Σοβαρό πρόβλημα η μεταπήδηση αξιωματούχων σε θέσεις εργασίας σχετικές με το λόμπινγκ μόλις λήξει η θητεία τους. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Τουλάχιστον 25.000 λομπίστες απασχολούνται στις Βρυξέλλες και δη στο Ευρωπαϊκό Τετράγωνο, ενώ το συνολικό ποσό που επενδύουν κάθε χρόνο για να συνδιαμορφώσουν κρίσιμες αποφάσεις ανέρχεται σε 1,5 δισ. ευρώ. Η πλειονότητά τους τελεί στην υπηρεσία επιχειρήσεων και εταιρειών λόμπινγκ. Ετσι, κάθε φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μια νέα ρύθμιση ή το Ευρωκοινοβούλιο ψηφίζει νέο νόμο, οι λομπίστες είναι παρόντες και συχνά υπερτερούν αριθμητικά άλλων ομάδων πίεσης (ΜΚΟ, συνδικαλιστών) σε αναλογία τριάντα προς ένα.
Ο μεγάλος αριθμός των ανθρώπων που κάνουν λόμπινγκ αλλά και τα χρήματα που δαπανώνται για προνομιακή πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων συχνά οδηγούν σε υπερβολική επιρροή και χειραγώγηση των κέντρων αυτών από επιχειρηματικά συμφέροντα. Μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών που προσπαθούν να επηρεάσουν τις Βρυξέλλες είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικής Βιομηχανίας (9 εκατ. ευρώ), η Fleishman-Hillard (7,6 εκατ.), η Bayer (6,5 εκατ.), οι τεχνολογικοί κολοσσοί Apple (6,5 εκατ.), Google (6 εκατ.), Meta (6 εκατ.). Από ΜΚΟ, η μόνη που έχει εξασφαλίσει σοβαρή πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι το WWF. Ο δημοφιλέστερος επίτροπος αυτήν τη στιγμή είναι ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, ο οποίος έχει παραστεί σε σχεδόν 1.000 συναντήσεις με λομπίστες. Πάντως, συνήθως οι λομπίστες προτιμούν να έχουν πρόσβαση σε στελέχη, συμβούλους και πιο χαμηλόβαθμους υπαλλήλους, των επιτρόπων και όχι στους ίδιους τους επιτρόπους σε αναλογία τρία προς ένα.
Ενα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι η μεταπήδηση αξιωματούχων σε θέσεις εργασίας που σχετίζονται με το λόμπινγκ μόλις λήξει η θητεία τους, αλλά και το αντίστροφο, η ανάληψη θέσεων ευθύνης στην Ευρώπη από πρώην λομπίστες. Για παράδειγμα, το ένα τρίτο των επιτρόπων το 2014 μεταπήδησε σε θέσεις λόμπινγκ. Από τις πιο αμφιλεγόμενες μετακινήσεις στον τομέα ήταν εκείνες του προέδρου Ζοζέ Μπαρόζο στην Goldman Sachs και της Νέλι Κρες στην Uber και στην Bank of America. Μόλις πέρυσι ο Ιρλανδός επίτροπος Εμπορίου, Φιλ Χόγκαν, προσελήφθη σε εταιρεία λόμπινγκ στις Βρυξέλλες, χωρίς μάλιστα να έχει ενημερωθεί η Επιτροπή νωρίτερα. H DLA Piper, διεθνής νομική εταιρεία, έχει πεδίο δραστηριοποίησης στο εμπόριο και στην ενέργεια, τομείς αντιστοίχους με το χαρτοφυλάκιο του Χόγκαν. Από το 2014 πάντως έχει θεσπιστεί συμφωνία που καθιστά υποχρεωτική την εγγραφή όλων των οργανώσεων που φιλοδοξούν να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς σε ένα λεπτομερές αρχείο διαφάνειας.
-----------------
--------------
------------
Αργυραίς λόγχαις μάχου και πάντων κρατήσεις, Χρησμός της Πυθίας στον Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας
Ω γενεά άπιστος και διεφθαρμένη, έως πότε έσομαι προς υμάς και ανέξομαι υμών; Λουκ.θ’41
Στην Πολιτεία που έγινε πορνείο, μαστροποί και πόρνες διαλαλούν σάπια θέλγητρα.
Γιώργος Σεφέρης
Πάντα υπήρχε διαφθορά. Από τότε που υπάρχουν οργανωμένες κοινωνίες. Ποτέ όμως στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχε φτάσει τα σημερινά επίπεδα.
