ΕΛΒΟ, ΕΑΣ, ΕΑΒ, Ναυπηγεία Σκαραμαγκά – Παίζεται το τελευταίο χαρτί της αμυντικής βιομηχανίας
Του Ηλία Μπέλλου
21 Σεπτεμβρίου 2020
Οι αυξημένες αμυντικές ανάγκες της χώρας και η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε ένα σημαντικό μεσοπρόθεσμο εξοπλιστικό πρόγραμμα που μπορεί να προσεγγίσει ακόμα και τα 6 δισ. ευρώ αυξάνει τις πιέσεις για την ανάταξη των ελληνικών κρατικών αμυντικών βιομηχανιών που μαστίζονται από χρόνια και μεγάλα προβλήματα.
Τα υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης και Αμυνας πρωταγωνιστούν τους τελευταίους μήνες στην επιτάχυνση των διαδικασιών εξυγίανσής τους, είτε μέσω ιδιωτικοποίησης, είτε μέσω στρατηγικών συνεργασιών, είτε με εκτεταμένες εσωτερικές αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να μπορέσουν να επιταχύνουν το έργο που έχουν ήδη αναλάβει αλλά και να λάβουν πρόσθετο.
Παράλληλα, σε εγρήγορση βρίσκονται και ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητες στα εξοπλιστικά και στα προγράμματα προμηθειών αναλώσιμων υλικών και εξαρτημάτων. Αλλά, βέβαια, και ένας μεγάλος αριθμός ξένων ομίλων ερίζει για την εξασφάλιση συμβάσεων με το ελληνικό κράτος για την πώληση είτε πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών είτε οπλικών συστημάτων.
Η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει την ιδιωτικοποίηση της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων, την οποία αποκτούν αυτές τις ημέρες κατά πλειοψηφία ισραηλινά συμφέροντα, ενώ εξετάζει εναλλακτικές για την αναβάθμιση της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας, για την οποία εκδηλώνεται αυξημένο διεθνές ενδιαφέρον.
Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται και η πώληση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, που αναμένεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να εμπλακούν στην υποστήριξη του Πολεμικού Ναυτικού, με τον πρώτο σχετικό διαγωνισμό πώλησής τους να εκτιμάται πως θα προκηρυχθεί εντός του προσεχούς μήνα.
Επίσης, επιταχύνονται η αναδιάρθρωση και η αύξηση της εγχώριας παραγωγής πολεμοφοδίων αλλά και της εξαγωγικής δραστηριότητας της «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα», το ομίλου που προέκυψε από τη συγχώνευση της ΕΒΟ με την ΠΥΡΚΑΛ. Την υπόθεση της ΕΛΒΟ και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά χειρίζεται το υπουργείο Οικονομικών με προσωπική επίβλεψη από τον υπουργό Χρήστο Σταϊκούρα, ενώ για την ΕΑΒ ανέλαβε πρόσφατα ρόλο επισπεύδοντος ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης.
Επενδυτές
Ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι και για τις
τρεις επιχειρήσεις έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από διάφορα αξιόλογα
επενδυτικά σχήματα, το οποίο ενίοτε συνοδεύεται με μεσοπρόθεσμα
επιχειρησιακά σχέδια αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «ήδη στα
Ναυπηγεία Ελευσίνας αμερικανικά κεφάλαια επενδύονται στον εκσυγχρονισμό
τους και στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά σύντομα εισέρχεται στρατηγικός
επενδυτής, ενώ ολοκληρώθηκε η διαγωνιστική διαδικασία για την ΕΛΒΟ και
αναδιοργανώνεται η ΕΑΒ, ώστε να μετατραπεί σε κέντρο συντήρησης
αεροσκαφών για την ευρύτερη περιοχή».
Ο πρωθυπουργός εξήγγειλε εξοπλιστικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει μία μοίρα 18 μαχητικών αεροσκαφών Rafale, τέσσερις νέες φρεγάτες πολλαπλού ρόλου, τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ και νέα αντιαρματικά όπλα, νέες τορπίλες βαρέος τύπου και νέους κατευθυνόμενους πυραύλους.
