Οι περισσότεροι Αμερικανοί κι Ευρωπαίοι πολιτικοί δηλώνουν ότι η Ρωσία
κι οι κάτοικοί της είναι αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο.
Για
παράδειγμα, η πολιτική επιστήμονας Nina Khrushcheva δήλωσε ότι «τη
Ρωσία τη μισεί όλος ο κόσμος» και ότι «η Ρωσία είναι ο παγκόσμιος
εχθρός».
Οι New York Times κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία είναι πλέον ένας «οικονομικός παρίας» και είδαν να πέφτει ένα «νέο σιδηρούν παραπέτασμα».
Δεν
υπάρχει αμφιβολία ότι οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τα πλούσια δυτικά
έθνη θα επηρεάσουν αρνητικά το ρωσικό καθεστώς, τη ρωσική οικονομία και
τον ρωσικό λαό.
Οι απλοί Ρώσοι, που σήμερα έχουν κατά κεφαλήν ΑΕΠ
το οποίο αποτελεί κλάσμα του μεγέθους πολλών δυτικών χωρών, θα υποφέρουν
πολύ.
Όμως, αν ο λόγος αφορά τον βαθμό απομόνωσης της
Ρωσίας, όλοι εκείνοι που χαίρονται για το ότι η Ρωσία «αποκόπηκε από τον
υπόλοιπο κόσμο» υπερεκτιμούν την υπόθεση.
Στην πραγματικότητα, πολλές
από τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου έχουν επιδείξει σημαντική
απροθυμία να συμμετάσχουν στα προγράμματα κυρώσεων των ΗΠΑ και έχουν
υιοθετήσει μια πολύ πιο μετρημένη προσέγγιση.
Όσο η
Κίνα, η Ινδία και άλλα μεγάλα κράτη θα συνεχίζουν να βλέπουν με κάποια
τουλάχιστον συμπάθεια τη Μόσχα, θα της παρέχουν μια μεγάλη αγορά για
τους φυσικούς πόρους και τις άλλες εξαγωγές της.
Και αυτά τα κράτη έχουν δείξει ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να απομονώσουν τη Ρωσία, τουλάχιστον όχι ακόμη.
Επιπλέον,
εάν οι ΗΠΑ αρχίζουν κι απαιτούν από τον υπόλοιπο κόσμο να ακολουθήσει
τις κυρώσεις τους, αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιβάλουν την
πολιτική τους σε διστακτικά κράτη.
Δηλαδή ότι οι ΗΠΑ θα χρειαστεί να
απειλήσουν ή και σε ορισμένες περιπτώσεις, να εφαρμόσουν δευτερεύουσες
κυρώσεις για να τιμωρήσουν τα κράτη που δεν επιβάλλουν κυρώσεις στη
Ρωσία.
Όμως οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της οικοδόμησης ενός
παγκόσμιου αντιρωσικού μπλοκ με καταναγκαστικό τρόπο μπορεί να
αποδειχθούν δαπανηρές για την Ουάσιγκτον, και σε κάθε περίπτωση, οι
ανακοινώσεις για ένα νέο σιδηρούν παραπέτασμα που χωρίσει τη Ρωσία από
τον υπόλοιπο κόσμο φαίνονται πρόωρες.
Τριάντα πέντε
κράτη μέλη του ΟΗΕ, που αντιπροσωπεύουν τον μισό πληθυσμό του κόσμου,
απείχαν από τις ψηφοφοριες καταδίκης της Μόσχας
Για τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους που παρακολουθούν ειδήσεις
στην τηλεόραση, ολόκληρος ο κόσμος έχει ενωθεί πίσω από μια εκστρατεία
ηθικής δικαιοσύνης υπό την ηγεσία των Αμερικανών εναντίον των Ρώσων.
Για μεγάλο μέρος του πραγματικού κόσμου, ωστόσο, τα πράγματα φαίνονται λίγο διαφορετικά.
