Ηλιόπουλος Γιώργος
Τον Ιούνιο του 2019 οι δημοτικές αρχές στην Χάιφα του Ισραήλ υπογράφουν μία 25ετή σύμβαση διαχείρισης των υπό αναβάθμιση λιμενικών εγκαταστάσεων της πόλης με τον κινεζικό όμιλο Sanghai International Port Group-SIPG. Η κίνηση των Ισραηλινών προκαλεί σφοδρές αντιδράσεις από την πλευρά των Αμερικανών, αλλά προφανώς η Ιερουσαλήμ έχει ήδη εκτιμήσει το πιθανό τους εύρος και απλώς αδιαφορεί. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Τα έργα του κινεζικού ομίλου στην Χάιφα ολοκληρώνονται τον Σεπτέμβριο του 2021, με κόστος 1,7 δισ. δολάρια και επιτρέπουν πλέον σε πλοία με δυνατότητα μεταφοράς μεγαλύτερη των 18.000 εμπορευματοκιβωτίων να ελλιμενίζονται στο Ισραήλ, που μετατρέπεται πλέον σε μεγάλο περιφερειακό κόμβο διακίνησης εμπορευμάτων στην Aνατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, το ισραηλινό δημόσιο εισπράττει 290 εκατ. δολάρια για την αδειοδότηση του κινεζικού ομίλου και δηλώνει πως πρόκειται να συνεχίσει τις ιδιωτικοποιήσεις εγκαταστάσεων και σε άλλους λιμένες της χώρας, ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός, ο οποίος κρίνεται αναγκαίος σε έναν κλάδο που ταλανίζεται επί δεκαετίες από καθυστερήσεις, ολιγωρίες και δυσλειτουργίες. Ταυτόχρονα, συνεκτιμάται το γεγονός ότι το 99% των αγαθών που εισάγονται ή εξάγονται από το Ισραήλ διακινείται δια θαλάσσης.
Η κίνηση συνδέεται με την προσέγγιση του Ισραήλ προς τις αραβικές χώρες, με την Χάιφα να κατέχει στρατηγική θέση για να μεταβληθεί σε ζωτικό κόμβο κάλυψης του εμπορίου και των επικοινωνιών μίας γεωγραφικά ευρύτερης περιοχής. Ο κινεζικός όμιλος SIPG έχει κατασκευάσει νέο τερματικό σταθμό σε έκταση 830.000 τετραγωνικών μέτρων και έχει παράλληλα ολοκληρώσει την αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων, ώστε να μειώσει δραστικά τους χρόνους αναμονής των πλοίων στις φορτοεκφορτώσεις, με παράλληλες μειώσεις του κόστους.
Οι σινο-ισραηλινές σχέσεις
Οι σχέσεις της Ιερουσαλήμ με το Πεκίνο βελτιώνονται συνεχώς κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, κυρίως λόγω του ότι οι κινεζικοί όμιλοι ενδιαφέρονται διακαώς για την τεχνολογία αιχμής που αναπτύσσουν ισραηλινές πρωτοποριακές εταιρείες. Ειδικά όσοι εμπλέκονται σε προγράμματα υποδομών στην Κίνα αντιλαμβάνονται πως η νέα ισραηλινή τεχνολογία προσφέρει πολλές δυνατότητες.
Οι δύο χώρες διαπραγματεύονται σε τελικό στάδιο συμφωνία ελευθέρου εμπορίου (Free Trade Agreement-FTA), αν και η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα, προκαλεί διάφορες παρενέργειες και ίσως διπλωματικές εντάσεις με το Ισραήλ. Ο επικεφαλής του Προγράμματος Ασιατικής Πολιτικής (Asia Policy Program) στο Ινστιτούτο Διεθνούς Διπλωματίας Abba Eban στο Διεπιστημονικό Κέντρο Herzliya, Dr. Gedaliah Afterman, παρατηρεί, πάντως, πως το Πεκίνο παραμένει διατεθειμένο να κινηθεί κατά του Ισραήλ στην διεθνή πολιτική κονίστρα, εάν απειληθούν τα συμφέροντά του στην περιοχή.
Ένα παλαιότερο δείγμα της στάσης του αποτελεί η καταδίκη του Ισραήλ από την Κίνα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις επιθέσεις εναντίον της Χαμάς. Παράλληλα, οι Κινέζοι αξιωματούχοι επιχειρούν να ενοχοποιήσουν τις ΗΠΑ για την υποκίνηση της κριτικής σε διεθνές επίπεδο εναντίον της Κίνας για το ζήτημα των μουσουλμάνων Ουϊγούρων. Υπενθυμίζουμε ότι το Ισραήλ ψηφίζει κατά της Κίνας στο ζήτημα των μειονοτήτων στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Το Πεκίνο, πάντως, μετά την σύμβαση για την Χάιφα επισημαίνει προς την Ιερουσαλήμ πως δεν υπάρχει λόγος να εμπλέκεται στις αντιπαραθέσεις μεγάλων δυνάμεων κι αυτό ίσως εξηγεί την στάση των Ισραηλινών στην δραματική κρίση της Ουκρανίας.
Σοκ στις ΗΠΑ
Ο νέος τερματικός σταθμός του SIPG απέχει μόλις ένα χιλιόμετρο από τις προβλήτες που φιλοξενούν περιοδικά πολεμικά σκάφη των Αμερικανών στην Μεσόγειο. Το γεγονός ότι η Χάιφα μετατρέπεται σε εστία γεωπολιτικής αντιπαράθεσης, συνεπάγεται ότι για τις ΗΠΑ δημιουργείται ένα νέο μέτωπο ανταγωνισμού με την Κίνα. Το Ισραήλ αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται να ανακύψουν προβλήματα με τον επί δεκαετίες σημαντικότερο σύμμαχο και προστάτη του και οπωσδήποτε θα επιχειρήσει να τα υποβαθμίσει και να αποσοβήσει τα χειρότερα.
