Το Καστελόριζο και τα μάτια μας: Ο Τραμπ καμαρώνει τους Τούρκους που παριστάνουν τους Κινέζους της Μεσογείου
Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ
Ζω στην Ουάσιγκτον για σχεδόν μισό αιώνα και αισθάνομαι μεγάλη πικρία προς την δεύτερη πατρίδα μου για τον τρόπο που χειρίζεται τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, ακόμα και σήμερα που η Τουρκία προκαλεί τους πάντες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι δεν ασκούν φιλοτουρκική πολιτική αλλά φιλοαμερικανική πολιτική λόγω της γεωπολιτικής αξίας της Τουρκίας, που εδράζεται στο μέγεθος και τη γεωγραφική της θέση.
Βέβαια, όπως ακολουθούν δυο μέτρα και δυο σταθμά αναφορικά με τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, έτσι εφαρμόζουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, όταν εξηγούν την σχέση τους με το Ισραήλ. Γνωρίζουν ότι το Ισραήλ είναι ένα κράτος μικρότερο της Ελλάδας περικυκλωμένο από Αραβικά κράτη με τεράστιες ποσότητες πετρελαίου. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Ο ίδιος θα ωχριούσε, εάν έβλεπε την συμπεριφορά του σημερινού 45ου προέδρου της πατρίδας του. Σήμερα η Ελλάδα πρέπει να παρακολουθεί με ιδιαίτερη αγωνία τις σπασμωδικές και αλλοπρόσαλλες αποφάσεις του Ντόναλντ Τραμπ που από την μία πλευρά διαμαρτύρεται έντονα για τις παρανομίες και παραβιάσεις της UNCLOS από τους Κινέζους στην Νότια Σινική Θάλασσα αλλά από την άλλη πλευρά αγνοεί παρόμοιες παρανομίες και παραβιάσεις του αυταρχικού φίλου του Ταγίπ Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από το 1947 με το Δόγμα Τρούμαν είμαστε, μετά το Ισραήλ, ο πιο πιστός σύμμαχος των Αμερικανών στην Ανατολική Μεσόγειο και με την επίβλεψη του δραστήριου Αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ συνδεθήκαμε περισσότερο από ποτέ μαζί τους με πρωθυπουργούς τον Αλέξη Τσίπρα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να αισθάνονται πολύ τυχερές που το Ισραήλ βρίσκεται στην γειτονιά τους. Κάποιοι θα αντιτείνουν ότι το Ισραήλ ήταν πάντα στην γειτονιά μας, αλλά οι σχέσεις μας, από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, έχουν περάσει πολλές τρικυμίες. Το κλειδί για την βελτίωση των ελληνοισραηλινών σχέσεων το πρόσφερε ο αλαζών Πρόεδρος της Τουρκίας που ανάγκασε την κυβέρνηση του Ισραήλ να μετατραπεί από φιλική σε πολύ εχθρική απέναντι στην Άγκυρα.
Μια από τις πιο σημαντικές δηλώσεις, από αμερικανικής πλευράς, έγινε στις 27 Ιουλίου 2011 από τον βοηθό Υπουργό Εξωτερικών Φίλιπ Γκόρντον που δήλωσε, σε συνάντησή του με δημοσιογράφους στην Αθήνα, ξεκάθαρα την απαράδεκτη αυτή δήλωση:
«Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να αποφεύγονται μονομερή βήματα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των χωρών για την ανακήρυξη αποκλειστικών οικονομικών ζωνών, αλλά… δεν νομίζουμε ότι θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδος να το πράξει χωρίς πλήρη συνεργασία με τους γείτονές της, της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης».
Οι δύο τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις φαίνεται ότι δεν έχουν αντιληφθεί ότι η διατύπωση αυτή του Γκόρντον παραβιάζει την UNCLOS και πρέπει ο κύριος Νίκος Δένδιας να ζητήσει από τον εκλεκτό του φίλο Τζέφρι Πάιατ να αποσύρει άμεσα η κυβέρνηση του αυτή τη δήλωση και να ζητήσει από την πρέσβη μας στην Ουάσιγκτον να ενημερώσει σχετικώς το State Department. Κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρισθεί ότι κάποιο παράκτιο κράτος δεν μπορεί να ανακηρύξει την δική του ΑΟΖ, γιατί αν και πότε ένα παράκτιο κράτος αποφασίσει να ανακηρύξει τη δική του ΑΟΖ ανήκει εντελώς στη δική του δικαιοδοσία.