Οι Anthony Faiola και Lesley Wroughton συνόψισαν την κατάσταση στην Washington Post την περασμένη εβδομάδα ως εξής:
«Πολλές
χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους
στενότερους συμμάχους της Ρωσίας, είναι αναστατωμένες από την παραβίαση
της ουκρανικής κυριαρχίας από τον Putin.
Ωστόσο, οι γίγαντες
του Παγκόσμιου Νότου, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, της Βραζιλίας και
της Νότιας Αφρικής, δεν θέλουν να καταδικάσουν τη Ρωσία ενώ η Κίνα
εξακολουθεί να υποστηρίζει δημόσια τον Putin. Ακόμη και
η Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, συμπεριφέρεται με ουδετερότητα,
καθώς κλείσει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων σε όλα τα
πολεμικά πλοία, όχι μόνο στα ρωσικά. Ακριβώς όπως οι τηλεθεατές
της Δύσης συχνά σηκώνουν τους ώμους απέναντι στις εκτεταμένες
συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, πολλοί
πολίτες στις αναδυόμενες οικονομίες κοιτάζουν την Ουκρανία και θεωρούν
ότι η συγκεκριμένη σύγκρουση δεν τους αφορά άμεσα - και δεν έχουν
επιτακτικά εθνικά συμφέροντα να αποξενώνουν τη Ρωσία.
Σε ένα ευρύ
φάσμα του αναπτυσσόμενου κόσμου, τα επιχειρήματα του Κρεμλίνου
ακούγονται μέσα από τα δελτία ειδήσεων και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά ακόμη και οι πιο μετρημένες εκτιμήσεις απεικονίζουν
την Ουκρανία όχι ως ένα πεδίο όπου λαμβάνει χώρα μια σύγκρουση μεταξύ
του καλού και του κακού όπως λέει η Δύση, αλλά μια μακιαβελική
διελκυστίνδα μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας».
Εν τω μεταξύ, ο James Pindell στο Boston Globe καταλήγει:
«Κάπου χαμένη μέσα στους μεγάλους τίτλους των ειδήσεων που αναφέρουν ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ενωμένος ενάντια στη Ρωσία, είναι η αλήθεια ότι δεν είναι ολόκληρος ο κόσμος εναντίον της Ρωσίας.
Στην πραγματικότητα, το
μεγαλύτερο μέρος των τριών ηπείρων - της Ασίας, της Αφρικής και της
Νότιας Αμερικής - είτε συνεργάζεται ακόμη με τη Ρωσία είτε προσπαθεί να
προβάλει μια εικόνα ουδετερότητας».
Πώς ψήφισαν τα κράτη στον ΟΗΕ
Ωστόσο, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί τόσοι πολλοί καταλήγουν σε λάθος συμπεράσματα.
Πολλοί από εκείνους που φωνάζουν για έναν κόσμο ενωμένο ενάντια στη
Ρωσία, παρασύρονται από το γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη ψήφισαν υπέρ
της απόφασης των Ηνωμένων Εθνών που καταδίκασε τη ρωσική εισβολή στην
Ουκρανία.
Πράγματι, 141 κράτη μέλη του ΟΗΕ ψήφισαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα την καταδίκη της εισβολής της Ρωσίας.
Μόνο πέντε κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, την καταψήφισαν.
Με
βάση αυτό υποτίθεται ότι σχεδόν όλος ο κόσμος έχει καταδικάσει τη Ρωσία
και ότι όλος ο κόσμος έχει ενθουσιαστεί με τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Ωστόσο, 35 κράτη επέλεξαν την αποχή από την ψηφοφορία που καταδίκασε τη Ρωσία, και πολλά από αυτά είναι πράγματι πολύ μεγάλα κράτη – τα μεγάλα κράτη του Παγκόσμιου Νότου που αναφέρουν οι Faiola και Wroughton. 
Στην πραγματικότητα, τα
κράτη που είτε επέλεξαν την αποχή, είτε ψήφισαν κατά της απόφασης του
ΟΗΕ, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το μισό — το 53% — του παγκόσμιου
πληθυσμού.
Μεταξύ των κρατών που απείχαν ήταν η Κίνα και άλλα 33 κράτη που αντιπροσωπεύουν 3,9 δισεκατομμύρια από τα 7,7 δισεκατομμύρια πληθυσμού του κόσμου.
