Η
αρχή είναι το ήμισυ του παντός και όταν εδώ έχουμε στρατηγικό κρυφτούλι
καθιστά το κράτος αναξιόπιστο. Εάν έχει ελλείμματα αγωνίζεσαι για να τα
αναπληρώσει και αναπτύσσει στρατηγική ανάλογα και αντίστοιχα και την
κατάλληλη στιγμή. Εξάλλου το ίδιο "σύστημα" που είναι υπεύθυνο για τα
ελλείμματα κρατικής ισχύος, κρατικής οργάνωσης και εθνικής στρατηγικής,
κάνει μία κακή αρχή εν μέσω στρατηγικής δίνης η οποία μπορεί να καταπιεί
τους Έλληνες μία και δια παντός αρχίζοντας από την Κύπρο. Πρωτίστως
αποστέλλει μηνύματα σε όλους ότι στο Αιγαίο υπάρχει όντως διαφορά ενώ
καμιά διαφορά δεν υπάρχει. Η Αιγιαλίτιδα ζώνη και η άσκηση των
δικαιωμάτων που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο είναι κυριαρχικό
δικαίωμα κάθε κράτους.
-----------------
Blogger:
Και έτσι επιστρέφουμε στις ρίζες ...
-----------------
ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΑΝΑΛΩΣΙΜΗ;
Επειδή
πολλά επέρχονται και η Ελλάδα θα χρειαστεί πολιτικούς οι οποίοι με
ορθολογισμό ορθώνουν το ανάστημά τους εκτιμώ πως όσοι έτσι στέκονται
σωστό είναι να καταψηφίσουν το στρατηγικό κρυφτούλι στο Ιόνιο οτιδήποτε
και αν σημαίνει αυτό. Συνιστάται σε όλους, επίσης, να μελετήσουν τι
σημαίνει αξιόπιστο κράτος, τι σημαίνει στρατηγικός ορθολογισμός, τι
σημαίνει αποτρεπτική στρατηγική και τι σημαίνει κατευνασμός. Είναι ένα
πράγμα οι γνώμες και άλλο η γνώση της ιστορικής και σύγχρονης εμπειρίας
για την διεθνή πολιτική. Θέμα δε "δικαίωσης" του καθενός που μιλά ή
πράττει δεν τίθεται καν γιατί όπως τα γεγονότα εξελίσσονται και όπως
πολλοί και σωστά λένε, "το δικαστήριο των εθνών είναι η ιστορία". Εδώ
λοιπόν μιλάμε για αυτοκαταδίκη.
Είναι
η Ελληνική κυριαρχία που ορίζεται από τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου
και των Συνθηκών ζήτημα τυπικών ή «διαλόγων», «διερευνητικών
συζητήσεων» και τώρα ακούμε «έντιμου συμβιβασμού»; Τους προηγούμενους
μήνες εάν όχι τις τρείς τελευταίες δεκαετίες πάντα λέγαμε το αυτονόητο
σε κάθε βιώσιμο κράτος: Ούτε μια ίντσα δεν παραχωρείς. Μόνο, μάλιστα
τονίζαμε, στο παρελθόν είχαμε απώλεια κυριαρχίας όταν ένα κράτος πχ ο
Χίτλερ κυβερνούσε την Γερμανία το 1939 – 1945, ένα κράτος εκτελέσει ένα
επιθετικό πόλεμο και ηττηθεί.
Επειδή
μάλιστα έχουμε μελετήσει και γράψει για όλες σχεδόν τις περιφέρειες του
πλανήτη και ιδιαίτερα για τις ιστορικά μιλώντας τραγικές διενέξεις στην
Μέση και Μείζονα Ανατολή, των Βαλκανίων αλλά και της Ευρώπης, τα κράτη
δεν δέχονται να θεωρήσουν τα τετελεσμένα ενός πολέμου ως αντικείμενο
συζήτησης και συρρίκνωσης της κυριαρχίας τους.
Εδώ
στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε ένα μείγμα κατευναστικών, παγκοσμιόπληκτων,
αγαπητικών στάσεων του «Άλλου» ακόμη και αν είναι ο Χίτλερ, φοβίας,
ωχαδελφισμού και πολεμοπαραφιλολογίας. Μετέπειτα πρωθυπουργοί μέχρι που
έγραψαν ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης το κράτος και η κρατική
κυριαρχία είναι περίπου περιττά. Περιττά δεν είναι βέβαια για όλους τους
άλλους και δεν έχει κανείς παρά να διαβάσει τον Καταστατικό Χάρτη του
ΟΗΕ για να δει το καθεστώς του σύγχρονου διεθνούς συστήματος ή να
διαβάσει αξιόπιστες πηγές όπως ο Hans Morgenthau ή ο Hedley Bull που
αυτό ακριβώς κάνουν.