Έτσι χάρηκα ιδιαίτερα από την στροφή του καθηγητή Χρίστου Ροζάκη, πατριάρχη της υφαλοκρηπίδας, σχετικά με την ΑΟΖ. Είναι γνωστή η επιστημονική διαμάχη μου μαζί του για την αξία της ΑΟΖ που κατέληξε σε ένα debate που οργάνωσε το περιοδικό Economist το με το γνωστό αποτέλεσμα. Ήταν μια μεγάλη ικανοποίηση για μένα, όταν σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή» έγραψε:
Μια από τις σημαντικότερες ήταν αυτή της CIA, που σε 33 σελίδες κατέγραφε όλα τα θετικά και αρνητικά σημεία της νέας έννοιας της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, και κατέληγε στο εξής συμπέρασμα:
Η δημιουργία της ΑΟΖ θα επηρεάσει τη αμερικανική αλιεία και την δικαιοδοσία των ΗΠΑ στη υφαλοκρηπίδα. Θα φέρει υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Πολιτειών πρόσθετες οικονομικές πηγές των ωκεανών μέσα στα 200 ναυτικά μίλια των ακτών των ΗΠΑ. Επίσης, θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική μας δύναμη στον τομέα της αλιείας.
Θα καθιστούσε σαφές ότι η αμερικανική αρμοδιότητα και ο έλεγχος των ορυκτών του θαλάσσιου βυθού πέρα από την υφαλοκρηπίδα εκτείνεται σε 200 ναυτικά μίλια, συμπεριλαμβανομένων των υδρογονανθράκων, των πολυμεταλλικών σουλφιδίων και των κρουστών κοβαλτίου/μαγγανίου που μπορεί να έχουν σημαντική εμπορική αξία στο μέλλον καθώς και χρήσεις ενέργειας από τους ανέμους, την παλίρροια, τα κύματα και την μετατροπή της θερμικής ενέργειας.
Τέλος, σύμφωνα με την UNCLOS, το παράκτιο κράτος μπορεί να καθιερώσει σημαντική δικαιοδοσία για τη ρύπανση και τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα στην ΑΟΖ.
Υποψιάζομαι ότι, δυστυχώς, μία παρόμοια λεπτομερής έκθεση για την αξία της ελληνικής ΑΟΖ δεν βρίσκεται στα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της πατρίδας μας και θα πρότεινα στον Έλληνα πρωθυπουργό να συστήσει μια ομάδα εργασίας με επικεφαλής τον καθηγητή και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Άγγελο Συρίγο.
Τέλος, υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα παράμετρος της ελληνοτουρκικής διένεξης, που σχετίζεται με τη θέση της CIA για το θέμα των υδρογονανθράκων του Αιγαίου.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι Τούρκοι ξεκίνησαν την ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας» δίνοντας έμφαση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο θέμα που συμφωνούν απόλυτα οι Αμερικανοί με τους Τούρκους, είναι αυτό της επέκτασης των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από 6 ν.μ. σε 12 ν.μ., γιατί τότε όλα τα στενά μεταξύ της Μεσογείου και των Δαρδανελίων θα εξαφανίζονταν. Βέβαια παραδέχονται ότι η Ελλάδα, βάσει της UNCLOS, έχει μεν δικαίωμα χωρικών υδάτων πλάτους 12 ν.μ., αλλά δεν μπορεί να κλείσει με αυτή την ενέργεια θαλάσσιους διαδρόμους.
Η Ελλάδα αντίθετα υποστηρίζει ότι οι κανόνες της αβλαβούς διέλευσης δεν δημιουργούν προβλήματα στα τουρκικά πλοία και ότι η ίδια, που διαθέτει έναν ογκώδη εμπορικό στόλο, δεν έχει κανένα συμφέρον να περιορίσει την ελευθερία των θαλασσών. Η Αμερική αντιτείνεται ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δημιουργήσει διαδρόμους των στενών της για να περνούν τα πλοία, διότι το Αιγαίο, βάσει του Δίκαιου της Θάλασσας δεν είναι αρχιπέλαγος και δεν αποδέχεται καθόλου το δικαίωμα της Ελλάδας να ορίσει στενά.
