μπραζίλια : «Ο πόλεμος μου δεν είναι ενάντια στη Ρωσία, αλλά ενάντια στη φτώχεια. Στο Νέο Δελχί, ο Μόντι συγχαίρει τον εαυτό του που η Ινδία έγινε ο πρώτος καταναλωτής ρωσικών υδρογονανθράκων, οι οποίοι της πωλούνται με σημαντική έκπτωση. Η Νότια Αφρική, από την πλευρά της, είναι έτοιμη να ζητήσει από την Μόσχα την βοήθεια που χρειάζεται για να επιβληθεί στην ήπειρό της.
Η αυλαία λοιπόν μόλις έπεσε στην de facto ηγεμονία που ασκούσε η Δύση στον κόσμο τασσόμενη πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η ηγεμονία δεν θα επιστρέψει. Η Ρωσία παίζει επιδέξια το παιγνίδι της. Δεδομένου ότι δεν συγκρατείται ούτε από ενδοιασμούς ούτε από αρχές ανταποκρίνεται στις ανάγκες που εκφράζονται από τα πολλά αυταρχικά καθεστώτα στον πλανήτη που μπορούν πλέον να αψηφούν ανοιχτά τα δυτικά ηθικά διδάγματα. Φυσικά εκτός από μισθοφόρους και όπλα δεν μπορεί να προσφέρει πολλά σε συνομιλητές που εκτός από ανεξαρτησία χρειάζονται και οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η Δύση εξακολουθεί να έχει αδιαμφισβήτητη τεχνολογική και οικονομική υπεροχή ενώ σε κάθε κρίση οι αντίπαλοι των Ηνωμένων Πολιτειών μας λένε ότι μπορούν να απαλλαγούν από το δολάριο και κάθε φορά η προσπάθεια αποτυγχάνει παταγωδώς. Η Silicon Valley δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Ναι, η στροφή στον κόσμο έχει ξεκινήσει προς τη Σαγκάη ή την Μπανγκαλόρ αλλά θα χρειαστούν ακόμα δεκαετίες.
Αμφισβητούμενη αλλά ακόμα απαραίτητη η Δύση πρέπει να μάθει να κολυμπάει σε νέα νερά. Πρέπει να σταματήσει να είναι επικριτική και να αποδεχθεί ότι και οι άλλοι έχουν επίσης συμφέροντα που ενώ μερικές φορές είναι αντίθετα με τα δικά της αυτό δεν καθιστά τους άλλους απαραίτητα εχθρούς. Θα πρέπει και να μάθει να αρκείται σε μερικές και προσωρινές συμφωνίες για ορισμένα θέματα και διαφωνίες σε άλλα. Χρειαζόμαστε λοιπόν περισσότερο από ποτέ «διαμεσολαβητές» ανάμεσα στις κλονισμένες βεβαιότητές μας και τα νέα αναδυόμενα κέντρα εξουσίας. Η Γαλλία μπορεί και πρέπει να συμβάλει στην οικοδόμηση αυτής της νέας, πιο ισότιμης και ομαλότερης εταιρικής σχέσης. Ας μην ταμπουρωθούμε σε μια περίκλειστη δυτική ακρόπολη.
Gérard Araud
Πρέσβης της Γαλλίας στις ΗΠΑ (2014-2019)
Le Point
20/2/23
---------------
VIA
Σχόλια