Οι εξελίξεις των τελευταίων 48 ωρών στο Ουκρανικό παρουσιάζουν τεράστιο ενδιαφέρον. Αν και είναι πρόωρο, δεν στερείται λογικής μια καταρχήν εκτίμηση ότι οι συνέπειες της ρωσικής εισβολής στη στην Ουκρανία, δεν θα επηρεάσουν απλά την εξέλιξη της ανάδυσης μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας, αλλά θα επηρεάσει καθοριστικά τη στρατιωτική σκέψη και την προετοιμασία σε συλλογικό και επιμέρους κρατικό επίπεδο. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Αυτό αφορά την Ελλάδα πολύ περισσότερο από πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης εξαιτίας της τουρκικής απειλής. Παρατηρώντας προσεκτικά όσα γίνονται στο ουκρανικό μέτωπο και λαμβάνοντας υπόψη ότι η εικόνα μπορεί να μην αποτυπώνει την απόλυτη αλήθεια, εξαιτίας των προσπαθειών των εμπλεκομένων να κερδίσουν τον επικοινωνιακό πόλεμο, μπορούν να γίνουν με σχετική ασφάλεια οι ακόλουθες παρατηρήσεις.
Η εισβολή κατά της Ουκρανίας αποδεικνύεται στην πράξη ότι δεν είναι περίπατος. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζονται είναι μεγάλες, παρά το γεγονός ότι η ισχύς των ρωσικών δυνάμεων είναι πολύ μεγαλύτερη. Αυτό που προκύπτει αβίαστα ως συμπέρασμα, είναι ότι η διάθεση για αντίσταση και η έξυπνη άμυνα, είναι ικανή να βραχυκυκλώσει την πολεμική μηχανή του αντιπάλου σοβαρά και να επηρεάσει τη συνολική, στρατιωτική και πολιτική διάσταση της σύγκρουσης, Άρα και την κατάληξή της.
Ακόμα και η Ρωσία του Πούτιν γνωρίζει καλά και καταβάλει προσπάθειες να αποφύγει θύματα ανάμεσα σε αμάχους. Όχι για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά για τον αρνητικό αντίκτυπο που προκαλείται διεθνώς, υπονομεύοντας την υποστήριξη ή την κατανόηση και ανοχή απέναντι στον πολιτικό στόχο που εξυπηρετεί η χρήση του στρατιωτικού εργαλείου. Το πρόβλημα είναι όμως διπλό και εξ ορισμού δυσεπίλυτο. Αν επιδέχεται λύσης.
Η επικοινωνία στο Ουκρανικό
Αποδεικνύεται στην πράξη, ότι όσο και να προσπαθήσει μια στρατιωτική δύναμη, είναι αδύνατο να αποτρέψει την αστοχία υλικού ή την κακή χρήση που θα οδηγήσει σε πλήγματα κατά πολιτικών στόχων, όταν οι επιχειρήσεις μεταφέρονται εντός αστικού περιβάλλοντος. Ανοικτό είναι όμως και το ενδεχόμενο ο αμυνόμενος να επιχειρήσει να σκηνοθετήσει τέτοια πλήγματα, με σκοπό να πλήξει τη διεθνή επικοινωνιακή εικόνα του αντιπάλου.
Διότι στον πόλεμο “όλα επιτρέπονται”, αρκεί να εξυπηρετούν το συμφέρον είτε του αμυνόμενου είτε του επιτιθέμενου. Και δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς για να πείσει ότι η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν βρίσκεται σε εξαιρετικά ευάλωτη θέση επικοινωνιακά. Το αν αυτό είναι δίκαιο ή άδικο και πόσο, δεν παίζει ρόλο. Όσο συνεχίζονται οι επιχειρήσεις, σημασία έχει το επικοινωνιακό αποτέλεσμα.
Την εξέλιξη των επιχειρήσεων στον Κόλπο στο επίπεδο της ανοχής-νομιμοποίησης, την επηρέασε η ψεύτικη φωτογραφία του Μαρτίου του 1991 με τον παγιδευμένο κορμοράνο στο κουβεϊτιανό –υποτίθεται– πετρέλαιο που έριξε στον Κόλπο ο Σαντάμ Χουσεΐν. Και δεν ήταν η μόνη. Έμεινε όμως εμβληματική του παιγνίου της παραπληροφόρησης στην παγκόσμια Ιστορία. Σε μια σκηνοθεσία που έλαβε μέρος κορυφαίο δορυφορικό τηλεοπτικό δίκτυο της εποχής (CNN), με προφανή στόχο.
Αργότερα, τηλεοπτικός ρεπόρτερ παραδέχθηκε πως είχε τραβήξει τις σκηνές σε ένα τσίρκο, αφού είχε βουτήξει κορμοράνους σε ζεστό πετρέλαιο. Διότι με το Κουβέιτ κατεχόμενο από τα στρατεύματα από τον στρατό του Σαντάμ, το CNN δεν είχε πρόσβαση για να τραβήξει αυτά τα πλάνα. Με αυτά ως δεδομένα, στο συγκεκριμένο περιβάλλον που διεξάγεται η σύγκρουση Ρώσων και Ουκρανών, αποκτούν δυσανάλογα μεγάλη σημασία προηγμένα ή παλαιότερα αντιαρματικά όπλα π.χ. (Javelin) και αντιαεροπορικά (Stinger).