Πριν μερικά χρόνια, όταν οι Αμερικανός εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών αναγκάσθηκε να απαντήσει σε ερώτηση του Μιχάλη Ιγνατίου για τις χιλιάδες παραβιάσεις του εναερίου χώρου της Ελλάδας από την Τουρκία, μετά από διάφορες δικαιολογίες πρόσθεσε κάτι που οι Αμερικανοί παπαγαλίζουν εδώ και 40 χρόνια.
===========================
Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών διέπεται από τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποίαν έχουν επικυρώσει 167 κράτη. Η θέσπιση, βέβαια, θαλάσσιων ορίων απαιτεί πολυεπιστημονική προσέγγιση. Η νομική εμπειρογνωμοσύνη είναι θεμελιώδης, διότι ακολουθεί κωδικοποιημένα διεθνή νομικά μέσα. Αυτές οι νομικές διατάξεις πρέπει να μεταφραστούν σε πρακτικές που απαιτούν τεχνικούς ειδήμονες.
Η εμπειρογνωμοσύνη στον τομέα της έρευνας και της χαρτογράφησης είναι απαραίτητη για τη μετατροπή των νομικών διατάξεων σε πρακτική εφαρμογή στον τομέα αυτό. Αυτοί οι δύο πρέπει να συνεργαστούν για να διαμορφώσουν πολιτική λύση. Το πρόβλημα των οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδος και των γειτονικών της χωρών απετέλεσε επί μακρόν παράπλευρη απώλεια των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα είναι το μόνο παράκτιο κράτος στον πλανήτη που συνορεύει με έξι κράτη: Τουρκία, Κύπρο, Αίγυπτο, Λιβύη, Ιταλία και Αλβανία. Εξαίρεση η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία!
Ξαφνικά, εκεί που δεν το περιμέναμε, η Αίγυπτος έχει αρχίσει να ερωτοτροπεί με την Τουρκία. Εάν συνάψουν συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ θα αποκόψουν την ΑΟΖ της Ελλάδας από αυτή της Κύπρου. Είναι απορίας άξιο τι κάνει ο Νίκος Δένδιας γι' αυτό το ενδεχόμενο. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί όταν υπουργός Εξωτερικών ήταν το 2008 η Ντόρα Μπακογιάννη. Τουλάχιστον τότε οι Αιγύπτιοι της είχαν αναφέρει ότι θα συζητούσαν οριοθέτηση και με τους Τούρκους, παρότι γνώριζαν ότι δεν έχουν θαλάσσια σύνορα μαζί τους.
Ζω στην Ουάσιγκτον για σχεδόν μισό αιώνα και αισθάνομαι μεγάλη πικρία προς την δεύτερη πατρίδα μου για τον τρόπο που χειρίζεται τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, ακόμα και σήμερα που η Τουρκία προκαλεί τους πάντες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι δεν ασκούν φιλοτουρκική πολιτική αλλά φιλοαμερικανική πολιτική λόγω της γεωπολιτικής αξίας της Τουρκίας, που εδράζεται στο μέγεθος και τη γεωγραφική της θέση.
Βέβαια, όπως ακολουθούν δυο μέτρα και δυο σταθμά αναφορικά με τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, έτσι εφαρμόζουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, όταν εξηγούν την σχέση τους με το Ισραήλ. Γνωρίζουν ότι το Ισραήλ είναι ένα κράτος μικρότερο της Ελλάδας περικυκλωμένο από Αραβικά κράτη με τεράστιες ποσότητες πετρελαίου. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
- Με τη λογική βάσει της οποίας υποστηρίζουν την Τουρκία θα έπρεπε να υποστηρίζουν τα Αραβικά κράτη και όχι το Ισραήλ, αλλά δεν το έπραξαν και υποστηρίζουν για διαφόρους λόγους το μικρό αυτό κράτος της Μέσης Ανατολής.
