Η μηχανή εξόρυξης πλούτου του Πούτιν δεν θα λειτουργούσε χωρίς τη
συνενοχή των δυτικών χωρών. Τα στραβά μάτια ΗΠΑ και Βρετανίας στο
ξέπλυμα χρήματος και τα Panama Papers. Γιατί δεν αρκούν οι απελάσεις
διπλωματών.
του Edward Luce
Είθισται να λέγεται ότι η Ρωσία
ανταγωνίζεται τη δυτική δημοκρατία. Αλλά αυτό είναι παραπλανητικό. Η
χώρα διοικείται προς όφελος του Βλαντιμίρ Πούτιν και του ολιγαρχικού του
κύκλου. Το καθεστώς της αποτελεί μοντέλο μόνο για άλλους φίλα
προσκείμενους κλεπτοκράτες.
Οι περισσότερες χώρες δεν αποσκοπούν να αποκτήσουν ούτε την πολιτική οργάνωση της Ρωσίας ούτε το βιοτικό της επίπεδο. Αντίθετα, η κύρια ιδεολογική απειλή για τη Δύση προέρχεται από το εσωτερικό της. Η μηχανή εξόρυξης πλούτου του κ. Πούτιν αποκαλύπτει την ηθική κατάπτωση της Δύσης. Οι συνεργοί του δεν θα τα κατάφερναν χωρίς τη συνενοχή μας.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Σε αντίθεση με τις περισσότερες δυτικές δημοκρατίες, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επιτρέπουν την ανώνυμη ιδιοκτησία. Οι περισσότερες δημοκρατίες έχουν νόμους που απαιτούν να φαίνεται ο δικαιούχος ενός στοιχείου ενεργητικού, όπως μιας εταιρείας ή ενός ακινήτου. Δεν είναι ακριβώς έτσι στις μεγαλύτερες αγγλόφωνες δημοκρατίες.
Περίπου $300 δισ. ξεπλένονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών. Από τη Βρετανία και τα υπεράκτια χρηματοοικονομικά της κέντρα περνάνε περίπου $125 δισ. Ελάχιστα από τα χρήματα αυτά ανιχνεύονται. Σύμφωνα με τον Άντερς Άσλουντ, ειδικό στη ρωσική οικονομία, ένα μεγάλο ποσοστό των χρημάτων αυτών που έρχονται από το εξωτερικό είναι από τη Ρωσία. Ο προσωπικός πλούτος του κ. Πούτιν υπολογίζεται στα $50 δισ. με $200 δισ. Ακόμα και το χαμηλότερο νούμερο υπερβαίνει το ΑΕΠ των περισσότερων χωρών του ΟΗΕ. Ωστόσο, έχουμε κάνει λίγα βήματα για να το εμποδίσουμε.
H απέλαση 130 Ρώσων διπλωματών από τη Δύση φαίνεται σίγουρα σαν μια τέτοια δράση και είναι σίγουρα καλύτερη από το να καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια. Αλλά από μόνη της δεν θα κάνει τίποτα για να αλλάξει τα πράγματα. Στην πραγματικότητα, οι παραδοσιακές εκατέρωθεν απελάσεις προσφέρουν την ψευδαίσθηση μιας κρίσης που εξυπηρετεί τον κ. Πούτιν. Πρόκειται για θέατρο καμπούκι σε ρωσικό στυλ. Διαφορετικά γιατί θα συμφωνούσαν σε αυτό ο Ντόναλντ Τραμπ ή η Τερέζα Μέι;
Τα κίνητρα του Αμερικανού προέδρου και της Βρετανίδας πρωθυπουργού πρέπει να εξεταστούν πιο προσεκτικά. Η επίθεση με χημική ουσία στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό τον μήνα ήταν τόσο σφοδρή που δεν μπορούσε να αγνοηθεί. Ήταν σαν ο κ. Πούτιν να άφησε την υπογραφή του.
Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στο ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει κάνει πολύ λίγα για να ερευνήσει τουλάχιστον 14 ύποπτους θανάτους Ρώσων στο έδαφος του την προηγούμενη δεκαετία. Πολλοί εξ αυτών, όπως ο θάνατος του εξόριστου ολιγάρχη Μπόρις Μπερεζόφσκι το 2013, καταγράφηκαν ως αυτοκτονίες. Άλλοι κρίθηκε ότι προήλθαν από φυσικά αίτια, όπως ο θάνατος του πληροφοριοδότη Αλεξάντερ Περεπίλιντσι το 2012.