Αν
προσθέσουμε αυτούς που καταψήφισαν που είναι άλλα διακόσια εκατομμύρια
συν ανθρώπους με αυτούς που απείχαν, έχουμε 4,1 δισεκατομμύρια
πληθυσμού.
Στο μπλοκ της αποχής ήταν πολλά πρώην σοβιετικά κράτη που
αρνήθηκαν να καταδικάσουν τη Ρωσία, όπως και όλα τα μεγάλα κράτη της
Νότιας Ασίας- Πακιστάν, Ινδία και Μπαγκλαντές.
Επίσης την αποχή επέλεξε σχεδόν το ένα τρίτο των κρατών της Αφρικής - 16 κράτη.
Το
Ιράκ - μια χώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες ξόδεψαν 20 χρόνια και
τρισεκατομμύρια δολάρια προσπαθώντας (ανεπιτυχώς) να το μετατρέψουν σε
κράτος-πελάτη των ΗΠΑ – επέλεξε την αποχή.
Φυσικά, το πώς
ψηφίζει ένα κράτος τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ δεν μας λέει και πολλά
για τις απόψεις των απλών ανθρώπων της κάθε χώρας.
Αλλά πρέπει να
σημειωθεί - όσο σοκαριστικό κι αν φαίνεται στους Αμερικανούς και στους
Ευρωπαίους – ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν συμφωνούν
αυτόματα με ό,τι λέει η κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Ο μισός κόσμος δεν θέλει να απομονώσει τη Ρωσία. Η εικόνα στην Αμερική
Αν
το ένα τρίτο των κρατών της Αφρικής, το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας
Ασίας, καθώς και η Κίνα και το Βιετνάμ αρνούνται να καταδικάσουν την
εισβολή στην Ουκρανία, αυτό σε καμία περίπτωση δεν μας βγάζει σε ένα
κόσμο που βιάζεται να εφαρμόσει τις κυρώσεις που υπέβαλαν οι ΗΠΑ για να
«απομονώσουν» τη Ρωσία.
Ενδεχομένως να τα βλέπουμε όλα από
την σκοπιά των πληθυσμών, υπερεκτιμούμε τη γεωπολιτική επιρροή αυτών των
διαφωνούν με τις αμερικανικές κυρώσεις αν και το μέγεθος του
οικονομικού μπλοκ της αποχής δεν είναι ακριβώς αμελητέο.
Επιπλέον,
ακόμη και ορισμένες χώρες που ψήφισαν μαζί με τις ΗΠΑ το καταδικαστικό
για τη Ρωσία ψήφισμα του ΟΗΕ, δεν είχαν καμία βούληση να ακολουθήσουν
τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Τόσο το Μεξικό όσο και η Βραζιλία, για
παράδειγμα, ψήφισαν υπέρ της απόφασης του ΟΗΕ, αλλά επισήμαναν μετά ότι
δεν ενδιαφέρονται να επιβάλουν σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία.
Ο
πρόεδρος του Μεξικού έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν έχει πρόθεση
να ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ όσον αφορά τις κυρώσεις.
Το
καθεστώς της Αργεντινής αντιστέκεται στις κυρώσεις και έχει δηλώσει ότι
πιστεύει ότι είναι αντίθετες με την ειρηνευτική διαδικασία.
Η
Βραζιλία, η Χιλή, η Ουρουγουάη και άλλα κράτη της Λατινικής Αμερικής
προσπαθούν να ανοίξουν τρύπες στις απαιτήσεις των ΗΠΑ για κυρώσεις.
Η στάση της Αφρικής
Σε ότι αφορά την Αφρική, ο Pindell σημειώνει:
«Καμία χώρα στην Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Αφρικής, δεν ανταποκρίθηκε στην έκκλησση των ΗΠΑ για κυρώσεις στη Ρωσία.