Σήμερα την διευκολύνει το παγκοσμιοποιημένο σύστημα οικονομίας, οι κρατικοί ανταγωνισμοί προστασίας των λεγόμενων εθνικών συμφερόντων, τα οικονομικά μονοπώλια, οι πολυεθνικές, το πυκνό δίκτυο επικοινωνίας, η εύκολη μετακίνηση του χρήματος και ένα σωρό άλλοι παράγοντες. Οι μορφές της διαφθοράς είναι πολλαπλές και φυσικά ούτε είναι δυνατό να παρουσιαστούν και να αναλυθούν σε ένα άρθρο.
Πολύ σημαντικό πάντως είναι να διαχωριστεί η διαφθορά των προσώπων από τη συστημική διαφθορά. Η δεύτερη είναι θεσμοποιημένη, έχει περάσει μέσα από θεσμούς, έχει θεσμικό υπόβαθρο, έτσι που να γίνονται πράγματα χωρίς να σημαίνει ότι κάποιος διαπράττει ποινικό αδίκημα όταν τα κάνει. Υπάρχουν για παράδειγμα παραθυράκια στους νόμους. Αυτό οδηγεί στην απαξίωση μιας χώρας και είναι αυτό που συμβαίνει με την Ελλάδα και την Κύπρο.
- Στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο καταπολέμησης της διαφθοράς που την περιορίζει. Υπάρχουν ανεξάρτητοι θεσμοί και μηχανισμοί που με τη λειτουργία τους θέτουν φραγμούς στην εξάπλωση της.
Το βελγικό παράδειγμα με την περίπτωση της Εύας Καϊλή είναι χαρακτηριστικό αυτής της σχετικής ανεξαρτησίας που δεν υπάρχει ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Κύπρο. Αστυνομία και εισαγγελικές αρχές δεν ενήργησαν ποτέ με τον ίδιο τρόπο στις δύο χώρες με αποτέλεσμα γνωστά σκάνδαλα στην Κύπρο-χρηματιστήριο,χρυσά διαβατήρια κ.α.- να μένουν ατιμώρητα και το ίδιο και στην Ελλάδα με σκάνδαλα όπως αυτό της Novartis και της Siemens. Ουδείς τιμωρήθηκε.
Σημαντικός είναι επίσης ο ρόλος των ελεγκτικών μηχανισμών. Όπου υπάρχουν αυτοί οι μηχανισμοί ως ανεξάρτητοι θεσμοί διαδραματίζουν ανασταλτικό ρόλο στην εξάπλωση της διαφθοράς. Στην Κύπρο η Ελεγκτική Υπηρεσία έκανε τα τελευταία χρόνια μια σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου αλλά συνάντησε πολλαπλές δυσκολίες, κυρίως από την εκτελεστική εξουσία αλλά όχι μόνο.
Όσο αφορά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα ήταν γνωστή στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ η ύπαρξη μιας συστημικής διαφθοράς στις Βρυξέλλες. Τα διάφορα λόμπι συνιστούν εκεί μια άτυπη εξουσία. Το γνωρίζουμε καλά στην περίπτωση της Τουρκίας αλλά και άλλων κρατών όπως και των μεγάλων πολυεθνικών.
Ανάμεσά στους λομπίστες των Βρυξελλών βρίσκει κανείς πρώην πολιτικούς και Επιτρόπους, δικηγόρους, μάνατζερ, πράκτορες,ΜΚΟ, επαγγελματίες οικολόγους, τεχνοκράτες, εργατολόγους, επικοινωνιολόγους πανεπιστημιακούς καθηγητές και δημοσιογράφους.
Πάνω από 25.000 εξ επαγγέλματος λομπίστες δρουν σήμερα στις Βρυξέλλες, ενώ το ύψος της ετήσιας δαπάνης λόμπινγκ εκτιμάται πως ανέρχεται συνολικά στο 1,5 δισ. ευρώ. Οι Βρυξέλλες ακολουθούν την Ουάσιγκτον ως ο τόπος με τα περισσότερα λόμπι.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των ποσών που ξοδεύονται είναι η Apple, η οποία αύξησε τον προϋπολογισμό της από 750.000 ευρώ το 2015 στα 6,5 εκατομμύρια το 2022.
Όταν το 80% περίπου της εθνικής νομοθεσίας των κρατών-μελών της ΕΕ βασίζεται σήμερα σε αποφάσεις, κανονισμούς και οδηγίες που έχουν τη σφραγίδα των κοινοτικών οργάνων των Βρυξελλών, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία που έχει το λόμπι στις Βρυξέλλες. Εννοείται ότι το λόμπι είναι νόμιμο. Η διαφθορά που αναπτύσσεται με τις μεθόδους του είναι το πρόβλημα.
Η περίπτωση Καϊλή είναι ασφαλώς η κορυφή του παγόβουνου. Και ο άξονας της διαφθοράς δεν είναι μόνο νότιος, ελληνοϊταλικός, όπως προσπαθούν κάποιοι να τον παρουσιάσουν. Συνεχίζει και βόρεια μέχρι το Βερολίνο. Όλοι γνωρίζουν αυτά που φημολογούνται, ψιθυρίζονται ή και γράφονται ακόμη για την Πρόεδρο της Κομισιόν.