Τώρα,
υπάρχουν και πιο προχωρημένες σκέψεις περί τα διεθνή για τον ρόλο του
κατευνασμού, την σημασία μιας αξιόπιστης εθνικής στρατηγικής για την
αποτροπή του πολέμου και ταυτόχρονα την διαφύλαξη της κυριαρχίας που
προβλέπουν οι Συνθήκες και το διεθνές δίκαιο. Αποτροπή όχι «αποφυγή»,
γράψαμε, καθότι όταν υπάρχουν αναθεωρητικές απειλές αποφυγή δεν υπάρχει
ως έννοια και ως εμπράγματη κατάσταση. Όμως, ψιλά γράμματα
αποδεικνύονται αυτά στην Ελλάδα. Οι επιθέσεις, οι χαρακτηρισμοί και οι
δολοφονίες χαρακτήρα δεν λείπουν.
Τώρα,
λογικό είναι μιας και μιλάμε όπως θα μιλούσαμε σε κάθε άλλο κράτος
αναμενόμενα μείναμε άφωνοι με την συμφωνία της Αιγύπτου (τόσο για το
γεγονός ότι δεν εφαρμόστηκε η μέση γραμμή αλλά και άλλες πρόνοιες της
συμφωνίας) και τώρα για το κρυφτούλι στο Ιόνιο όσον αφορά την
Αιγιαλίτιδα ζώνη. Όταν τέθηκε ξανά το ζήτημα για το Ιόνιο η ακαριαία
τοποθέτησή μας ήταν ότι κάτι τέτοιο είναι σαφής «δήλωση» αποδοχής των
Τουρκικών αναθεωρητικών αξιώσεων στο Αιγαίο. Το ίδιο γράψαμε και σε
τελευταίες μας παρεμβάσεις.
Τώρα,
παρακολουθώντας τα «μέσα μαζικής επικοινωνίας» που κάποιος πρόσφατα
διερωτήθηκε εάν είναι μέσα προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, είναι
απίστευτο το τι γράφεται. Κάποιοι μάλιστα δεν γνωρίζουν στοιχειώδη
πράγματα. Ότι δηλαδή απέναντι σε ένα απειλητικό και επιθετικό κράτος που
επιβουλεύεται την Ελληνική κυριαρχία οι έντιμοι συμβιβασμοί είναι
συνταγή καταστροφής. Στο Κυπριακό ενώ αρχικά υπήρχαν αποφάσεις του
Συμβουλίου Ασφαλείας για τον τερματισμό των παράνομων τετελεσμένων (κάτι
σπάνιο, τονίζεται!!) για την Κύπρο που «κείται μακριά» (όχι πάντως για
την βαρκούλα μου 6 μέτρων και ηλικίας 23 ετών), πρέπει να δείξουμε
κατανόηση και να δεχθούμε «έντιμο συμβιβασμό». Το αποτέλεσμα είναι ότι
καταλήξαμε στο φασιστικό, ανελεύθερο και αντιδημοκρατικό σχέδιο Αναν
(πόσοι φορείς επιστημονικών τίτλων «προοδευτικοί» και όχι μόνο έβαλαν
την υπογραφή τους σε λίστες υποστήριξης;;). Μπορεί οι ηρωικοί Έλληνες
πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας –ηρωικοί επειδή άντεξαν μισό αιώνα
εγκαταλειμμένοι από την «Μητρόπολη» που εθελοτυφλεί μπροστά στο
ενδεχόμενο να παγιδευτεί στρατηγικά εάν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες
ενταχθούν στα πεδία της τουρκικής επικυριαρχίας– το 2004 είπαν όχι. Τώρα
όμως το κύμα επαναφοράς αυτού του φασισμού κατά μιας κοινωνίας είναι
μπροστά μας ξανά. Και όχι μόνο πλέον: «Μακράν κείται» πλέον και το
Αιγαίο εξ ου και το κρυφτούλι στο Ιόνιο και οι φωνές για «έντιμο
συμβιβασμό», «καζάν-καζάν» και «συνεκμετάλλευση».
Εδώ
λοιπόν παραμονή ψηφοφοριών αντί κάποιας εικόνας αναρτώ βίντεο γνωστών
πολιτικών προσώπων μερικών και προσωπικών φίλων για αυτό που εγώ –και
ευτυχώς όχι μόνο εγώ– ονομάζω «θανατηφόρο κρυφτούλι στο Ιόνιο».
