Σε πρόσφατο άρθρο του Αλέξη Ηρακλείδη στην “Εφημερίδα των Συντακτών”, ο πανεπιστημιακός εγκαλεί την ελληνική κυβέρνηση για την απόφασή της να ενισχύσει τις στρατιωτικές ικανότητες της χώρας. Δεν επικαλείται μόνο το οικονομικό κόστος, αλλά, όπως ο ίδιος αναφέρει, επειδή θα συμβάλει στην άνοδο του εθνικισμού.
Στην δική του λογική η συνεχιζόμενη ενίσχυση των τουρκικών στρατιωτικών δυνατοτήτων, η εξόφθαλμη παρόξυνση των κυρίαρχων εθνικιστικών τάσεων στην γειτονική χώρα και οι ωμές ευθείες απειλές κατά της Ελλάδας δεν είναι πρόβλημα! Πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα προσπαθεί να διατηρήσει μία ισορροπία.
Ο Ηρακλείδης στηλιτεύει την απόφαση για ενίσχυση της
ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής, θεωρώντας περίπου ότι η Ελλάδα ασκεί
πολιτική πειθαναγκασμού της Τουρκίας! Πέραν των προφανών ελλειμμάτων
κατανόησης της στρατηγικής ορολογίας σχετικά με το δίπολο
αποτροπή-πειθαναγκασμός, θέτει το εξής ερώτημα: Είναι η Τουρκία
αναθεωρητική και επεκτατική σε βάρος της Ελλάδας; ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Οι ισχυρισμοί του Αλέξη Ηρακλείδη
Κατά τον Ηρακλείδης τέσσερα είναι τα σημεία που θεωρεί ότι πάσχει η πολιτική της Αθήνας:
Πρώτον, την κατηγορεί ότι στηρίζεται στο χειρότερο δυνατό σενάριο, ενώ στην μακροχρόνια συνύπαρξή μας με τους Τούρκους οφείλουμε να προσδοκούμε στο καλύτερο σενάριο! Κάθε σοβαρό κράτος, όμως, μπορεί να ελπίζει στην αισιόδοξη εκδοχή του ιστορικού γίγνεσθαι, αλλά προετοιμάζεται για τα χειρότερα! Γι’ αυτό και διατηρεί ένοπλες δυνάμεις.
Δεύτερον, κατηγορεί την Αθήνα ότι τορπιλίζει τις διερευνητικές συνομιλίες για το Αιγαίο. Τις διερευνητικές, όμως, τις διέκοψε η Άγκυρα στις αρχές του 2016 όχι η Αθήνα. Και πρόσσφατα ήταν η Άγκυρα που καθυστέρησε να προσδιορίσει ημερομηνία για τον τελευταίο γύρο. Παρά τις έμπρακτες τουρκικές προκλήσεις του 2020, η Ελλάδα πήγε άνευ όρων στις διερευνητικές, παρότι είχε κάθε λόγο να θέσει όρους.
Τρίτον, κατηγορεί την Αθήνα ότι ανεβάζει υπέρμετρα τους τόνους, χωρίς να έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα για αποκλιμάκωση και διευθέτηση. Η Ελλάδα ακόμα κι όταν σπανίως ανεβάζει τους τόνους το κάνει ως αντίδραση σε έμπρακτες παραβιάσεις των κυριαρχικών της δικαιωμάτων εκ μέρους των Τούρκων. Είναι απλώς γελοίο να ισχυρίζεται ο καθηγητής ότι η στρατιωτική ενίσχυση της Ελλάδας, μετά από μια δεκαετία και πλέον αδράνειας, υπονομεύει το κλίμα συνεννόησης και απειλεί την Τουρκία(!), όταν η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα διαρκώς εξοπλίζεται.
Τέταρτον, κατηγορεί την Αθήνα ότι κινείται στη λογική του πειθαναγκασμού της Τουρκίας σαν να είναι «απροσάρμοστο παιδί». Προσθέτει, μάλιστα, ότι οι γνωστοί για την υπερηφάνειά τους Τούρκοι ποτέ δεν θα δεχτούν, ειδικά επειδή ο πειθαναγκασμός προέρχεται από μια μικρότερη χώρα (Ελλάδα) που επιπλέον έχει επιλέξει να συμμαχήσει με τους εχθρούς τους (Ισραήλ, Κυπριακή Δημοκρατία), τους αντιπάλους τους (Γαλλία, Χάφταρ στη Λιβύη), ή αυτούς που δεν εμπιστεύεται (Αίγυπτο, ΗΠΑ του Μπάιντεν).