Άλλωστε η σχέση ΕΕ-Κατάρ έχει και μια γεωπολιτική διάσταση, έχει να κάνει με το φυσικό αέριο που η χώρα αυτή προμηθεύει στην Ευρώπη και ειδικά στη Γερμανία. Επιπλέον η αποκάλυψη αυτή έρχεται να συγκαλύψει τη συστημική διαφθορά που χαρακτηρίζει το σύνολο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Με τη θυσία της Ιφιγένειας περισώζεται έτσι το ευρωϊερατείο.
Ο ερασιτεχνικός τρόπος του κυκλώματος, στο οποίο συμμετείχε η Καϊλή, με τα χρήματα σε σακούλες,επιβεβαιώνει πως υπάρχουν πολύ πιο μεγάλα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από μια διαφθορά περισσότερο εκλεπτυσμένη, καλύτερα οργανωμένη, με ευρύτερη γεωπολιτική διάσταση. Η περίπτωσή της Καϊλή δεν μπορεί να είναι μία και μοναδική. Η σαπίλα του συστήματος είναι πολύ μεγαλύτερη
Η περίπτωση Καϊλή όμως θα είναι το πρόσχημα που θα αξιοποιήθεί με απώτερο στόχο τον έλεγχο του παιχνιδιού στις Βρυξέλλες και τη συγκάλυψη των ευρύτερων δικτύων της διαφθοράς.
- Ακούονται επίσης και γράφονται διάφορες υποθέσεις ερμηνείας του συμβάντος και μια από αυτές έχει σχέση με τον έλεγχο που προσπαθούν να οριστικοποιήσουν οι Αμερικανοί επί της Ευρώπης με αφορμή τον πόλεμο της Ουκρανίας. Ο χρόνος θα δείξει αν υπάρχει αμερικανική εμπλοκή.
Όσον αφορά την Ελλάδα πέρα από το ότι διασύρεται διεθνώς το ελληνικό όνομα, θα υπάρξουν και εσωτερικές πολιτικές συνέπειες καθώς ο Μητσοτάκης δεν θα έχει πια τη δυνατότητα διεύρυνσης προς τον λεγόμενο κεντρώο χώρο. Είναι γνωστόν ότι η Καϊλή ετοιμαζόταν να μεταπηδήσει στη ΝΔ και αυτό θα παρουσιαζόταν από τον Μητσοτάκη ως μια σημαντική πολιτική διεύρυνση. Οι σχέσεις δε με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρουλάκη γίνονται ακόμη πιο δύσκολες και μια μετεκλογική συνεργασία μεταξύ τους προβληματική.
Το πιο λυπηρό ίσως είναι ότι με τα φώτα στραμμένα στην Καϊλή, κατάβάλλεται ήδη προσπάθεια να λησμονηθεί η διαφθορά που μαστίζει την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι πολίτες όμως έχουν καθήκον να μείνουν προσηλωμένοι σε ένα διαχρονικό αγώνα εξάλειψης της. Για το καλό όνομα και την αξιοπρέπεια του ελληνισμού.
Υ.Γ. Ο Ερντογάν απειλεί την Αθήνα με πυραύλους και οι Αμερικανοί, «στρατηγικοί εταίροι» της Ελλάδας, εκφράζουν απλώς τη λύπη τους. Αυτό θα πει να βρίσκεσαι με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Και η Ελλάδα να είναι αμερικανική βάση από την Αλεξανδρούπολη ως τη Σούδα.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Email stephanos.constantinides@gmail.com
Το σκάνδαλο που τελευταία ήλθε στην επιφάνεια στην ΕΕ, που χαρακτηρίζεται ως συγκλονιστικό και “εξέπληξε” όλους και μάλιστα πιο πολύ τους θύτες, είναι ένα καθημερινό φαινόμενο, άσχετα τώρα εάν δεν το πληροφορούμαστε σε καθημερινή βάση. Θαυμάζω δε τον εντυπωσιακό φαρισαϊσμό όλων αυτών που κατέχουν κάποια καρέκλα εξουσίας, που πρώτοι “βαλέτω τον λίθο”, με τι στόμφο καταδίκασαν το γεγονός! Κάποιοι από αυτούς από άγνοια και άλλοι, ως οι συνήθως επιτήδειοι ηθοποιοί, διαπλεκόμενοι μέχρι τα μπούνια, μας παρέλασαν τις “αγαθές” τους προθέσεις για την πάταξη του φαινομένου, παίζοντας το ρόλο του σούπερμαν.
