Όταν κάνουμε λόγο για λύση, είτε είναι μακροπρόθεσμη, είτε άμεση, τότε αναπόφευκτα μιλάμε για πρόβλημα. Η Τουρκία είναι πρόβλημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες και αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Το οτι η Τουρκία έχει μετεξελιχθεί σε κράτος-ταραξία, μας κάνει σίγουρα να περιμένουμε πολλά περισσότερα από τους συμμάχους μας, όμως η αρχή έχει γίνει και έτσι πλέον, χρειάζεται να μελετήσουμε την αμερικανική οπτική γωνία και να δούμε όσο γίνεται τις εξελίξεις και πώς αυτές θα επηρεάσουν αυτούς που μας ενδιαφέρουν, δηλαδή την Ελλάδα και την Κύπρο.
Θα χρειαστεί να δούμε ορισμένους πολύ σημαντικούς παράγοντες που καθορίζουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ σχετικά με την Τουρκία. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
- Στις αρχές καλοκαιριού, ο δήμαρχος Ιμάμογλου ήταν ο πρώτος που ράγισε το 16ετές απολυταρχικό καθεστώς του Ταγίπ Ερντογάν. Ο ίδιος ο Ιμάμογλου συνιστά άθελά του, έναν σύμμαχο για τις ΗΠΑ. Ιμάμογλου και ΗΠΑ, για διαφορετικούς λόγους δεν επιθυμούν τον Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία.
- Δεύτερον, ο Νταβούτογλου φαίνεται να σηκώνει ”μπαϊράκι” και να προσπαθεί να φθείρει το ΑΚΡ, αν όχι να το διχάσει. Ήδη ο Σουλτάνος έχει ήδη αρχίσει να βλέπει το φάντασμα του Γκιουλέν παντού. Και όχι γιατί γνωρίζουμε οτι βρίσκεται το ίδρυμα FETO πίσω από αυτά που αποτελούν απλά συμπτώματα παρακμής της πολιτείας που εγκαθίδρυσε ο Ερντογάν. Η Τουρκία του ΑΚΡ δαιμονοποιεί του πάντες.
- Τρίτος παράγοντας που επηρεάζει επί τα χείρω τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις οι οποίες συνιστούν από μόνες τους έναν ειδικό συντελεστή για τις σχέσεις του Ελληνισμού με την υπερδύναμη, αποτελεί το ζήτημα των S-400.
- Ο τέταρτος παράγοντας, αφορά τα αντίθετα συμφέροντα Ουάσινγκτον και Άγκυρας σχετικά με τους Κούρδους και την ”μεγάλη μοιρασιά’ της Συρίας.
Να μην ξεχνάμε πως σε επίπεδο λήψης απόφασης, ο κύριος οδηγός του Τούρκου ηγέτη, είναι ψυχολογικός. Θεωρεί οτι οι ΗΠΑ συνδιοργάνωσαν το πραξικόπημα της 16ης Ιουλίου του 2016. Πιστέυει ακράδαντα πως η πολιτική του ύπαρξη απειλήθηκε και απειλείται από τις ΗΠΑ που στο μυαλό του, μηχανορραφούν μαζί με τον Γκιουλέν για να τον καταστρέψουν. Όσο ο Τούρκος πρόεδρος βλέπει το καθεστώς του να αποκτά κάποιον δημοκρατικό σφυγμό, (δηλαδή αντιτιθέμενους όπως Ιμάμογλου και Νταβούτογλου) τόσο θα πείθεται οτι όλοι αυτοί συντονίζονται από το FETO και άρα από την στήριξη των ΗΠΑ που δεν εκδίδει στην Τουρκία τον Γκιουλέν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σίγουρα θα έχει γνώση όλων αυτών των ζητημάτων που αφορούν την Τουρκία, όπως θα γνωρίζει πολύ καλά οτι ο Μπόλτον, δεν είναι απλώς ένα πρόσωπο στις ΗΠΑ. Είναι ο αρχιτέκτονας μιας ολόκληρης κοσμοθεωρίας και συνδημιουργός του περιβόητου ”Άξονα του Κακού”. Με άλλα λόγια, ο Μπόλτον έφυγε, αλλά καλώς ή κακώς, οι ιδέες του απηχούν τόσο στο Κογκρέσο, όσο και σε μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας.