Υπερήφανοι οι Τούρκοι, εθνικιστές οι Έλληνες!
Όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο, ο Ηρακλείδης αναγνωρίζει στον τουρκικό λαό το δικαίωμα στην υπερηφάνεια, αλλά όχι στους Έλληνες. Εξ ου και χαρακτηρίζει εθνικιστές όλους όσους στην Ελλάδα δεν είναι διατεθειμένοι να παραχωρήσουν στην Τουρκία κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά και έδαφος, που σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο ανήκουν στην Ελλάδα. Προβαίνει μάλιστα σε μία εξόχως άτοπη τοποθέτηση, λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι μικρή χώρα, άρα οφείλει να προσαρμοστεί στη μεγάλη και ισχυρή Τουρκία! Η θέση του δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο, αλλά ταιριάζει απόλυτα με προσεγγίσεις που άνθισαν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη στον Μεσοπόλεμο.
Στη συνέχεια παραθέτει έξι σημεία για το πως βλέπει η Τουρκία την Ελλάδα και τα διμερή ζητήματα, αναπαράγοντας όλη την τουρκική επιχειρηματολογία. Οι Τούρκοι δεν θεωρούν τη χώρα τους αναθεωρητική απέναντι στην Ελλάδα, ενώ οι Έλληνες εμφορούνται από τη “Μεγάλη Ιδέα” και μάλιστα σε βάρος της Τουρκίας. Τόσες επαφές με Τούρκους έχετε κ. Ηρακλείδη, δεν κατορθώσατε να τους πείσετε ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι φαιδρότητα ολκής;
Οι Τούρκοι πάσχουν από τον «τρόμο της συρρίκνωσης και του διαμελισμού», αναφέρει πιο κάτω. Είναι δουλειά της Ελλάδας, όμως, να “γιατρέψει” τους Τούρκους; Κι αυτό μάλιστα να το κάνει, παραχωρώντας στην Τουρκία τις ελληνικές νησίδες και τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα που διεκδικεί; Αν πιστεύει η Άγκυρα ότι έχει δίκιο, γιατί δεν συμφωνεί να θέσει τις διεκδικήσεις της στην κρίση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης; Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του, η Τουρκία όχι.
Εάν ο Ηρακλείδης θεωρεί πως το διεθνές δίκαιο πρέπει να αλλάξει για να προσαρμοστεί στις τουρκικές επιθυμίες, ας μας το δηλώσει για να είναι τουλάχιστον ειλικρινής. Το ίδιο ισχύει και για την τουρκική κατηγορία ότι η Ελλάδα επιθυμεί να μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη. Το Αιγαίο δεν είναι κανενός λίμνη. Ελλάδα και Τουρκία έχουν ακτές σ’ αυτό και τα δικαιώματα που απορρέουν με βάση το διεθνές δίκαιο. Όλα τα άλλα είναι τουρκική προπαγάνδα που ο Ηρακλείδης αναμασά.
Προπαγανδιστής τουρκικών θέσεων
Ο καθηγητής αποδέχεται πλήρως την τουρκική θέση για αποστρατικοποίηση των ελληνικών νήσων του ανατολικού Αιγαίου. Δεν κάνει καμία αναφορά στην τουρκική στρατιά του Αιγαίου, ούτε για τον αποβατικό στόλο που ναυλοχεί στις μικρασιατικές ακτές απέναντι από τα ελληνικά νησιά. Ούτε, βέβαια, στις απειλές για τουρκική κατάληψη αυτών των νησιών. Αν ο Ηρακλείδης θεωρεί πως οι ελληνικές δυνάμεις που βρίσκονται σ’ αυτά απειλούν την Τουρκία με απόβαση(!) ας μας το δηλώσει ευθέως για να σκάσουν στα γέλια και οι φίλοι του οι Τούρκοι. Το μέγεθος του παραλογισμού δεν επιτρέπει σοβαρή συζήτηση.