Σε ένα προηγούμενο άρθρο μου στην ιστοσελίδα SLpress.gr αναφερόμουνα στο ετήσιο παραγόμενο μαύρο χρήμα το οποίο, με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, ανέρχεται στο 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια από τα οποίο το ένα τρις δολάρια ξοδεύεται ετησίως για αγορά κυβερνητικών υπαλλήλων. Γιατί, λοιπόν αυτή η έκπληξη; Αυτό δε το φαινόμενο δεν αφορά μόνον οργανισμούς σαν την ΕΕ, όπως αναφέρει ο Βασίλης Στοϊλόπουλος σε άρθρο του στην ίδια ιστοσελίδα. Αφορά κάθε οργανισμό που διαχειρίζεται καρέκλες πολιτικής εξουσίας και όχι μόνον.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς τις χορηγίες σε χρήμα και σε είδος που χρειάζεται σήμερα ένας υποψήφιος για το αξίωμα του βουλευτή, ιδίως στις εκλογικές περιφέρειες των μεγάλων αστικών εκλογικών περιφερειών, όπως, για παράδειγμα αυτές των Αθηνών, για να βγάλει κάποια συμπεράσματα. Όπως έχω επανειλημμένως αναφερθεί, αυτές οι δραστηριότητες είναι αποτέλεσμα διαπλοκής που παράγεται δια της εκλογικής διαδικασίας, δια της οποίας γεφυρώνεται ο υποψήφιος με τον ψηφοφόρο.
Και το κακό με όλο αυτό το παραγόμενο και διακινούμενο μαύρο χρήμα (πηγή παραγωγής του είναι οι καταναλωτές) είναι πως δεν είναι μόνο αυτό που πληρώνει ο καταναλωτής. Πληρώνει και τις δαπάνες όλων των υποδομών, που με νόμους και συντάγματα είναι επιφορτισμένες με την “πάταξη” του φαινομένου της διαπλοκής.
Πάσχει το εκλογικό σύστημα
Το σύστημα της εκλογικής διαδικασίας για την ανάδειξη πολιτικών αξιωματούχων-βουλευτών, περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων είναι εισαγόμενο προϊόν, ίδιον χαρακτηριστικό του ρεπουμπλικανικού πολιτικού συστήματος των Λατίνων (500 π.Χ.) που προτιμά τον επαγγελματισμό της πολιτικής, μιας και οι βασιλείς είναι είδος προς εξαφάνιση, ώστε να διασφαλίζεται και η μονιμότητα αυτών που εσαεί υποστηρίζουν συγκεκριμένα συμφέροντα.
Αυτό το σύστημα δεν έχει καμιά σχέση με το αθηναϊκό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα, όπου οι πολιτικοί αξιωματούχοι αναδεικνύονταν δια της κλήρωσης και για μια θητεία, για εκείνη την εποχή ενός έτους και όχι δια της εκλογής, με στόχο την πάταξη της διαπλοκής. Η διαδικασία αυτή είχε επίσης τη δυνατότητα να ικανοποιήσει την αξιωματική αρχή της δημοκρατίας της ισοπολιτείας, αφού η ανάδειξη των βουλευτών γινόταν δια της κλήρωσης από ομάδα εθελοντών από κάθε εκλογική περιφέρεια και μπορούσε κανείς να ορίσει και τα προσόντα καθώς και την κοινωνική καταγωγή των υποψηφίων.
Για το σήμερα αναφέρω στο βιβλίο μου “Δούρειος Ίππος της Δημοκρατίας” (εκδόσεις Άμμων) πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να κοστίζει στον υποψήφιο ούτε ένα ευρώ, γιατί η ανάδειξή του δεν έχει ανάγκη των ΜΜΕ, ούτε των εκλογικών κέντρων και γραφείων και ούτε εξαρτάται η συμμετοχή του από τις προτιμήσεις του αρχηγού του κόμματος, ή άλλων κομματικών στελεχών ή ακόμα χειρότερα εξωγενών παραγόντων. Η διαδικασία αυτή τερματίζει, επίσης, την οικογενειοκρατία στην πολιτική και με τον περιορισμό της θητείας σε μία τερματίζεται και ο επαγγελματισμός της πολιτικής.
Μέχρι σήμερα ουδείς από τους έχοντες και κατέχοντες καρέκλες με χαρακτηριστικά πολιτικής εξουσίας σήκωσε το χέρι του για να μας πει ότι υιοθετεί την παραπάνω διαδικασία, ούτε και από αυτούς που αυτοαναγορεύονται δημοκράτες και προοδευτικοί, ενώ μας υπόσχονται να μας απαλλάξουν από τη διαπλοκή της οποίας κάποιοι μπορεί να είναι και προϊόν της (προετοιμάζω και μια δημοσκόπηση που θα απευθυνθεί προς αυτοπροσδιοριζόμενους δημοκράτες και προοδευτικούς, για να διαπιστώσω τις προτιμήσεις τους). Γεγονός πάντως είναι ότι γενικώς οι πολίτες είναι βαθιά εθισμένοι σε μια διαδικασία-μέσο που προάγει το ολιγαρχικό σύστημα, του οποίου συνιστώσα αποτελεί ακόμα και το χιτλερικό καθεστώς, γιατί και αυτό, και όχι μόνο αυτό, με εκλογές αναδείχτηκε!
