Χρήστος Κολοβός: Μπορεί να Επιστρέψει και Πάλι ο Λιγνίτης; Τι Είδους Επιστροφή Θέλει η Κυβέρνηση; (Video)
Ο Χρήστος Ι. Κολοβός είναι Δρ Μηχανικός Μεταλλείων - Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ. και τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.
Στο www.kozani.tv τον έχουμε φιλοξενήσει αρκετές φορές στο παρελθόν, με τις προβλέψεις του στα ζητήματα της ενεργειακής πολιτικής της χώρας, δυστυχώς να επαληθεύονται.
Έτσι λοιπόν που ακριβώς βρισκόμαστε σήμερα; Τι είδους επιστροφή θέλει η κυβέρνηση; Πόσο ρεαλιστικό είναι; Ποια κατάσταση επικρατεί στην υπόθεση λιγνίτης; Τι επικρατεί συνολικά στην ενέργεια; Δείτε τη συζήτηση που είχε με τον Παναγιώτη Τσαρτσιανίδη.
=============
Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική, ούτε επιστροφή έχουμε, ούτε οι τιμές θα μειωθούν. Για τον πολύ απλό λόγο πως για όσο διάστημα η διαμόρφωση της τιμής του ηλεκτρισμού περνά απ’ το Χρηματιστήριο Ενέργειας και για όσο διάστημα συμμετέχει έστω και μισή μονάδα φυσικού αερίου στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών, η Μέση Τιμή Ημέρας θα προκύπτει απ’ το πανάκριβο φυσικό αέριο.
Στη Γαλλία η κυβέρνηση σπεύδει να κρατικοποιήσει πλήρως τη δεσπόζουσα στην Ευρωπαϊκή αγορά EDF, ενώ και στη Γερμανία η κυβέρνηση έτρεξε να κρατικοποιήσει τη Uniper. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση προτίμησε να ξοδέψει μέχρι τώρα πάνω από πέντε (5) δις ευρώ δημοσίου χρήματος για τη δήθεν ελάφρυνση των καταναλωτών, στην πραγματικότητα για την προστασία των παρόχων! Πρόκειται για τυπικές περιπτώσεις που όσο οι εταιρείες είχαν κέρδη, αυτά έπρεπε να πηγαίνουν σε ιδιώτες, αλλά, όταν έχουν προβλήματα, αυτά πρέπει να φορτώνονται στο κοινωνικό σύνολο. Η κρίση απέδειξε περίτρανα πως τα βασικά αγαθά πρέπει να παραμένουν υπό αυστηρό δημόσιο έλεγχο.
Είναι πολύ σημαντικό πως βρέθηκαν για να δοθούν 5 δις ευρώ μέσα σε μόλις εννιά μήνες, και θα δοθούν κι άλλα πολλά, όταν ποτέ δεν βρίσκονται λεφτά για την ενίσχυση του ΕΣΥ, για την αναβάθμιση της παιδείας, ακόμα και για την ολοκλήρωση κάποτε εκείνου του πολύπαθου Μετρό της Θεσσαλονίκης ή την ανακατασκευή των μεγάλων γεφυρών του Αξιού και του Αλιάκμονα, που πλέον κινδυνεύουν να κόψουν την Ελλάδα στη μέση.
Για να αντιλαμβανόμαστε ποια η σημασία των 5 δις ευρώ, με τα λεφτά αυτά θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει τρεις νέες υπερσύγχρονες λιγνιτικές μονάδες, σαν την υπό ολοκλήρωση Πτολεμαΐδα 5 και να τους βάλουμε και σύστημα CCS, για τη συλλογή και αξιοποίηση του CO2. Θα είχαμε εκσυγχρονίσει πλήρως τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή χωρίς εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου», δεν θα καταστρέφαμε τη μεγαλύτερη Ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία, θα δίναμε δουλειές σε Έλληνες και δεν θα είχαμε εξαγωγή συναλλάγματος, για να εισάγουμε λιγνιτικό ρεύμα από Σκόπια, Βουλγαρία, Τουρκία. Και, βεβαίως, δεν θα είχαμε πλήρη εξάρτηση απ’ το φυσικό αέριο.