Ο ίδιος θα ωχριούσε, εάν έβλεπε την συμπεριφορά του σημερινού 45ου προέδρου της πατρίδας του. Σήμερα η Ελλάδα πρέπει να παρακολουθεί με ιδιαίτερη αγωνία τις σπασμωδικές και αλλοπρόσαλλες αποφάσεις του Ντόναλντ Τραμπ που από την μία πλευρά διαμαρτύρεται έντονα για τις παρανομίες και παραβιάσεις της UNCLOS από τους Κινέζους στην Νότια Σινική Θάλασσα αλλά από την άλλη πλευρά αγνοεί παρόμοιες παρανομίες και παραβιάσεις του αυταρχικού φίλου του Ταγίπ Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από το 1947 με το Δόγμα Τρούμαν είμαστε, μετά το Ισραήλ, ο πιο πιστός σύμμαχος των Αμερικανών στην Ανατολική Μεσόγειο και με την επίβλεψη του δραστήριου Αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ συνδεθήκαμε περισσότερο από ποτέ μαζί τους με πρωθυπουργούς τον Αλέξη Τσίπρα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να αισθάνονται πολύ τυχερές που το Ισραήλ βρίσκεται στην γειτονιά τους. Κάποιοι θα αντιτείνουν ότι το Ισραήλ ήταν πάντα στην γειτονιά μας, αλλά οι σχέσεις μας, από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, έχουν περάσει πολλές τρικυμίες. Το κλειδί για την βελτίωση των ελληνοισραηλινών σχέσεων το πρόσφερε ο αλαζών Πρόεδρος της Τουρκίας που ανάγκασε την κυβέρνηση του Ισραήλ να μετατραπεί από φιλική σε πολύ εχθρική απέναντι στην Άγκυρα.
- Το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας στην ελληνοτουρκική διένεξη είναι ξεκάθαρα η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν έχει αλλάξει καθόλου τα τελευταία 30 χρόνια.
Μια από τις πιο σημαντικές δηλώσεις, από αμερικανικής πλευράς, έγινε στις 27 Ιουλίου 2011 από τον βοηθό Υπουργό Εξωτερικών Φίλιπ Γκόρντον που δήλωσε, σε συνάντησή του με δημοσιογράφους στην Αθήνα, ξεκάθαρα την απαράδεκτη αυτή δήλωση:
«Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να αποφεύγονται μονομερή βήματα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των χωρών για την ανακήρυξη αποκλειστικών οικονομικών ζωνών, αλλά… δεν νομίζουμε ότι θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδος να το πράξει χωρίς πλήρη συνεργασία με τους γείτονές της, της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης».
Οι δύο τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις φαίνεται ότι δεν έχουν αντιληφθεί ότι η διατύπωση αυτή του Γκόρντον παραβιάζει την UNCLOS και πρέπει ο κύριος Νίκος Δένδιας να ζητήσει από τον εκλεκτό του φίλο Τζέφρι Πάιατ να αποσύρει άμεσα η κυβέρνηση του αυτή τη δήλωση και να ζητήσει από την πρέσβη μας στην Ουάσιγκτον να ενημερώσει σχετικώς το State Department. Κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρισθεί ότι κάποιο παράκτιο κράτος δεν μπορεί να ανακηρύξει την δική του ΑΟΖ, γιατί αν και πότε ένα παράκτιο κράτος αποφασίσει να ανακηρύξει τη δική του ΑΟΖ ανήκει εντελώς στη δική του δικαιοδοσία.
Έτσι χάρηκα ιδιαίτερα από την στροφή του καθηγητή Χρίστου Ροζάκη, πατριάρχη της υφαλοκρηπίδας, σχετικά με την ΑΟΖ. Είναι γνωστή η επιστημονική διαμάχη μου μαζί του για την αξία της ΑΟΖ που κατέληξε σε ένα debate που οργάνωσε το περιοδικό Economist το με το γνωστό αποτέλεσμα. Ήταν μια μεγάλη ικανοποίηση για μένα, όταν σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή» έγραψε:
- «Αν για την υφαλοκρηπίδα ακολουθείται πια το κριτήριο της απόστασης από την ακτή, a fortiori, αυτό ισχύει για την AOZ, η οποία αποτελεί μια πιο ειλικρινή εκδοχή της ικανοποίησης των παράκτιων κρατών για την απόκτηση δικαιωμάτων στη θάλασσα.»