Η λύση δεν είναι στην Αριστερά
Ο Βασίλης Στοϊλόπουλος στο άρθρο του μνημονεύει αρκετές συγκεκριμένες δράσεις που έχουν ως βάση τη διαπλοκή, αλλά να μην ξεχνάμε πως τα ΜΜΕ αποτελούν επενδύσεις στην αγορά που παράγουν οι ανάγκες των πολιτικών αξιωματούχων ανάδειξης και ανανέωσης της θητείας τους και αυτές γίνονται από το μεγάλο κεφάλαιο και γι’ αυτό δεν χρειάζεται οι ιδιοκτήτες τους να πεισθούν από τους λομπίστες και δημοσιογράφους, οι οποίοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι υπάλληλοί τους.
Λύσεις για το ίδιο θέμα προωθούνται και από κάποιους αμεσοδημοκρατικόπλητους, με βάση την άμεση δημοκρατία, χωρίς να τις εξειδικεύουν. Ένας από αυτούς είναι ο ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Coimbra (Πορτογαλία), Boaventura de Sousa Santos (βλ. άρθρο του Μάκη Ανδρονόπουλου στην ιστοσελίδα SLpress.gr). Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι εκλογές αποτελούν μια πράξη άμεσης δημοκρατίας.
Η αριστερά δεν έχει, βέβαια, καμιά σχέση με τη δημοκρατία γιατί δεν μπορεί να απεξαρτοποιηθεί από τo μαρξιστικό δόγμα της συνταγής της βίας και γι’ αυτό θα παραμένει όλο και περισσότερο στα αζήτητα. Άλλωστε στο ίδιο άρθρο του αναφέρονται οι πολύ εύστοχες επισημάνσεις του Αμερικανού μαρξιστή στοχαστή Τζέιμς Μπάρναμ, στο περίφημο έργο του “The Managerial Revolution”, στο οποίο απέδειξε ότι τις επαναστάσεις τις κάνει μεν πάντα ο λαϊκός παράγοντας, αλλά την εξουσία την παίρνει η αμέσως κατώτερη τάξη από αυτή που πέφτει.
======================
Περισσότερες από 13.000 επιχειρήσεις συμμετέχουν στο γαϊτανάκι των αποφάσεων - Στον κατάλογο της βιομηχανίας επηρεασμού της Ε.Ε. και η αμαρτωλή ΜΚΟ «HumanRights360»
Η πραγματική βιομηχανία των Βρυξελλών είναι η πολιτική και η επιρροή. Το lobbying δεν είναι τίποτα άλλο από τον τρόπο που οι μεγάλες εταιρίες και οργανισμοί επιχειρούν να είναι κοντά στην ευρωπαϊκή διακυβέρνηση ή και να την επηρεάζουν.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Το ίδιο το σύστημα είναι έτσι δομημένο από τις Βρυξέλλες ώστε να είναι γραφειοκρατικό και «γκρίζο». Η διαδικασία του lobbying είναι νόμιμη. Για τις εταιρίες που το ασκούν αποτελεί μια επένδυση. Για τους πολιτικούς της Ε.Ε. και τους αξιωματούχους μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στην υπόθεση του Κατάρ, να αποτελεί ακόμα έναν τρόπο να βγάζουν λεφτά.
Υπάρχουν περισσότερες από 13.000 εταιρίες που κάνουν lobbying στις Βρυξέλλες. Πάνω από 485 πρώην ευρωβουλευτές πληρώνονται από πολυεθνικές, κι όχι μόνο, για να χρησιμοποιούν την επιρροή τους. Οσο πιο ψηλά φτάνει ένας ευρωβουλευτής ή αξιωματούχος τόσο πιο ακριβό θα είναι το κασέ του όταν αποφασίσει αργότερα να γίνει λομπίστας. Ο Παντσέρι, αφότου δεν εξελέγη στις Βρυξέλλες, επέλεξε αυτόν τον δρόμο.
Οι λομπίστες των εταιριών περιγράφονται με τον παραπλανητικό όρο «κοινωνία των πολιτών». Ο κόσμος υποθέτει ότι πρόκειται μόνο για κοινωνικές ομάδες, συνδικαλιστικές οργανώσεις ή επίσημους φορείς που απλώς εκφράζουν τις θέσεις τους στις Βρυξέλλες. Η επιρροή τους σε νομοθετήματα της Ε.Ε., που μετά περνούν στις νομοθεσίες κρατών, θεωρείται θεμιτή και νόμιμη.