Πλέον όλοι όσοι παίρνουν στα χέρια τους λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος βρίσκονται στα πρόθυρα εγκεφαλικού, καθώς οι κυβερνήσεις από το 2010 και μετά έκαναν ό,τι περνούσε απ’ το χέρι τους για να αντικαταστήσουν το λιγνίτη με το 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο. Όλες οι κυβερνήσεις, όλων των κομμάτων που συμμετείχαν, καθώς όλα τα κόμματα συνδέονται μεταξύ τους με το κίβδηλο πολιτικό κατασκεύασμα της δήθεν «κλιματικής κρίσης». Μιας «κρίσης» που δεν υπάρχει ούτε καν ως αναφορά στον πρόσφατα ψηφισμένο «κλιματικό νόμο».
Η μη ομολογούμενη πραγματικότητα, καθώς μπορεί σύντομα να έχουμε πρόωρες εκλογές, είναι πως αύξηση συμμετοχής του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής, αν και όταν γίνει, θα γίνει για τουλάχιστον τρεις διαφορετικούς λόγους:
- Ο πρώτος είναι για ν’ αυξηθεί η κερδοφορία της ΔΕΗ λόγω χρήσης λιγνίτη κι έμμεσα να μειωθούν τα ποσά που εκταμιεύει κάθε μήνα η κυβέρνηση προς τους παρόχους. Λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν και τα περιθώρια του δημοσίου χρήματος στενεύουν, πολύ περισσότερο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από 1/7/2022 έχει σταματήσει τις αγορές νέων κρατικών ομολόγων και τα επιτόκια στις αγορές έχουν ήδη πάρει την ανηφόρα. Βεβαίως, μείωση των πληρωμών στους παρόχους θα σημαίνει ακόμα πιο ακριβό ρεύμα στους καταναλωτές, ακόμα μεγαλύτερη επίδραση στην άνοδο του πληθωρισμού. Η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν καταργήθηκε, απλά άλλαξε όνομα!
- Ο δεύτερος είναι η ανάγκη κάλυψης ελλειμμάτων ηλεκτροπαραγωγής που δημιουργεί παντού ανά την ΕΕ αφενός η εκτόξευση της τιμής κι ο περιορισμός επάρκειας του φυσικού αερίου, αφετέρου η πλήρης αποτυχία των αιολικών να δώσουν αξιόπιστη συνεισφορά. Είναι χαρακτηριστικό πως ο ιστότοπος του ΑΔΜΗΕ δείχνει αυξημένη συμμετοχή του λιγνίτη μέχρι την Παρασκευή 8/7 (21% ή 29.054GWh), ωστόσο απ’ το Σάββατο 9/7 η συμμετοχή του λιγνίτη μειώθηκε δραστικά και αντίστοιχα αυξήθηκε πάλι η συμμετοχή του φυσικού αερίου, φθάνοντας την Τετάρτη 13/7 στο 65% (88.454GWh). Ο ιστότοπος του ΑΔΜΗΕ δείχνει επίσης πως κάνουμε εξαγωγές ρεύματος, που στις 5/7 έφθασαν τις 34.422GWh. Πρόκειται για καθόλου αμελητέα ποσότητα, καθώς εκείνη την ημέρα ο λιγνίτης, με συμμετοχή 16%, έδινε μόλις 27.233GWh!
- Ο τρίτος είναι πως, όπως και πέρυσι το καλοκαίρι, αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής θα δούμε όταν εμφανιστεί καύσωνας, καθώς τότε αφενός αυξάνεται η ζήτηση ηλεκτρισμού για λειτουργία των κλιματιστικών, αφετέρου σε συνθήκες καύσωνα τα αιολικά συνηθίζουν να εξαφανίζονται και ο λιγνίτης πρέπει να καλύψει το έλλειμμα παραγωγής.
Τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας για την Πέμπτη 14/7 δείχνουν πως η συμμετοχή του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής θα είναι στο 9,09%, με διαθέσιμα 690MW, που αντιστοιχούν σε μόλις τρεις λιγνιτικές μονάδες σε λειτουργία: πού είδε η Καθημερινή «στο φουλ λειτουργία επτά μονάδων»; Οι υπόλοιπες θα κάαααθονται, προκειμένου να καίμε πανάκριβο και εισαγόμενο φυσικό αέριο.