ΕΛΒΟ: Περνάει στον έλεγχο ισραηλινών ομίλων
Εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ) στον στρατηγικό επενδυτή που επικράτησε στον σχετικό διαγωνισμό του ειδικού εκκαθαριστή. Την Παρασκευή η κοινοπραξία της ισραηλινής Plasan με την ομοεθνή της SK Group κατέθεσε την προβλεπόμενη εγγυητική επιστολή, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη μεταβίβαση του ενεργητικού της προβληματικής επιχείρησης στη Νέα ΕΛΒΟ, εταιρεία συμφερόντων του προτιμητέου επενδυτή, στην οποία το Δημόσιο έχει το δικαίωμα να μετέχει με ποσοστό μέχρι 21%, καθώς και να εκπροσωπείται στο διοικητικό συμβούλιο. Η ισραηλινή κοινοπραξία, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, έχει καταθέσει business plan που έχει αποτιμηθεί αρμοδίως μεταξύ 95 και 135 εκατομμύριων ευρώ. Αυτό είναι το ποσό που δεσμεύεται να επενδύσει σε ορίζοντα πενταετίας ο υποψήφιος αγοραστής της βορειοελλαδικής βιομηχανίας. Κατά τη διάρκεια του επιχειρηματικού σχεδίου εκτιμάται ότι το ελληνικό Δημόσιο θα εισπράξει πάνω από 25 εκατ. ευρώ από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, η δε συνολική οικονομική επένδυση εκτιμάται περί τα 29 εκατ. ευρώ, όπως ανέφερε πρόσφατα στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος και πιστώνεται την ολοκλήρωση της αποκρατικοποίησης. Το επιχειρηματικό σχέδιο προβλέπει επίσης σταδιακή πρόσληψη νέου προσωπικού 600 ατόμων, αναβάθμιση των υπαρχουσών δομών, αγορά νέου σύγχρονου εξοπλισμού, καθώς και επέκταση της δραστηριότητας και σε μη στρατιωτικά οχήματα και νέες στρατιωτικές τεχνολογίες, υπογράμμισε ο υπουργός. Η δραστηριότητα της νέας ΕΛΒΟ θα έχει, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τέσσερις άξονες. Αυτοί είναι το μηχανουργείο, οι υπερκατασκευές, η βαφή και η συναρμολόγηση. Σκοπός είναι αρχικά να παράγονται τρεις κατηγορίες οχημάτων: στρατιωτικά οχήματα, οχήματα ειδικού τύπου και πολιτικά οχήματα. Στο μέλλον ενδέχεται οι κατηγορίες να διευρυνθούν και να περιλάβουν θωρακισμένα πολιτικά οχήματα, πρόσθετα συστήματα θωράκισης στρατιωτικών οχημάτων, φορητά όπλα αλλά και ηλεκτροοπτικό εξοπλισμό, αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές.
«Η σημαντική εμπειρία της ΕΛΒΟ στην ευρωπαϊκή αγορά αλλά και σε ορισμένες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, σε συνδυασμό με την επιτυχημένη διαδρομή, τις δυνατότητες marketing και την υλοποίηση σημαντικών έργων σε περισσότερες από 45 χώρες που έχουν να επιδείξουν οι επενδυτές, δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε η νέα ΕΛΒΟ να καταστεί ένας σημαντικός εταίρος για πολλές συναφείς επιχειρηματικές ευκαιρίες», σημειώνουν πηγές της αγοράς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πώληση της ΕΛΒΟ έρχεται έπειτα από επτά χρόνια και τρεις αποτυχημένες προσπάθειες εκποίησής της. Είχαν διενεργηθεί τρεις δημόσιοι πλειοδοτικοί διαγωνισμοί, χωρίς αποτέλεσμα. Ο πρώτος, τον Απρίλιο 2017, ακυρώθηκε, αφού οι φάκελοι των ενδιαφερομένων δεν πληρούσαν τους όρους της προκήρυξης. Ο δεύτερος, τον Αύγουστο 2017, δεν προχώρησε, αφού δεν υποβλήθηκαν προσφορές. Και ο τρίτος, τον Φεβρουάριο 2019, ματαιώθηκε.