Ομως η «κοινωνία των πολιτών» είναι στην πραγματικότητα «κοινωνία των πολυεθνικών». Οι πολίτες γνωρίζουν ελάχιστα ή και τίποτα για όσα γίνονται στις Βρυξέλλες. Το οικοδόμημα των Βρυξελλών έχει δημιουργηθεί για να διατηρεί τα χρήματα σε κίνηση. Οι εταιρίες που είναι περασμένες στα επίσημα μητρώα κάνουν lobbying νόμιμα. Οι ευρωβουλευτές είναι υποχρεωμένοι να δηλώνουν όλες τις συναντήσεις τους για λόγους διαφάνειας. Ασφαλώς και οι περισσότερες εταιρίες ή φορείς λειτουργούν με τυπικότητα.
Ομως, υπάρχουν και περιπτώσεις που φτιάχνονται διάφορα παρακλάδια για μαύρο χρήμα, όπως με τη ΜΚΟ του Παντσέρι και το Κατάρ. Η περίπτωση του εμιράτου είναι η πρώτη που αποκαλύπτει πως όχι μια εταιρία, αλλά μια κρατική οντότητα τρίτης χώρας διείσδυσε και προσπάθησε να εξαγοράσει διπλωματική και εμπορική υπεροχή δωροδοκώντας αξιωματούχους της Ε.Ε.
Οι λομπίστες προσπαθούν να είναι μέρος της συζήτησης στις Βρυξέλλες. Επιθυμούν να επηρεάσουν έγκαιρα για να διαμορφώσουν την ατζέντα και συχνά το καταφέρνουν. Οι αποφάσεις στην Ε.Ε. λαμβάνονται από την Κομισιόν, το Συμβούλιο Αρχηγών και το Ευρωκοινοβούλιο. Οι λομπίστες που μπορούν να πλοηγηθούν στον κύκλο αποφάσεων αυτών των τριών θεσμών θεωρούνται ανεκτίμητοι.
Η Google και η Facebook έχουν ανοίξει γραφεία στην κυβερνητική περιφέρεια του Βερολίνου, κοντά στο γερμανικό Κοινοβούλιο, αλλά και στο Quartier Léopold των Βρυξελλών, μια ανάσα από την Κομισιόν.
Περισσότεροι από 25.000 λομπίστες χιλιάδων εταιριών με μόνιμη βάση στις Βρυξέλλες
Η Transparency International εκτίμησε πέρυσι ότι μόνιμη βάση στις Βρυξέλλες έχουν πάνω από 25.000 λομπίστες χιλιάδων εταιριών, με μόνη επιδίωξη να επηρεάζουν την πολιτική της Ε.Ε. Ο συνδυασμένος ετήσιος προϋπολογισμός για lobbying υπολογίζεται συντηρητικά σε περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τα πραγματικά ποσά εκτιμάται ότι είναι πολύ περισσότερα. Περίπου 7.500 από αυτούς τους λομπίστες είναι διαπιστευμένοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να συναντώνται τακτικά με βουλευτές.
H LobbyControl, οργανισμός με έδρα τη Γερμανία, δηλώνει ότι εδώ και χρόνια η τάση είναι η «επαγγελματοποίηση της βιομηχανίας λόμπι στις Βρυξέλλες». Οπως φάνηκε κι από την περίπτωση Παντσέρι – Καϊλή, το πρόβλημα αρχίζει όταν δεν δηλώνονται επίσημα όλες οι συναντήσεις με λομπίστες και όσα γίνονται στο σκοτάδι.
Οπως αποκαλύφθηκε από τον Ιταλό δημοσιογράφο της «La Repubblica» Φοσκίνι, «μία ημέρα πριν από τη σύλληψη της Ελληνίδας είχε οργανωθεί σε ξενοδοχείο των Βρυξελλών ένα μεγάλο πάρτι από τον πρέσβη του Κατάρ». Επίσης διερευνάται κι αν όλα τα ταξίδια της Καϊλή στο Κατάρ για συναντήσεις με αξιωματούχους ήταν εν γνώσει της Ε.Ε.
Σήμερα πια όλοι παραδέχονται ότι το σύστημα lobbying είναι διάτρητο. Τον Οκτώβριο του 2020 διέρρευσε έγγραφο που είχε ταρακουνήσει τις Βρυξέλλες. Παρουσίαζε με λεπτομέρειες τα σχέδια της Google να υπονομεύσει τη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ψηφιακή διαφήμιση. Ο τρόπος που θα επηρέαζε η Google ήταν διαβρώνοντας την υποστήριξη στη νομοθεσία εντός της Ε.Ε. με στόχο να περιπλέξει τη διαδικασία χάραξης πολιτικής.