Ανάμεσα στις μονάδες που θα κάθονται θα είναι ο ΑΗΣ Μελίτης, η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της χώρας, καθώς το ΥΠΕΝ βρήκε στις 11/7 την κατάλληλη στιγμή για να κηρύξει έκπτωτη την ιδιωτική εταιρεία, που εκμεταλλευόταν το λιγνιτωρυχείο επί 86 χρόνια [1]. Η αιτιολογία είναι «παραβίαση όρων της μίσθωσης», κάτι ωστόσο που στο ΥΠΕΝ το θυμήθηκαν μετά από περισσότερα από 10 χρόνια[2]! Ο ΑΗΣ Μελίτης ξεκίνησε εμπορική λειτουργία το 2003 και τουλάχιστον απ’ το 2008 έχει «ειδικά προβλήματα τροφοδοσίας», προκειμένου να μη δουλεύει, καθώς, αν δεν δουλεύει η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα, θα πρέπει να καίμε φυσικό αέριο. Ή να εισάγουμε ρεύμα απ’ τις λιγνιτικές μονάδες των Σκοπιανών, που βρίσκονται ακριβώς απέναντι απ’ τον ΑΗΣ Μελίτης!
Σημειωτέον πως λόγω της δραματικής αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου εδώ κι ένα χρόνο, αύξηση που ξεκίνησε πολλούς μήνες πριν τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, πλέον σε όλη την ΕΕ παρατηρείται επιστροφή στην ηλεκτροπαραγωγή με λιγνίτη και λιθάνθρακα. Ωστόσο η παραγωγή αυτή επιβαρύνεται με την τιμή του δικαιώματος εκπομπής «αερίων του θερμοκηπίου», τιμή την οποία αύξησε τεχνητά η ΕΕ τα τελευταία χρόνια, αποσύροντας από την αγορά ποσότητες δικαιωμάτων. Παρά τις έκτακτες συνθήκες από την εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου, η ΕΕ δεν εννοεί να διακόψει τη χειραγώγηση της τιμής του δικαιώματος, επαναφέροντας στην αγορά ποσότητες που είχε αποσύρει. Χειραγωγούμενη από την ΕΕ, η τιμή του δικαιώματος παραμένει πάνω απ’ τα 80€/τόνο, διασφαλίζοντας πανάκριβο ρεύμα στους καταναλωτές.
Δεν είναι στραβός ο γιαλός, η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, την οποία υλοποιεί με υπερβάλλοντα ζήλο η κυβέρνηση, είναι στραβή. Και ή θα διορθωθεί πριν το χειμώνα, ή η ΕΕ κινδυνεύει να ζήσει το χειμώνα σκηνές απ’ τις πρόσφατες εξελίξεις στη Σρι Λάνκα, εκεί που οι πολίτες, εξαγριωμένοι από τις δήθεν «πράσινες» πολιτικές, έκαψαν την πρωθυπουργική κατοικία. Σημειωτέον πως ο Πρόεδρος διέφυγε με στρατιωτικό αεροπλάνο στις Μαλδίβες, αυτές που σύμφωνα με το «πράσινο» αφήγημα έπρεπε ήδη να βρίσκονται μισό μέτρο κάτω απ’ τη στάθμη της θάλασσας!
[1] https://diavgeia.gov.gr/doc/6Κ3Ζ4653Π8-ΜΔΨ?inline=true
====================
Τον Οκτώβριο 2010 ο τότε Υφυπουργός Ενέργειας Μανιάτης ανακοίνωσε στη Βουλή πως η χρεοκοπημένη Ελλάδα θα αντικαταστήσει το σύνολο των λιγνιτικών μονάδων με μονάδες φυσικού αερίου. Την πολιτική αυτή ακολούθησαν όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις μέχρι το Σεπτέμβριο 2019, όταν ο νυν Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την πλήρη απολιγνιτοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής τυπικά για το 2028, στην πράξη για το 2023 κι η ΔΕΗ ήθελε να φέρει την ημερομηνία στον Αύγουστο 2021!