Ναυπηγεία Σκαραμαγκά: Εντονο ενδιαφέρον από το εξωτερικό
Η γαλλική Naval Group, η ολλανδική Damen Shipyards Group, η Northstar γκρουπ συμφερόντων του Ελληνα εφοπλιστή Θεοφίλου Πριοβόλου, άλλα δύο σχήματα ελληνικών συμφερόντων και ενδεχομένως η γερμανική Thyssen, αναφέρονται μεταξύ των δυνητικών υποψηφίων επενδυτών που μπορεί να συμμετέχουν στον επικείμενο διαγωνισμό πωλήσεις των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ). Κάποιοι μάλιστα έχουν πραγματοποιήσει ήδη επισκέψεις στις εγκαταστάσεις. Αν και ακόμα υφίστανται κάποια τεχνικά ζητήματα επί των οποίων αναμένονται διευκρινίσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η διαγωνιστική διαδικασία αναμένεται να ξεκινήσει εντός των επόμενων εβδομάδων. Τις τελευταίες νομικές λεπτομέρειες προκειμένου να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός τακτοποίησε η κυβέρνηση με τροπολογία που ψηφίστηκε τη Δευτέρα από τη Βουλή. Ρυθμίστηκαν έτσι το θέμα της διαδικασίας ανταλλαγής ακινήτων μεταξύ της υπό ειδικής διαχείρισης επιχείρησης και του Δημοσίου, η παραχώρηση δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης αιγιαλού και η αδειοδότηση της υφιστάμενης λιμενικής υποδομής και εγκατάστασης όπως και θέματα πυροπροστασίας, αυθαιρέτων κ.λπ. Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) θα πωληθούν ως στρατιωτικό και εμπορικό σκέλος, με την ειδική διαχείριση να είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή διαγωνισμού για την πώληση του πρώτου και την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) για τη διεξαγωγή διαγωνισμού για την πώληση του δεύτερου. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ειδική διαχείριση των ΕΝΑΕ θα έχει προχωρήσει στην προκήρυξη διαγωνισμού για την πώληση του τμήματος που ελέγχει έως τα μέσα Οκτωβρίου.
Το στρατιωτικό σκέλος των ΕΝΑΕ καλύπτει έκταση 400 στρεμμάτων
περίπου, ενώ το εμπορικό 200 στρεμμάτων. Η ειδική διαχείριση και η ΕΤΑΔ
κατέληξαν έπειτα από διαπραγματεύσεις σε συμφωνία για το δικαίωμα χρήσης
του αιγιαλού από το στρατιωτικό σκέλος του ναυπηγείου. Το αντάλλαγμα
παραχώρησης των σχετικών εκτάσεων θα προσδιορισθεί με απόφαση των
υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης, με βάση τις εκθέσεις
πιστοποιημένων εκτιμητών. Σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό σκέλος, έχει
υποβληθεί από την ειδική διαχείριση για τα αυθαίρετα κτίρια και
κατασκευές ο φάκελος των απαραίτητων δικαιολογητικών στη Γενική
Διεύθυνση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο ελέγχει
την πληρότητα των στοιχείων ή δικαιολογητικών. Απομένει ο τελικός
υπολογισμός του προστίμου υπαγωγής σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου
περί αυθαιρέτων.
Στην ψηφισθείσα ρύθμιση, μεταξύ άλλων, προβλέπεται πως «το Δημόσιο
παραχωρεί για σαράντα εννέα (49) έτη από τη σύναψη της σύμβασης
παραχώρησης, με δυνατότητα παράτασης, το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης
επί της ζώνης ή τμημάτων της ζώνης αιγιαλού, όπως έχει καθορισθεί με την
υπ’ αρ. 16301/30.9.1994 απόφαση της νομάρχου Δυτικής Αττικής (Δ’ 1147)
έμπροσθεν των εγκαταστάσεων των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, καθώς και επί του
αναγκαίου θαλάσσιου χώρου, σε κάθε πρόσωπο, το οποίο λειτουργεί νομίμως
επιχείρηση ναυπηγείου».
