Γρίβας Κώστας
Η είδηση ότι ακτιβίστριες οικολογικής οργάνωσης βανδάλισαν
τον φημισμένο πίνακα “Ηλιοτρόπια” του Βαν Γκονγκ στην Εθνική Πινακοθήκη
του Λονδίνου για να διαμαρτυρηθούν για την… κλιματική αλλαγή, είναι η
τρανταχτή απόδειξη ότι η σχετική συζήτηση έχει πλέον ξεφύγει από το
επίπεδο της αντιπαράθεσης επιστημονικών επιχειρημάτων. Αυτή πλέον
διεξάγεται με χιλιαστικούς και εσχατολογικούς όρους. Οι ζηλωτές της
θεωρίας της κλιματικής αλλαγής βλέπουν την αλλαγή του κλίματος ως μια
μείζονα καταστροφή κοσμογονικών διαστάσεων, θεωρώντας υπεύθυνο
αποκλειστικά τον άνθρωπο. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε και πάλι στο προσκήνιο τα
ορυκτά καύσιμα, παραμερίζοντας (φοβούμαστε προσωρινά) μία επικίνδυνη
ατζέντα, με τεράστιες συνέπειες για τον πολιτισμό μας, αν και οι
“ζηλωτές” της δεν πτοούνται. Στην πραγματικότητα, ο τρόμος για την
κλιματική αλλαγή αλλάζει την ίδια μας την θεμελιακή κοσμοαντίληψη για τη
φύση, τον κόσμο και τη θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτόν.
Η μεγάλη συνεισφορά του Δαρβίνου και της θεωρίας της εξέλιξης στην επιστήμη ήταν ότι καθιέρωσε την άποψη ότι η φύση είναι ένα δυναμικό μέγεθος, το οποίο βρίσκεται σε διαρκή αλλαγή και δεν επιδέχεται στασιμότητα. Αυτή η αντίληψη ενός διαρκώς μεταλλασσόμενου κόσμου αποτέλεσε το θεμέλιο της σύγχρονης επιστήμης και του σύγχρονου πολιτισμού. Σήμερα, όμως, η τάση αυτή απειλεί να αντιστραφεί.
Με τη δαιμονοποίηση αυτού καθαυτού του όρου κλιματική αλλαγή, επιβάλλεται νομοτελειακά μια αντίληψη ότι η φύση είναι, ή μάλλον πρέπει να είναι, ένας στατικός, παγωμένος κόσμος. Συνακόλουθα, επανερχόμαστε στις μεσαιωνικές αντιλήψεις της “φυσικής τάξης πραγμάτων”, με ότι αυτό συνεπάγεται. Να επισημάνουμε ότι οι θεμελιώδεις κοσμοαντιλήψεις μας, που ξεκινάνε από το πώς αντιλαμβανόμαστε τη φύση, περνάνε και στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο.
Εν προκειμένω, η κοσμοαντίληψη μιας στατικής φυσικής τάξης αποτέλεσε το θεμέλιο της μοναρχίας και της φεουδαρχίας. Αντιθέτως οι δημοκρατικές και σοσιαλιστικές αντιλήψεις βασίστηκαν στην κοσμοαντίληψη του δυναμικού και συνεχώς μεταλλασσόμενου κόσμου. Στην πραγματικότητα, η δαιμονοποίηση της κλιματικής αλλαγής αντιστρέφει τον ίδιο τον προσανατολισμό της ιστορικής πορείας του ανθρώπου.
Κλιματική αλλαγή και “χρυσό παρελθόν”
Συγκεκριμένα, από τον ύστερο Μεσαίωνα και μετά ο πολιτισμός μας είναι προσανατολισμένος προς το μέλλον (future oriented). Πυρήνας και κινητήρια δύναμη της ιστορικής εξέλιξης ήταν η κοσμοαντίληψη πως ο κόσμος κινείται προς ένα καλύτερο μέλλον. Βέβαια, πάντοτε υπήρχαν μνήμες, εικόνες και αντιλήψεις ενός εξιδανικευμένου “χρυσού παρελθόντος”, είτε κοντινού είτε μακρινού, αλλά αυτό ήταν δευτερεύων.
Πάνω σε αυτό το θεμέλιο εδραιώθηκαν, μεταξύ των άλλων, οι δημοκρατικές και σοσιαλιστικές θεωρίες. Αντιθέτως, οι απολυταρχικές αντιλήψεις έδιναν έμφαση στο παρελθόν. Είναι ο λόγος για την καθιέρωση των όρων πρόοδος και αντίδραση. Βλέπουμε πως σήμερα τα πράγματα αλλάζουν. Δια της δαιμονοποίησης της αλλαγής του κλίματος, στρεφόμαστε προς ένα ιδεατό παρελθόν. Ένα παρελθόν, από το οποίο υποτίθεται ότι έχουμε εγκληματικά απομακρυνθεί και πρέπει να επιστρέψουμε σε αυτό, εγκαταλείποντας ότι μας οδήγησε σε αυτήν την ύβρη. Δηλαδή όχι μόνο από ότι θεωρούσαμε ως πρόοδο μέχρι σήμερα, αλλά ακόμα και τον σεβασμό σε έργα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας,
Οι ζηλωτές της κλιματικής αλλαγής
Πυρήνας του πολιτισμού μας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ήταν ο ανθρωποκεντρισμός. Η αντίληψη ότι “μέτρον όλων των πραγμάτων ο άνθρωπος”. Δηλαδή, τα πάντα να στοχεύουν στην καλυτέρευση της ζωής του επί της Γης. Όμως, η θρησκεία της κλιματικής αλλαγής, ή καλύτερα του κλιματικού τρόμου, αλλάζει τις προτεραιότητες. Πλέον πυρήνας της κοσμοαντίληψης μας γίνεται μια απρόσωπη φύση, την οποία ο άνθρωπος υποτίθεται ότι καταστρέφει.