Με την πολιτική αυτή οι κυβερνήσεις στα λόγια υπόσχονταν ΑΠΕ και στην πράξη εξάρτησαν την ηλεκτροπαραγωγή απ’ το 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο, αφού η τυχαία παραγωγή των ΑΠΕ απαιτεί συνεχή υποστήριξη από κάτι άλλο. Απ’ το καλοκαίρι του 2021 όμως η τιμή του φυσικού αερίου τράβηξε την ανηφόρα και μαζί μ’ αυτήν κι ο πληθωρισμός, που έφθασε το Φεβρουάριο στο 7,2%, επίπεδο που δεν είχαμε δει ξανά στον παρόντα αιώνα. Απ’ τον Οκτώβριο η κυβέρνηση ξεκίνησε να «επιδοτεί» τους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου, κυριολεκτικά πετώντας δισεκατομμύρια των φορολογουμένων σ’ ένα πηγάδι δίχως πάτο, αφού σε τίποτα δεν αντιμετωπίζει τις αιτίες της κρίσης.
Κι έπειτα ήρθε η εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, οι οικονομικές κυρώσεις των Δυτικών και, σε απάντηση στις κυρώσεις, η απαίτηση των Ρώσων να πληρώνονται για το φυσικό αέριο σε ρούβλια. Η άρνηση της Δύσης να πληρώσει σε ρούβλια έφερε στην ΕΕ τον πανικό για το τι θα συμβεί σε περίπτωση διακοπής της ροής του Ρωσικού αερίου, καθώς, παρά τους λεονταρισμούς, δεν υπάρχει εναλλακτική πηγή προμήθειας: το 2021 η Ευρώπη εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα Ρωσικού αερίου κι ο Υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, μεγάλου εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου δήλωσε ξεκάθαρα πως δεν υπάρχει δυνατότητα κάλυψης τέτοιας ποσότητας σε σύντομο διάστημα. Οι ΗΠΑ είπαν πως μπορούν να δώσουν περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα υγροποιημένου αερίου, ποσότητα ικανή να αντικαταστήσει το Ρωσικό υγροποιημένο αέριο, αλλά όχι και το αέριο των αγωγών.
Η έκτακτη κατάσταση που διαμορφώθηκε απαιτεί τολμηρές λύσεις, πέρα από ιδεοληψίες. Έχουμε κρίση εφοδιασμού φυσικού αερίου κι όχι πετρελαϊκή, όπως το 1973, 1979, 2008. Σε περίπτωση διακοπής της ροής του Ρωσικού αερίου κινδυνεύει η ηλεκτροπαραγωγή κι οι διακοπές ρεύματος, για τις οποίες έσπευσε να μας προϊδεάσει κυβερνητικό φερέφωνο, δεν μπορούν ν’ αποτελούν επιλογή. Το μέγα πρόβλημα πολιτικής είναι πως η κυβέρνηση «έβαλε όλα τα’ αυγά σ’ ένα καλάθι», αυτό του φυσικού αερίου, καθώς οι ΑΠΕ έχουν διεθνώς αποδείξει στην πράξη την πλήρη αδυναμία τους να εγγυηθούν ασφάλεια ηλεκτροδότησης. Έχω δημοσιεύσει αρκετά άρθρα για τη μη αξιοπιστία των αιολικών.
Οι εξωφρενικοί λογαριασμοί, που καταφθάνουν στο σύνολο των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων οφείλονται αποκλειστικά στην πολιτική της δήθεν «Πράσινης ανάπτυξης» και το σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρισμού σε επίπεδο ΕΕ. Τρία διαφορετικά χρηματιστήρια εμπλέκονται στη διαμόρφωση των τιμών κι εγγυώνται πως οι τιμές μόνο την ανηφόρα θα τραβούν: το Χρηματιστήριο διαπραγμάτευσης της τιμής του φυσικού αερίου, το Χρηματιστήριο διαπραγμάτευσης της τιμής του δικαιώματος εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου και το Χρηματιστήριο διαπραγμάτευσης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η παρέμβαση στην τιμή του φυσικού αερίου δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς εμπλέκονται χώρες και συμφέροντα από όλες τις ηπείρους. Η παρέμβαση στην τιμή του δικαιώματος εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου είναι πολύ πιο απλή, καθώς είναι ακριβώς η ΕΕ που, με προηγούμενες παρεμβάσεις της, απέσυρε απ’ την αγορά ποσότητες δικαιωμάτων κι οδήγησε την τιμή λίγο κάτω απ’ τα 100€/τόνο, για αέρα κοπανιστό. Τώρα θα μπορούσε προσωρινά να κάνει μια αντίστροφη κίνηση και να επαναφέρει έστω κάποιες απ’ τις ποσότητες που τεχνητά απέσυρε, για ν’ ανακουφίσει τους καταναλωτές.