ΕΑΒ: Σε αναζήτηση στρατηγικού εταίρου
Σχέδιο δύο σταδίων για την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) έχει θέσει σε εφαρμογή η κυβέρνηση. Το project, που έχει αναλάβει ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης, εστιάζεται κατ’ αρχήν στην εξεύρεση αξιόπιστου εταίρου για τη σύναψη συνεργασίας που θα μπορέσει να εξασφαλίσει την απαραίτητη ρευστότητα για να επιταχύνει την παραγωγή της ΕΑΒ. Ειδικότερα, να «τρέξει» με γρηγορότερους ρυθμούς τις αναβαθμίσεις των αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και τις συντηρήσεις. Και σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, εκδηλώνεται ήδη αυξημένο ενδιαφέρον από συγκεκριμένους ομίλους. Σε δεύτερο στάδιο η κυβέρνηση θα αναζητήσει μέσω κατάλληλης συντεταγμένης διαδικασίας στρατηγικό έτερο που θα αποκτήσει σημαντικό μέρος του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΑΒ προκειμένου η εταιρεία να μπορέσει να αποκτήσει τα μεγέθη που απαιτούνται για να προχωρήσει και σε εξαγωγές. Μεταξύ των συνομιλητών της κυβέρνησης για την προσπάθεια αυτή συγκαταλέγονται τόσο δυτικοί όμιλοι και επενδυτικά κεφάλαια όσο και τρίτες χώρες, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η ΕΑΒ, που ιδρύθηκε το 1975, διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην υποστήριξη των Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι εταιρεία ειδικευμένη στην κατασκευή τμημάτων πολιτικών και στρατιωτικών αεροσκαφών, ενώ έχει αναλάβει και τη συντήρηση των αεροσκαφών της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας. Είναι η μεγαλύτερη κρατική αμυντική βιομηχανία της χώρας, η μοναδική αεροναυπηγική, και η εξυγίανση και ανάπτυξή της είναι αυτονόητα προτεραιότητα, εξηγούν κυβερνητικές πηγές. Την Πέμπτη δημοσιοποιήθηκε η προκήρυξη για την επιλογή νέου διευθύνοντος συμβούλου, ενώ μια σειρά καίριων παρεμβάσεων έχει ήδη ολοκληρωθεί από το υπουργείο Οικονομικών. Συγκεκριμένα προώθησε την υλοποίηση του προγράμματος αναβάθμισης μαχητικών αεροσκαφών F-16, στελέχωσε τις κενές εξειδικευμένες θέσεις, διευκόλυνε τη διαδικασία εισπράξεων της εταιρείας και εισροής κεφαλαίων, ρύθμισε τελωνειακές εκκρεμότητές της, ξεκαθάρισε χρονίζοντα ζητήματα φορολογικής μεταχείρισης από πλευράς ΦΠΑ αναφορικά με τα υλικά τα οποία παραδίδονται στις εγκαταστάσεις της και όρισε εσωτερικό ελεγκτή για να μπει τάξη στον ισολογισμό της. Εξασφάλισε ευελιξία ώστε ο προϋπολογισμός της αφενός να εφαρμόζεται και αφετέρου να μην «κουβαλάει» αδυναμίες προηγούμενων ετών και συγκρότησε ομάδα εργασίας –χωρίς αμοιβή– από ειδικούς σε θέματα έρευνας και ανάπτυξης, καινοτομίας και οικονομικών καθώς και πανεπιστημιακούς για τη δημιουργία προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Στόχος εδώ είναι, σύμφωνα με τον Χρήστο Σταϊκούρα, η Ελλάδα, διαμέσου της ΕΑΒ, να καταστεί παραγωγός και πωλητής σύγχρονων ψηφιακών συστημάτων.
Υπενθυμίζεται πως, όπως αποκάλυψε η «Κ», λίγο πριν από την πανδημία και συγκεκριμένα στις αρχές Φεβρουαρίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνοδευόμενος από πολυμελή αντιπροσωπεία της κυβέρνησης επισκέφθηκε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία από τότε είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την ΕΑΒ.