Στην Ευρώπη οι εταιρίες ξοδεύουν περισσότερα από ποτέ, προσλαμβάνοντας πρώην πολιτικούς, δικηγορικά γραφεία και εταιρίες συμβούλων. Χρηματοδοτούν δεκάδες δεξαμενές σκέψης και εμπορικές ενώσεις, προσφέρουν ακαδημαϊκές θέσεις σε κορυφαία πανεπιστήμια και φροντίζουν να γίνεται δημοσίευση «φιλικών» προς τα συμφέροντά τους ερευνών.
Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2020 η Google, η Facebook, η Amazon, η Apple και η Microsoft δήλωσαν ότι δαπάνησαν 19.000.000 ευρώ, σύμφωνα με την Transparency International. Οι εταιρίες ανέφεραν επίσημα εκατοντάδες συναντήσεις με Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Η ελληνική παρουσία
Στα στοιχεία της Ε.Ε. για εταιρείες, οργανισμούς, φορείς και ΜΚΟ που κάνουν επίσημο και νόμιμο lobbying καταγράφονται και 154 ελληνικές. Ανάμεσά τους πολλές γνωστές, όπως η Ελληνική Ενωση Τραπεζών, η Attica Group, η Ενωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, ο ΟΛΘ, η Ελληνικός Χρυσός, η Wind, το ΑΠΘ, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας κ.ά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δει το φως, τα περισσότερα χρήματα (1.500.000 ευρώ) για lobbying δαπανά η ΑΘΗΝΑ, ερευνητικό κέντρο καινοτομίας. Στους συνεργάτες της εντοπίζεται και ο Ανδρέας (Αντρίκος) Παπανδρέου, πανεπιστημιακός και τέταρτο παιδί του Ανδρέα Παπανδρέου. Δεύτερη σε δαπάνες (1.000.000 ευρώ) φαίνεται να είναι η Uni Systems Systèmes Informatiques του ομίλου Θ. Φέσσα.
Στη λίστα εταιριών εντοπίσαμε και τη MKO «HumanRights360» του Επαμεινώνδα Φαρμάκη, που είχε προκαλέσει τη διπλωματική σύγχυση με τα γεγονότα του καλοκαιριού στη νησίδα του Εβρου. Η συγκεκριμένη ΜΚΟ ελέγχεται σήμερα από τις ελληνικές εισαγγελικές Αρχές για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ενώ οι λογαριασμοί της έχουν δεσμευτεί.
Η Boeing για κάθε δολάριο που ξόδεψε κέρδισε φορολογικές ελαφρύνσεις $7.250
Τα ποσά που ξοδεύουν οι διάφορες ομάδες συμφερόντων είναι τεράστια, αλλά στην πράξη υπεραποδίδουν μέχρι και το τελευταίο σεντ. Διαχρονικά είναι αποδεδειγμένο από έρευνες Αμερικανών πολιτικών επιστημόνων ότι τα πολιτικά αποτελέσματα ευνοούν την ομάδα συμφερόντων με τους περισσότερους πόρους πίεσης.
Ποια είναι τα χειροπιαστά οικονομικά οφέλη του lobbying; Το 2014 στις ΗΠΑ η ανάλυση των δεδομένων της Boeing έδειξε ότι η εταιρία έλαβε 7.250 δολάρια σε φορολογικές ελαφρύνσεις για κάθε 1 δολάριο που ξόδεψε για lobbying, σύμφωνα με τη Huffington Post.
Στην περίπτωση των Βρυξελλών το lobbying λειτουργεί ως μηχανισμός εξουσίας στις δημοκρατικές κυβερνήσεις. Το ότι γέρνει την πλάστιγγα μονοπωλιακά προς τα συμφέροντα των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων αποτελεί πια απειλή για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Τα προϊόντα της οικονομικής πίεσης περνούν μέσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις νομοθεσίες των κρατών.
Αντίστοιχα με τις μεγάλες επιχειρήσεις, το lobbying είναι τακτική που εργαλειοποιούν και τα κράτη σε έναν διαρκή πόλεμο για επιρροή. Με προσπάθειες να «πλευρίσουν» αξιωματούχους, think tanks για προώθηση συμφερόντων εξυπηρετούν «ειδικούς» που χειραγωγούν έρευνες, δεδομένα και γεγονότα για να προωθήσουν συγκεκριμένες ατζέντες.