Αυτό
συμβαίνει επειδή μερικές χώρες έχουν στρατιωτικούς δεσμούς με τη Ρωσία
και προμηθεύονται από εκείνη οπλικά συστήματα αλλά κι επειδή πολλά
αφρικανικά κράτη δεν αισθάνονται καμία ανάγκη να ασχοληθούν με τις
σχέσεις ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες μετά από αιώνες ευρωπαϊκού
ιμπεριαλισμού και αποικιοκρατίας».
Λοιπόν, υπάρχει ένα
μέρος της παγκόσμιας οικονομίας που μπορεί να διατηρήσει τους δεσμούς με
τη Μόσχα κατά τη διάρκεια αυτής της υποτιθέμενης περιόδου απομόνωσης;
Προφανώς
και περιλαμβάνει την Ινδία, την Κίνα, τη Βραζιλία και το Μεξικό – και
μόνο όμως αυτό το «μπλοκ» αποτελεί το ένα τρίτο του παγκόσμιου ΑΕΠ κι
αντιπροσωπεύει μέγεθος όσο οι οικονομίες των ΗΠΑ και της ΕΕ μαζί.
Μια φορά κι έναν καιρό, φυσικά, η αποκοπή από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη θα είχε αφήσει σε κάθε παρία μόνο ένα ελάχιστο κομμάτι της παγκόσμιας αγοράς.
Το
1990, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ και η ΕΕ μαζί αποτελούσαν περισσότερο από
το 40% τοις εκατό της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ η Κίνα, η Ινδία, το
Μεξικό, η Ρωσία και η Βραζιλία μαζί για ένα ισχνό 18%.
Όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει τα τελευταία τριάντα χρόνια και τα δύο μπλοκ είναι πλέον ίσα:
Για
να χρησιμοποιήσουμε έναν παλιό όρο του Ψυχρού Πολέμου, όλα αυτά αφήνουν
το ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομίας «μη ευθυγραμμισμένο» με τις
αποφάσεις των ΗΠΑ.
Όπως είδαμε, μεγάλο μέρος της Αφρικής,
της Ασίας, ακόμη και της Λατινικής Αμερικής παραμένει πεπεισμένο ότι δεν
πρέπει να διακόψει το εμπόριο με τη Ρωσία. 
Θα
μπορούσαμε να γίνουμε ακόμη πιο συντηρητικοί στη μέτρηση της
οικονομικής ισχύος και να λάβουμε υπόψη το ρόλο του συνολικού πλούτου.
Και εδώ είναι που οι ΗΠΑ και οι στενότεροι σύμμαχοί τους φαίνονται πιο
ισχυροί.
Άλλωστε, σύμφωνα με την Credit Suisse, το 30% του
παγκόσμιου πλούτου είναι αμερικανικός πλούτος, με τον κινεζικό πλούτο να
αντιστοιχεί περίπου στο 18% του παγκόσμιου πλούτου.
Ο πλούτος της
Δυτικής Ευρώπης είναι επίσης τεράστιος, με το Ηνωμένο Βασίλειο, τη
Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γερμανία, όλες μαζί να έρχονται
συνολικά στο 16%.
Έτσι, ναι, το μπλοκ Κίνας-Ινδίας-Ρωσίας αποτελεί
μόνο το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πλούτου, ενώ οι ΗΠΑ και η Δυτική
Ευρώπη μαζί κατέχουν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πλούτου.
Αλλά
και πάλι ο μισσός παγκόσμιος πλούτος βρίσκεται σε μέρη όπου η εφαρμογή
των αμερικανικών κυρώσεων δεν πρέπει να θεωρείται σε καμιά περίπτωση
εγγυημένη.
Πώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταλήξουν να απομονωθούν
Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι πώς θα απαντήσει η Ουάσιγκτον στις χώρες που αρνούνται να επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία.
Εάν
οι ΗΠΑ αποφασίσουν να αρκεστούν στο να «στείλουν ένα μήνυμα» ζητώντας
την επιβολή κυρώσεων και το αφήσουν έτσι, τότε δεν θα έχουν να ανησυχούν
σε ότι αφορά τη διατήρηση καλών σχέσεων με τους εμπορικούς εταίρους και
τους γεωπολιτικούς εταίρους.