ΕΑΣ: Εξυγίανση του ισολογισμού
Επόμενη πρόκληση για την κυβέρνηση είναι η εξυγίανση της κρατικής εταιρείας «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα», που παράγει κυρίως πυρομαχικά και της οποίας ο ισολογισμός έχει σοβαρότατα προβλήματα. Κύριος μέτοχος των ΕΑΣ είναι το υπουργείο Οικονομικών, ενώ η εταιρεία εποπτεύεται από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, καθώς αποτελεί βασικό προμηθευτή του.
Προ μηνών ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος εισηγούμενος στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή τον διορισμό της νέας διοίκησης δήλωσε πως θα στηρίξει μαζί με το υπουργείο Οικονομικών την προσπάθεια εξυγίανσης. Σχολιάζοντας δε τη βιωσιμότητα των ΕΑΣ, ο υπουργός είπε ότι εφόσον αναλάβει η νέα διοίκηση, θα δει ποια είναι η πραγματική κατάσταση και θα σχεδιάσει τα επόμενα βήματα.
Το περασμένο έτος (2019) οι πωλήσεις της διαμορφώθηκαν στα 30,5 εκατομμύρια ευρώ από 13,4 εκατ. το 2018. Ομως έκλεισε τη χρήση με ζημίες μετά φόρων ύψους 34,23 εκατ. Η αύξηση των ζημιών αποδίδεται από τη διοίκηση κυρίως στην προσαρμογή των κονδυλίων ενεργητικού στα πραγματικά δεδομένα, με τη δημιουργία επαρκών προβλέψεων και της ορθολογικής εκτίμησης των σχετικών παραδοχών που έκανε το νέο management.
Να σημειωθεί πως το σύνολο των σωρευτικών ζημιών της εταιρείας στις 31.12.2019 έφθασε το 1,54 δισ. Ετσι τα ίδια κεφάλαια είναι αρνητικά κατά 86,6 εκατ. και πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα για την οικονομική εξυγίανση της εταιρείας. Το σύνολο των δανειακών υποχρεώσεων στα τέλη του 2019 ήταν 213,451 εκατ. Ενα σημαντικό μέρος αυτών είναι με εγγύηση του Δημοσίου.
Η εταιρεία αποτέλεσε συχνό θέμα στις συζητήσεις με τους πιστωτές κατά την περίοδο των μνημονίων λόγω τόσο των ζημιών της όσο και της κρατικής στήριξης που απολαμβάνει.
Είχε τότε συμφωνηθεί πως από τα πέντε εργοστάσιά της και το σχετικό προσωπικό έπρεπε να μείνουν μόνον τρία ανοιχτά με τους απαραίτητους απασχολούμενους.
Τα ΕΑΣ οψίμως δείχνουν να έχουν στραφεί στις εξαγωγές και να ενεργοποιούν συμβάσεις που δεν είχαν υλοποιηθεί εδώ και χρόνια, όπως με το υπουργείο Αμυνας της Τυνησίας προϋπολογισμού 2,07 εκατ. ευρώ για την προμήθεια πυρομαχικών 12,7 x 99mm. Παράλληλα, η νέα διοίκηση έχει ξεκινήσει ένα κύκλο επαφών με πρεσβείες και επιμελητήρια ώστε να παρουσιάσει το δυναμικό της και να κλείσει νέες συμφωνίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, το management της κρατικής εταιρείας υπέγραψε πριν από λίγες μέρες συμφωνία, μετά διεθνή διαγωνισμό, με το υπουργείο Αμυνας της Αιγύπτου για την προμήθεια πυρομαχικών 105mm, προϋπολογισμού 3 εκατ. ευρώ. Τα ΕΑΣ ιδρύθηκαν το 2014 μετά τη συγχώνευση της ΠΥΡΚΑΛ και της ΕΒΟ και είναι η μόνη ελληνική εταιρεία που εδώ και 145 χρόνια σχεδιάζει, κατασκευάζει και εμπορεύεται οπλικά και πυραυλικά συστήματα και πυρομαχικά, πιστοποιημένα για το ΝΑΤΟ.
Σχόλια