1. Εκκρεμές οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις
Πολλά γράφονται για τον Ερντογάν, τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τις περιφερειακές στρατηγικές επιλογές των Τούρκων ηγετών. Πολλές συζητήσεις κινούμενες μεταξύ μαύρου και άσπρου πιθαναλογούν για το πως θα εξελιχθούν οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας λόγω αλλαγής προέδρου στην Ουάσιγκτον. Εκτός κάποιων εξαιρέσεων γράφονται τόσα πολλά και αντιφατικά, ώστε κανείς να διστάζει να περιγράψει πασίγνωστα και πασίδηλα πράγματα. Θέαση του πασίδηλου, όμως, απαιτεί καλή γνώση της κρατοκεντρικής διεθνούς πολιτικής, του ρόλου του κράτους, των πάγιων προσανατολισμών των στρατηγικών των ηγεμονικών δυνάμεων, ιδιαίτερα των ΗΠΑ. Απαιτείται επίσης να μην κυριαρχούν εσχατολογικά ιδεολογήματα, σύνδρομα ευσεβών πόθων και άλματα εκλογικεύσεων.
Απαιτείται σωστής και ορθολογιστικής θέασης του γεγονότος ότι τις επόμενες δεκαετίες ή ακόμη και τους επόμενους αιώνες και ίσως παντοτινά αποκλείεται να ενωθεί ο πλανήτης αταξικά, χρησιμοθηρικά, με μεταφυσικές ιδέες ή κατιτί άλλο που αντιβαίνουν στην ιστορική δομή και τους προσανατολισμούς του κόσμου κατά την διάρκεια των πέντε περίπου χιλιάδων γνωστής ιστορίας.
Ως προς αυτά αξίζει μνημόνευση θέσεων κλασικών προδιαγραφών του απαράμιλλου Robert Gilpin :
- Πάντα είχαμε πολλές κοινωνίες και πολλά κράτη,
- πάντα η ασφάλεια βρισκόταν στην κορυφή των ιεραρχήσεων των κρατών
- τα οποία πάντα διέθεταν και διαθέτουν ένοπλες δυνάμεις.
- Ποτέ δεν σταμάτησαν οι συγκρούσεις και οι πόλεμοι και παρατηρείται εξαφάνιση ολόκληρων εθνών εάν τα μέλη τους είτε ήταν άτυχα είτε δεν μεριμνούσαν για ισχύ και ασφάλεια είτε ήταν εσωτερικά εθνικά διαφοροποιημένα κράτη και ως εκ τούτου ευάλωτα.
Τι μπορούμε όμως να πούμε για την διεθνή πολιτική; Σίγουρα όχι ότι μας κατέβη στο κεφάλι και όχι προπαγάνδες. Σταθμίσεις και εκτιμήσεις της διεθνούς πολιτικής ασφαλώς και είναι εφικτές. Μετρήσεις, σταθμίσεις και εκτιμήσεις, όμως, απαιτείται να είναι ενταγμένες σε μια προσανατολιστική θεώρηση των πραγμάτων. Για να το πούμε διαφορετικά, είναι πολύ πιο εφικτό από οτιδήποτε άλλο να διαγνωστεί ο προσανατολισμός προς τον οποίο κατευθύνονται τα πράγματα. Εάν οι μετρήσεις, σταθμίσεις και εκτιμήσεις είναι ενταγμένες εντός του σωστού προσανατολισμού χρησιμεύουν στο να φωτίζουν και να ερμηνεύουν τις προϋποθέσεις, τις συμπεριφορές, ή ακόμη και να προβλέπουν κάποιες σημαντικές αποφάσεις.
Όχι ανεξέλεγκτες ηγεσίες
Βέβαια, εάν ένα κράτος δεν διαθέτει επιτυχείς εκτιμήσεις των προσανατολισμών και των προϋποθέσεων, μέσα στις οποίες εξελίσσεται η διεθνής πολιτική και εάν δεν διαθέτει επιτελικούς κρατικούς θεσμούς, λειτουργεί ανορθολογικά και ενίοτε αυτοκτονικά. Πολύ περισσότερο εάν αντί επιτελικών θεσμών, η εκάστοτε εξουσία πλαισιώνεται από ομάδες, κομματικών φίλων, «συμβούλων» και «παρα-συμβούλων» που προέρχονται από «ιδιωτικές δεξαμενές σκέψεις» ποικιλότροπα χρηματοδοτημένων που μειώνουν ή εκμηδενίζουν τον ρόλο των κρατικών λειτουργών.
Δική μας άποψη είναι ότι ο πιο ενδιαφερόμενος, δηλαδή ο πολίτης κάθε κράτους απαιτείται να φροντίζει να γνωρίζει και να ασκεί τον ρόλο του ως εντολέας της εξουσίας, ελέγχοντας και επηρεάζοντας τις αποφάσεις. Ένας τέτοιος ρόλος απαιτεί ο πολίτης να είναι βασανιστικά ενήμερος για τους προσανατολισμούς τόσο ευρύτερα της διεθνούς πολιτικής (όπως διατυπώθηκε μόλις σε αναφορά με τον Robert Gilpin) και να μεριμνά για έγκυρες μη προπαγανδιστικές, αξιόπιστες και υψηλής ερμηνευτικής αξίας αναλύσεις.Ποτέ μια κοινωνία δεν πρέπει να αφήνει ανεξέλεγκτες ηγεσίες που αποφασίζουν ερήμην της μεγάλους προσανατολισμούς της χώρας, ιδιαίτερα όταν αυτό σημαίνει μελλοντικές απειλές και όξυνση των αναθεωρητισμών (πρόσφατα περί το «Μακεδονικό» ενώ για το ακόμη πιο κρίσιμο Κυπριακό είναι σχεδόν απαγορευτικό να μιλά κανείς, σε στιγμές μάλιστα που δρομολογούνται αποφάσεις οι οποίες ενδέχεται να αποβούν μοιραίες). ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Σχόλια