Ακόμη και οι σχέσεις με την Κίνα θα συνεχίσουν σε μεγάλο βαθμό κανονικά.
Αλλά γίνεται σαφές ότι τα περισσότερα κράτη δεν θέλουν να απομονώσουν οικειοθελώς τη Ρωσία.
Αυτό
σημαίνει ότι εάν οι ΗΠΑ θέλουν να απομονώσουν πραγματικά τη Ρωσία, θα
πρέπει να απειλήσουν και να εξαναγκάσουν όλα τα κράτη του κόσμου να
συμμετάσχουν στις κυρώσεις τους.
Μένει να δούμε πόσο μακριά θα φτάσουν.
Αν πάντως το κάνουν, θα βλάψουν τις σχέσεις τους με τους συμμάχους τους και θα καταλήξουν στο περιορισμό της γεωπολιτικής επιρροής τους.
Αυτό όμως είναι που θα ήθελαν να δουν η Μόσχα και το Πεκίνο.
www.bankingnews.gr ----ΠΗΓΗ
=======================
Αν νομίζει κανείς ότι η Ρωσία είναι απομονωμένη, ή αστειεύεται ή του έχει ανέβει η μυωπία, σχολιάζει ο Wolfgang Münchau. Οι κρυφοί άσοι στο μανίκι και πώς η δέσμευση κεφαλαίων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ.
Tο ακρωνύμιο BRICs, πολλοί το θυμόμαστε, αντιπροσώπευε τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική. Πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αυτές θεωρούνταν οι πέντε μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες. Το κοινό που έχουν σήμερα οι τέσσερις πλην Ρωσίας είναι ακριβώς ότι καμία δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, γράφει ο Wolfgang Münchau για το EuroIntelligence. Δεν είναι μεν στρατηγικοί σύμμαχοι της Ρωσίας, αλλά μαζί και με πολλές άλλες χώρες θα συνεχίσουν να συναλλάσσονται με αυτή.
Η Δύση, εν τω μεταξύ, παγώνοντας τα συναλλαγματικά αποθέματα της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, κήρυξε για τα καλά τον δικό της οικονομικό πόλεμο. Αλλά δεν το σκέφτηκε καλά, συνεχίζει ο αρθρογράφος. Το να παγώσει μια κεντρική τράπεζα τους λογαριασμούς μιας άλλης κεντρικής τράπεζας σημαίνει εν προκειμένω ότι ολόκληρη η υπερατλαντική Δύση απεμπολεί το πιο σημαντικό της περιουσιακό στοιχείο: το παραστατικό της χρήμα (fiat money). Τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας ήταν κέρδη από νόμιμες πωλήσεις, κυρίως στη Δύση. Τα δικαστήρια μπορούν να δεσμεύσουν περιουσιακά στοιχεία, εάν αποκτηθούν παράνομα. Αλλά αυτό δεν ίσχυε εδώ. Η Ρωσία έχει παραβιάσει το διεθνές δίκαιο εισβάλλοντας στην Ουκρανία, αλλά οι λογαριασμοί της κεντρικής της τράπεζας στο εξωτερικό είναι νόμιμοι.
Αυτή η κύρωση κατάφερε όλα τα παρακάτω: να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στο δολάριο ως κύριο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο, να ψαλιδίσει τη δυναμική του ευρώ, να μειώσει την πιστοληπτική ικανότητα των κεντρικών τραπεζών της Δύσης, να προτρέψει την Κίνα και τη Ρωσία να παρακάμψουν τη δυτική οικονομική υποδομή και να μετατρέψει το Βitcoin σε σοβαρό εναλλακτικό μέσο συναλλαγών. Το blockchain δεν θα προδώσει την εμπιστοσύνη που του δείχνει κανείς.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν παίζει έξυπνα. Λέει ότι η Ρωσία θα τηρήσει τις διεθνείς υποχρεώσεις της. Η Ρωσία δεν θα χρεοκοπήσει. Θα συνεχίσει να προμηθεύει με φυσικό αέριο, όπως έκανε και κατά τους προηγούμενους πολέμους. Η Ευρώπη δικαίως φυσικά επιδιώκει μεγαλύτερη ανεξαρτησία από τη ρωσική ενέργεια. Με αντάλλαγμα ότι και η Ρωσία γίνεται πιο ανεξάρτητη από τη Δύση.