Το Ουκρανικό φέρνει αντισυσπειρώσεις
Διότι όσο δεν υπάρχει ρωσική κυριαρχία στο πεδίο, όσο το “blitzkrieg” (κεραυνοβόλος πόλεμος) επεκτείνεται χρονικά, οι εικόνες που παράγουν οι καταρρίψεις ελικοπτέρων, μαχητικών και μεταγωγικών αεροσκαφών, αποκτούν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Το οποίο υπονομεύει την εικόνα της τρομακτικής ρωσικής πολεμικής μηχανής και μιας ηγεσίας που δεν διστάζει να τη χρησιμοποιήσει, για να παράξει (γεω)πολιτικό αποτέλεσμα.
Φυσικά, μεγάλη είναι η συμβολή στη διαμόρφωση αυτής της εικόνας από τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών που διαθέτουν υπερόπλα συλλογής πληροφοριών. Αυτός ο μηχανισμός που δεν φαίνεται, προφανώς είναι στη διάθεση του ουκρανικού επιτελείου. Και έχει τη δυνατότητα να μεγιστοποιήσει το κόστος για τις ρωσικές δυνάμεις, χωρίς μάλιστα να είναι εμφανής η εμπλοκή του. Οπότε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα είναι ακόμα πιο δυσμενές για τη ρωσική πλευρά, διότι εμφανίζει τους Ουκρανούς με δυνατότητες που δεν θα είχαν εάν πολεμούσαν μόνοι τους!
Διότι αυτό επιτυγχάνεται από μια σαφώς κατώτερη της ρωσικής σε μέγεθος και επιχειρησιακές ικανότητες πολεμική μηχανή, την ουκρανική, με αντικειμενική αδυναμία φύλαξης των συνόρων μήκους 2.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσική Ομοσπονδία και κάτι λιγότερο από 1.100 χιλιομέτρων με τη Λευκορωσία, το έδαφος της οποίας επίσης χρησιμοποιείται στην εισβολή! Τα σύνορα της Ρωσίας με τις τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες έχουν συνολική έκταση περίπου 800 χιλιομέτρων. Όσα γίνονται λοιπόν σήμερα στην Ουκρανία, παράγουν αποτρεπτικό αποτέλεσμα στο μέτωπο των Βαλτικών Δημοκρατιών; Προφανώς…
Άλλη αρνητική συνέπεια, η οποία μεγαλώνει όσο παρατείνεται χρονικά η σύγκρουση, είναι οι αντισυσπειρώσεις που θα προκληθούν σε χώρες που ανησυχούν ή/και αγανακτούν με το σπάσιμο του δυτικού “αντιπολεμικού ταμπού” από ρωσικής πλευράς. Θα σοβαρευτεί άραγε αμυντικά η Ευρώπη την επαύριον, με αποτέλεσμα να ορθώσει, σε συνδυασμό με τις ΗΠΑ, πολύ πιο αξιόπιστη στρατιωτική απειλή από τη σημερινή για τη Μόσχα;
Το Ουκρανικό και οι απειλές της Μόσχας
Με δεδομένο ότι αν οι Βαλτικές Δημοκρατίες δεχθούν επίθεση, το πρόβλημα της Ρωσίας θα μεταφερθεί στο σύνολο των συνόρων της με το ΝΑΤΟ, ποια συμπεράσματα θα εξαχθούν άραγε στη Φινλανδία και τη Σουηδία; Πόσο θα υποχωρήσουν τα ισχυρά πολιτικά αντικίνητρα που δίχαζαν τις κοινωνίες τους για τη σκοπιμότητα εισόδου τους στο ΝΑΤΟ; Και πόσο αξιόπιστη θα είναι η Μόσχα στις απειλές που θα εκτοξεύσει για να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη με νωπές τις εντυπώσεις της σύγκρουσης στην Ουκρανία;
Οι επόμενες ώρες και ημέρες είναι εξαιρετικά κρίσιμες. Διότι όσο αργεί να πετύχει τους αντικειμενικούς της σκοπούς η Ρωσία, θα αρχίσουν να προκαλούνται δεύτερες σκέψεις ακόμα και στο πλήθος των σημαντικών χωρών της υφηλίου που έχει αποφύγει συστηματικά να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή. Σε κάθε χώρα αυτό που βαραίνει είναι τα συμφέροντά της. Δεν θα ήταν υπερβολή να προστεθεί ότι η καταρχήν καταδίκη της παραβίασης ενός κυρίαρχου κράτους, είναι επιχείρημα που έχει μεγάλη βαρύτητα μόνο στον “δυτικό κόσμο”.