Μια από τις σημαντικότερες ήταν αυτή της CIA, που σε 33 σελίδες κατέγραφε όλα τα θετικά και αρνητικά σημεία της νέας έννοιας της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, και κατέληγε στο εξής συμπέρασμα:
- Οφέλη για τις Ηνωμένες Πολιτείες από Ανακήρυξη ΑΟΖ
Η δημιουργία της ΑΟΖ θα επηρεάσει τη αμερικανική αλιεία και την δικαιοδοσία των ΗΠΑ στη υφαλοκρηπίδα. Θα φέρει υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Πολιτειών πρόσθετες οικονομικές πηγές των ωκεανών μέσα στα 200 ναυτικά μίλια των ακτών των ΗΠΑ. Επίσης, θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική μας δύναμη στον τομέα της αλιείας.
Θα καθιστούσε σαφές ότι η αμερικανική αρμοδιότητα και ο έλεγχος των ορυκτών του θαλάσσιου βυθού πέρα από την υφαλοκρηπίδα εκτείνεται σε 200 ναυτικά μίλια, συμπεριλαμβανομένων των υδρογονανθράκων, των πολυμεταλλικών σουλφιδίων και των κρουστών κοβαλτίου/μαγγανίου που μπορεί να έχουν σημαντική εμπορική αξία στο μέλλον καθώς και χρήσεις ενέργειας από τους ανέμους, την παλίρροια, τα κύματα και την μετατροπή της θερμικής ενέργειας.
Τέλος, σύμφωνα με την UNCLOS, το παράκτιο κράτος μπορεί να καθιερώσει σημαντική δικαιοδοσία για τη ρύπανση και τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα στην ΑΟΖ.
Υποψιάζομαι ότι, δυστυχώς, μία παρόμοια λεπτομερής έκθεση για την αξία της ελληνικής ΑΟΖ δεν βρίσκεται στα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της πατρίδας μας και θα πρότεινα στον Έλληνα πρωθυπουργό να συστήσει μια ομάδα εργασίας με επικεφαλής τον καθηγητή και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Άγγελο Συρίγο.
Τέλος, υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα παράμετρος της ελληνοτουρκικής διένεξης, που σχετίζεται με τη θέση της CIA για το θέμα των υδρογονανθράκων του Αιγαίου.
- Σε μια απόρρητη έκθεσή της που συντάχθηκε το 1984 με τίτλο «Μνημόνιο», και απεκάλυψε ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου, αναλύονται όλα τα θέματα της ελληνοτουρκικής διαφοράς, όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από τα 6 στο 12 ν.μ., ο εναέριος χώρος, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και η στρατικοποίηση μερικών ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι Τούρκοι ξεκίνησαν την ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας» δίνοντας έμφαση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο θέμα που συμφωνούν απόλυτα οι Αμερικανοί με τους Τούρκους, είναι αυτό της επέκτασης των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από 6 ν.μ. σε 12 ν.μ., γιατί τότε όλα τα στενά μεταξύ της Μεσογείου και των Δαρδανελίων θα εξαφανίζονταν. Βέβαια παραδέχονται ότι η Ελλάδα, βάσει της UNCLOS, έχει μεν δικαίωμα χωρικών υδάτων πλάτους 12 ν.μ., αλλά δεν μπορεί να κλείσει με αυτή την ενέργεια θαλάσσιους διαδρόμους.
Η Ελλάδα αντίθετα υποστηρίζει ότι οι κανόνες της αβλαβούς διέλευσης δεν δημιουργούν προβλήματα στα τουρκικά πλοία και ότι η ίδια, που διαθέτει έναν ογκώδη εμπορικό στόλο, δεν έχει κανένα συμφέρον να περιορίσει την ελευθερία των θαλασσών. Η Αμερική αντιτείνεται ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δημιουργήσει διαδρόμους των στενών της για να περνούν τα πλοία, διότι το Αιγαίο, βάσει του Δίκαιου της Θάλασσας δεν είναι αρχιπέλαγος και δεν αποδέχεται καθόλου το δικαίωμα της Ελλάδας να ορίσει στενά.