Από την άλλη πλευρά οι Ισραηλινοί αναγνωρίζουν ότι ένας από τους βασικότερους εμπορικούς τους εταίρους, η Κίνα, προχωρεί σε ζωτικές επενδύσεις στην χώρα τους, αναβαθμίζοντας δραστικά την θέση του Ισραήλ στην περιοχή. Αναμφίβολα, αναδύεται ένα περιβάλλον λεπτών ισορροπιών, με την Ιερουσαλήμ να επιχειρεί –ειδικά με την στάση της στην κρίση της Ουκρανίας– να διατηρήσει από όλους αποστάσεις.
Από την πλευρά τους οι Αμερικανοί διαμαρτύρονται και εκφράζουν αντιρρήσεις για την είσοδο του κινεζικού ομίλου στη Χάιφα, απειλώντας να αποσύρουν τα σκάφη του 6ου Στόλου από το εκεί λιμάνι. Το μεγάλο τους πρόβλημα –όπως αφήνουν να εννοηθεί– αφορά ζητήματα κατασκοπείας. Ο Gabi Siboni –επικεφαλής του Προγράμματος Στρατιωτικών και Στρατηγικών Υποθέσεων (Military and Strategic Affairs Program) στο ισραηλινό Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφαλείας (National Security Studies (INSS)– εκτιμά πως ο κίνδυνος παρακολουθήσεων με βάση τα δεδομένα της νέας ψηφιακής τεχνολογίας δεν αποσοβείται. Ίσως στον κινεζικό εξοπλισμό των νέων λιμενικών εγκαταστάσεων να παρεισφρήσουν ειδικά συστήματα παρακολουθήσεων.
Υποστηρίζει μάλιστα πως υπάρχει δυνατότητα να εισαχθούν ειδικά συστήματα στον βαρύ μηχανολογικό εξοπλισμό των νέων εγκαταστάσεων που να αναμεταδίδουν οτιδήποτε συμβαίνει στους χώρους τους σε πραγματικό χρόνο. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πιέζουν τους Ισραηλινούς ομολόγους από τον Φεβρουάριο του 2021 να τους επιτρέψουν να διεξάγουν μαζί με τις λιμενικές αρχές τακτικούς ελέγχους του κινεζικού εξοπλισμού, αλλά το Ισραήλ δεν το αποδέχεται. Οι νέες αμερικανικές προειδοποιήσεις δημοσιοποιούνται μετά τις επαναλαμβανόμενες ανησυχίες του διευθυντή της CIA, William Burns, που εκφράζει τον σχετικό προβληματισμό του στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Naftali Bennett, με την έναρξη λειτουργίας των νέων εγκαταστάσεων τον Σεπτέμβριο του 2021.
Αναζήτηση αμφίδρομων σχέσεων
Ισραηλινές πηγές παραδέχονται πως και στο Ισραήλ ορισμένοι αξιωματούχοι συμμερίζονται τους προβληματισμούς των Αμερικανών, από την στιγμή που οι ναυτικές δυνάμεις της χώρας διατηρούν τον μεγαλύτερό τους πολεμικό ναύσταθμο σε τοποθεσία που εφάπτεται των νέων λιμενικών εγκαταστάσεων. Πάντως έως και την είσοδο στο δεύτερο τρίμηνο του 2022, δεν έχει ανακύψει κάτι το ιδιαίτερο, ίσως λόγω και του ότι τα πάντα σχεδόν καλύπτονται από την βαριά σκιά της κρίσης στην Ουκρανία. Επιπλέον, τουλάχιστον επικοινωνιακά, η ειδησεογραφία επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το υγειονομικό πρόβλημα της Σαγκάης κι αυτό κυριαρχεί στην ενημέρωση, έστω και υπερβολικά διογκωμένο.
Όμως και η Κεντρική Τράπεζα του Ισραήλ ευθυγραμμίζεται με τα νέα δεδομένα. Στις 22 Απριλίου ο κεντρικός τραπεζίτης Andrew Abir, δηλώνει πως η Κεντρική Τράπεζα πρόκειται να περιορίσει τα αποθεματικά της στο δολάριο και στο ευρώ, σε μία κίνηση διεύρυνσης της διαφοροποίησης των αποθεματικών και επιμήκυνσης του επενδυτικού της ορίζοντα. Όπως υποστηρίζει, απαιτείται να επιτευχθούν αποδόσεις από τα αποθεματικά, ώστε να καλυφθεί το κόστος των ενδεχόμενων επισφαλειών (το δολάριο και το ευρώ αποδίδουν 0,5% και 0% αντίστοιχα).
Η Κεντρική Τράπεζα προτίθεται να μετατρέψει το 2% των αποθεματικών της στο κινεζικό γουάν (επιτόκιο 3,7%) και το 3,5% στο αυστραλιανό και νεοζηλανδικό δολάριο (επιτόκια 0,1% και 1,5% αντίστοιχα), με αμετάβλητη την θέση της στην στερλίνα (επιτόκιο 0,75%). Αντίθετα, η θέση στο ευρώ μειώνεται από το 30% στο 20% και η ανάλογη στο δολάριο από το 66,55% στο 61%. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η κίνηση των Ισραηλινών μειώνει την θέση του δολαρίου στο μερίδιο των διεθνών αποθεματικών στο χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του νέου αιώνα.
Σχόλια