Κεν Λόουτς: οδεύουμε στην «ουμπεροποίηση» της κοινωνίας

Γιώργος X. Παπασωτηρίου
23.10.19
Ο βρετανός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς, που μας έδωσε το συγκλονιστικό «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέηκ», είναι πολέμιος των πολιτικών της επισφαλούς εργασίας και της φτώχειας, και είναι μια από τις πιο ισχυρές φωνές της ευρωπαϊκής αριστεράς. (σ.σ. Παρεμπιπτόντως, σχετικά με το αριστερά ή δεξιά, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας το καταπληκτικό σύνθημα των Χιλιανών διαδηλωτών:

• «Δεν είμαστε από δεξιά, δεν είμαστε από αριστερά, είμαστε οι κάτω ενάντια στους πάνω»!)

Στο 83 του, λοιπόν, ο Κεν Λόουτς γύρισε την ταινία: «Δυστυχώς, απουσιάζατε», η οποία είναι ένα μανιφέστο ενάντια στην «ουμπεροποίηση» της κοινωνίας και της οικονομίας(φαινόμενο uber, AirBNB…). Ένα ζευγάρι με δύο παιδιά νομίζει πως βρήκε τη χρυσή ευκαιρία να αντιμετωπίσει τα μεγάλα οικονομικά του προβλήματα μέσα από έναν νέο τύπο εργασίας, την περίφημη «ουμπεροποίηση», όπου συμβάλλεσαι με μία εταιρία και κάνεις με το ιδιωτικό σου αυτοκίνητο μεταφορές. Έτσι ο πρωταγωνιστής γίνεται ένας αυτοαπασχολούμενος “συνεταίρος” (στην «ουμπεροποιημένη οικονομία» όλοι είμαστε αυτοαπασχολούμενοι-συνέταιροι!) σε μια εταιρεία παράδοσης δεμάτων. Στην πορεία ανακαλύπτει πως με βάση τη νέα επιχειρηματική λογική τα δικαιώματά του δεν υπάρχουν.
Ο δημοσιογράφος ρωτάει τον Λόουτς: Ψηφίσατε εναντίον του Brexit. Πού είστε σήμερα;
Αυτή η όλη ιστορία είναι μια υπόθεση που αφορά δύο παρατάξεις της Δεξιάς. Από τη μία πλευρά, ο επιχειρηματικός κόσμος, ο οποίος θέλει να παραμείνει στην Ευρώπη για να προστατεύσει τις αγορές του, από την άλλη, είναι η ακροδεξιά, που πιστεύει ότι θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί ακόμη πιο εύκολα τους ανθρώπους με το να βρίσκεται εκτός της κοινής αγοράς. Χαμηλοί μισθοί, απελευθέρωση, γρήγορα κέρδη: Όλο αυτό είναι μια δεξιά συζήτηση με μια επίφαση εθνικισμού, ξενοφοβίας και σοβινισμού.
Το Brexit δεν είναι απαραίτητο: το θέμα είναι η φτώχεια – η οποία αυξάνεται ακόμη και μεταξύ εκείνων που εργάζονται – ο πολλαπλασιασμός των άστεγων, το καταρρέον σύστημα υγείας, οι χαοτικές μαζικές μεταφορές, το άγχος στην εργασία. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα με το να είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ημέρα που την αφήνουμε, αυτά θα είναι ακόμα εκεί.
Αυτό είναι το θέμα των περισσότερων από τις ταινίες σας, ειδικά το τελευταίο. Αφορούν μια εργατική τάξη που εξαφανίζεται …
“Ποιος εξαφανίζεται”; Τι σας επιτρέπει να το πείτε; Ποιος νομίζεις ότι καθαρίζει εδώ; Η εργατική τάξη εξακολουθεί να υπάρχει ως τέτοια. Με τις νέες τεχνολογίες, απλώς προχωρήσαμε από τις σταθερές συμβάσεις στην επισφάλεια, από τη συνταξιοδότηση στη μη συνταξιοδότηση, από την άδεια μετ’ αποδοχών στην απουσία άδειας, από την ασφάλιση ασθενείας στο τίποτα … Η εκμετάλλευση έχει αυξηθεί.
Οι ήρωες και οι ηρωίδες σας είναι πάντα δίκαιοι, χωρίς μια σταγόνα κακίας …
Αυτοί είναι οι άνθρωποι που γνωρίζω. Είναι έτσι στην πραγματική ζωή. Οι οδηγοί παράδοσης ή οι νοσηλευτές στο σπίτι που γνώρισα είναι σαν τους χαρακτήρες της ταινίας. Τι θα θέλατε; Ένα χαρακτήρα που έχει μια κρυμμένη ψυχολογική ασθένεια που τον ωθεί να μαχαιρώσει τους άλλους στην πλάτη; Αυτός δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο υπάρχουν οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι είναι γενναιόδωροι. Είναι αλληλέγγυοι. Φροντίζουν την οικογένειά τους. Και αν είστε χωμένος στη λάσπη, θα σας βοηθήσουν να βγείτε…
Κεν Λόουτς. Ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος. Ο γενναιόδωρος άνθρωπος του Λόουτς δεν έχει καμιά σχέση με τη χαοτική, διπολική κοινωνία του Τζόκερ… Ποιος όμως αληθεύει; Ας ελπίσουμε ο πρώτος.
Πληροφορίες από τη Le Monde