Θανατηφόρο γιατί καταρρακώνει την αξιοπιστία του Ελληνικού κράτους,
αφήνει το Αιγαίο για «έντιμο συμβιβασμό» κτλ, και δίνει μηνύματα σε όλα
τα κράτη και ιδιαίτερα στους βαριεστημένους «μεσολαβητές» που ξέρουμε τι
τους συμφέρει γεωπολιτικά αλλά περιμένουν τους Έλληνες να κάνουν την
πρώτη κίνηση και να «παραχωρήσουν».
Το
θέμα που τίθεται βέβαια είναι ευρύτερο και βαθύτερο. Δηλαδή δημοκρατίας
που υπερασπίζεται το εθνικό συμφέρον ή πειθαρχίας σε ένα διάτρητο
κομματικό σύστημα που τουλάχιστον τα δέκα τελευταία χρόνια παραχωρεί,
παραχωρεί και πάλι παραχωρεί. Στην οικονομία, στις διεθνείς σχέσεις της
Ελλάδας, ακόμη και της ιστορικής αυτογνωσίας για την Εθνεγερσία του
1821.
Τέλος,
το ζήτημα όσον αφορά τους τέσσερεις πολιτικούς του βίντεο δεν είναι
προσωπικό πολιτικό. Τι θα κάνουν στην επίμαχη ψηφοφορία;;
Blogger:
Και έτσι επιστρέφουμε στις ρίζες ...
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ
Και κάπως έτσι, μέσα σε διάστημα ολίγων εβδομάδων, βρεθήκαμε ως χώρα να «πανηγυρίζουμε» δύο «τμηματικές» – πλην όμως αξιοσημείωτα δραστικές για τα δεδομένα της πολυετούς ελληνικής αναβλητικότητας – εξελίξεις: την τμηματική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας με την Αίγυπτο από τη μία πλευρά (προς ανατολάς) και την τμηματική επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο από την άλλη (προς δυσμάς), ενώ είχε προηγηθεί – τον περασμένο Ιούνιο – και η συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ιταλία.Κάπως έτσι λοιπόν, η Νέα Δημοκρατία βρέθηκε ως κυβέρνηση να κάνει πράξη ως «αναμφίβολα επείγοντα» όσα πολλοί Νεοδημοκράτες άλλοτε αποκήρυτταν ως… πολύ «τμηματικά» για να μπορούν να θεωρηθούν αποδεκτά, αλλά και να παίρνει θέση υπέρ μιας από κοινού με την Τουρκία προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, σπρώχνοντας κάτω από το χαλί τις όποιες σχετικές εσωκομματικές διαφωνίες.
Τι άλλαξε εν τω μεταξύ; Το τουρκολιβυκό μνημόνιο επί των θαλασσίων οριοθετήσεων των Ερντογάν-Σάρατζ ήρθε το 2019 ως καταλύτης, συνεπικουρούμενο από τους επισημοποιημένους πια χάρτες της τουρκικής «Γαλάζιας Πατρίδας», να διαψεύσει τις όποιες αυταπάτες (τις εδώ και αρκετά χρόνια de-facto διαψευσθείσες, εάν θέλουμε να είμαστε σοβαροί) ότι ο χρόνος θα μπορούσε να λειτουργήσει υπέρ μας στα ανοιχτά μέτωπα με την Τουρκία.
«Είναι αλήθεια ότι, κατά περιόδους, η εξωτερική πολιτική της χώρας έμοιαζε να έχει μόνο αμυντικά χαρακτηριστικά. Και ρυθμούς μάλλον αργούς, που μετέθεταν τις όποιες εξελίξεις στο μέλλον. Η ακινησία, όμως, περιθωριοποιεί όταν οι συσχετισμοί γύρω μας αλλάζουν αδιάκοπα. Η αδράνεια συχνά περιορίζει τις εθνικές στοχεύσεις. Η αναβλητικότητα δεν απέχει από την παθητικότητα […] Επί 46 χρόνια, επικαλούμασταν κυριαρχικά δικαιώματα στα οποία ουδέποτε δώσαμε διμερή νομική υπόσταση», θα δήλωνε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις 26 Αυγούστου από το βήμα του ελληνικού κοινοβουλίου, ως αρχηγός όμως ο ίδιος ενός κόμματος το οποίο έχει περάσει αρκετά από αυτά τα 46 χρόνια όντας στην εξουσία… με την ευθύνη της όποιας ολιγωρίας να βαρύνει πρώτα και κύρια το ίδιο για τις περιόδους που βρισκόταν στην κυβέρνηση.
- Όσα δεν φέρνει ο χρόνος ωστόσο, τα φέρνει η στιγμή. Και όσα δεν ρυθμίζει κανείς εγκαίρως, προς αποφυγήν του όποιου πολιτικού κόστους, θα τα ρυθμίσει κάποια στιγμή η ίδια η ζωή βιαίως, με μεγαλύτερο ή μικρότερο πολιτικό κόστος.