Πριν μερικά χρόνια, όταν οι Αμερικανός εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών αναγκάσθηκε να απαντήσει σε ερώτηση του Μιχάλη Ιγνατίου για τις χιλιάδες παραβιάσεις του εναερίου χώρου της Ελλάδας από την Τουρκία, μετά από διάφορες δικαιολογίες πρόσθεσε κάτι που οι Αμερικανοί παπαγαλίζουν εδώ και 40 χρόνια.
===========================
Η Τουρκία μιμείται την Κίνα – Οι Αμερικανοί και η τράμπα με το Καστελλόριζο
Όπως είπαμε στο χθεσινό άρθρο μας, η στάση των ΗΠΑ στην ελληνοτουρκική διαφορά για τις θάλασσες, παραμένει ίδια για 45 χρόνια. Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι ο μόνος τρόπος επίλυσης είναι να μοιραστούν τον πλούτο των θαλασσών. Δηλαδή, ζητούν να μοιραστούμε τον θαλάσσιο πλούτο μας, παρότι γνωρίζουν ότι οι Τούρκοι δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα.Έχουν, επίσης, πειστεί ότι είναι άδικο να μη διαθέτει αντίστοιχη θάλασσα ένα κράτος με τεράστια ακτογραμμή (από τον Έβρο στη Συρία). Η Ελλάδα διαθέτει την 9η σε μήκος ακτογραμμή παγκοσμίως, αλλά οι ακτογραμμές δεν παίζουν ρόλο στις οριοθετήσεις, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας. Κλασικό παράδειγμα οι ΗΠΑ που διαθέτουν μια από τις μεγαλύτερες ακτές στον κόσμο, αλλά δεν έπαιξε ρόλο στην οριοθέτηση της ΑΟΖ της με τα νησιά Μπαχάμες και Κούβα.
Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών διέπεται από τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποίαν έχουν επικυρώσει 167 κράτη. Η θέσπιση, βέβαια, θαλάσσιων ορίων απαιτεί πολυεπιστημονική προσέγγιση. Η νομική εμπειρογνωμοσύνη είναι θεμελιώδης, διότι ακολουθεί κωδικοποιημένα διεθνή νομικά μέσα. Αυτές οι νομικές διατάξεις πρέπει να μεταφραστούν σε πρακτικές που απαιτούν τεχνικούς ειδήμονες.
Η εμπειρογνωμοσύνη στον τομέα της έρευνας και της χαρτογράφησης είναι απαραίτητη για τη μετατροπή των νομικών διατάξεων σε πρακτική εφαρμογή στον τομέα αυτό. Αυτοί οι δύο πρέπει να συνεργαστούν για να διαμορφώσουν πολιτική λύση. Το πρόβλημα των οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδος και των γειτονικών της χωρών απετέλεσε επί μακρόν παράπλευρη απώλεια των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα είναι το μόνο παράκτιο κράτος στον πλανήτη που συνορεύει με έξι κράτη: Τουρκία, Κύπρο, Αίγυπτο, Λιβύη, Ιταλία και Αλβανία. Εξαίρεση η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία!
Ξαφνικά, εκεί που δεν το περιμέναμε, η Αίγυπτος έχει αρχίσει να ερωτοτροπεί με την Τουρκία. Εάν συνάψουν συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ θα αποκόψουν την ΑΟΖ της Ελλάδας από αυτή της Κύπρου. Είναι απορίας άξιο τι κάνει ο Νίκος Δένδιας γι' αυτό το ενδεχόμενο. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί όταν υπουργός Εξωτερικών ήταν το 2008 η Ντόρα Μπακογιάννη. Τουλάχιστον τότε οι Αιγύπτιοι της είχαν αναφέρει ότι θα συζητούσαν οριοθέτηση και με τους Τούρκους, παρότι γνώριζαν ότι δεν έχουν θαλάσσια σύνορα μαζί τους.