Την ίδια στιγμή που ο Ηρακλείδης θεωρεί απειλή για την Τουρκία τη στρατιωτικοποίηση για την άμυνα των ελληνικών νησιών, θεωρεί ότι «το περίφημο casus belli δεν πρόκειται για πραγματική απειλή χρήσης ένοπλης βίας»! Μα οι ίδιοι οι Τούρκοι κύριε καθηγητά, με τον πιο επίσημο τρόπο, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσής τους, μας δηλώνουν ότι είναι απειλή πολέμου. Σαν άλλος Προκρούστης, ο Ηρακλείδης κόβει και τεντώνει τα γεγονότα με σκοπό να τα προσαρμόσει στην ιδεοληπτική κλίνη του. Ας σημειωθεί ότι υιοθετούμε την ευνοϊκότερη γι’ αυτόν ερμηνεία της στάσης του.
Ο Ηρακλείδης κατηγορεί την Αθήνα ότι «επιζητεί τη μερίδα του λέοντος και στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο να επικρατήσει στην περιοχή, με ορμητήριο ακόμη και το απόμακρο και μικροσκοπικό Καστελλόριζο». Του είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι ο δρόμος του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι ανοικτός, ώστε να κριθεί και η όποια επήρεια έχει αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ; Αφού είναι υπέρ μία ειρηνικής διευθέτησης, γιατί δεν συστήνει στους Τούρκους φίλους του αυτό τον δρόμο; Η Ελλάδα είναι σαφές ότι θα αποδεχθεί την όποια απόφαση της Χάγης.
Ο Ηρακλείδης δεν φαλτσάρει από την εθνική θέση σε κάποιο ζήτημα. Ουσιαστικά είναι ο προπαγανδιστής συνολικά των τουρκικών ισχυρισμών. Εάν θέλει να είναι έντιμος με τον εαυτό του, ας πει όσα προτείνει με το όνομά τους. Τί ζητάει στην πραγματικότητα; Ζητάει η Ελλάδα όχι μόνο να παραχωρήσει νησίδες και κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά ουσιαστικά να μετατραπεί σε χώρα-δορυφόρο της Τουρκίας. Πώς οι νεοοθωμανοί να μην πίνουν νερό στο όνομά του;
----------------------------------------
Blogger: Ουδεμία έκπληξις! Ακούστε τον κύριο αυτόν ζωντανά στην παρακάτω εκπομπή...
και αυτά:
Ένας δυσάρεστος αντίλογος στον άλλοτε καθηγητή μου κ. Ηρακλείδη
Η «ευρωπαϊστική» ελίτ του Κολωνακίου θα μετατρέψει την Ελλάδα σε μια σύγχρονη νεοοθωμανική επαρχία
και εδώ το άρθρο του:
Αλέξης Ηρακλείδης*
Οι πρόσφατες συμμαχίες και οι εντυπωσιακοί εξοπλισμοί έχουν γίνει, κατά την κυβέρνηση, για να θωρακιστεί η χώρα από εξωτερικές απειλές, προφανώς εννοώντας την τουρκική απειλή (επεκτατισμός) που θεωρείται δεδομένη.
Η στάση αυτή θα έχει μεγάλο κόστος, όχι μόνο οικονομικό, γονατίζοντας και πάλι την οικονομία μας. Θα συμβάλει στην άνοδο του εθνικισμού και εμφανίζει την Ελλάδα διεθνώς ως «κράτος φρούριο» α λα Ισραήλ. Και δεν συμβάλλει στην εκτόνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, στην επίλυση της διένεξης του Αιγαίου ή στην επίλυση του Κυπριακού (επανένωση-άρση ντε φάκτο διχοτόμησης)· αντιθέτως ρίχνει λάδι στη φωτιά.
