Atlantico : Πότε πιστεύετε ότι ιδανικά της εποχής μας όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ισότητα και η δικαιοσύνη, ο σεβασμός των μειονοτήτων και ο αντιρατσισμός μετατράπηκαν σε απειλητική ιδεολογία;
Pascal Bruckner : Όλες οι κατακτήσεις μας μπορούν
μετά από κάποιο σημείο να στραφούν εναντίον μας και τα εργαλεία
χειραφέτησης να μετατραπούν σε όργανα καταπίεσης. Η επαναστατική σκέψη
(μαρξιστική ή political correctness) συνίσταται ακριβώς σε αυτό, ότι δεν
ανέχεται ούτε αμφισημία, ούτε πολυπλοκότητα. Ακολουθεί την τυφλή λογική
της ιδέας της. Αυτή η προσέγγιση είναι καταστροφική αν σκεφτεί κανείς
για παράδειγμα τα έργα τέχνης που από την φύση τους είναι διαχρονικά και
δεν ανήκουν ούτε στα δεξιά ούτε στα αριστερά του πολιτικού φάσματος.
Μεγάλοι ζωγράφοι όπως ο Fragonard κατηγορήθηκαν από μελετητές της
συμφοράς ότι είναι σεξουαλικά διεστραμμένοι. Η αποτυχία του κομμουνισμού
το αποδεικνύει: το ιδανικό της χειραφέτησης κατέληξε σε έναν
ολοκληρωτικό εφιάλτη. Όλα τα ιδανικά που μας ενέπνευσαν μπορούν να
μετατραπούν σε εξαναγκασμούς. Αυτή ήταν άλλωστε η δυσάρεστη έκπληξη της
νεωτερικότητας. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Atlantico : Είστε 70 ετών λευκός άντρας, ετεροφυλόφιλος και προέρχεστε από τον παλιό κόσμο, οπότε ο λόγος σας θεωρείται αυτόματα ύποπτος. Στα νιάτα σας βιώσατε το πάθος της γενιάς σας για τον μαρξισμό, τους στρατευμένους διανοούμενους και το τέλος της πάλης των τάξεων. Ποτέ η «εργατική τάξη» ή οι «προλετάριοι» δεν θα μπορούσαν να πουν στον Sartre ή τον Althusser ότι δεν δικαιούνται να μιλήσουν – αντίθετα, θεωρούνταν ευλογία ότι άνθρωποι του πνεύματος στρατεύτηκαν στον αγώνα τους και δημιούργησαν εννοιολογικά εργαλεία για να κατανοήσουν καλύτερα την κατάστασή τους. Γιατί από τότε οι αγώνες έχουν γίνει τόσο αποκλειστικοί; Ο λευκός δεν νομιμοποιείται να μιλάει για ρατσισμό. Ο άντρας δεν νομιμοποιείται να μιλάει για σεξισμό. Ο ετεροφυλόφιλος δεν νομιμοποιείται να μιλάει για την κατασκευή (construction) του φύλου … H νοημοσύνη χάθηκε στον δρόμο;
Pascal Bruckner : Βιώνουμε την σταδιακή φυλετικοποίηση (tribalisation) του κόσμου. Yπάρχει σε αυτήν την πορεία ένα σταθερό σημείο στο οποίο συγκλίνουν όλες οι καταγγελτικές ρητορικές. Ο ετεροφυλόφιλος λευκός άντρας, κατά προτίμηση άνω των 50, συγκεντρώνει πάνω του όλα τα κακά. Το χρώμα του δέρματος του είναι από μόνο του έγκλημα, είναι ο Διάβολος ενσαρκωμένος, ο Σατανάς που έχει αλυσοδέσει όλο τον κόσμο. Ακόμα και όταν προσπαθεί να εξιλεωθεί και διακηρύσσει αντιρατσιστικές ιδέες, είναι ρατσιστής παρά την θέληση του, γενετικά καταδικασμένος σε αυτό. Αυτό είναι το επίπεδο αυτής της κριτικής που συμπεριλαμβάνει μέχρι και τις πνευματικές και καλλιτεχνικές δημιουργίες. Τα μαθηματικά και η κλασσική μουσική είναι προϊόντα της μοχθηρής «λευκής σκέψης» σύμφωνα με επιφανείς Αμερικάνους θεωρητικούς. Δεν μιλάω καν για αυτό το γελοίο concept, την ισλαμοφοβία, που εξομοιώνει την κριτική μιας θρησκείας με τον ρατσισμό και η οποία οδήγησε στη σφαγή του Charlie Hebdo. Αλλά πρέπει όλοι να διακρίνουμε την θεμιτή κριτική των θρησκειών από τη δίωξη των πιστών που αποτελεί αδίκημα και μάλιστα έγκλημα. Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, ένα συγκεκριμένος τύπος αντιρατσισμού έχει γίνει εγκληματικό όπλο στα χέρια των φανατικών.