Οι Αμερικανοί, η Κίνα και η Τουρκία
Είναι χρήσιμο να αντιπαραβάλουμε εδώ το προηγούμενο της Κίνας, που ακολουθεί η Τουρκία και να αναλύσουμε γιατί είναι επικίνδυνο για τα εθνικά μας συμφέροντα. Η Κίνα δεν θα σταματήσει να διεκδικεί πάνω από το 80% της Νότιας Σινικής Θάλασσας δηλαδή περίπου 3,5 εκατ. τετρ. χλμ, επικαλούμενη "ιστορικό δικαίωμα" και αγνοώντας τα δικαιώματα των Βιετνάμ, Ταιβάν, Μαλαισίας, Μπρουνέι και Φιλιππίνων.Η Τουρκία διεκδικεί μία "Γαλάζια Πατρίδα" 462.000 τετρ. χλμ, όπως έχει δηλώσει ο Τούρκος υπουργός Άμυνας. Στη Νότια Σινική Θάλασσα έχει εκτιμηθεί ότι υπάρχουν 125 δισ. βαρέλια πετρελαίου και 500 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (Global Risk Insights). Ομοίως, περίπου το 10% της παγκόσμιας αλιείας συνδέεται με την περιοχή, σύμφωνα με την Financial Times. Περίπου 3,4 τρισ. δολάρια θαλάσσιου εμπορίου διακινούνται στην περιοχή κάθε χρόνο (Global Risk Insights).
Την πλειονότητα αυτού του θαλάσσιου πλούτου προσπαθεί να οικειοποιηθεί η Κίνα. Κάτι παρόμοιο προσπαθεί να πράξει και η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς βέβαια ο πλούτος της να προσεγγίζει αυτόν της Σινικής Θάλασσας. Όπως έχω ξαναγράψει, το σχέδιο των Αμερικανών είναι η συνεκμετάλλευση, ή καλύτερα η συνδιαχείριση του πλούτου της κυπριακής και ελληνικής (δυνάμει) ΑΟΖ, μια και η Τουρκία δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες στην δική της. Οι Κινέζοι θέλουν να μοιραστούν την ΑΟΖ των Φιλιππίνων, αλλά οι ΗΠΑ αντιτίθενται, ενώ το προτείνουν ως υπόδειγμα για Ελλάδα και Τουρκία!
Η Κίνα αυξάνει τη ναυτική της δύναμη για να μπορεί να "κλέβει" πιο εύκολα τις ΑΟΖ των γειτόνων της. Οι Τούρκοι παρακολουθούν προσεκτικά τις κινεζικές κινήσεις και γι' αυτό έχουν αρχίσει να ενισχύουν τη ναυτική τους δύναμη. Οι εξελίξεις στον Ειρηνικό φαίνονται πολύ μακρινές για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά ο "σουλτάνος" προσπαθεί να μιμηθεί τον κινεζικό γίγαντα. Αυτή η προοπτική πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα, για να μη βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων.
Δύο αποσπάσματα
Αξίζει εδώ να αναφέρουμε τις ενδιαφέρουσες απόψεις του καθηγητή διεθνούς δικαίου και βουλευτή της ΝΔ Άγγελου Συρίγου: «Ο Ερντογάν έχει την εντύπωση ότι μπορεί να διεκδικεί και τα πλέον απίθανα χωρίς ουσιαστικό κόστος. Δεν αισθάνεται οποιαδήποτε πίεση. Θα αλλάξει στάση μόνον εάν καταλάβει ότι η συνέχιση της πολιτικής του θα συνεπάγεται κόστος. Η νέα στρατηγική θα πρέπει να βασίζεται στην βήμα προς βήμα άσκηση όλων των δικαιωμάτων που μας δίνει το διεθνές δίκαιο με έμφαση σε δράσεις και μέτρα, για τα οποία υπάρχει η ευρωπαϊκή θεσμική υποστήριξη. Η Ελλάδα επικαλείται διαρκώς το διεθνές δίκαιο. Στην πραγματικότητα όμως συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, ούτε και οι θεσμοί που έφερε αυτή η σύμβαση μαζί της.»Για να πιεσθεί η Τουρκία, θα πρέπει να αρχίσουμε να εφαρμόζουμε με προσοχή τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου. Στην αντίληψη που ξεκίνησε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981 "η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτα", πρέπει να αντιταχθεί ότι η Ελλάδα διεκδικεί την εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου, όχι ρητορικά αλλά στην πράξη. Έτσι μόνον ασκείται πίεση. Παράλληλα, πρέπει να ληφθούν σοβαρά αμυντικά μέτρα που θα δώσουν το μήνυμα στην Τουρκία ότι θα αντιδράσουμε σε περίπτωση που ξεπεραστούν τα όρια. Αυτό προϋποθέτει να γίνουν σαφή τα όρια ανοχής της ελληνικής πλευράς σε προκλητικές τουρκικές κινήσεις».