Συνεπώς θα πρέπει η κυβέρνηση να είναι απολύτως βέβαιη ότι έχει οδηγηθεί στη σωστή εκτίμηση της κατάστασης για τον «εξ Ανατολών κίνδυνο»· ότι όντως δεν έχει περιθώρια να συνεννοηθεί και «να τα βρει» με την Τουρκία και αυτό γιατί, σε αντίθεση με τη δεκαετία του 2000, η Αγκυρα εμφανίζεται ανεξίτηλα απειλητική και αναθεωρητική, οπότε το μόνο που απομένει για μας είναι η αποτροπή και, ει δυνατόν, να της επιβάλουμε να αλλάξει ρώτα.
Το σκεπτικό αυτό, είτε αποτελεί ορθή εκτίμηση είτε όχι, πάσχει ως προς τέσσερα σημεία: (α) στηρίζεται στο χειρότερο δυνατό σενάριο με ό,τι αυτό συνεπάγεται (δηλαδή τη δυναμική αντιπαράθεσης που δημιουργεί)· (β) τορπιλίζονται οι συνομιλίες για το Αιγαίο που είχαν ξεκινήσει· (γ) ανεβαίνουν υπέρμετρα οι τόνοι χωρίς να έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα για αποκλιμάκωση και διευθέτηση, κάτι που αντιτίθεται στην προηγούμενη συνεννόηση (understanding) Μητσοτάκη - Ερντογάν· και (δ) κινείται στη λογική του πειθαναγκασμού της Τουρκίας να συμμορφωθεί (σαν να είναι «απροσάρμοστο παιδί»), κάτι που οι γνωστοί για την υπερηφάνειά τους Τούρκοι ποτέ δεν θα δεχτούν, ειδικά επειδή προέρχεται από μια μικρότερη χώρα που επιπλέον έχει επιλέξει να συμμαχήσει με τους εχθρούς τους (Ισραήλ, Κυπριακή Δημοκρατία), τους αντιπάλους τους (Γαλλία, Χάφταρ στη Λιβύη) ή αυτούς που δεν εμπιστεύεται (Αίγυπτο, ΗΠΑ του Μπάιντεν).
Αλλά είναι η Τουρκία όντως αναθεωρητική και επεκτατική σε βάρος της χώρας μας; Η δική μου εκτίμηση μετά από 25 χρόνια επιστημονικής ενασχόλησης με τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό και στη βάση πολλών συζητήσεων με σημαίνοντες Τούρκους τέως πρέσβεις, πανεπιστημιακούς και δημοσιογράφους είναι διαφορετική και θεωρώ χρέος μου να την καταθέσω πριν είναι πολύ αργά. Θα σταθώ σε έξι σημεία.
Πρώτον, οι Τούρκοι στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν θεωρούν ότι η χώρα τους είναι αναθεωρητική των συνόρων σε σχέση με την Ελλάδα (ή σε σχέση με άλλη χώρα της Ε.Ε., όπως η Βουλγαρία όπου ζουν πολλοί Τούρκοι). Η τουρκική εξωτερική πολιτική συνεχίζει να εδράζεται στο «Εθνικό Σύμφωνο» (Misak-ι-Milli) του 1920 που είχε οριοθετήσει την Τουρκία στα εδάφη της Ανατολίας (Μικράς Ασίας) και στο μικρό ευρωπαϊκό τμήμα (Αδριανούπολη, Ιστανμπούλ). Πάντως αν υποβόσκει σήμερα αναθεωρητισμός (νεο-οθωμανισμός), δεν είναι προς Δυσμάς σε βάρος της Ευρώπης.
Δεύτερον, στην Τουρκία είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι η Ελλάδα βρίσκεται από το 1954 στον αστερισμό μιας αναγεννημένης Μεγάλης Ιδέας που στοχεύει στην επέκταση σε βάρος της Τουρκίας. Η θέση αυτή δεν είναι προσχηματική, αλλά ειλικρινής και δεν περιορίζεται μόνο στους ιέρακες, αλλά έχει απήχηση και σε καλοπροαίρετους μη εθνικιστές που θέλουν την Τουρκία στην Ε.Ε.