Συνακόλουθα οι άνθρωποι χάνουν την κυρίαρχη τους θέση στον κόσμο και τον ρόλο της πυξίδας για το πως πρέπει να κινείται η ιστορική εξέλιξη. Επιπλέον (αυτό)αντιμετωπίζονται σαν παράσιτα που “καταστρέφουν το κλίμα”. Τρώνε κρέας, ταξιδεύουν με αυτοκίνητα, αεροπλάνα και τρένα (και όχι με high end ιστιοφόρα αξίας εκατομμυρίων δολαρίων…), χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για να ζεσταθούν και εν πάση περιπτώσει υπάρχουν. Ενδεικτικό του πως βλέπουν την ανθρωπότητα οι ζηλωτές αυτές της αντίληψης είναι η φράση που εκστόμισαν οι ακτιβίστριες που βανδάλισαν τα “Ηλιοτρόπια”: «Αξίζει περισσότερο η τέχνη από την ζωή;».
Αυτή η έμμεση αλλά ξεκάθαρη δαιμονοποίηση της ανθρωπότητας είναι μια πρωτοφανής κατάσταση στην ανθρώπινη ιστορία και δεν ξέρουμε που μπορεί να οδηγήσει. Σε συνδυασμό με τον ωμό συναισθηματισμό, το μανιχαϊσμό τον χιλιασμό και την ενοχικότητα της θρησκείας της “κλιματικής αλλαγής” κυριολεκτικά τρέμουμε στο τί άλλο πρόκειται να δούμε, με την κλιματική αλλαγή να έχει μετατραπεί σε ένα είδος new age θρησκείας, με τους οπαδούς της να θυμίζουν περισσότερο φανατικούς ζηλωτές.
Ολοκληρωτικός πόλεμος καλού και κακού
Επίσης, η λατρεία του κλιματικού τρόμου επιβάλλει μια μανιχαϊστική ανάγνωση του κόσμου. Από την μία πλευρά είναι το Κακό (δηλαδή αυτοί που ανέχονται την κλιματική αλλαγή ή δεν πιστεύουν ότι συμβαίνει ή δεν πιστεύουν ότι οφείλεται στον άνθρωπο). Από την άλλη πλευρά είναι το Καλό (δηλαδή αυτοί που πιστεύουν ότι συμβαίνει και οι οποίοι θεωρούν ότι οι άλλοι, το Κακό, είναι αυτοί που δεν αφήνουν να ληφθούν μέτρα). Η σύγκρουση των δύο πλευρών έχει ολοκληρωτικό χαρακτήρα. Θα επικρατήσει ή ο ένας ή άλλος. Ο κόσμος ή θα σωθεί ή θα καταστραφεί. Δεν υπάρχει μέση κατάσταση. Άρα, δεν τίθεται θέμα συνεννόησης, ανοχής ή συμβιβασμού. Η σύγκρουση είναι απόλυτη.
Επιπλέον, η αιχμή του δόρατος και η προσωποποίηση του κινήματος κατά της κλιματικής αλλαγής αποτέλεσε ένα νεαρό κορίτσι, ο λόγος του οποίου εστιάζει στο συναίσθημα. Η Γκρέτα Τούνμπεργκ και ο παθιασμένος λόγος της εκφράζει τη ζωτική δύναμη (vis vitalis) της νεότητας ενάντια στην εγκεφαλικότητα των “γέρων”. Εκφράζει το ψυχικό πάθος της “θύελλας και ορμής” (sturm und drang) το οποίο αντιπαρατίθεται στον ψύχραιμο λόγο και την ορθολογική ανάλυση, που θεωρούνται ως ανάθεμα.
Όλο αυτό το πακέτο του βιταλισμού, της νεότητας, της περιφρόνησης στην μετριοπάθεια, του προτάγματος για άμεση δράση, της μανιχαϊστικής ανάγνωσης του κόσμου, με μόνο πιθανό και επιθυμητό αποτέλεσμα την απόλυτη επικράτηση του Καλού και την εξάλειψη του Κακού, είναι ακριβώς το μείγμα του Ναζισμού: Τόσο απλά! Μάλιστα, την στιγμή που η ενεργειακή κρίση υποχρεώνει τις κυβερνήσεις, ακόμα και τους Γερμανούς Πρασίνους, να παραμερίσουν την ατζέντα της κλιματικής αλλαγής και το ίνδαλμα Τούνμπεργκ, δεν αποκλείεται οι ζηλωτές της κλιματικής αλλαγής να καταφύγουν σε νέες ακρότητες, μέχρι πρότινος απολύτως αδιανόητες.
================
Σχόλια