Λέγεται, για παράδειγμα, πως μόνο ένα «αριστερό» κόμμα με «ηθικό πλεονέκτημα», όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε να φέρει σε πέρας μνημονιακές δεσμεύσεις και να βγάλει τετραετία… όπερ και εγένετο. Κατ’ αντιστοιχία, θα μπορούσε ίσως να υποστηρίξει κανείς και πως μόνο μια παράταξη της δεξιάς θα ήταν «ικανή» να προωθήσει «συμβιβασμούς» στα εθνικά θέματα… χωρίς να χρειαστεί να βρεθεί αντιμέτωπη με συλλαλητήρια.
Διότι όσα σήμερα πανηγυρίζουμε, δικαίως σε μεγάλο βαθμό, ως «επιτυχίες», άλλοτε τα απορρίπταμε ως «ημίμετρα» δυνητικώς υπονομευτικά των ελληνικών διεκδικήσεων.
Η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ιταλία, έτσι όπως έγινε (στα πρότυπα δηλαδή της συμφωνίας του 1977 για την υφαλοκρηπίδα, και με την αναγνώριση «προωθημένων» δικαιωμάτων στους Ιταλούς αλιείς), η τμηματική οριοθέτηση με την Αίγυπτο δυτικά του 28ου μεσημβρινού, μια οριοθέτηση που αφήνει δηλαδή «απέξω» – μέχρι νεωτέρας – το Καστελόριζο, αλλά και η τμηματική (κι όχι συνολική) επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Ιόνιο (κι όχι στο Αιγαίο) ήταν όλα επιλογές που είχαν τεθεί και στο παρελθόν αλλά απορρίφθηκαν.
Ο Νίκος Κοτζιάς θα αποχωρούσε από την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών τον Οκτώβριο του 2018, ανακοινώνοντας τότε πως είναι όλα έτοιμα για μια τμηματική επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων που θα ξεκινά από το Ιόνιο με την προοπτική κάποια στιγμή να φτάσει έως και τον Παγασητικό Κόλπο (από τους Οθωνούς στα Αντικύθηρα, από τα Αντικύθηρα στην Κρήτη, και από την Κρήτη σε Σαρωνικό και Παγασητικό).
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε τότε αντιδράσει, υπογραµµίζοντας ότι «µερική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης εκτός Αιγαίου, µε τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο να παραµένουν στα 6 µίλια, σηµαίνει αποδοχή, πρώτον, του θεµελιώδους τουρκικού επιχειρήµατος περί “ειδικών συνθηκών” στο Αιγαίο και, δεύτερον, της τουρκικής πρακτικής, καθώς η Τουρκία έχει διαφοροποιηµένο µήκος χωρικών υδάτων».
- Ο Γιώργος Κουμουτσάκος, τότε τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας και σήμερα αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης, είχε επίσης αντιδράσει. «Ο κ. Κοτζιάς […] χώρισε τη χώρα στη μέση. Το έκανε προαναγγέλλοντας την επέκταση των χωρικών μας υδάτων μόνο στο Ιόνιο και μάλιστα με τη συγκατάθεση του κ. Τσίπρα», διεμήνυε τότε ο κ. Κουμουτσάκος.
Δύο χρόνια μετά, είναι πια η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που έρχεται – υπό την πίεση των κλιμακούμενων τουρκικών προκλήσεων – να φέρει σε πέρας όλα εκείνα τα «τμηματικά» που εκκρεμούσαν από καιρό, θέτοντας ως ανατολικό όριο της μερικής επέκτασης των χωρικών μας υδάτων όχι τα Αντικύθηρα του Νίκου Κοτζιά αλλά δυτικότερα, το Ακρωτήριο Ταίναρο.
«Άμεσα, με νομοσχέδιο που θα καταθέσει η κυβέρνηση, η Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη προς δυσμάς από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια. Η Ελλάδα μεγαλώνει. Το έχουν πει κι άλλοι, εμείς όμως είμαστε αυτοί που το κάνουμε πράξη. Προβαίνουμε, έτσι, σε μία θαλάσσια περιοχή – συγκεκριμένα αυτή του Ιονίου και των Ιονίων Νήσων μέχρι και το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου – στην άσκηση ενός αδιαμφισβήτητου κυριαρχικού δικαιώματός μας», δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Βουλής στις 26 Αυγούστου, υπογραμμίζοντας ωστόσο παράλληλα ότι η Ελλάδα επιφυλάσσεται να επεκτείνει μελλοντικά την αιγιαλίτιδα ζώνη της «και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές […] με σεβασμό στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και την εφαρμογή της μέσης γραμμής, εκεί που η απόσταση μεταξύ των ακτών είναι μικρότερη από τα 24 μίλια».