Όμως, με πολλές από τις χώρες που το έχουν αποφύγει, η Δύση έχει ισχυρά συμφέροντα. Εάν αρχίσει να “παραδίδει μαθήματα” περί δημοκρατίας και διεθνούς δικαίου, θα έχει πυροβολήσει τα πόδια της. Η χρονική παράταση των επιχειρήσεων, επίσης, υπονομεύει τον στόχο της απομάκρυνσης της κυβέρνησης του Κιέβου. Πιθανότατα στο τέλος θα τα καταφέρουν. Όμως, η εικόνα που θα μείνει είναι ότι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν εγκατέλειψε με την πρώτη ντουφεκιά το Κίεβο.
Μπορεί η Μόσχα να κάνει πίσω;
Οπότε τα επιχειρήματα ότι είναι “αχυράνθρωπος της Δύσης”, αλλά και “κωμικός”, κυριολεκτικά και μεταφορικά, δεν θα έχουν την ίδια απήχηση. Ενδεχομένως δε, θα έχει ανέβει ακόμα και στην εκτίμηση του ίδιου του Ρώσου προέδρου. Διότι τη γλώσσα της ισχύος και της θυσίας για την πατρίδα τη σέβονται. Και στο Κρεμλίνο γνωρίζουν ότι όποια αποτυχία θα έχει επιπτώσεις στην εσωτερική σταθερότητα της αχανούς χώρας τους. Γι’ αυτό βέβαια δεν υπάρχει άλλη επιλογή πέραν της επικράτησης, με όποιο κόστος…
Άρα, πώς λήγει αυτή η σύγκρουση; Ποια μπορεί να είναι η συμφωνία απεμπλοκής; Θα κάνει η Μόσχα ένα βήμα πίσω στις επιδιώξεις της; Ίσως, εάν εξακολουθήσει να δυσκολεύεται στρατιωτικά στην Ουκρανία. Θα συμβιβαζόταν η Ρωσία με απόφαση εισόδου της Ουκρανίας στην ΕΕ όπου θεωρητικά θα καλύπτεται από μια γενικόλογη ατλαντική “ομπρέλα ασφαλείας”, σε συνδυασμό με τη μετατροπή της σε ένα είδος “Ελβετίας” ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσική Ομοσπονδία; Δύσκολο.
Πάμε όμως και στα της Ελλάδας. Αν και χρήζει πολύ πιο εκτεταμένης ανάλυσης, το βασικό μήνυμα για την ελληνική πλευρά είναι ότι τίποτα δεν πάει χαμένο απέναντι στην Τουρκία. Αρκεί να δείξουμε σοβαρότητα, αμυντική συνέπεια και συνέχεια και κυρίως βούληση για μη παράδοση. Η έξυπνη αντιμετώπιση ενός εισβολέα μπορεί να τον ματώσει πολύ σοβαρά. Εάν το μήνυμα αυτό εκπέμπεται με συνέπεια, θα επηρεάσει τη διάθεσή του να αναλάβει το ρίσκο μιας περιπέτειας.
Η Ελλάδα δεν πρέπει να φοβάται
Υπό αυτή την έννοια η σύγκρουση στην Ουκρανία κάνει στην Ελλάδα μια πολύ μεγάλη χάρη. Αρκεί να περιθωριοποιηθούν από την ελληνική κοινωνία και πολιτική ηγεσία, αυτοί που έχουν θέσει ως στόχο της ζωής τους να παραδώσουν άνευ όρων την Ελλάδα στην Τουρκία. Η οποία προσπαθεί να πετύχει τον στόχο της δορυφοροποίησης της Ελλάδας χωρίς να πέσει ντουφεκιά. Η Τουρκία δεν πρέπει να τρομάζει κανέναν.
- Η Ελλάδα πρέπει να εκπέμπει με σταθερότητα αυτό το μήνυμα. Πάντα θα είναι ανοικτή σε λογικές διευθετήσεις και συμβιβασμούς, όχι όμως πέραν του πλαισίου του διεθνούς δικαίου. Και θα πρέπει να διεκδικήσει επιθετικά, την αντιγραφή της συμπεριφοράς της Δύσης και στα ελληνοτουρκικά. Δεν πρέπει αν γίνουν αποδεκτά δύο μέτρα και δύο σταθμά απέναντι στους επιτιθέμενους. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Τουρκία με τη σύγκρουση στην Ουκρανία είναι απείρως σοβαρότερο από αυτό της Ελλάδας.
Αρκεί να αντιληφθεί κανείς ότι όλα τα ρίσκα που ανέλαβε η Ρωσία τα οποία μπορούν να της γυρίσουν μπούμερανγκ, αφορούν πολλαπλάσια και την Τουρκία. Ως χώρα έχει πολύ πιο προβληματική εσωτερική σταθερότητα και πολύ ισχυρότερες φυγόκεντρες τάσεις που θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να ενεργοποιηθούν. Ίσως γι’ αυτό υπάρχουν κάποιες πρώτες ενδείξεις σκέψεων στο εσωτερικό της τουρκικής ηγεσίας να προσεγγίσουν περισσότερο το ΝΑΤΟϊκό μαντρί. Θα φανεί σύντομα…
Σχόλια