Ακόμη και χωρίς τη Δύση, τα ρωσικά αγαθά έχουν πολλές αγορές στη διάθεσή τους. Η Κίνα θα παραμείνει σταθερός εμπορικός εταίρος, το ίδιο και η Ινδία, το Πακιστάν και η Ινδονησία. Και φυσικά η Νότια Αφρική και η Βραζιλία, μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Αφρικής και Λατινικής Αμερικής. Αν νομίζει κανείς ότι η Ρωσία είναι απομονωμένη, ή αστειεύεται ή του έχει ανέβει η μυωπία. Εχει αρκετά διογκωμένη αντίληψη για τα όρια της Δύσης του 21ου αιώνα.
Ας σκεφτούμε τώρα τι θα κάνουν οι Κινέζοι μετά απ' αυτές τις κυρώσεις. Η κινεζική κυβέρνηση γνωρίζει ότι είναι εκτεθειμένη στο δολάριο. Επίσης μπορεί να φανταστεί ότι αυτό που έκαναν οι ΗΠΑ στον Πούτιν για την Ουκρανία μπορούν να το κάνουν και στον πρόεδρο Σι για τους Ουιγούρους. Η διαδικασία της αποδολαριοποίησης θα πάρει χρόνο, αλλά η Κίνα ποτέ δεν βιάζεται.
Συνεπώς, συνεχίζει το EuroIntelligence, η Δύση μετέτρεψε το δολάριο και το ευρώ σε εκ των πραγμάτων επισφαλή assets. Η πιθανότητα αθέτησης υποχρεώσεων σε δολάρια ή ευρώ δεν μπορεί πλέον να θεωρείται μηδαμινή. Μία και μόνη απόφαση φτάνει για να καταλάβει κανείς πως... πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
Φυσικά, κανένας οίκος αξιολόγησης στον κόσμο δεν θα αναγνώριζε ως επίσημη χρεοκοπία το πάγωμα των αποθεματικών μιας κεντρικής τράπεζας. Ούτε φυσικά θα υποβάθμιζε ολόκληρη αμερικανική οικονομία σε κατάσταση σκουπιδιών. Oύτε θα πλήρωνε κανείς γι' αυτό, ούτε θα ενεργοποιούνταν τα CDS.
Επομένως, εάν δεν πρόκειται για αθέτηση υποχρεώσεων με τη νομική έννοια, τότε τι είδους αθέτηση είναι; Ισως είναι η πραγματική αθέτηση αυτού που υπόσχεται το χρήμα: της συμμετοχής σε επίσημες συναλλαγές. Υπάρχουν, φυσικά, κι άλλοι τρόποι ώστε κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες να υποβαθμίσουν το χρήμα, για παράδειγμα μέσω του πληθωρισμού. Ωστόσο, μπορεί κανείς να αντισταθμίσει τον πληθωρισμό, όχι όμως και το πάγωμα των λογαριασμών.
Θα αντέτεινε κανείς ότι ίσως αξίζει να πληρώσεις αυτό το τίμημα για να σταματήσεις έναν δικτάτορα που εξαπολύει πόλεμο. Ούτε αυτό συμβαίνει όμως. Η Ευρώπη εξακολουθεί να πληρώνει στον Πούτιν περίπου 800 εκατ. ευρώ κάθε μέρα για πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Μόνο ένα εμπάργκο πετρελαίου και φυσικού αερίου θα είχε αντίκτυπο βραχυπρόθεσμα, περιορίζοντας σοβαρά την ικανότητα του Πούτιν να αναπληρώνει τις στρατιωτικές του δαπάνες. Η Δύση επέλεξε τις κυρώσεις της κεντρικής τράπεζας επειδή ήταν λιγότερο άβολες βραχυπρόθεσμα. Και χωρίς καν να σκεφτεί τις μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Σχόλια