Η παρέμβαση στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ακόμα πιο απλή, θα πρέπει άμεσα να αρθούν στρεβλώσεις, που λειτουργούν ως ελατήρια εκτόξευσης της τιμής:
- θα πρέπει να καταργηθεί άμεσα η ρήτρα αναπροσαρμογής, που μπήκε στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού και μετέτρεψε πρωτοφανώς και αδιαφανώς την ηλεκτρική ενέργεια στο μοναδικό προϊόν που πρώτα το καταναλώνεις κι έπειτα πληροφορείσαι την τιμή!
- Δεν υπάρχει λόγος η μέση τιμή ημέρας να προσδιορίζεται απ’ την πιο ακριβή μονάδα που μπαίνει στο σύστημα, καθώς η μονάδα αυτή θα είναι πάντα μονάδα αερίου και στις τρέχουσες τιμές θα εκτοξεύει τη μέση τιμή, στην οποία αγοράζουν όλοι οι πάροχοι. Όπως μάλιστα δείχνουν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης , για το σύνολο του 2023 δεν προβλέπεται επιστροφή των τιμών στα προ πανδημίας επίπεδα.
- Δεν υπάρχει λόγος να προτάσσεται η ένταξη των ΑΠΕ στο σύστημα, καθώς πλέον είναι ώριμη τεχνολογία και δεν έχει ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης. Επιπλέον η μεταβαλλόμενη λειτουργία των αιολικών προκαλεί προβλήματα ευστάθειας του δικτύου και θα πρέπει να επιβαρυνθεί με το κόστος σταθεροποίησης, αντί αυτό να μεταφέρεται στους καταναλωτές.
- Δεν υπάρχει λόγος για εικονικές αγοραπωλησίες ενέργειας («αέρας»), αλλά θα πρέπει να υπάρχουν μόνο συναλλαγές για αγοραπωλησίες πραγματικών ποσοτήτων, με φυσική παράδοση.
- Θα πρέπει άμεσα να μειωθεί η ποσότητα ηλεκτρισμού που διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο, δημιουργώντας αφενός ξεχωριστή αγορά «φορτίου βάσης» (αφορά μονάδες σταθερής κι όχι αυξομειούμενης λειτουργίας), όπως συμβαίνει παντού, αλλά όχι στην Ελλάδα, κι αφετέρου αγορά διμερών συμβολαίων παραγωγών με μεγάλους καταναλωτές, όπως συμβαίνει παντού, αλλά όχι στην Ελλάδα.
Δεν είναι στραβός ο γιαλός της ενεργειακής πολιτικής: η χώρα αρμενίζει στραβά επί χρόνια! Η εκτόξευση της τιμής του ηλιέλαιου και οι ελλείψεις σε μαλακό σιτάρι και ζωοτροφές δείχνουν το μέγα έγκλημα της χωροθέτησης φωτοβολταϊκών σε χωράφια και βοσκοτόπια για ψηφοθηρικούς λόγους, αντί για τις στέγες. Κι αντί οι κυβερνήσεις να φροντίσουν ν’ αντικαταστήσουν κατά προτεραιότητα με ΑΠΕ το πετρέλαιο, που ηλεκτροδοτεί επί χρόνια πανάκριβα τα Μη Διασυνδεμένα Νησιά, βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης των νησιωτών και εξοικονομώντας συνάλλαγμα, φρόντισαν να αντικαταστήσουν τον εγχώριο λιγνίτη, τον για 60 χρόνια δικό μας μαύρο χρυσό, με εισαγόμενο φυσικό αέριο. Αυξάνοντας την ενεργειακή εξάρτηση, αλλά και την εκροή συναλλάγματος.