Με ανάρτηση στην οποία προχώρησε στις 26 Αυγούστου, ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα εμφανιζόταν από την πλευρά του ηπιότερα αντιπολιτευτικός σε σχέση με το 2018. Ο ίδιος πλέον υπογραμμίζει πως «δεν αμφιβάλλει για τις προθέσεις της κυβέρνησης», την οποία όμως καλεί «εφόσον επιλέγει αυτές τις “μερικές” κινήσεις […] να προβεί στη ρητή δήλωση ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο δεν συνιστά αντιδιαστολή προς το Αιγαίο».
Για όσους επιλέξουν να δουν το ποτήρι μισογεμάτο, η ελληνική κυβέρνηση υψώνει μέσα από αυτές τις «μερικές κινήσεις» αναχώματα στον τουρκικό επεκτατισμό και «μεγαλώνει την Ελλάδα», «επιβεβαιώνει» την επήρεια που έχουν τα ελληνικά νησιά στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και «διεμβολίζει» στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο, εκδηλώνοντας παράλληλα έτσι και την αποφασιστικότητά της, όχι πια μόνο λόγω αλλά και έργω (ασκώντας ένα κυριαρχικό της δικαίωμα όπως είναι εκείνο της επέκτασης των χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, συνάπτοντας διμερείς συμφωνίες οριοθετήσεων με γειτονικές χώρες, συμμετέχοντας σε πολυεθνικές στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κ.ά.).
Υπάρχει όμως και μια άλλη «ανάγνωση», που ερμηνεύει τις ελληνικές κινήσεις κατά τρόπο διττό: ως αναχώματα μεν στον ανεξέλεγκτο τουρκικό επεκτατισμό αλλά και ως… πάσες (προπαρασκευαστικές μελλοντικών συμβιβασμών) προς την πλευρά της Τουρκίας ικανές να διαμορφώσουν το έδαφος για μελλοντικές συγκλίσεις.
- · Η μειωμένη επήρεια σειράς ελληνικών νησιών όπως εκείνη αποτυπώνεται στις «εμβληματικές συμφωνίες» της Ελλάδας με την Ιταλία και την Αίγυπτο («έναντι της όποιας μειωμένης επήρειας ορισμένων μικρών νησιών αντιπαραβάλλονται μετακινήσεις της μέσης γραμμής υπέρ της Ελλάδας σε άλλα σημεία της οριοθέτησης», θα δικαιολογείτο ο Κ. Μητσοτάκης από τη βήμα της βουλής),
- · και η μη-επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο θα μπορούσαν να ερμηνευτούν και ως «κινήσεις καλής θέλησης» προς την πλευρά της Άγκυρας, αρκεί βέβαια και η πολιτική ηγεσία στην άλλη πλευρά του Αιγαίου να θελήσει να τις δει έτσι.
===================
Ελληνοαιγυπτιακό σύμφωνο ΑΟΖ: άλλως «κλείνοντας το μάτι» στην Τουρκία
Θα αδράξει την ευκαιρία η Τουρκία ή προσθέσαμε άλλο ένα όπλο στη φαρέτρα της γείτονος;
Η
ελληνική διπλωματία – μετά από ραστώνη δεκαετιών – βάλθηκε να μας
αποδείξει ότι ο … Ουμπέρτο Έκο έσφαλε. Τον Αύγουστο υπάρχουν ειδήσεις.
Μετά την οριοθέτηση της ΑΟΖμε την Ιταλία τον περασμένο μήνα επιτεύχθη στις αρχές του Αυγούστου
«μερική οριοθέτηση» με την Αίγυπτο. Πρόκειται για μια συμφωνία που η
αξιωματική αντιπολίτευση έσπευσε να τη χαρακτηρίσει ως … προχειρογράφημα
αποδεικνύοντας στην πράξη – για λόγους που ειδικότερα αναπτύσσονται
κατωτέρω – ότι το πολιτικό σύστημα στη χώρα αρνείται πεισμόνως να
ωριμάσει.