Σε πολλές περιπτώσεις, το υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασίλειου, επικεφαλής του οποίου ήταν για έξι χρόνια η κα Μέι, έδειξε απροθυμία να αναλάβει δράση. Η κα Μέι αρνήθηκε για λόγους εθνικής ασφάλειας να δημοσιεύσει κυβερνητικά αρχεία για την έρευνα του θανάτου του Περεπίλιντσι. Η απόφαση λήφθηκε παρά το ότι βρέθηκαν ίχνη γκελσέμιουμ, μιας τοξικής ουσίας που προκαλεί καρδιακή ανακοπή. Όσοι θέλουν να έχουν μια εικόνα για την επιπολαιότητα της βρετανικής αστυνομίας, μπορούν να διαβάσουν την καταπληκτική έρευνα του Buzzfeed.
H Βρετανία ήταν αναγκασμένη τώρα να εμφανιστεί πιο αποφασιστική. Έχοντας εξασφαλίσει μια επίδειξη δυτικής ενότητας, η κα Μέι εμφανίζει μια θετική εικόνα. Σε σχέση με τον Τζέρεμι Κόρμπιν, τον ηγέτη των Εργατικών και γνωστό ρωσόφιλο, η ίδια φαίνεται αρκούντως θατσερική. Αλλά οι απελάσεις δεν θα αλλάξουν πολλά. Ένα μεγάλο μέρος των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων του Λονδίνου προέρχεται από Ρώσους. Πολλές τράπεζες του City, κτηματομεσίτες και προμηθευτές υπηρεσιών πολυτελείας πλουτίζουν από τα ρωσικά χρήματα.
Οι ΗΠΑ, όπως και η Βρετανία, είναι φιλόξενες στο βρώμικο χρήμα. Αλλά από μια σημαντική άποψη η Αμερική είναι ακόμα πιο εκτεθειμένη. Ξεχνάμε πολύ συχνά ότι ο κ. Πούτιν κατηγόρησε τη Χίλαρι Κλίντον για τη διαρροή των Panama Papers το 2015, τα οποία αποκάλυψαν ένα δίκτυο από εταιρείες-βιτρίνες, συνεργάτες και μεθόδους με τις οποίες αυτός και οι φίλοι του έκρυβαν τα χρήματά τους. Για παράδειγμα, οι διαρροές έδειξαν πως ο καθαρός πλούτος του πιο κοντινού φίλου του κ. Πούτιν, του Σεργκέι Ρολντούγκιν, είναι κοντά στα $130 εκατ. Ο κ. Ρολντούγκιν είναι επαγγελματίας τσελίστας.
Ένας άλλος συνεργάτης ήταν ο Μιχαήλ Λέσιν, ο πρώην ανώτατος σύμβουλος του κ. Πούτιν και ιδρυτής του τηλεοπτικού δικτύου RT (μέχρι πρότινος Russia Today). O κ. Λέσιν ήρθε σε διένεξη με τον κ. Πούτιν. Βρέθηκε νεκρός σε ξενοδοχείο στην Ουάσιγκτον το 2015. Αν και το σώμα του ήταν κακοποιημένο, οι αμερικανικές αρχές χρειάστηκαν μήνες για να αποφασίσουν ότι ο θάνατος προήλθε από ατύχημα. Ο κ. Λέσιν θα έδινε στοιχεία σε ομοσπονδιακές έρευνες την επόμενη ημέρα.
Πρέπει να μας εκπλήσσει που ο κ. Πούτιν έχει γίνει τόσο αδίστακτος; Οι προσπάθειες της Ρωσίας να επηρεάσει τις αμερικανικές εκλογές ήταν σε ένα βαθμό εκδίκηση για τα Panama Papers.
To μεγαλύτερο μέρος της Δύσης βλέπει τη ρωσική απειλή από την ανάποδη πλευρά. Η ρωσική οικονομία δεν είναι μεγαλύτερη από την ιταλική και ο στρατός της είναι σε παρακμή. Διοικείται από έναν αυταρχικό ηγέτη, ο οποίος δεν τολμάει να χαλαρώσει τον απόλυτο έλεγχό του στην εξουσία γιατί φοβάται ότι θα χάσει τα πάντα.
Το όπλο που φοβάται περισσότερο ο κ. Πούτιν είναι η διαφάνεια. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ίδιος αποθηκεύει τον πλούτο του σε δικαιοδοσίες όπου τα δικαιώματα ιδιοκτησίας προστατεύονται και το κράτος δικαίου παραμένει σε ισχύ. Επιπλέον αυτού, η Δύση προσφέρει την τέλεια ευκαιρία για έναν δικτάτορα: την απληστία ενός συστήματος που έχει χάσει την ηθική του πυξίδα.