Στις έκτακτες συνθήκες που διαμορφώθηκαν, η απεξάρτηση απ’ το Ρωσικό αέριο απαιτεί να προωθηθεί άμεσα η εξόρυξη δικών μας υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και την Κρήτη. Μέχρι να συμβεί αυτό, απαιτείται η άμεση επαναλειτουργία των λιγνιτωρυχείων που έκλεισε η παρούσα κυβέρνηση, αλλά και των λιγνιτικών μονάδων που έκλεισαν πρόσφατα, (τουλάχιστον Μεγαλόπολη 3, Καρδιά 3 & 4, Αμύνταιο 1 & 2). Οι μονάδες αυτές δεν είναι τυχαίας λειτουργίας, όπως οι ΑΠΕ, και μπορούν άμεσα να δώσουν 1520MW αξιόπιστης και εγχώριας ισχύος στο σύστημα, μειώνοντας αντίστοιχα και άμεσα την κατανάλωση Ρωσικού αερίου. Και να δώσουν και ανάσα στις λιγνιτικές περιοχές, που ματώνουν καθημερινά από αυξημένη ανεργία και μετανάστευση των νέων. Ας μην ανησυχεί κανείς για τις εκπομπές CO2: η Γερμανία καίει σταθερά πάνω από 40 φορές περισσότερο κάρβουνο απ’ την Ελλάδα.
Αν μάλιστα η κυβέρνηση προωθήσει άμεσα ένα γενναίο πρόγραμμα τοποθέτησης φωτοβολταϊκών στις στέγες, στο τέλος του 2022 θα μπορούσαμε να έχουμε μειωμένη συμμετοχή του φυσικού αερίου στο μείγμα ηλεκτροδότησης και να ανησυχούμε λιγότερο για το πώς θα ζεσταθούν το χειμώνα όσοι χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Δυστυχώς όμως, αντί για φωτοβολταϊκά στις στέγες η κυβέρνηση συζητά να καίει πετρέλαιο αντί για φυσικό αέριο, ακόμα και πυρηνικό στη Βουλγαρία. Πρώτα λοιπόν φυσικό αέριο αντί για ΑΠΕ και τώρα πετρέλαιο και πυρηνικά αντί για ΑΠΕ. Κι η χώρα μονίμως έρμαιο των συμφερόντων λίγων.
Χρήστος Ι. Κολοβός
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων - Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ.
τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.
--====
Δημοσίευμα της Καθημερινής στις 13/7/2022, που προφανώς βασίζεται σε πληροφορίες του ΥΠΕΝ, έχει τίτλο «Λιγνίτης: Επιστροφή στο «εθνικό» καύσιμο για να μειωθούν οι τιμές ρεύματος» και υπότιτλο «Τετραπλασιάζεται η λιγνιτική παραγωγή, στο φουλ η λειτουργία 7 μονάδων της ΔΕΗ». Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική, ούτε επιστροφή έχουμε, ούτε οι τιμές θα μειωθούν. Για τον πολύ απλό λόγο πως για όσο διάστημα η διαμόρφωση της τιμής του ηλεκτρισμού περνά απ’ το Χρηματιστήριο Ενέργειας και για όσο διάστημα συμμετέχει έστω και μισή μονάδα φυσικού αερίου στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών, η Μέση Τιμή Ημέρας θα προκύπτει απ’ το πανάκριβο φυσικό αέριο.
Στη Γαλλία η κυβέρνηση σπεύδει να κρατικοποιήσει πλήρως τη δεσπόζουσα στην Ευρωπαϊκή αγορά EDF, ενώ και στη Γερμανία η κυβέρνηση έτρεξε να κρατικοποιήσει τη Uniper. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση προτίμησε να ξοδέψει μέχρι τώρα πάνω από πέντε (5) δις ευρώ δημοσίου χρήματος για τη δήθεν ελάφρυνση των καταναλωτών, στην πραγματικότητα για την προστασία των παρόχων! Πρόκειται για τυπικές περιπτώσεις που όσο οι εταιρείες είχαν κέρδη, αυτά έπρεπε να πηγαίνουν σε ιδιώτες, αλλά, όταν έχουν προβλήματα, αυτά πρέπει να φορτώνονται στο κοινωνικό σύνολο. Η κρίση απέδειξε περίτρανα πως τα βασικά αγαθά πρέπει να παραμένουν υπό αυστηρό δημόσιο έλεγχο.
Είναι πολύ σημαντικό πως βρέθηκαν για να δοθούν 5 δις ευρώ μέσα σε μόλις εννιά μήνες, και θα δοθούν κι άλλα πολλά, όταν ποτέ δεν βρίσκονται λεφτά για την ενίσχυση του ΕΣΥ, για την αναβάθμιση της παιδείας, ακόμα και για την ολοκλήρωση κάποτε εκείνου του πολύπαθου Μετρό της Θεσσαλονίκης ή την ανακατασκευή των μεγάλων γεφυρών του Αξιού και του Αλιάκμονα, που πλέον κινδυνεύουν να κόψουν την Ελλάδα στη μέση.