Τελικά, τι προβλέπει αυτή η συμφωνία; Είναι «τεράστια εθνική επιτυχία» ή «κατάπτυστη υπονόμευση των εθνικών δικαίων»; Για άλλη μια φορά η αλήθεια για τη συμφωνία perse βρίσκεται κάπου στη μέση. Ωστόσο, μεγαλύτερο προβληματισμό προκαλούν όχι όσα ρυθμίστηκαν, αλλά όσα συνειδητά οι δύο χώρες απέφυγαν να ορίσουν. Πιο συγκεκριμένα:
Πρώτα πρώτα, η συμφωνία αυτή – έστω και περιορισμένη σε εύρος – αποτελούσε αναπόδραστη ανάγκη. Μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να χαρακτήριζε το Τουρκολυβικό μνημόνιο ως παράνομο και ανυπόστατο, αλλά αληθές ήταν μόνον τον πρώτο. Ήταν παράνομο (γιατί τα δύο κράτη δεν είχαν ούτε αντικριστές ούτε παρακείμενες γειτονικές ακτές, καθόσον μεσολαβούν πλείστα ελληνικά νησιά) αλλά πλήρως υποστατό. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ (Γενική Γραμματεία και Τμήμα Ωκεάνιων Υποθέσεων) ήταν υποχρεωμένες να το πρωτοκολλήσουν και αναρτήσουν, αντίστοιχα, καθώς στις αρμοδιότητές τους είναι μόνον ο τυπικός έλεγχος νομιμότητας (δηλαδή εάν πράγματι υπάρχει σύμβαση και εάν έχει υπογραφεί από κράτη – μέλη του ΟΗΕ) και όχι ο ουσιαστικός έλεγχος (δηλαδή κατά πόσον είναι συμβατή μια συμφωνία με τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας και των λοιπών κανόνων δικαίου). Συνεπώς, εάν η Ελλάδα δεν επιδίωκε την οριοθέτηση της ΑΟΖ στην περιοχή (είτε μέσω συμφωνίας είτε σύμφωνα με όσα προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (μέρος XV)) θα βρισκόταν απολύτως εγκλωβισμένη. Όχι μόνον πρακτικά αλλά και νομικά. Δικαίωμα που αποφεύγεις να ασκήσεις νομοτελειακά αποδυναμώνεται και, ακόμη και εάν κάποτε, στο άδηλο μέλλον, η διαφορά υπάγονταν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τα τετελεσμένα του Τουρκολυβικού συμφώνου θα λαμβάνονταν υπόψη κατά το σχηματισμό της δικανικής κρίσης.
Δεύτερον, η σύμβαση αναδεικνύει για άλλη μια φορά τον λαϊκισμό των εκάστοτε αντιπολιτευομένων. Πράγματι, θα περίμενε κανείς από τον πρώην υπουργό εξωτερικών (Κοτζιάς) ορθή ανάγνωση των διεθνών κανόνων. Μπορεί να μην είναι νομικός, αλλά θήτευσε επί μακρόν στο συγκεκριμένο υπουργείο. Είναι απόδειξη ανεπίτρεπτου μαξιμαλισμού να εμμένει σε δημόσιες αναρτήσεις του, ότι το ακατοίκητο Κουφονήσι (νότια του νομού Λασιθίου της Κρήτης) έχει αυτοτελή (φευ!) οικονομική ζωή, επειδή τους καλοκαιρινούς μήνες ένα «πειρατικό» καράβι αποβιβάζει για μια ώρα καμία εκατοσταριά τουρίστες να κάνουν μπάνιο! Κατ’ αυτήν την εκδοχή όλες οι νησίδες όλων των κρατών έχουν αυτοτελή οικονομική ζωή και δικαιούνται πλήρους επήρειας ΑΟΖ! Διαβάζοντας, μάλιστα, ότι συγκέντρωσε και τουριστικά φυλλάδια για να πείσει για το «δίκαιο των επιχειρημάτων του» γίνεται πλήρως αντιληπτό γιατί επί θητείας του καμία συμφωνία ΑΟΖ δεν συνήφθη…
Τρίτον, η σύμβαση αναδεικνύει και τις αντιφάσεις, συλλήβδην, της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Είναι τουλάχιστον παράδοξο να ακούς τους τελευταίους μήνες από επίσημα χείλη ότι είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε στρατιωτικά έναντι της Τουρκίας την πλήρη επήρεια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελλόριζου και την ίδια στιγμή να αποδεχόμαστε να μείνει εκτός συμφωνίας οριοθέτησης με την Αίγυπτο.
Και, εντέλει, πού θα μας οδηγήσουν όσα προσφάτως συμφωνήθηκαν;Είναι προφανές ότι Ελλάδα και Αίγυπτος «κλείνουν το μάτι» στην Τουρκία. Το γεγονός ότι δεν οριοθετήθηκε ΑΟΖ ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού δίνει ζωτικό χώρο στην Τουρκία. Εάν συνδυάσουμε το γεγονός ότι Ελλάδα και Αίγυπτος αποδέχονται την πλήρη επήρεια ΑΟΖ των νησιών αλλά, ταυτόχρονα, υιοθετούν και την αρχή της αναλογικότητας ανοίγει πλήρως ο δρόμος για μια συμφωνία και με την Τουρκία, καθώς φαίνεται να εισακούεται το αίτημά της για εφαρμογή της αρχής της ευθυδικίας. Δηλαδή, κινούμαστε στην υιοθέτηση της αρχής ίσης απόστασης ειδικών περιστάσεων, η οποία έχει γίνει κατ’ επανάληψη αποδεκτή από το Διεθνές Δικαστήριο.