- Στελέχη του ΑΚΡ θεωρούν οτι εντός επομένου τριμήνου, ο Ερντογάν θα κάνει ανασχηματισμό και ο γαμπρός του, Υπουργός Οικονομικών θα πληρώσει το μάρμαρο για την οικονομία. Μη μας κάνει εντύπωση πως η θέληση του Σουλτάνου για ανασχηματισμό, σχετίζεται μόνο και μόνο επειδή του έχουν μπει ψύλλοι στα αυτιά οτι κάποιοι υπουργοί του, αντιλαμβάνονται οτι η άσχημη ώρα πλησιάζει για την Τουρκία και διαλέγονται με Νταβούτογλου και Δύση. Θα ρωτήσει κάποιος, πώς ο άνθρωπος που προέβη στην ”διπλωματία των γαμπρών” μπορεί να απομακρυνθεί; Η Τουρκία του Ερντογάν λειτουργεί σαν οικογενειακή επιχείρηση του Σουλτάνου και σίγουρα κάποιοι θα έχουν βρει πολλά πράγματα για πολλά ”μαύρα κεφάλαια” που διακινήθηκαν στην Τουρκία.
Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ φαίνεται πως έχουν πάρει απόφαση οτι η Τουρκία με αυτού του είδους την ηγεσία, δεν υπάρχει περίπτωση να βρει τον δρόμο του γυρισμού του ασώτου υιού. Γνωρίζουν οτι μπορούν να παγιδέψουν την Τουρκία κάνοντας χρήση των ίδιων των λαθών της Άγκυρας η οποία θα καταστεί τόσο προβληματική στην περιοχή, που ούτε ο Πούτιν θα μπορεί να αντέξει το κόστος αυτής της συμμαχίας που έχει με τον Ερντογάν.
- Πολύ σημαντική ήταν και η στήριξη της Σαουδικής Αραβίας στην Κύπρο. Η Σαουδική Αραβία έχει πολύ σημαντικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και αμυντικές και οικονομικές. Οι Σαουδάραβες ανησυχούν για το ρόλο που επιθυμούν να παίξουν οι Τούρκοι και κυρίως, στη στενή συνεργασία που διατηρούν με το Ιράν.
Αυτό σημαίνει πως θα συνεχίσουν να ενισχύουν τις σχέσεις τους με χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και το Ισραήλ.
Θα κρατούν τη δαμόκλειο σπάθη των κυρώσεων να πλανάται πάνω από την Τουρκία.
Θα αφήσουν τους νέους ”μεταρρυθμιστές” τύπου Νταβούτογλου να χτυπήσουν πολιτικά τον Ερντογάν και μόλις δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία, οι οικονομικές κυρώσεις θα δημιουργήσουν μια κατάσταση όπου η ίδια η πολιτική αστάθεια θα δικαιολογεί.
Αγορές και πολιτική σταθερότητα είναι αλληλένδετες.
Μην ξεχνάμε ποτέ πως καθεστώτα σαν αυτό της Τουρκίας, καταρρέουν από μέσα.
Το μόνο βέβαιο είναι πως ακόμη και ο πρόεδρος Τραμπ γνωρίζει πως ο Τούρκος ομόλογός του, έχει για συμμάχους του τις εταιρείες υδρογονανθράκων της Τουρκίας και τις αντίστοιχες κατασκευαστικές οι οποίες ονειρεύονται δισεκατομμύρια σε ανατολική Μεσόγειο και σε ανοικοδόμηση Συρίας αντίστοιχα.
Η οικονομία είναι αυτή που κρατά και που τελικά θα υποχρέωσει τον Ταγίπ Ερντογάν να ματαιώσει τα σχέδιά του.
(*) Διεθνολόγος–Συντονιστής Παρατηρητηρίου Ανατολικής Μεσογείου (Τομέας Ρωσίας-Ευρασίας και Ν/Α Ευρώπης) στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.
=====================
Σχόλια