Το Κατάρ, για παράδειγμα, ένα μικροσκοπικό αλλά ζάπλουτο βασίλειο στον Περσικό, άρχισε πριν από 12 χρόνια οργανωμένα την προσπάθεια να ανεβάσει το στάτους του, αναλαμβάνοντας μια παγκόσμια εκδήλωση. Και παρά τις επικρίσεις για δωροδοκία, κακοποιήσεις εργατών και θανάτους 6.500 ανθρώπων, τα κατάφερε. Στόχος του Κατάρ ήταν να μεγεθύνει τον ρόλο του ως διπλωματικός μεσολαβητής.
Πράγματι, ήδη πριν από το Μουντιάλ ο πρόεδρος Μπάιντεν ανακήρυξε το Κατάρ «μεγάλο σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ» και οι ΗΠΑ άρχισαν να βασίζονται σε αυτό για να διευκολύνουν τις ανταλλαγές με το Ιράν, τους Ταλιμπάν και τους Παλαιστινίους.
Έτσι δουλεύει το νταραβέρι με τους πολιτικούς
Οι λομπίστες προσπαθούν να πείσουν κάθε κυβέρνηση να ικανοποιήσει τα συμφέροντά τους. Στη συνέχεια αυτά τα συμφέροντα θα «πουληθούν» από υπουργούς στους πολίτες, συνήθως αμπαλαρισμένα ως οφέλη στους πολλούς. Από μια πίεση για να μην αυξηθεί ο εταιρικός φόρος μέχρι την προώθηση μιας ιδιωτικοποίησης ή ενεργειακής πηγής, η μπίζνα του lobbying ακολουθεί διάφορες τακτικές:
- Ο πρώτος «κανόνας» είναι η αξία της μυστικότητας. Η επιρροή του lobbying αυξάνεται όταν περνά σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη από το κοινό.
- Η επιρροή στους πολιτικούς, η οποία μπορεί να «αγοραστεί». Αυτό δεν είναι απαραίτητο να γίνεται με μετρητά, αλλά ως μια επένδυση στη σχέση. Οι λομπίστες χτίζουν εμπιστοσύνη με τον πολιτικό ή τον αξιωματούχο, προσφέρουν βοήθεια και δέχονται εύνοια.
Ενας από τους πιο γρήγορους δρόμους για να συντομεύσει η διαδικασία οικοδόμησης σχέσεων είναι να προσλάβουν φίλους, συγγενείς ή πρώην συνεργάτες πολιτικών. Συχνά ο ίδιος ο πολιτικός ή αξιωματούχος μπορεί να είναι αυτός που θα «βολευτεί» σε μια ιδιαίτερα σημαίνουσα και πλουσιοπάροχη θέση στον ιδιωτικό τομέα μετά τη θητεία του ή, στην περίπτωση της Ε.Ε., ακόμα και κατά τη διάρκεια.
Ενα από τα πιο εξωφρενικά προνόμια των Βρυξελλών είναι ότι ένας αξιωματούχος της Ε.Ε. μπορεί να προσληφθεί από μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα ενώ τυπικά βρίσκεται σε άδεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το σύστημα επιτρέπει σε κάποιον να παίρνει άδεια άνευ αποδοχών για έως και 12… χρόνια και να εργάζεται αλλού, διατηρώντας παράλληλα μια θέση ανοιχτή στην Ε.Ε.
Η συγκεκριμένη πολιτική επικρίνεται ως παράλογη και ξεκάθαρη κατάχρηση εξουσίας. Τον περασμένο Μάιο διεξήχθη έρευνα γι’ αυτή την πρακτική από τον διαμεσολαβητή της Ε.Ε., που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «κινδυνεύει να υπονομεύσει την ακεραιότητα της διοίκησης της Ε.Ε.».
Τελευταία γίνονται προσπάθειες να μπει ένα φρένο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει: «Ως ζήτημα αρχής απαγορεύουμε κατά τη διάρκεια άδειας τις εξωτερικές δραστηριότητες που έχουν στόχο την εκπροσώπηση ιδιωτικών συμφερόντων».
Ο οδικός χάρτης για να ανοίξουν οι πόρτες
Ειδικά για τις Βρυξέλλες οι εξουσίες είναι διάχυτες και οι λομπίστες πρέπει να διαμορφώσουν την ατζέντα σε τρεις θεσμούς: Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Ευρωκοινοβούλιο. Ετσι, η συμβουλευτική DR2 Consultants δίνει τον χάρτη για το επιτυχημένο lobbying:
- Αντιστοιχήστε πρώτα τη δική σας ατζέντα με το αφήγημα της Ε.Ε.
- Στη συνέχεια χτίστε ένα ισχυρό δίκτυο στις Βρυξέλλες για πρόσβαση στους υπευθύνους πολιτικής.
- Τέλος, για να επωφεληθείτε από τον λαβύρινθο των Βρυξελλών, οικοδομήστε συνασπισμούς και συνεργαστείτε με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη σε θέματα κοινού συμφέροντος.
Σχόλια