Το ερώτημα, βέβαια, που προκύπτει είναι συγκεκριμένο. Έχουμε κάποιο εχέγγυο ότι η Τουρκία θα αδράξει την ευκαιρία; Θα δει θετικά το «κλείσιμο του ματιού» από Ελλάδα και Αίγυπτο; Θα επιδιώξει τη συνεννόηση και την τριμερή συμφωνία;
Εάν όχι, η μονομερής αποδοχή από τη χώρα μας των ανωτέρω προβλέψεων (λχ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας λαμβάνοντας υπόψη την ακτογραμμή της γείτονος) απλά προσθέτει άλλο ένα όπλο στη φαρέτρα της γείτονος τόσο σε επίπεδο διεθνούς διπλωματίας όσο και ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης…
Του Αργύρη Αργυριάδη Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένου Διαμεσολαβητήwww.alf.gr
Τελικά, τι προβλέπει αυτή η συμφωνία; Είναι «τεράστια εθνική επιτυχία» ή «κατάπτυστη υπονόμευση των εθνικών δικαίων»; Για άλλη μια φορά η αλήθεια για τη συμφωνία perse βρίσκεται κάπου στη μέση. Ωστόσο, μεγαλύτερο προβληματισμό προκαλούν όχι όσα ρυθμίστηκαν, αλλά όσα συνειδητά οι δύο χώρες απέφυγαν να ορίσουν. Πιο συγκεκριμένα:
Πρώτα πρώτα, η συμφωνία αυτή – έστω και περιορισμένη σε εύρος – αποτελούσε αναπόδραστη ανάγκη. Μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να χαρακτήριζε το Τουρκολυβικό μνημόνιο ως παράνομο και ανυπόστατο, αλλά αληθές ήταν μόνον τον πρώτο. Ήταν παράνομο (γιατί τα δύο κράτη δεν είχαν ούτε αντικριστές ούτε παρακείμενες γειτονικές ακτές, καθόσον μεσολαβούν πλείστα ελληνικά νησιά) αλλά πλήρως υποστατό. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ (Γενική Γραμματεία και Τμήμα Ωκεάνιων Υποθέσεων) ήταν υποχρεωμένες να το πρωτοκολλήσουν και αναρτήσουν, αντίστοιχα, καθώς στις αρμοδιότητές τους είναι μόνον ο τυπικός έλεγχος νομιμότητας (δηλαδή εάν πράγματι υπάρχει σύμβαση και εάν έχει υπογραφεί από κράτη – μέλη του ΟΗΕ) και όχι ο ουσιαστικός έλεγχος (δηλαδή κατά πόσον είναι συμβατή μια συμφωνία με τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας και των λοιπών κανόνων δικαίου). Συνεπώς, εάν η Ελλάδα δεν επιδίωκε την οριοθέτηση της ΑΟΖ στην περιοχή (είτε μέσω συμφωνίας είτε σύμφωνα με όσα προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (μέρος XV)) θα βρισκόταν απολύτως εγκλωβισμένη. Όχι μόνον πρακτικά αλλά και νομικά. Δικαίωμα που αποφεύγεις να ασκήσεις νομοτελειακά αποδυναμώνεται και, ακόμη και εάν κάποτε, στο άδηλο μέλλον, η διαφορά υπάγονταν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τα τετελεσμένα του Τουρκολυβικού συμφώνου θα λαμβάνονταν υπόψη κατά το σχηματισμό της δικανικής κρίσης.