Για να αντιλαμβανόμαστε ποια η σημασία των 5 δις ευρώ, με τα λεφτά αυτά θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει τρεις νέες υπερσύγχρονες λιγνιτικές μονάδες, σαν την υπό ολοκλήρωση Πτολεμαΐδα 5 και να τους βάλουμε και σύστημα CCS, για τη συλλογή και αξιοποίηση του CO2. Θα είχαμε εκσυγχρονίσει πλήρως τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή χωρίς εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου», δεν θα καταστρέφαμε τη μεγαλύτερη Ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία, θα δίναμε δουλειές σε Έλληνες και δεν θα είχαμε εξαγωγή συναλλάγματος, για να εισάγουμε λιγνιτικό ρεύμα από Σκόπια, Βουλγαρία, Τουρκία. Και, βεβαίως, δεν θα είχαμε πλήρη εξάρτηση απ’ το φυσικό αέριο.
Πλέον όλοι όσοι παίρνουν στα χέρια τους λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος βρίσκονται στα πρόθυρα εγκεφαλικού, καθώς οι κυβερνήσεις από το 2010 και μετά έκαναν ό,τι περνούσε απ’ το χέρι τους για να αντικαταστήσουν το λιγνίτη με το 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο. Όλες οι κυβερνήσεις, όλων των κομμάτων που συμμετείχαν, καθώς όλα τα κόμματα συνδέονται μεταξύ τους με το κίβδηλο πολιτικό κατασκεύασμα της δήθεν «κλιματικής κρίσης». Μιας «κρίσης» που δεν υπάρχει ούτε καν ως αναφορά στον πρόσφατα ψηφισμένο «κλιματικό νόμο».
Η μη ομολογούμενη πραγματικότητα, καθώς μπορεί σύντομα να έχουμε πρόωρες εκλογές, είναι πως αύξηση συμμετοχής του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής, αν και όταν γίνει, θα γίνει για τουλάχιστον τρεις διαφορετικούς λόγους:
- Ο πρώτος είναι για ν’ αυξηθεί η κερδοφορία της ΔΕΗ λόγω χρήσης λιγνίτη κι έμμεσα να μειωθούν τα ποσά που εκταμιεύει κάθε μήνα η κυβέρνηση προς τους παρόχους. Λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν και τα περιθώρια του δημοσίου χρήματος στενεύουν, πολύ περισσότερο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από 1/7/2022 έχει σταματήσει τις αγορές νέων κρατικών ομολόγων και τα επιτόκια στις αγορές έχουν ήδη πάρει την ανηφόρα. Βεβαίως, μείωση των πληρωμών στους παρόχους θα σημαίνει ακόμα πιο ακριβό ρεύμα στους καταναλωτές, ακόμα μεγαλύτερη επίδραση στην άνοδο του πληθωρισμού. Η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν καταργήθηκε, απλά άλλαξε όνομα!
- Ο δεύτερος είναι η ανάγκη κάλυψης ελλειμμάτων ηλεκτροπαραγωγής που δημιουργεί παντού ανά την ΕΕ αφενός η εκτόξευση της τιμής κι ο περιορισμός επάρκειας του φυσικού αερίου, αφετέρου η πλήρης αποτυχία των αιολικών να δώσουν αξιόπιστη συνεισφορά. Είναι χαρακτηριστικό πως ο ιστότοπος του ΑΔΜΗΕ δείχνει αυξημένη συμμετοχή του λιγνίτη μέχρι την Παρασκευή 8/7 (21% ή 29.054GWh), ωστόσο απ’ το Σάββατο 9/7 η συμμετοχή του λιγνίτη μειώθηκε δραστικά και αντίστοιχα αυξήθηκε πάλι η συμμετοχή του φυσικού αερίου, φθάνοντας την Τετάρτη 13/7 στο 65% (88.454GWh). Ο ιστότοπος του ΑΔΜΗΕ δείχνει επίσης πως κάνουμε εξαγωγές ρεύματος, που στις 5/7 έφθασαν τις 34.422GWh. Πρόκειται για καθόλου αμελητέα ποσότητα, καθώς εκείνη την ημέρα ο λιγνίτης, με συμμετοχή 16%, έδινε μόλις 27.233GWh!