Τρίτον, τα περί αναβίωσης της Μεγάλης Ιδέας συνδυάζονται με το «Σύνδρομο των Σεβρών», δηλαδή της επανεμφάνισης μιας κατάστασης όπως αυτή που δημιουργήθηκε με αυτή τη συνθήκη που, αν εφαρμοζόταν, η Τουρκία θα ήταν αισθητά μικρότερη απ’ ό,τι είναι σήμερα. Πρόκειται για τον τρόμο της συρρίκνωσης και του διαμελισμού που δεν αποτελεί παρανοϊκό αφήγημα των Τούρκων με ελλιπή παιδεία και άγνοια της διεθνούς πολιτικής, αλλά αντίληψη με τεράστια απήχηση και μεταξύ επαϊόντων.
Τέταρτον, η Τουρκία είναι της άποψης ότι η Ελλάδα εκλαμβάνει το Αιγαίο ως «ελληνική λίμνη», σαν να μην υπάρχει άλλη παράκτια χώρα με ακτογραμμή σχεδόν 3.000 χιλιομέτρων. Είναι πεπεισμένη ότι η Ελλάδα (και όχι εκείνη) είναι αναθεωρητική-επεκτατική στο Αιγαίο, όπως φαίνεται από τα εξής: αναφορές σε προσεχή επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια· στρατιωτικοποίηση των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου αντίθετα από τις νομικές δεσμεύσεις (Λωζάννη, Παρίσι)· παλαιότερη (το 1931) επέκταση του εθνικού εναερίου χώρου στα 10 μίλια (αντί των 3 που θα έπρεπε να ήταν τότε και των 6 σήμερα για να ευθυγραμμίζεται με την αιγιαλίτιδα ζώνη), μια καταπάτηση του διεθνούς δικαίου που συνεχίζεται μέχρι σήμερα· κατάχρηση των αρμοδιοτήτων που απορρέουν από τον έλεγχο της εναερίου κυκλοφορίας (FIR)· και ακόμη και σκέψεις από κάποιους Ελληνες ιέρακες για επέκταση στο Αιγαίο μέσω βραχονησίδων μετατρέποντας τις σε δήθεν κατοικημένα νησιά.
Πέμπτον, σε σχέση με το περίφημο casus belli, δεν πρόκειται για πραγματική απειλή χρήσης ένοπλης βίας, αλλά, κατά την τουρκική οπτική, για τον ύστατο μοχλό που διαθέτουν για να αποτρέψουν την «αναθεωρητική Ελλάδα» να επεκταθεί στα 12 μίλια. Είναι δηλαδή πεπεισμένοι ότι χωρίς να επικρέμεται αυτή η απειλή, οι Ελληνες, που στόχο έχουν να τους βλάψουν, δεν θα διστάσουν και θα επεκταθούν μονομερώς, για να επέλθει πλήρως η «ελληνική λίμνη» που τόσο ποθούν.
Εκτον, η Αγκυρα θεωρεί ότι η ελληνική επεκτατική τάση διά θαλάσσης δεν έχει τέλος. Τώρα η Αθήνα επιζητεί τη μερίδα του λέοντος και στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο να επικρατήσει στην περιοχή, με ορμητήριο ακόμη και το απόμακρο και μικροσκοπικό Καστελόριζο, σε σύμπνοια με δύο αντιπάλους της Τουρκίας (Ισραήλ, Κυπριακή Δημοκρατία), με την Τουρκία να κλειδώνεται μόνο στην αιγιαλίτιδα ζώνη της.
Η Τουρκία, που δεν θεωρεί τον εαυτό της επεκτατικό σε βάρος της Ελλάδας, μένει εμβρόντητη με τη σημερινή στάση μας (εξοπλισμοί, συμμαχίες κ.λπ.) και συμπεραίνει ότι οι Ελληνες θέλουν διακαώς να την πλήξουν όσο γίνεται περισσότερο. Και προβλέπεται η Αγκυρα να αντιδράσει σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων, έτσι θα έχουμε έναν αδιέξοδο φαύλο κύκλο αντιπαράθεσης που θα βλάπτει πολλαπλώς τις δύο χώρες και τους λαούς τους.
*Ομότιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, συγγραφέας έξι βιβλίων στα ελληνικά και στα αγγλικά για την επίλυση της ελληνοτουρκικής διένεξης
===============
Σχόλια