Τέλος επισημαίνω και ένα άρθρο του Σταύρου Λυγερού:
«Το γεγονός ότι η Άγκυρα έχει "ανεβεί πίστα" και στα ελλαδοτουρκικά και στην κυπριακή ΑΟΖ, εγείρει το ερώτημα εάν ο Ερντογάν προετοιμάζει το έδαφος για να δημιουργήσει ένα επεκτατικό τετελεσμένο σε βάρος της Ελλάδας. Οι κινήσεις του αυτό δείχνουν, αλλά το εάν θα κάνει το άλμα ή όχι, δεν μπορεί να απαντηθεί με κατηγορηματικότητα. Είναι συνάρτηση του τρόπου που θα σταθμίσει την οικονομική κρίση στην Τουρκία, την ελληνική αντίδραση και βεβαίως την αντίδραση των άλλων δρώντων στην περιοχή (ΗΠΑ, Γαλλία, ΕΕ, Ρωσία, Αίγυπτος και Ισραήλ) στις συνθήκες της πανδημίας.
»Προφανώς, θα προτιμούσε να κερδίζει επιμέρους μάχες, χωρίς να ρίξει ντουφεκιά, δεδομένου ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι σε θέση να προκαλέσουν μεγάλες καταστροφές στον επιτιθέμενο, ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης. Θα προτιμούσε, λοιπόν, να κερδίζει μάχες, εξωθώντας την Αθήνα σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις με την άσκηση πιέσεων και την τροφοδοσία του φοβικού συνδρόμου της.
»Αν, όμως, κρίνει ότι δημιουργώντας ένα επεκτατικό τετελεσμένο θα γκρεμίσει τις μέχρι τώρα ελληνικές αντιστάσεις και ως εκ τούτου θα βρεθεί σε απολύτως πλεονεκτική θέση, είναι πιθανόν να το τολμήσει. Και μόνο αυτό το ενδεχόμενο θα έπρεπε να έχει προκαλέσει συναγερμό στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο, όμως, φαίνεται να βολεύεται στη θαλπωρή των αυταπατών. Ο στρουθοκαμηλισμός σε κανέναν και ποτέ δεν βγήκε σε καλό, αλλά εντούτοις παραμένει –για πολιτικοψυχολογικούς λόγους– ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο».
Στόχος το Καστελλόριζο
Πιστεύω ότι ο Ερντογάν βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή και προετοιμάζεται να επιχειρήσει ένα καίριο πλήγμα στην Ελλάδα ίσως με την κατάληψη του συμπλέγματος του Καστελλόριζου, χρησιμοποιώντας στρατό, αεροπορία και ναυτικό χωρίς να ρωτήσει τον πανέτοιμο ξενοδόχο. Οι Αμερικανοί ως γνωστόν είχαν, στην δεκαετία του 1960, προσφέρει το Καστελλόριζο στην Τουρκία με αντάλλαγμα την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.Ο Τούρκος πρόεδρος πιστεύει ότι ο κορονοϊός έχει μονοπωλήσει διεθνώς την προσοχή και ως εκ τούτου αυτή δεν θα προλάβει να αντιδράσει. Κάνει τραγικό υπολογισμό, πιστεύοντας ότι θα πιάσει τους Έλληνες στον ύπνο. Πιστεύει, επίσης, ότι ο φίλος του Τραμπ θα αντιδράσει καθυστερημένα και στην ουσία θα παρέμβει υπέρ της Τουρκίας, απαιτώντας από αυτή να επιστρέψει το Καστελλόριζο, με αντάλλαγμα μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Με το σκεπτικό αυτό ο Τραμπ θα λύσει την ελληνοτουρκική διένεξη που βασανίζει για δεκαετίες τις ΗΠΑ.
=================
Σχόλια