Atlantico : Η French Theory, η γαλλική θεωρία της αποδόμησης της δεκαετίας του 1970 ( Derrida, Lacan, Foucault, Deleuze, Lévi-Strauss …) δημιούργησε στις ΗΠΑ τις care studies, gender studies, racial studies που μας επιστρέφουν σήμερα ως μπούμερανγκ με τη μορφή της αντιαποικιοκρατικής σκέψης, του ιθαγενισμού κ.λπ. Όλα αυτά έχουν συναντήσει μεγάλη επιτυχία και στα μεγαλύτερα γαλλικά πανεπιστήμια: συνέδρια, δημοσιεύσεις πανεπιστημίων, διατριβές, μεταπτυχιακά ή διδακτορικοί τίτλοι αφιερωμένοι ειδικά στο θέμα της φυλετικής καταγωγής (race) , του φύλου (gender), της καταπίεσης (domination) … Eίναι μια παροδική μόδα όπως κάποτε ο Μαρξισμός ή νομίζετε ότι αυτές οι νέες τάσεις αλλάζουν ριζικά τις νέες γενιές ;
Pascal Bruckner : Είναι και τα δύο μαζί αν και δεν θα έχουν ποτέ τη δύναμη του μαρξισμού. Είναι αδύναμες θεωρίες, που προκύπτουν από μια παραποίηση γάλλων φιλοσόφων περασμένων μέσα από ένα αγγλοσαξονικό μύλο. Ωστόσο, είναι δύσκολο για έναν φοιτητή αυτές τις μέρες να ξεφύγει από αυτή την νέα βουλγκάτα (vulgate), ο ρόλος της οποίας είναι να εκτρέψει την προσοχή μας από σοβαρά προβλήματα (φτώχεια, ανισότητες, σχέσεις εξουσίας). Θα δούμε ασφαλώς μια μαζική παραγωγή ανοησιών τόσο σε εκδοτικό επίπεδο, όσο και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Atlantico : Πώς μπορεί να παραμείνει κανείς ένα ελεύθερο πνεύμα, ανεπηρέαστο από ένα πνευματικό και πολιτικό περιβάλλον που είναι όλο και πιο εχθρικό, μοχθηρό και μισαλλόδοξο; Σας κυριεύει και σας η απαισιοδοξία;
Pascal Bruckner : Ποτέ. Υπάρχει μια αισιοδοξία του μαχητή που έχει μέσα του την ελπίδα του θριάμβου ή τουλάχιστον της νίκης επί της ηλιθιότητας και της μισαλλοδοξίας. Το περιβάλλον σήμερα δεν είναι χειρότερο από ό,τι ήταν την δεκαετία του 1950, όταν ένας Camus ή ένας Aron βρίσκονταν μόνοι τους σ’ ένα περιβάλλον που κυριαρχούσαν οι σταλινικοί και οι οπαδοί του Sartre, που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους σε δογματισμό. Το 2020 έχουμε τις νεο-φεμινίστριες, τους ρατσιστές αντιρατσιστές και τους στενόμυαλους αντιαποικιοκράτες, στους οποίους μπορούμε να αντιτάξουμε το όπλο του γέλιου και της κοροϊδίας. Ασφαλώς πολύ πιο επικίνδυνη είναι η παγκόσμια ισλαμιστική απειλή, που είναι ο ναζισμός της εποχής μας. Εναντίον της τα όπλα της λογικής δεν είναι αρκετά. Πρέπει να υπάρξει αντίσταση και αποφασιστικότητα σε αυτόν τον αγώνα, που θα είναι ο μεγάλος αγώνας του 21ου αιώνα.
================
Σχόλια