Δεύτερον, η σύμβαση αναδεικνύει για άλλη μια φορά τον λαϊκισμό των εκάστοτε αντιπολιτευομένων. Πράγματι, θα περίμενε κανείς από τον πρώην υπουργό εξωτερικών (Κοτζιάς) ορθή ανάγνωση των διεθνών κανόνων. Μπορεί να μην είναι νομικός, αλλά θήτευσε επί μακρόν στο συγκεκριμένο υπουργείο. Είναι απόδειξη ανεπίτρεπτου μαξιμαλισμού να εμμένει σε δημόσιες αναρτήσεις του, ότι το ακατοίκητο Κουφονήσι (νότια του νομού Λασιθίου της Κρήτης) έχει αυτοτελή (φευ!) οικονομική ζωή, επειδή τους καλοκαιρινούς μήνες ένα «πειρατικό» καράβι αποβιβάζει για μια ώρα καμία εκατοσταριά τουρίστες να κάνουν μπάνιο! Κατ’ αυτήν την εκδοχή όλες οι νησίδες όλων των κρατών έχουν αυτοτελή οικονομική ζωή και δικαιούνται πλήρους επήρειας ΑΟΖ! Διαβάζοντας, μάλιστα, ότι συγκέντρωσε και τουριστικά φυλλάδια για να πείσει για το «δίκαιο των επιχειρημάτων του» γίνεται πλήρως αντιληπτό γιατί επί θητείας του καμία συμφωνία ΑΟΖ δεν συνήφθη…
Τρίτον, η σύμβαση αναδεικνύει και τις αντιφάσεις, συλλήβδην, της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Είναι τουλάχιστον παράδοξο να ακούς τους τελευταίους μήνες από επίσημα χείλη ότι είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε στρατιωτικά έναντι της Τουρκίας την πλήρη επήρεια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελλόριζου και την ίδια στιγμή να αποδεχόμαστε να μείνει εκτός συμφωνίας οριοθέτησης με την Αίγυπτο.
Τέταρτον, μέχρι σήμερα δημοσίως εμμέναμε ότι όλα τα νησιά έχουν πλήρη επήρεια ΑΟΖ.Με την κρισιολογούμενη συμφωνία αποδεχόμαστε να παρεισφρήσει και η αρχή της αναλογικότητας – πάγιο αίτημα των Τούρκων – με αποτέλεσμα να εγκαταλείπεται η αρχή της μέσης γραμμής/ίσες αποστάσεις. Κατόπιν τούτου, μόνοι μας δώσαμε επήρεια ΑΟΖ στην Κρήτη κατά 90% και στην Κάσο, Κάρπαθο και Ρόδο περίπου 80%.Είναι όλα τα ανωτέρω απολύτως εσφαλμένα και εθνικά επιζήμια; Προφανώς όχι.Εσφαλμένο είναι να παρακολουθείς αμέτοχος τις εξελίξεις και να μην διεκδικείς τα νόμιμα δικαιώματά σου. Ας μην ξεχνάμε ότι, εάν το 2013 είχε επιβιώσει το φιλοτουρκικό καθεστώς Μόρσι στην Αίγυπτο, θα τρέχαμε πάλι να σβήσουμε φωτιές (όπως κάνουμε τους τελευταίους μήνες με την Λιβύη). Μόνον που στην περίπτωση που Τουρκία και Αίγυπτος είχαν οριοθετήσει ΑΟΖ, η ζημία για τα Ελληνικά συμφέροντα θα ήταν ανεπανόρθωτη.
Και, εντέλει, πού θα μας οδηγήσουν όσα προσφάτως συμφωνήθηκαν;Είναι προφανές ότι Ελλάδα και Αίγυπτος «κλείνουν το μάτι» στην Τουρκία. Το γεγονός ότι δεν οριοθετήθηκε ΑΟΖ ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού δίνει ζωτικό χώρο στην Τουρκία. Εάν συνδυάσουμε το γεγονός ότι Ελλάδα και Αίγυπτος αποδέχονται την πλήρη επήρεια ΑΟΖ των νησιών αλλά, ταυτόχρονα, υιοθετούν και την αρχή της αναλογικότητας ανοίγει πλήρως ο δρόμος για μια συμφωνία και με την Τουρκία, καθώς φαίνεται να εισακούεται το αίτημά της για εφαρμογή της αρχής της ευθυδικίας. Δηλαδή, κινούμαστε στην υιοθέτηση της αρχής ίσης απόστασης ειδικών περιστάσεων, η οποία έχει γίνει κατ’ επανάληψη αποδεκτή από το Διεθνές Δικαστήριο.
Το ερώτημα, βέβαια, που προκύπτει είναι συγκεκριμένο. Έχουμε κάποιο εχέγγυο ότι η Τουρκία θα αδράξει την ευκαιρία; Θα δει θετικά το «κλείσιμο του ματιού» από Ελλάδα και Αίγυπτο; Θα επιδιώξει τη συνεννόηση και την τριμερή συμφωνία;
Εάν όχι, η μονομερής αποδοχή από τη χώρα μας των ανωτέρω προβλέψεων (λχ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας λαμβάνοντας υπόψη την ακτογραμμή της γείτονος) απλά προσθέτει άλλο ένα όπλο στη φαρέτρα της γείτονος τόσο σε επίπεδο διεθνούς διπλωματίας όσο και ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης…
Του Αργύρη Αργυριάδη Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένου Διαμεσολαβητήwww.alf.gr
Σχόλια