Όλα αυτά ίσχυαν πριν ακόμα εκλεγεί ο κ. Τραμπ. Τώρα είναι πολύ χειρότερα.
Copyright The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
Οι περισσότερες χώρες δεν αποσκοπούν να αποκτήσουν ούτε την πολιτική οργάνωση της Ρωσίας ούτε το βιοτικό της επίπεδο. Αντίθετα, η κύρια ιδεολογική απειλή για τη Δύση προέρχεται από το εσωτερικό της. Η μηχανή εξόρυξης πλούτου του κ. Πούτιν αποκαλύπτει την ηθική κατάπτωση της Δύσης. Οι συνεργοί του δεν θα τα κατάφερναν χωρίς τη συνενοχή μας.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Σε αντίθεση με τις περισσότερες δυτικές δημοκρατίες, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επιτρέπουν την ανώνυμη ιδιοκτησία. Οι περισσότερες δημοκρατίες έχουν νόμους που απαιτούν να φαίνεται ο δικαιούχος ενός στοιχείου ενεργητικού, όπως μιας εταιρείας ή ενός ακινήτου. Δεν είναι ακριβώς έτσι στις μεγαλύτερες αγγλόφωνες δημοκρατίες.
Περίπου $300 δισ. ξεπλένονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών. Από τη Βρετανία και τα υπεράκτια χρηματοοικονομικά της κέντρα περνάνε περίπου $125 δισ. Ελάχιστα από τα χρήματα αυτά ανιχνεύονται. Σύμφωνα με τον Άντερς Άσλουντ, ειδικό στη ρωσική οικονομία, ένα μεγάλο ποσοστό των χρημάτων αυτών που έρχονται από το εξωτερικό είναι από τη Ρωσία. Ο προσωπικός πλούτος του κ. Πούτιν υπολογίζεται στα $50 δισ. με $200 δισ. Ακόμα και το χαμηλότερο νούμερο υπερβαίνει το ΑΕΠ των περισσότερων χωρών του ΟΗΕ. Ωστόσο, έχουμε κάνει λίγα βήματα για να το εμποδίσουμε.
H απέλαση 130 Ρώσων διπλωματών από τη Δύση φαίνεται σίγουρα σαν μια τέτοια δράση και είναι σίγουρα καλύτερη από το να καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια. Αλλά από μόνη της δεν θα κάνει τίποτα για να αλλάξει τα πράγματα. Στην πραγματικότητα, οι παραδοσιακές εκατέρωθεν απελάσεις προσφέρουν την ψευδαίσθηση μιας κρίσης που εξυπηρετεί τον κ. Πούτιν. Πρόκειται για θέατρο καμπούκι σε ρωσικό στυλ. Διαφορετικά γιατί θα συμφωνούσαν σε αυτό ο Ντόναλντ Τραμπ ή η Τερέζα Μέι;
Τα κίνητρα του Αμερικανού προέδρου και της Βρετανίδας πρωθυπουργού πρέπει να εξεταστούν πιο προσεκτικά. Η επίθεση με χημική ουσία στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό τον μήνα ήταν τόσο σφοδρή που δεν μπορούσε να αγνοηθεί. Ήταν σαν ο κ. Πούτιν να άφησε την υπογραφή του.
Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στο ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει κάνει πολύ λίγα για να ερευνήσει τουλάχιστον 14 ύποπτους θανάτους Ρώσων στο έδαφος του την προηγούμενη δεκαετία. Πολλοί εξ αυτών, όπως ο θάνατος του εξόριστου ολιγάρχη Μπόρις Μπερεζόφσκι το 2013, καταγράφηκαν ως αυτοκτονίες. Άλλοι κρίθηκε ότι προήλθαν από φυσικά αίτια, όπως ο θάνατος του πληροφοριοδότη Αλεξάντερ Περεπίλιντσι το 2012.
Σε πολλές περιπτώσεις, το υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασίλειου, επικεφαλής του οποίου ήταν για έξι χρόνια η κα Μέι, έδειξε απροθυμία να αναλάβει δράση. Η κα Μέι αρνήθηκε για λόγους εθνικής ασφάλειας να δημοσιεύσει κυβερνητικά αρχεία για την έρευνα του θανάτου του Περεπίλιντσι. Η απόφαση λήφθηκε παρά το ότι βρέθηκαν ίχνη γκελσέμιουμ, μιας τοξικής ουσίας που προκαλεί καρδιακή ανακοπή. Όσοι θέλουν να έχουν μια εικόνα για την επιπολαιότητα της βρετανικής αστυνομίας, μπορούν να διαβάσουν την καταπληκτική έρευνα του Buzzfeed.