- Ο τρίτος είναι πως, όπως και πέρυσι το καλοκαίρι, αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής θα δούμε όταν εμφανιστεί καύσωνας, καθώς τότε αφενός αυξάνεται η ζήτηση ηλεκτρισμού για λειτουργία των κλιματιστικών, αφετέρου σε συνθήκες καύσωνα τα αιολικά συνηθίζουν να εξαφανίζονται και ο λιγνίτης πρέπει να καλύψει το έλλειμμα παραγωγής.
Τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας για την Πέμπτη 14/7 δείχνουν πως η συμμετοχή του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής θα είναι στο 9,09%, με διαθέσιμα 690MW, που αντιστοιχούν σε μόλις τρεις λιγνιτικές μονάδες σε λειτουργία: πού είδε η Καθημερινή «στο φουλ λειτουργία επτά μονάδων»; Οι υπόλοιπες θα κάαααθονται, προκειμένου να καίμε πανάκριβο και εισαγόμενο φυσικό αέριο.
Ανάμεσα στις μονάδες που θα κάθονται θα είναι ο ΑΗΣ Μελίτης, η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της χώρας, καθώς το ΥΠΕΝ βρήκε στις 11/7 την κατάλληλη στιγμή για να κηρύξει έκπτωτη την ιδιωτική εταιρεία, που εκμεταλλευόταν το λιγνιτωρυχείο επί 86 χρόνια [1]. Η αιτιολογία είναι «παραβίαση όρων της μίσθωσης», κάτι ωστόσο που στο ΥΠΕΝ το θυμήθηκαν μετά από περισσότερα από 10 χρόνια[2]! Ο ΑΗΣ Μελίτης ξεκίνησε εμπορική λειτουργία το 2003 και τουλάχιστον απ’ το 2008 έχει «ειδικά προβλήματα τροφοδοσίας», προκειμένου να μη δουλεύει, καθώς, αν δεν δουλεύει η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα, θα πρέπει να καίμε φυσικό αέριο. Ή να εισάγουμε ρεύμα απ’ τις λιγνιτικές μονάδες των Σκοπιανών, που βρίσκονται ακριβώς απέναντι απ’ τον ΑΗΣ Μελίτης!
Σημειωτέον πως λόγω της δραματικής αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου εδώ κι ένα χρόνο, αύξηση που ξεκίνησε πολλούς μήνες πριν τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, πλέον σε όλη την ΕΕ παρατηρείται επιστροφή στην ηλεκτροπαραγωγή με λιγνίτη και λιθάνθρακα. Ωστόσο η παραγωγή αυτή επιβαρύνεται με την τιμή του δικαιώματος εκπομπής «αερίων του θερμοκηπίου», τιμή την οποία αύξησε τεχνητά η ΕΕ τα τελευταία χρόνια, αποσύροντας από την αγορά ποσότητες δικαιωμάτων. Παρά τις έκτακτες συνθήκες από την εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου, η ΕΕ δεν εννοεί να διακόψει τη χειραγώγηση της τιμής του δικαιώματος, επαναφέροντας στην αγορά ποσότητες που είχε αποσύρει. Χειραγωγούμενη από την ΕΕ, η τιμή του δικαιώματος παραμένει πάνω απ’ τα 80€/τόνο, διασφαλίζοντας πανάκριβο ρεύμα στους καταναλωτές.
Δεν είναι στραβός ο γιαλός, η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, την οποία υλοποιεί με υπερβάλλοντα ζήλο η κυβέρνηση, είναι στραβή. Και ή θα διορθωθεί πριν το χειμώνα, ή η ΕΕ κινδυνεύει να ζήσει το χειμώνα σκηνές απ’ τις πρόσφατες εξελίξεις στη Σρι Λάνκα, εκεί που οι πολίτες, εξαγριωμένοι από τις δήθεν «πράσινες» πολιτικές, έκαψαν την πρωθυπουργική κατοικία. Σημειωτέον πως ο Πρόεδρος διέφυγε με στρατιωτικό αεροπλάνο στις Μαλδίβες, αυτές που σύμφωνα με το «πράσινο» αφήγημα έπρεπε ήδη να βρίσκονται μισό μέτρο κάτω απ’ τη στάθμη της θάλασσας!
[1] https://diavgeia.gov.gr/doc/6Κ3Ζ4653Π8-ΜΔΨ?inline=true
Σχόλια