H Βρετανία ήταν αναγκασμένη τώρα να εμφανιστεί πιο αποφασιστική. Έχοντας εξασφαλίσει μια επίδειξη δυτικής ενότητας, η κα Μέι εμφανίζει μια θετική εικόνα. Σε σχέση με τον Τζέρεμι Κόρμπιν, τον ηγέτη των Εργατικών και γνωστό ρωσόφιλο, η ίδια φαίνεται αρκούντως θατσερική. Αλλά οι απελάσεις δεν θα αλλάξουν πολλά. Ένα μεγάλο μέρος των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων του Λονδίνου προέρχεται από Ρώσους. Πολλές τράπεζες του City, κτηματομεσίτες και προμηθευτές υπηρεσιών πολυτελείας πλουτίζουν από τα ρωσικά χρήματα.
Οι ΗΠΑ, όπως και η Βρετανία, είναι φιλόξενες στο βρώμικο χρήμα. Αλλά από μια σημαντική άποψη η Αμερική είναι ακόμα πιο εκτεθειμένη. Ξεχνάμε πολύ συχνά ότι ο κ. Πούτιν κατηγόρησε τη Χίλαρι Κλίντον για τη διαρροή των Panama Papers το 2015, τα οποία αποκάλυψαν ένα δίκτυο από εταιρείες-βιτρίνες, συνεργάτες και μεθόδους με τις οποίες αυτός και οι φίλοι του έκρυβαν τα χρήματά τους. Για παράδειγμα, οι διαρροές έδειξαν πως ο καθαρός πλούτος του πιο κοντινού φίλου του κ. Πούτιν, του Σεργκέι Ρολντούγκιν, είναι κοντά στα $130 εκατ. Ο κ. Ρολντούγκιν είναι επαγγελματίας τσελίστας.
Ένας άλλος συνεργάτης ήταν ο Μιχαήλ Λέσιν, ο πρώην ανώτατος σύμβουλος του κ. Πούτιν και ιδρυτής του τηλεοπτικού δικτύου RT (μέχρι πρότινος Russia Today). O κ. Λέσιν ήρθε σε διένεξη με τον κ. Πούτιν. Βρέθηκε νεκρός σε ξενοδοχείο στην Ουάσιγκτον το 2015. Αν και το σώμα του ήταν κακοποιημένο, οι αμερικανικές αρχές χρειάστηκαν μήνες για να αποφασίσουν ότι ο θάνατος προήλθε από ατύχημα. Ο κ. Λέσιν θα έδινε στοιχεία σε ομοσπονδιακές έρευνες την επόμενη ημέρα.
Πρέπει να μας εκπλήσσει που ο κ. Πούτιν έχει γίνει τόσο αδίστακτος; Οι προσπάθειες της Ρωσίας να επηρεάσει τις αμερικανικές εκλογές ήταν σε ένα βαθμό εκδίκηση για τα Panama Papers.
To μεγαλύτερο μέρος της Δύσης βλέπει τη ρωσική απειλή από την ανάποδη πλευρά. Η ρωσική οικονομία δεν είναι μεγαλύτερη από την ιταλική και ο στρατός της είναι σε παρακμή. Διοικείται από έναν αυταρχικό ηγέτη, ο οποίος δεν τολμάει να χαλαρώσει τον απόλυτο έλεγχό του στην εξουσία γιατί φοβάται ότι θα χάσει τα πάντα.
Το όπλο που φοβάται περισσότερο ο κ. Πούτιν είναι η διαφάνεια. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ίδιος αποθηκεύει τον πλούτο του σε δικαιοδοσίες όπου τα δικαιώματα ιδιοκτησίας προστατεύονται και το κράτος δικαίου παραμένει σε ισχύ. Επιπλέον αυτού, η Δύση προσφέρει την τέλεια ευκαιρία για έναν δικτάτορα: την απληστία ενός συστήματος που έχει χάσει την ηθική του πυξίδα.
Όλα αυτά ίσχυαν πριν ακόμα εκλεγεί ο κ. Τραμπ. Τώρα είναι πολύ χειρότερα.
Copyright The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
Σχόλια